Duizendjarig Zu/ammerdam
LEEFT
DE MIST
Dammenaars willen hun tegenstand
niet zonder meer opgeven
Fam. Kakes maakte bij Nutsspaarbank de
5 miljoen vol en gaat (gratis) op vakantie
ZATERDAG 13 MEI 1961
DE LEIDSE COURANT
PAOTNA 9
*DOR* ZwaMMKRlXAM. Uy. Ja% Zjm -mimt rjfg.
Ook de oude, gerestaureerde torenvan Damme weet van mist mee te praten....
OP HET OOG ONOPVALLEND EN VREDIG ligt tussen Alphen aan den Iaat men ons maar praten", zegt dr.
Rijn en Bodegraven een der peilers, waarop mede het staatsgebouw Gill mistroostig,
rust. Deze beeldspraak ontlenen wij aan prof. Oppenheim, als hij zegt, dat
alle gemeenten tezamen het fundamenteel onderdeel van ons staatsorganis- Waar is de eenheid?
me vormen. Zo'n peiler nu is de gemeente Zwammerdam, een eerzame ge
meenschap met een kern van eerbiedwaardige ouderdom: het dorp Damme, „Zwammerdam is er duizend jaar
dat bijna een jaar geleden feestelijk terugzag op zijn bestaan van tien geweest en het moet er maar blij-
eeuwen. Deze kleine gemeente met rond 3000 inwoners mag dan in ons Ven ook", is het antwoord van de
staatsbestel geen grote rol spelen, zij staat van tijd tot tijd in het volle heer G. R. T. van den Hoofdakker,
licht der publiciteit en de mare, dat het noodlot aan haar zelfstandigheid kantoorhouder der PTT,
.Vroeger was alles in Bodegraven
„mevrouw" en Zwammerdam „Juf-
niet planologisch met potloden over hier met elkaar mee in lief en leed.
de kaart trok. Onze zegslieden zou- Er is een gemeenschap gegroeid,
den het liefst willen, dat de minis- waard om in stand te worden ge- frouw" en er werd wat laatdunkend
ter zo flink aan het hoofd wordt houden. Met het gemeentehuis b.v. over de Zwammerdammers gespro-
gezeurd, dat hij het geharrewar moe staan wij altijd op goede voet, men ken. Die houding is niet meer zo fel
wordt en het plan in de kast legt tot is je er steeds van dienst en je wordt tegenwoordig, maar de mensen van
een latere gelegenheid (die hopelijk nooit afgeblaft; het is één grote huis-
nooit komt).
houding".
vraag hoe hij er
I over denkt. „We
zijn veel te gauw
overstag gegaan.
I In 1949 hadden we
I helemaal geen en-
I }uête moeten hou-
den, toen we
.mochten" kiezen
I bij „wie" we het
I liefst wilden ko-
men. Meteen ge-
I woon voet bij stuk
hadden we moe- D. Lodder: kan niet zonder
n n t w ten houden. Dat
gV7* Zwammerdam
Hoofdakker ie van de kaart zal Voor minister Toxopeus heeft men
vroeg overstag gaan js toch overigens veel 'bewondering, want
gegaan n0(jig". hij heeft de kwestie-Zwammerdam
De heer v. d. serieus bekeken en er veel aandacht
Vreemde uitschieters kunnen
verdwijnen.
Bepaalde grensverleggingen
middelbare leeftijd zijn hun school
tijd nog niet vergeten". Onze gast
vrouw is als zovelen ten aanzien van
de toekomst somber gestemd: „Het
hart in deze strijd is er uit. Het Is
misschien een aantrekkelijk gevecht
kan voor secretariemensen, maar met de
door bureaucratische maatregelen een einde zal maken, zal tot in de uit
hoeken van het land zijn doorgedrongen. Nog is er geen definitieve beslis
sing gevallen, het vonnis is uitgesteld. Voorlopig blijft Zwammerdams ge
meenschap in de mist voortleven. Men heeft niet veel vertrouwen meer
in de toekomst, maar de Dammers - door geboorte aan hun dorp verknocht,
of de immigranten, die door het leven in deze kleine dorpsgemeenschap
gegrepen zijn - zijn ervan overtuigd, dat men in Den Haag een vreemde
kijk op de democratische gang van zaken heeft. „En eerlijk gezegd, zijn we
helemaal niet van plan, onze tegenstand zonder meer op te geven," hoort
men verzekeren.
