£eidóe(Sou/fca/Ht
EUROPA'S POLITIEKE EENWORDING
Westen waarschuwt Moskou
„Grondwet" te Bonn opgesteld
TEGENSTAND
IN ANGOLA
Late bekentenis
BIZERTA
GEBLOKKEERD
Vuurgevecht in
Katanga
De West-Berlijnse
deur
Directeur: J. F. J. M. KOENS
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
BUREAUS: PAPENGRACHT 32
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WOENSDAG 19 JULI 1961
51ste JAARGANG No. 15376
In Bonn is de wieg voor
politiek verenigd Europa
klaargezet
Telef2 0 9 3 5 Red. 20015, 25594 - Advert. 2 0 8 2 6- Klachten bezorging 33839 (tussen 17.30 en 19.00 n.) - Giro 10 30 03 Abonn. 0,59 p. w., 2,55 p. mud., 7,50 p. kw., Franco p.p. 8.-, Adv. 17 et p. mm., Telefoontjes 1,50
Gisteren is te Bonn na afloop van de topconferentie der zes EEG-landen
een verklaring uitgegeven waarin de staatshoofden of regeringsleiders van
West-Duitsland, België Frankrijk. Italië en Luxemburg en de premier en
minister van buitenlandse zaken van Nederland, zeggen besloten te heb
ben:
1. Vorm en gestalte te geven aan de wil tot politieke eenwording, die
reeds vervat is in de verdragen, waarbij de Europese Gemeenschappen zijn
opgericht en met dit doel voor ogen hun samenwerking te organiseren, die
steeds meer voorwaarden zal scheppen voor een gemeenschappelijke poli
tiek en die het tenslotte mogelijk zal maken het werk te bekronen, dat al
door de instellingen is begonnen.
2. Op gezette tijden bijeen te komen teneinde hun opvattingen te ver
gelijken, hun politiek te harmoniëren en tot gemeenschappelijke denkbeel
den te komen; dit om de politieke eenwording van Europa te bevorderen
en zo het Atlantisch bondgenootschap te versterken.
De samenwerking van de zes moet verder gaan dan het politieke raam
in strikte zin, in het bijzonder moet zij uitgebreid worden tot het terrein
van het onderwijs, de cultuur en het onderzoek. Deze samenwerking moet
gewaarborgd worden door periodieke bijeenkomsten van de betrokken mi
nisters.
3. Hun commissie opdracht te geven voorstellen in te dienen over de
middelen en wegen die het mogelijk zullen maken aan de eenwording
van hun volkeren binnen de kortst mogelijke tijd een statutair karakter
te geven.
Nadere uitwerking moet nog volgen
In een lange aanhef spreken de
regeringschefs voorts nog de wens
uit, dat „andere Europese staten, die
bereid zijn op alle gebieden de ge
lijke verantwoordelijkheid en ge
lijke verplichtingen op zich te ne
men (als de zes hebben gedaan), tot
de Europese gemeenschappen zullen
toetreden". Engeland wordt hier niet
met name genoemd.
Minister Luns verklaarde, dat in
deze lange zin de nadruk ligt op het
uitspreken van de wens. De over
wegingen die daar achter staan be
tekenen volgens hem niet, dat Enge
land alleen maar lid zal kunnen
worden als het bereid is de verdra
gen van 1e Europese gemeenschap
pen zonder meer te tekenen.
De conferentie werd dinsdag voor
gezeten door de 86-jarige bondskan
selier Adenauer, die blijk gaf van
een uitzonderlijk uithoudingsvermo
gen voor een man van zijn leeftijd.
Het Portugese persbureau ANI
heeft dinsdag gemeld, dat de strijd
krachten die naar Nambuangongo in
Angola oprukken, op verbeten te
genstand stuiten. Volgens de opstan
delingen is Nambuangongo, de hoofd
stad van „een onafhankelijke staat".
Volgens het persbureau zijn er
versterkingen aangekomen om de
strijdkrachten, die de aanval op
Nambuangongo ondernemen, te steu
nen. Verkenningsvliegtuigen hebben
waargenomen, dat de opstandelin
gen in de stad huizen in brand heb
ben gestoken.
