ZOMER
FOTOBOEK
CADEAU
liiiill
Leids wevershuis uit 17 e eeuw
in oude staat hersteld
IN DEZE WEEK
VAN DE
FOTOGRAFIE
Scheveningse vissers protesteerden
op Haags Binnenhof
Hoveniers krijgen tweemaal vijf procent
loonsverhoging
In Warmond kwam
een koolmezenpaar
in de (brieven)bus
DINSDAG 16 MEI 1961
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Achter deze gevel een stuk verleden
LEIDEN IS EEN STAD MET KARAKTER. Dat zal niemand kunnen weer
leggen. Leiden is ook een mooie stad, met vele prachtige gebouwen,
die herinneren aan het grote verleden van deze stad. De oude grachten
met de vaak kunstig uitgevoerde gevels doen menig voorbijganger een
ogenblik stil staan om deze schoonheid op zich te laten inwerken. Eén van
die historische grachten is de Oranjegracht. Zeker niet de mooiste van
Leiden en ook niet met die gevels, die bijvoorbeeld het Rapenburg bekend
heid hebben gegeven. En toch ligt daar achter één van die gevels juist
zo'n stukje werkelijk verleden, zoals dat - jammer genoeg - niet veel meer
wordt gevonden. Eén van die huisjes - Oranjegracht 83 - is namelijk een
nog volkomen in oorspronkelijke bouwstijl verkerend wevershuis, zoals die
daar in de 17e eeuw bij tientallen zijn gebouwd. Dat zo'n typisch ambachts
huisje voor het nageslacht bewaard is gebleven, is het werk van de Stich
ting Oud-Leiden.
Eigenaars en
huurders
Voor wie namen en jaartallen
interesseren. In 1660 werd dus de
Oranjegracht gegraven, waar
over een jaar later vier bruggen
werdien gemetsel. Vijf van de
aan deze gracht gebouwde wo
ningen kwamen ter beschikking
van Leendert Huibertsz Duyn-
dam, die op 23 april 1664 daar
op hypotheek nam. Het vierde
huis, het thans gerestaureerde
pand, ging in 1665 aan Jan Jansz
Zijlaert. Het is later nog eigen
dom geweest van de Leidse pre
dikant ds Arnoldus van Leeu
wen en weer later van zijn
schoonzoon mr Nicolaas Tiarek,
die aan de Heerengracht woon
de. In 1900 kwam een peurder
in het huisje wonen, de heer
Pauw, die daar tot zijn dood heeft
gewoond. Zijn weduwe, die enige
jaren geleden is overleden, was
de laatste bewoonster vóór de
restauratie. De heer Rein Dool
heeft zijn intrek in het wevers-
huis genomen vorig jaar decem
ber.
Lofwaardig initiatief
van „Oud-Leiden"
Aan DE ORANJEGRACHT staan
rijen van deze wevershuisjes, die
herinneren aan de tijd, dat de Leid
se lakenindustrie tot grote bloei was
gekomen. Door de vele verbouwin
gen in de loop der eeuwen om
practische redenen is van die
oorspronkelijke opzet der woningen
niet veel meer overgebleven. Door
een gelukkig toeval, vanaf 1900 is het
huis aan de Oranjegracht 83 onafge
broken door dezelfde familie Pauw
bewoond geweest, bleef dit ene exem
plaar ongeschonden staan. Zelfs het
typerende kenmerk in de gevel de
deur in het midden, tussen de beide
ramen in gebouwd bleef behouden
en niet, zoals in de andere woningen
van dit type, werd in later jaren de
buitendeur opzij geplaatst.
Toen de kans zich voordeed dit
pand aan te kopen, anderhalf jaar ge
leden, heeft de Commissie Het Leid-
sche Woonhuis voortgekomen uit
de Stichting Oud-Leiden, met als
opzet historische huizen voor het na
geslacht te bewaren die niet laten
glippen. Er werd opdracht gegeven
tot restauratie en enige tijd geleden
kon Oud-Leiden zich gelukkig prij
zen met het bezit van een volkomen
echt Leids wevershuisje uit de 17de
eeuw.