Rustieke oude glorie bedreigd
Over de roemrijke historie van trekt tegen de opvatting als zou
Zwammerdam zijn reeds vele, de Zwammerdam 'n „achteruitboeren-
loftrompet stekende, boekjes open- de" gemeente zijn. „De laatste twin-
gedaan en ook het afsnijden van de tig jaar is er een grote vlucht ge-
zelfstandigheid is al lang in de pen. nomen met belangrijke industrie en
Tenslotte schijnt het dan zover te handel. We zullen de Kamerleden
zijn gekomen, dat de nieuwe heren moeten bewerken; misschien gaan Hoofdakker, die van zijn achtste aan besteed en de raadsleden zijn
Alphen en Bodegraven begroet we nog nijdig naar Den Haag, in een jaar in Zwammerdam woont, be- door hem netjes ontvangen. Het lijkt
gaan worden. Of dit een feestelijke impulsieve bevolkingsoptocht". De treurt het, dat er in de boezem van op een samenzwering als de heren
begroeting zal worden menen wij te wethouder ziet tenslotte in de op- het gemeentebestuur geen eenheid constateren, dat Zwammerdam steeds
mogen betwijfelen. heffing van Zwammerdam geen fi- bestaat. ziin leven heeft gered door niet te
nanciële bezuiniging voor het Rijk. De heer G van Delft_ die welis. doen wat de minister wilde.
Voor het zover is tot 1963 heeft Tempel voelen zo niet ons waar aan de OVerkant" op het Bo-
Zwammerdam voorlopig nog de T degraafse het levenslicht aanschouw- Tenslotte brengen we een bezoek
tijd klampt de gemeente zich vast de, maar met hart en ziel de Zwam- aan me]. J. G. van Muiswinkel,
aan een laatste strohalm: het uit- Reeuwijk worden aangesptenmoe- merdamse zaak aanhangt herinnert dochter van de heer C. van Muis-
- ,0n «traatb.lact.nff betalaa wmkeJ MZn. die indertijd wethouder
tig jaar geleden toen er wel een- van Zwammerdam was en Staten -
heid was. Dat weet ook de heer D. lid. „Ik vind de ontwikkeling van
Lodder, die een echte Dammenaar thans zeer spijtig", zegt mej. Van
is en 57 jaar op de werf „De Hogen- Muiswinkel, die in Damme is op-
dijk" heeft gewerkt, nog heel goed. gegroeid". Er is hier een aparte sfeer,
Hij zou echt niet zonder Zwammer- die je zeker niet in Bodegraven, Al-
mej. Van Muiswinkel zich best voor- Zwammerdamse bevolking wordt
stellen. Er zijn vreemde uitschieters, koelbloedig gesold", zo voegt zij ons
die maar moeten verdwijnen, „maar ten afscheid toe.
laat ons onze eigen kom, welke ze
ker reden van bestaan heeft als het
plan „De Burcht" erbij komt. Er is
wel een nieuwe gemeente Driebrug-
ge met 300Ö inwoners ontstaan,
waarom dan niet het historisch ge
groeide Zwammerdam?" Ook deze
onderwijzeres is van mening, dat
Zwammerdam nooit voor de keuze:
Alphen of Bodegraven gesteld had
moeten worden. „Vanaf het begin
hadden we al de idee: Zwammerdam
zelfstandig moéten vasthouden. Half-
weg-Haarlemmerliede is toch ook ge
lukt?"
Over Bodegraven is mej. Van
Muiswinkel niet zo erg te spreken.