Een luchttaxi is dinsdag neer
gestort in een New Yorkse voorstad,
slechts één huizenblok verwijderd
van de speelplaats van een school,
waar veel kinderen bijeen waren en
niet ver van een druk ontspannings
oord. Het éénmotorige particuliere
toestel trof een huis en vloog in
brand. De piloot en drie vrouwelijke
passagiers kwamen om het leven.
VLUCHT UIT ANGOLA
De staatshoofden en regerings
leiders zijn ar van overtuigd, dat zij,
juist door hun samenwerking in een
dergelijke vorm te gieten zullen bij
dragen tot de verdere uitvoering
va*, de verdragen van Rome en Pa
rijs. Zij zijn voorts van mening, dat
hun samenwerking de hervormingen
zal vergemakkelijken, die wellicht
geschikt zullen zijn om de gemeen
schappen een grotere doeltreffend
heid te geven.
1. verschillende punten te laten
bestuderen van het besluit van het
Europese parlement van 29 juni 1961
over de politieke samenwerking van
de landen-leden van de Europese
Gemeenschappen
2. de publieke opinie een groter
aandeel te geven in het reeds aan
gevangen werk door het Europese
parlement te verzoeken zijn overleg,
met medewerking van de regerin-
EEN EUROPA
OP DE VROEGERE buitenplaats
van de voormalige keurvorst
bisschop van Keulen te Bad Godes-
berg, even ten zuiden van Bonn, is
gisteren de grondslag gelegd voor do
politieke éénwording van de zes lan
den, welke samen Klein-Europa vor
men.
Bij de ondertekening van de ver
dragen van Rome in maart 1957 werd
het economische samengaan van de
zes landen ingeluid, en op 1 januari
1958 trad de z.g. Euromarkt of EEG
(Europese economische gemeen-)
schap) in werking. Deze econo
mische éénwording, welke noodzake
lijkerwijs geleidelijk moest geschie
den, is inmiddels in een ver
0 gaand stadium gekomen, zodat
men thans het oog kon gaan
richten op het tweede doel, dat men
in 1957 reeds in het verschiet zag,
n.l. de politieke éénwording van de
zes landen.
Het spreekt vanzelf, dat het uiter
mate wenselijk is, ook in politiek op
zicht één lijn te trekken, als men
eenmaal zulke gelijk gerichte econo
mische belangen heeft. Welke wen
selijkheid nog versterkt wordt door
de telkens terugkerende dreigingen
uit het Oosten. Nederland is altijd 'n
voorstander geweest van samengaan
en aaneensluiting, omdat het zich als
klein landje niet veilig voelt als het
alleen staat. Toch heeft het de laatste
tijd enige bezwaren gehad, omdat 't
z.i. de verkeerde richting dreigde uit
te gaan. Onder leiding van De Gaulle
begon Frankrijk wel een al te over
heersende positie in te nemen, waar
in het gesteund werd door Adenauer,
wiens welvarend West-Duitsland het
bqst vinden kon met Frankrijk. Als
tegenwicht had Nederland graag En
geland erbij betrokken, op de eerste
plaats uit politieke motieven, maar
ook met economische oogmerken ten
einde de Euromarkt niet te doen ont
aarden in een protectionistische
kongsi, hetgeen duidelijk het streven
van Frankrijk was. Bovendien vrees
de men in Nederland, dat het poli
tieke overleg zoals De Gaulle zich
dat dacht, zou leiden tot een ver
zwakking van het Navo-verband, dat
een grotere en sterkere verdedigings
gemeenschap omvat (o.a. door de
deelneming van Amerika). Neder
land was daarvoor bevreesd, omdat
de opvattingen van De Gaulle om
trent de Navo in de richting wezen
van een losser maken van dit ver
band.
In Bad Godesberg heeft men nu
een compromis gevonden. De z.g.
„verklaring", welke zoveel is als de
Grondwet voor de politieke éénwor
ding, is met opzet wat vaag gehou
den, zodat men nog alle kanten uit
kan. Het komt thans op de uitwer
king aan en hieraan zal nog heel wat
gedokterd moeten worden. Indien En
geland nu maar zijn aarzeling om toe
te treden kan overwinnen, kan zowel
de economische als de politieke één
wording van Europa een belangrijke
verbetering en uitbreiding onder
gaan.