Op uitnodiging van de vereniging
zijn wij dezer dagen een kijkje wezen
nemen in dit pand, tijdens welk be
zoek de heer A. Bicker Caarten een
en ander heeft verteld over de voor
bereidingen en het werk, dat nodig
Een doorkijkje vanuit de keuken
naar de voorzijde van het huis, waar
vroeger de wever zijn ambacht uit
oefende. Rechts de wenteltrap naar
de verdieping.
(Opnamen Van der Horst).
was vóór de vereniging over dit huis
in de oorspronkelijke staat kon be
schikken.
•TIJDENS DE OORLOG, in '43, heeft
het bestuur van de vereniging
Oud-Leiden het Fonds Het Leidsche
Woonhuis ingesteld, met de bedoe
ling na de oorlog oude panden aan
te kopen en deze in de oorspronke
lijke staat te herstellen. De bedoeling
is van ieder type minstens een exem
plaar zo voor het nageslacht te bewa
ren. Hierbij wordt vooropgesteld, dat
het in de eerste plaats om het inte
rieur van de panden gaat en niet al
leen om een mooie gevel, hoewel ge
tracht zal worden huizen aan te ko
pen, die ook een mooie gevel bezit
ten. Enige jaren geleden heeft de
vereniging de hand kunnen leggen
op een pand aan de Kloksteeg, dat
een oorspronkelijke 16e eeuwse in
deling heeft, met een later vervan
gen 17e eeuwse trap.
P)E ORANJEGRACHT is naar de
heer Bicker Caarten vertelde in
1660 gegraven, toen er behoefte be
stond aan woonruimte voor de vele
wevers, die vanuit Frankrijk en Bel
gië en later vanuit Duitsland naar
Nederland kwamen en hier in de
Leidse lakenindustrie een bestaan
vonden. Dit weven gebeurde als
thuiswerk, hetgeen de aparte inde
ling aan de woningen van deze men
sen heeft gegeven. Direkt achter de
deur ligt n.l. de werkplaats van de
wever, daarachter de woonkeuken,
waar gestookt kon worden in tegen
stelling tot de werkplaats en boven
waren twee kamers, die als slaapver
trek hebben dienst gedaan en die nog
de oude bedsteden bezitten.
TOEN HET HUIS anderhalf jaar
geleden gekocht werd voor een
bedrag van ƒ3500.— verkeerde het
in bar slechte toestand, zoals de heer
H. Th. D. Dijkstra, architect bij de
Rijksdienst Monumentenzorg vertel
de: de gaten zaten in het dak, de vloe
ren, waren rot en de wanden maakten
een haveloze indruk. Door de heer
G. van der Mark, architect, toenter
tijd nog in Leiden woonachtig, zyn
de plannen ontworpen voor de res
tauratie. De leiding van dit werk is
bij het vertrek van de heer Van der
Mark overgenomen door de heer
Dijkstra.
Aan de gemeente werd een subsi
die gevraagd in de vorm van pre
mie woningverbetering. Hiervoor
moest de woning echter aan be
paalde eisen gaan voldoen, o.a. moes
ten de bedsteden verdwijnen. Tege
moetkomen aan deze eisen had ech
ter de opzet van de restauratie ge
torpedeerd. Na besprekingen met het
gemeentebestuur, waarbij de vereni
ging „Oud-Leiden" haar standpunt
uiteenzette, werd een oplossing ge
vonden en mocht de vereniging de
woning in de oorsprokelijke staat
herstellen, mèt o.a. de subsidie van
de gemeente. Met het eigen geld
van de vereniging en de subsidies
was toen voor de restauratie een be
drag beschikbaar van 10.000.Het
uiteindelijk bedrag waarvoor de fir
ma Oudshoorn van de Oude Vest het
huis heeft kunnen restaureren, is
echter opgelopen tot 18.000. Twee
Wat Ik er van hoor, ls dat ze
over LIGTVOET altijd bijzonder
£oed te spreken zijn.