Zwammerdam wacht af. Even is
het wapenstilstand, maar vele
Dammenaars houden zich strijd
baar voor een laatste v/anhopige
stormloop op de instanties, die
geen tijd en lust hebben, zich met
de gevoelens van Damme bezig te
houden. Zal Den Haag als het zo
ver is hen zien binnentrekken met
spandoeken vol strijdleuzen? Wij
weten het niet. Maar de lui van
Damme hebben een strijdlied, dat
er niet om liegt: „Lang leve 't
oude Damme, waaraan wij zijn
gehecht; wij zullen blijven waken
en strijden voor haar recht".
aan een laausie airvuauu. u» un.- straatbelastinff betalen"
breidingsplan „De Burcht", dat aan ten ze straatbeiasting Detaien
Zwammerdam als woongemcente
nieuwe perspectieven biedt en waar- I"\okter K. Gill,
mee het inwonertal op ruim 3000 sedert 1953 te
gebracht zou kunnen worden en Zwammerdam
Zwammerdam, volgens overwegin- gevestigd, heeft
gen van het Rijk, financieel levens- niet alleen de
vatbaar kan zijn als zelfstandige ge- praktijk van dr.
meente. Volgens de Zwammerdamse Schreuder over-
bestuurderen kan dit ook, zelfs na genomen, maar
de redelijke grenscorrecties, waar- ook diens hou-
door de Overtocht, Oud-Bodegraven, ding als voor-
Goudsestraatweg, de Tempelpolder vechter van^ een
enz. worden afgescheiden.
dam kunnen, zegt hij.
phen of in de stad vindt. Je leeft
Mej. C. van Muiswinkel (midden):
strijd zonder hart
Geen gevoelskwestie meer.
„Die Overtocht zijn we kwijt",
zeggen de Dammenaars, die ove
rigens de bestaande toestand op de
grens met Bodegraven zelf onna
tuurlijk vinden. In de raad wordt
er zo ook over .gedacht, waarin
enkele Overtochtenaren zitting njng als volgt:
hebben die geporteerd zijn voor
aansluiting bij Bodegraven. Ook de
meningen van de groepsvertegen-
woordigers, die de eigen belangen
op de vooorgrond plaatsen, gaan
in die richting. Het zij zo; Zwam
merdam heeft voor deze en der
gelijke correcties een open oog.
„Voor een gerechtvaardigde zelf
standigheid moeten wij blijven
strijden", vindt men in brede la
gen van de Zwammerdamse be
volking, die zich er intussen van
bewust is, dat men niet meer leeft
in 1917, toen in deze zaak de ge
voelskwestie veel meer een rol
speelde dan in de zestiger jaren
met de thans overheersende tech-
nisch-planologischq overwegingen,
waar de raadsleden in wezen niet
meer kunnen aankomen
zelfstandig Zwam|
merdam-dorp.
was Ijij ook een
van „de mensen" Dr. K. Gill:-....
van Zwaipmerdam geen wederzijds
1000 jaar. gesprek
Geen hoor en wederhoor.
Dokter Gill formuleert zijn me-
„Ondanks de democratie waarin
wij leven is er geen hoor en we
derhoor geweest. In Scheveningen
hebben wij mondeling onze grie
ven kunnen uiten, wat schriftelijk
al zovele jaren is gebeurd. Maar
als steeds is er geen enkel weder
woord geweest. Formeel zal dat
wel in orde zijn", veronderstelt de
dokter, „maar het democratisch ge
voel eist in een dergelijk ingrijpen
in ons bestaan een wederzijds ge
sprek. Nog nooit hebben wij een
steekhoudend argument tegen on
ze voorstellen voor 'n zelfstandig
Zwammerdam-dorp gehoord en
nooit is op een redelijke manier in
gehaakt op onze pleidooien voor
een zelfstandig voortbestaan. Uit
niets blijkt tenminste, dat ernstig
een Zwammerdam-dorp is over
wogen. En toch zou het uitbrei
dingsplan „De Burcht" Zwammer
dam-dorp binnen enkele jaren be
hoorlijke mogelijkheden bieden.
Opnieuw is een aantal van 3000
inwoners ,nu centraal gehuisvest,
mogelijk", zo bepleit dokter GilL
„Trouwens", zo vraagt hij zich ver-
Laten wij de Zwammerdammers
zelf eens aan het woord. Uit hun
meningen blijkt een treffende een
stemmigheid, een eenstemmigheid,
welke evenwel in de raadsvergade
ringen vaak zoek was.