Minister Luns voor wie deze
topconferentie het eerste optreden
naar buiten was sedert zijn instor
ting meende, dat voor Nederland
veel zal afhangen van de manier,
waarop de in de verklaring geuite
wensen worden uitgewerkt. Bij die
uitwerking zal Nederland uiteraard
volledig betrokken zijn.
Prof. de Quay legde de nadruk op
het feit, dat de topconferentie was
geslaagd zonder dat de Atlantische
gemeenschap of de Europese ge
meenschappen (E.E.G., Euratom en
E.G.K.S.) erdoor in gevaar kunnen
komen.
Nederland heeft op de conferentie
van dinsdag niet in een geïsoleerde
«positie verkeerd zoals in Parijs, in
februari. Er is met name een uit
stekende samenwerking geweest met
De 41-jarige Amerikaan William
Benson, die te Washington gearres
teerd werd wegens een gewapende
overval, heeft gisteren bekend dat
hij verantwoordelijk is voor het in
de lucht vliegen van een school in
New Londen, Texas, op 18 maart
1937, waarbij 282 kinderen en veer
tien onderwijzers om het leven kwa
men.
Benson, die toen als leerling de
school bezocht, verklaarde dat hij
een hekel aan de schooi had omdat
hij een standje had gekregen, toen
hij op het schoolterrein had gerookt.
Hij heeft toen een gasleiding onder
het gebouw losgemaakt. Het gas
,kwam door een vonk tot ontploffing
waardoor de school in de lucht
vloog.
Crisis om Berlijn
is kunstmatig
De V.S., Frankrijk en Engeland
hebben premier Chroesjtsjef in no
ta's, die maandag in Moskou werden
overhandigd en thans voor publika-
tie zijn vrijgegeven, gewaarschuwd,
dat een ernstige en gevaarlijke toe
stand ontstaat, indien een einde
wordt gemaakt aan de westelijke
rechten in Berlijn. De V.S zeggen
o.m., dat zij de uitoefening van hun
rechten, tezamen met de Britse en
Franse bondgenoten, met het doel de
vrijheid van meer dan twee miljoen
mensen in West-Berlijn te handha
ven, als een fundamentele politieke
en morele verplichting beschouwen.
In de drie nota's, die een ant
woord vormen op de jongste ver
klaringen over de Sowj et-houding
tegenover Berlijn, verklaren de wes
telijke regeringen het met de Sow-
jet-regering eens te zijn, dat 'n re
geling van de Duitse kwestie al te
lang op zich heeft laten wachten,
maar zij leggen de nadruk erop, dat
zij in het verleden gedetailleerde
voorstellen hadden gedaan voor her
eniging van Duitsland in vrijheid en
voor een definitieve oplossing van
het Duitse probleem. De Sowj et-re
gering had echter steeds alle voor
stellen afgewezen.
De westelijken verklaren, dat een
regeling voor de Duitse kwestie
moet worden gevonden door vreed
zame onderhandelingen. Elk eenzij
dige poging om een oplossing op te
leggen zou volkomen onwettig zijn.
In de Amerikaanse nota wordt ge
zegd dat de V.S. op hun rechten
staan en deze zullen verdedigen te
gen pogingen om er eenzijdig 'n ein
de aan te maken, omdat de vrijheid
van de bevolking van West-Berlijn
afhangt van het behoud van deze
rechten.
De drie mogendheden zijn 't niet
eens met het So wj et-standpunt, dat
er 'n conflict zou kunnen uitbreken
indien er niet onmiddellijk 'n vre
desverdrag met Duitsland wordt ge
tekend. „Het is misleidend te spre
ken van een crisis in Berlijn en van
on verdragelij ke spanning in Euro
pa", aldus de Franse nota. De door
de So wj et-Unie voorgestelde maat
regelen zouden daarentegen een
permanente oorzaak van spanning
in Europa zijn, omdat het Duitse
volk het recht van zelfbeschikking
wordt ontzegd.