Erkende
Philips
service
GANGETJE 12
TEL. 23605
(Advertentie)
oude ambachtsmensen, de heren Smit
metselaar, woonachtig aan de
Nieuwe Rijn en Peer schilder,
wonend aan de Hoge Rijndijk heb
ben met bijzonder veel liefde voor
dit werk voor een verbluffend resul
taat gezorgd. Tot in alle details is
het huis in zijn oorspronkelijke staat
hersteld. De oude kleuren van de
verf zijn teruggevonden, de vloerte
gels heeft de vereniging uit slope
rijen kunnen opdiepen, kortom in
niets verschilt het huisje van het
oorspronkelijke type, dat in de 17de
eeuw de Leidse wevers tot woning
diende. Natuurlijk zijn er enige ge
makken aangebracht doch dit ver
andert wéinig aan de sfeer van het
geheel, mits de beWoners zich hier
bij konden aanpassen.
/~\P DIT PUNT is „Oud-Leiden"
echter zeer gelukkig geweest,
toen als huurder voor deze gerestau
reerde woning de Leidse kunstschil
der Rein Dool, hier zijn intrek nam.
Met gevoel voor schoonhe d, de kun
stenaar eigen, heeft hij bij dit 17e
eeuwse pand een interieur weten te
vinden, dat op elk gebied harmo
nieert. Van een mens van deze tijd
zal men niet kunnen verwachten,
dat hij in een bedstee slaapt die
slaapgelegenheden zijn ook zó klein,
dat men er alleen met opgetrokken
benen in zou kunnen liggen maar
aanpassing bij het karakter van deze
woning was een absolut'e vereiste
om het werk van „Oud-Leiden" waar
te maken. Daarin zijn de heer Dool
en zijn vrouw echter volledig ge
slaagd. Zo zelfs, dat wij node af
scheid namen, toen wij eenmaal ge
grepen waren door de sfeer van dit
historische pand.
Een zeldzaam voorrecht hierin te
kunnen wonen.
Van de heer Dool vernamen wij
nog, dat hij de beschikking krijgt
over een weefgetouw en hij en zijn
vrouw een cursus voor weven gaan
volgen- Realistischer js bijna niet
denkbaar.
Een fotografisch kijkje in een van de
kamers boven, dat door het echtpaar
Rein Dool als huiskamer is inge
richt. Rechts in de hoek een van de
bedsteden, die nu als kast dienst
doet. Zie verder de bijzonder sfeer
volle inrichting van deze kamer, ge
heel passend bij het 17e eeuwse ka
rakter van dit wevershuis.
JAARVERGADERING „ST. DEUSDEDIT"
Resolutie:
verdere verkorting
arbeidstijd
Op de vergadering van de bonds
raad van de Nederlandse Katholieke
Landarbeidersbond „Sint Deusde-
dit" in Den Bosch heeft de voorzit
ter, de heer C. van der Ploeg, mee
gedeeld, dat de lonen van de hove
niers per 1 juli met 5 procent en per
1 april 1962 nog eens met 5 procent
zullen worden verhoogd en dat hen
35 vrije zaterdagen per jaar worden
toegekend. Over de lonen van de
zuivelarbeiders wordt het overleg
vandaag hervat.
Uitvoerig is er gisteren gediscus
sieerd over een aantal problemen
dat de Nederlandse landarbeiders be
roert Zo is gesproken over de bezits-
spreiding, de werktijdverkorting, de
toestanden in sommige zuivelfabrie
ken, de problemen van de hoveniers,
de teeltregelingen en het woning
vraagstuk.
De bondsraad heeft een resolutie
aangenomen die ter kennis van het
landbouwschap van de werkgevers-
organsaties zal worden gebracht. In
de resolutie wordt aangedrongen op
een verdere verkorting van de ar
beidstijd, met name op uitbreiding
van het aantal vrije zaterdagen. Deze
uitbreiding acht de bondsraad mo
gelijk door planning in het bedrijf,
gebruikmaking van de ter beschik
king staande bedrijfsmiddelen en toe
passing van moderne arbeidsmetho-
den.
De arbeiders erkennen, dat arbeid
op zaterdag niet altijd valt te ver
meden, maar zijn van mening, dat
Waar blijft
moderne haven?
„Wij zijn het wachten moe", en
„Moderne schepen; moderne ha
vens" waren de leuzen, waarmee gis
termiddag enkele honderden vissers,
reders en handelaren in vis, optrok
ken naar het Binnenhof. Daar aan
gekomen dromden ze samen voor de
ingang naar het werkvertrek van
minister Korthals. Terwijl het Sche
veningse vrouwenkoor liederen zong,
keek de minister nieuwsgierig van
uit een der ramen van de „Staten
zaal" naar de verzamelde menigte.
