DE EERSTE FILM
DATEERT UIT 1889
Glasplaat
door strook celluloid
HÊÊÊÊÊBÊV i'M
De geniale uitvinder stierf
in diepe armoede
sm is W: tL
DE LEIDSE COURANT
dlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilliiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimii
IN de jaren tachtig der vorige eeuw
woonde in Bristol een zeer begaafd
fotograaf. Zijn naam was William
Greene. Later noemde hij zich Wil
liam Friese-Greene. Greene had één
groot ideaal: Een .toverdoos' te con
strueren om bewegende beelden te
kunnen opnemen en die nadien te
projecteren. Alle andere dingen stelde
hij achter bij dit doel.
Het denkbeeld om zo'n camera te
maken dankte hij eigenlijk aan zijn
verloofde, een Zwitsers meisje, He
lena Friese geheten. Op een goede
dag zag hij, hoe zij bezig was een
aantal krabbeltekeningen spelen
derwijs door haar vingers te laten
glijden. Zij deed het zó snel, dat de
indruk gewekt werd, dat de beelden
bewogen. Greene zag geboeid toe.
Zijn verbeeldingskracht was groot. In
zijn geest zag de eerste film het licht.
Greene trouwde met Helena. In
Bristol ging het hem niet goed. Hij
was te zeer kunstenaar en zoeker om
genoeg geld te kunnen verdienen. Het
jonge paar vertrok naar Londen.
Daar eerst recht pakte hem het denk
beeld om een .toverdoos" te con
strueren om bewegende beelden foto
grafisch weer te geven. Hij verwaar
loosde zijn werk als fotograaf. Hij
besteedde evenmin voldoende aam
dacht aan zijn vrouw. Proeven, proe
ven en nog eens proeven, die namen
hem en al zijn tijd in beslag. Ein
delijk, in 1889, meende hij, de .tover
doos' gereed te hebben.
Hij koos Londen's Hyde Park uit
om de eerste opnamen te maken. En
wel op een zondagochtend, op een
tijdstip dus, dat Londen's elegante
wereld zowel als tal van eenvoudige
Londenaren zich, naar Victoriaanse
trant, mooi uitgedost in het park
zouden bevinden. Kinderen verdron
gen zich om Greene, toen hij met zijn
,wonderdoos' in het park bezig was.
Volwassenen bleven staan of draaiden
zich om, toen zij hem aan het werk
zagen met dat wonderlijke apparaat.
En Greene draaide en draaide maar.
Tegen de middag ging hij naar huis.
Hij begon zijn film te ontwikkelen.
En inderdaad, de film was geslaagd.
De proef om beelden vast te leggen
op een band van celluloid inplaats
van op glasplaten was gelukt. Dit was
een gebeurtenis van wereldschokken
de betekenis. Slechts weinigen wisten
echter, hoe revolutionair Greece's
uitvinding was!
En slechts enkelen meer dan
die weinigen hadden een idee, wat
Greene al die jaren in zijn schild had
gevoerd en welke resultaten hij die
zondagochtend in Hyde Park had
bereikt. Zowel Greene's vrienden als
de instrumentmakers, wier hulp hij
nodig had gehad, bleven tot het laat-
Tientallen miljoenen mensen"^
bezoeken dagelijks de bioscoop.
Producers, artiesten en tech
nisch personeel verdienen jaar
lijks miljarden in de studio's.
Dit alles is mogelijk geworden
dank zij de uitvinding van de
celluloid filmstrook.
ste moment sceptisch. Het was een
Londense politie-agent, een eenvou
dige stoere Bobby', die als enige
toeschouwer en eerste Engelsman
Greene's eerste filmvoorstelling bij
woonde in de werkplaats van de
uitvinder. Bewegende beelden
op een scherm in een
donkere kamer! Het gaf de
politieman een hevige schok. En hij
noteerde: Op heden in de trant
van een proces-verbaal.
Greene's grootste en baanbrekende
verdienste was, dat hij de celluloid-
film uitvond, die revolutionair werkte
in de fotografische opnametechniek
en tevens de mogelijkheid van pro
jectie van bewegende beelden beslis
send beïnvloedde.
Na die éne politieman kwamen er
meer kijkers, zodra de uitvinder de
film werkelijk begon te vertonen.
Onder die toeschouwers was ook een
jonge vrouw, die zich meer nog voor
de uitvinder dan voor diens vinding
interesseerde. Toen mevrouw Friese
Greene gestorven was, koos William
Greene haar als tweede vrouw.
Ondanks zijn succes bleef Greene
zakelijk tobben. Zo moeilijk werd
het leven, dat de tweede mevrouw
Greene de echtelijke woning verliet
om beter voor haar kinderen te kun
nen zorgen. Ook zij was, als Helena,
tot de ontdekking gekomen, dat de
.toverdoos' William Greene meer
boeide en in beslag nam dan vrouw
en kinderen.
Greene had na zijn uitvinding
van de .filmstrook' nog enige jaren
nodig om een praktisch bruikbaar
projectietoestel te construeren. In
William Friese-Greene's vrienden J
twijfelden, maar de uitvinder 5
zelf niet, en als hij het al deed,
vocht hij door totdat hij succes 1
had. i
William Friese-Greene bezig met
zijn eerste filmopname in Hyde
Park (Londen) op een zondag-
ochtend in 1889»
1895 was hij gereed. Het kwam tot
een eerste openbare vertoning. Vuur
werk, muziek en daverend applaus
begeleidden die eerste filmvoorstel
ling in Londen. Hij vond plaats in een
grote tent in de buurt van Crystal
Palace. Het is merkwaardig, dat die
tent als opschrift droeg „HET WON
DER VAN DEZE TIJD".
Inmiddels had een niet minder ge
niaal man dan Greene de Frans
man Louis Lumière in Parijs een
filmuitvinding gepatenteerd, zodat
William Fries-Greene niet als aller
eerste de eindstreep van de (juri
dische) wedloop passeerde. Dit doet
natuurlijk aan zijn oorspronkelijkheid
en zijn geniale uitvinding niets af.
Vrij spoedig na de eerste verto
ningen in „Het Wonder Van Deze
Tijd" begonnen ondernemende zaken
lieden de commerciële mogelij kheden
en winstkansen van Greene's tover
doos te doorschouwen. Zij nodigden
Greene uit tot een bespreking. Die
conferentie was een der .geboorte
conferenties' van de thans zo mach
tige, de gehele wereld omvattende
filmindustrie.
William Friese-Greene plukte zelf
nooit de vruchten van zijn revolutio
naire en baanbrekende uitvinding.
Hij stierf te jong om de opbloei van
de filmkunst en filmindustrie te kun
nen beleven.
William Friese-Greene bezig met
de ontwikkeling van zijn eerste
film, genomen in Hyde Park
(Londen) op een zondagochtend
in 1889.
Portret van William Friese-
Greene de man, die de filmstrook
uitvond.