In de Britse nota wordt gezegd:
„Zoals de Sowj et-Unie moet weten
behoort de stad Berlijn niet tot de
Sowj et-Unie, noch tot de zgn. „Duit
se democratische republiek". Het
protocol van 12 september 1954 was
op dit punt volkomen duidelijk en
het zou slechts kunnen worden her
zien of ongeldig verklaard door alle
vier mogendheden, die Duitsland
aan het einde van de oorlog bezet
ten.
De Bondsrepubliek kan, aldus de
nota's, er niet van worden beschul
digd spanning in Europa te veroor
zaken of een crisis over Berlijn uit
te lokken. De Bondsregerng had ver
klaard nooit haar toevlucht tot ge
weld te zoeken en zij streefde er ook
niet naar kernwapens te verkrijgen.
In de katholieke missiepost Somgololo in Beneden-Kongo registreert een
jeugdleider vluchtelingen, die erin zijn geslaagd weg te komen uit het door
oorlogshandelingen geteisterde Portugese gebied Angola. Duizenden honge
rige en zieke mannen, vrouwen en kinderen stromen op het ogenblik over
de grens tussen Angola en Beneden-Kongo. Leden van het Rode Kruis
vangen de mensen op en zorgen voor voedsel en medische hulp.
POLITIEKE
PARTIJVORMING
II
WELKE Zijn nu de reële mogelijk
heden, speciaal op dit moment of
voor de nabije toekomst tot wijziging
in de verhoudingen met een groter
of kleiner ingreep op de huidige for
matie (s)? Ofschoon de aandrang tot
toenadering soms vrij fors lijkt, moet
men - dunkt ons - voor die nabije
toekomst toch wel stellen, dat op
zienbarende veranderingen nog niet
snel te beleven zullen zijn: Heel ca
tegorisch gezegd, komt zeker de
voltooiing van grootscheepse wijzi
gingen ons als een kwestie van een
generatie-verschil voor, zowel naar
tijd als mentaliteit, bereidheid en
ook politiek-psychologisch kunnen
gemeten!
Niettemin merkt men telkens weer
aan verschillende symptomen, dat
deze zaak een zekere evolutie
doormaakt, zij het uitermate lang
zaam.
Het merkwaardige is, dat na de
oorlog eigenlijk de draad van de sa
menwerking tussen de confessionele
groepen (zoals ze in kvp, a.r. en
c.h.u- waren hersteld en tot een ze
kere concretisering gekomen) niet
precies kon worden opgenomen, waar
men haar had moeten loslaten. Kort
vóór de oorlog was immers door een
eerste toetreden van socialistische
ministers tot het kabinet (-De Geer)
een vrij ingrijpende wijziging ont
staan in de tot dan toe lang gegolden
hebbende coalitie, die na de oorlog
door dr. Beels „nieuwe bestand" van
uitsluitend de kvp en de pvda werd
verscherpt. Sedert 1951 en méér
sinds 1952, resp. door het opnemen
van c.h. en a.r. bewindslieden in de
regering vond de oude toestand min
of meer herstel.
Vanaf dat tijdstip ongeveer is er
vrijwel een constante druk te con
stateren geweest tot toenadering tus
sen de drie, welke qua argumenten
wèl, doch niet in feite is onderstreept
sinds het uittreden van de pvda uit
het regeringsverband. Concrete poli
tieke oorzaken waren daartoe aan
leiding en oorzaak; van de andere
kant vormden zij ook het motief voor
krachtige aandrang tot grotere sa
menwerking, c.q. tot een zekere in
tegratie.
Krachtige stimulansen tot dat laat
ste kwamen vooral vanuit de buiten
landse sector, waar men met de sa
menwerking en zelfs met de con
crete formatie van de ene politieke
apparatuur al aanzienlijk verder is
voortgeschreden. Men kent er al
sinds een aantal jaren de Unie van
de christendemocraten, waarin de
drie Nederlandse confessionele groe
pen te zamen te werk gaan, hetgeen
onder meer tot uiting komt in de
supra-nationale Europese organen.