Even later werd hem in deze zaal
een resolutie aangeboden. Hierin
wordt de minister herinnerd aan de
slechte toestand van de Schevening
se haven, aan de door de opeenvol
gende ministers van Verkeer en
Waterstaat gedane beloften, en aan
de ernstige teleurstelling bij de
Scheveningse bevolking over het
uitblijven van een definitieve be
slissing. In de resolutie wordt ver
der een dringend beroep gedaan op
de minister, om voor 1962 gelden
beschikbaar te stellen voor verbete
ring van de Scheveningse buitenha
ven.
De bewindsman zei na de overhan
diging: „U zult zich uit de woor
den die ik eerder heb gesproken, en
die u aangehaald heeft, herinneren,
dat ik beloofd heb bij de bomende
in die gevallen vervangende, aaneen
gesloten vrije tijd op een andere
dag gegeven moet worden.
In het algemeen wordt gesteld, dat
de agrarische arbeiders, zowel wat
de lonen als wat de overige arbeids
voorwaarden betreft, gelijk moeten
worden gesteld met vergelijkbare
andere arbeiders.
Een deel van de vergadering werd
bijgewoond door de heer Middel
huis, verbondsvoorzitter van de KAB.
Hij zei in een korte toespraak, dat
de bezwaren die men thans hoort
opperen tegen verkorting van de
werktijd, veelal dezelfde zijn als in
1919 tegen de 48-urige werkweek
aangevoerd. Ook die bleken achteraf
niet steekhoudend te zijn. Hij noem
de de huidige spanning op de arbeids
markt een verschijnsel, dat in zekere
mate gunstig kan werken, naemlijk
waar zij de verbetering van de orga
nisatie van de bedrijven stimuleert
begroting op de meest ernstige wijze
te bezien of er iets voor Schevenin-
gen gedaan kan worden".
Hij wees echter op de grote lasten
die o.a. de Delta-werken op het bud
get uitoefenen. Hij herhaalde echter
zijn belofte, maar: „Dit is geen vaste
toezegging, want dat doe ik nooit
voor ik zeker weet wat ik kan doen".
Bij een brand tengevolge van
een ontploffing zijn maandag in een
huurkazerne in de Hongkongse wijk
Kowloon 22 mensen om het leven
gekomen. Ruim dertig mensen lie
pen verwondingen op.
Boer dwarsboomt
opgraving V-l
Boer D. P. A. Zuijdgeest, de 72-
jarige eigenaar van een weiland on
der Delft, heeft op het laatste ogen
blik zijn toestemming onthouden
aan het uitgraven van een uit 1944
daterende V-l, die in zijn grond
verborgen zit. De landbouwer vindt,
dat men hem te weinig heeft bena
derd op het stuk van schadevergoe
ding. Toen hij over het bedrag be
gon, zo zegt hij thans, werd hem
gezegd, dat dit eerst na afloop van
de werkzaamheden kon worden be
paald. Op deze mededeling weigerde
de boer te tekenen.
In samenwerking met het minis
terie van binnenlandse zaken had de
Vraag erom bij uw fotohandelaar
(Advertentie)
gemeente Delft al verschillende vei
ligheidsmaatregelen getroffen. Zo
zouden b.v. veiligheidskaarten wor
den uitgegeven voor hen die het ter
rein beroepshalve moeten betreden.
De gemeenteraad had reeds voor de
werkzaamheden 75.000 gevoteerd.
„Voor het opgraven van de V-l",
zegt boer Zuijdgeest, „moet 3 a 4 ha.
van mijn grond in beslag worden
genomen en dat betekent een dras
tische inkrimping van mijn melkop-
brengst".
In een villa aan de Oranje Nassaulaan te Warmond
heeft men inwoning gekregen van een koolmezen-
gezin, dat een droog plaatsje heeft gevonden in de
brievenbus. Tien jongen, die dezer dagen
uit het ei zijn gekomen, moeten door de ouden wor
den grootgebracht. Op de foto's: de hongerige bekjes
opengesperd voor het voedsel, dat één van de oude
koolmezen door de glenf van de brievenbus aanvoert.
(opnamen „Leidse Courant")