Er worden goede ervaringen ge
boekt, waarvan vele insiders ook
verwachtingen koesteren voor de
binnenlandse verhoudingen. Natuur
lijk is hier ten aanzien van de bui
tenlandse politiek een zekere mate
van dwang onmiskenbaar. Naar hun
aantal gerekend, zouden de pro
testantse partijen weinig of niets
buiten een groter confessioneel ver
band te betekenen hebben. Gezien
echter de ontwikkeling van de ach
tereenvolgende verkiezingen in ons
eigen land zal toch ook dit verloop
de beide groepen wel iets te zeggen
hebben.
Men kan enerzijds versteld staan
over de betrekkelijk trage vorderin
gen op het punt van de toenadering,
gezien het feit dat dr. Schaepman
destijds al de idee van de intercon
fessionele politieke partij heeft gelan
ceerd. Toen maakte de a.r.-leider dr.
Kuyper nogal grote bezwaren, maar
stond De Savornin Lohman dichter
bij de katholieke emancipator. Hoe
wel de omstandigheden van toen en
nu kwalijk geheel vergelijkbaar zijn
en men ook de vraag kan stellen, of
Schaepman nu wel precies bedoeld
heeft wat de huidige „progressieven"
beogen, de verhoudingen lijken nu
juist omgekeerd te liggen. Het zal
op grond van deze verhoudingen
overigens nog wel wat voeten in de
aarde hebben, alvorens de beide
christelijke groepen voldoende dicht
tot elkaar zijn gekomen, laat staan
dat de „drie-eenheid" snel een feit
zou kunnen zijn.
Toch is er - we kunnen al deze
De „blokkade" van de Franse
vloot- en luchtbasis Bizerta is van
daag begonnen. 3ij alle wegen zijn
eenheden van politie en leger en
vrijwilligers opgesteld. Men is er nu
ook toe over gegaan versperringen
op te werpen. Het Franse militaire
luchtverkeer en transporten over
zee worden niet gehinderd.
Op de basis zelf is het rustig. De
ca. 5.000 man Franse troepen mogen
de barakken niet verlaten.
In het kader van „de strijd om
Bizerta" heeft president Bourguiba
openbare vermakelijkheden verbo
den.
Het orgaan van de Neo Destour-
partij, „Al Amal", schreef vanoch
tend, dat „alle, wij herhalen alle,
middelen zullen worden gebruikt om
een snelle en volledige terugtrek
king van de buitenlandse troepen
van ons grondgebied te bewerkstel
ligen, wanneer ook maar één drup
pel Tunesisch bloed wordt vergo
ten. Dit is geen waarschuwing, en
evenmin chantage. Wij zullen niet
toestaan, dat Tunesisch bloed wordt
vergoten en wij willen dit duidelijk
maken voordat onherstelbare dingen
gebeuren".
De politieke commentator van het
Tunesisch persagentschap Tunis
Afrique Presse schreef vandaag, dat
„alles er op wijst dat een krachtme
ting tussen de Franse troepen en het
Tunesische volk niet kan worden
vermeden".
Katangese gendarmes hebben
maandag het vuur geopend op In
dische V.N.-troepen, de een controle
post op een weg bij Niemba bezet
hielden. De Indiërs beantwoordden
het vuur. Drie Katangezen werden
gedood, één liep verwondingen op
en dertien gendarmes, onder wie
twee officieren, werden gevangen
genomen, aldus is officieel in New
York meegedeeld. De V.N.-troepen
leden geen verliezen.
De Katangezen verwijderden de
wegversperring en openden later 't
vuur op een vrachtwagen van de
V.N.-troepen. Door bemiddeling van
twee Belgische officieren besloot
men tot een wapenstilstand. De der
tien gevangenen zijn overgebracht
naar de basis Kamina.
De parlementszitting
Premier Ileo van de centrale Kon
golese regering verwacht, dat de
parlementszitting, die deze week
gehouden zal worden, maar drie da
gen zal duren. Aan de zitting, die
vermoedelijk zaterdag geopend
wordt, zullen volgens hem nog ver
scheidene dagen van contact tussen
de verschillende fracties voorafgaan.
Men zal het parlement vragen zich
uit te spreken over de grondslagen
van een nieuwe grondwet voor Kon
go, die de door de Belgen ontwor
pen „grondwet" moet vervangen.
Ook zal het parlement moeten stem
men over een nieuwe regering. Na
de zitting zullen drie deskundigen
van de V.N. helpen bij de verdere
uitwerking van de grondwet.
in het afgelopen weekeinde reeds
een rekord bereikt, afgelopen maan
dag kwamen ongeveer duizend man
nen, vrouwen en kinderen in West-
Berlijn aan en van maandagavond
tot dinsdagnamiddag waren het er
nogmaals 1.335, zodat nu sedert za
terdag reeds 4.350 Oostduitsers in
West-Berlijn een toevlucht hebben
gezocht. Daarnaast zijn er velen, die
zich niet bij de vluchtelingenkam
pen melden, maar met steun van
vrienden of verwanten rechtstreeks
naar West-Duitsland vliegen.
De uitgewekenen melden, dat zij in
de nachttreinen richting-Berlijn vrij
wel niet meer door de Oostduitse
„volkspolitie" gecontroleerd worden.
ZOEKT U EEN
gouden armband
voor ƒ70.— en ƒ100.—, of
ƒ300.— en ƒ400.—.
v. d. WATER
Haarlemmerstraat 207, heeft het.
Grote keuze in alle prijzen.
punten helaas maar heel globaal aan
duiden - een zeer belangrijke moge
lijkheid om tot een eerste stap van
integratie te komen, die de verant
woordelijke politici met het oog op
komende verkiezingen toch wel goed
dienen te overwegen: het geheel of
voor belangrijke delen te zamen op
stellen en volgen van een politiek
program, dat vrijwel unieke kansen
tot samenwerking zou bieden. Prof.
Romme propageerde dat reeds in ok
tober 1959 voor de partijraad van de
kvp; sindsdien echter lijken de vor
deringen nog niet bijster groot. Het
zou te betreuren zijn als „1963" zon
der enige stap-vooruit voorbij zou
Honderden Oostduitsers, onder
wie een bisschop, zijn gisteren (dins
dag) in West-Berlijn aangekomen
om aanwezig te zijn bij de opening
van de Evangelische Kerkdag, van
daag (woensdag).
Zoals bekend hebben de Oostduit
se autoriteiten kerkelijke manifesta
ties in Oost-Berlijn verboden. Giste
ren werd echter individuele Oost
duitsers, die zich naar West-Berlijn
wilden begeven, niets in de weg ge
legd. Het officiële partij-orgaan,
„Neues Deutschland", schreef wel,
dat Oostduitsers, die het congres bij
wonen „de wetten van hun eigen
staat overtreden".
STEEDS MEER UITWIJKELINGEN
mensen, die uit
naar West-Berlijn 0_
uitwijken, blijft aanzwellen. Werd heid blijft.
Dit Dummer bestaat uit 10 pagina's
Aanhoudend koel
De Bilt, woensdag 10 uur.
Het KNMI deelt mede:
Een boven Zweden gelegen lage
drukgebied heeft zich het afgelopen
etmaal iets uitgediept, terwijl in ver
band met de nadering van een. ge
bied van hoge druk boven de Britse
eilanden de barometer iets is geste
gen. Tengevolge van deze ontwikke
ling zijn de luchtdruk verschillen op
de Noordzee groter geworden en is
de noordwestelijke wind in kracht
toegenomen. De aanvoer van enigs
zins onstabiele polaire lucht ging
door en er komen daarom ook van
daag op verscheidene plaatsen buien
tot ontwikkeling. Het eerstkomende
etmaal zijn er in de luchtdrukver-
deling geen belangrijke veranderin
gen te verwachten. Het enigszins on
standvastige en koele weer duurt
daarom voort.
ZON- EN MAANSTANDEN
20 Juli: zon op 04.43; onder 20.48;
maan op 21.41; onder
Hoogwaterstanden
20 Juli: v.m. 7.51; n.m. 8.16.
KORRELTJE
De leugens gaan voorbij, de waar-