De heer C. F. Blok, houthandelaar
en wethouder, vond het van „Den
Haag" niet fijn gevoeld, dat ten op-
zichte van zo'n oude gemeente het der af, „is een kleine gemeente nu
opheffingsplan ter tafel is gebracht, zo oneconomisch? Ik weiger dit aan
„Het is bovendien onverstandig, han- te nemen. Wat gaat het nu kosten?
gende de verkavelingskwesties met Een deel van het personeel krijgt
permanent optredende veranderin- wachtgeld of er moet een plaats voor
gen, nu al de grenzen tussen de ge- gezocht worden. De rijksuitkeringen
meenten te trekken. Verder snijdt voor de grote gemeenten zijn aan- IJlt de discussie met de heren komt Marten Oosting, de gemeentesecreta-
de grens bij de Dobbenbrug mensen merkelijk hoger dan de uitkering, die w naar voren dat ze wel wat voor resse Jet de Boer en de directeur
af van Zwammerdam die zich daar Zwammerdam per inwoner ontvangt, een actie voelen. „Dan is er in elk van Madurodam de heer G. Junge-
thuis voelen wat betreft school, kerk Het gaat niet tegen een redelijke cor- geval later geen zelfverwijt; dat zelf- rius.
en het doen van boodschappen. Al- rectie van de gemeentegrenzen: Bo- verwijt voel ik nu beslist", aldus
leen de katholieken willen de grens degraven (Overtocht) en Reeuwijk de heer v. d. Hoofdakker. De heren Het aantal slachtoffers in het
bij de Dobbenbrug, omdat ze toch (De Tempel), maar om 'de 1000 jaar willen er niet aan, dat op ',t ogenblik deel van Oost-Pakistan, dat door
kerken in Bodegraven", aldus wet- oude kern Zwammerdam-dorp. Maar de theoretici het winnen in tegen- noodweer is geteisterd, stijgt nog
houder Blok, die verder fel van leer over het „kernpunt" van de zaak stelling met vroeger, toen men nog steeds. Het heeft nu de 138 bereik.
„WEEK VAN FOTOGRAFIE"
Burgemeester H. A. M. T. Kolf
schoten van Den Haag heeft gister
avond in het Kurhausgebouw de
„Week van de fotografie 1961" ge
opend. De organisatoren, zo zei hij,
zijn er in geslaagd van deze „Foto-
week" een nationaal gebeuren te
maken. De avond in het Kurhaus
werd opgeluisterd met een pro
gramma waarin o.a. optraden de zan
geres Marie-Cecile, de pianist George
van Renesse, cabaretier Jules de
Corte, de acteurs Ko v. Dijk en Henk
Rigters, en ojti. de Franse chanson
nier Jacques Brei.
Nog maar twee
straatmakers in Venlo
Doordat het aantal stratenmakers in
gemeentelijke dienst in Venlo is ge
slonken tot twee, zal de aanleg van
een plein de gemeente waarschijn-
üj,k vierduizend gulden meer gaan
v. Delft: ....vroeger wel eenheid bosten. De gemeenteraad had reeds
24.000 uitgetrokken voor de aanleg
van een plein voor het be jaarden te-
Een sterke binding van de in- M Beerendonck, dat op 1 juli offi-
woners met Zwammerdam acht cieel zal worden. Door het
de heer Van Delft het, dat „ze pers0neeisgebrek zijn B. en W. ge-
hier begraven worden waarop de noodzaakt geweest zich tot de aan-
heer Lodder repliceert, „nou ja, n€mers te wenden, die het tehuis
je kunt je laten begraven waar je hebben gebouwd, Dezen vragen ech-
wilt", waarmee hij maar wil zeg- ter f 28,000 voor dit karwei.
gen, dat de liefde van de dorpe-
lingen voor hun Damme nog op
SndHooMarkW0<£ h^<.D vnnr^bJt JOEGOSLAVEN BEZOCHTEN
d. Hoofdakker is bang voor het MADURODAM.
bloeiend verenigingsleven, „en dat
ga je nou ook kapot maken" Een groepje joeg0slaven heeft gis-
Emgszins pessimistisch is de heer termjddag een bezoek gebracht aan
Lodder wel „wat er nu eenmaal De Joegoslaven zijn in
op papier staat zal doorgezet wor- cm land met het het vreemde-
den, vrees ik lingenverkeer tussen Nederland en
hun lénd te bevorderen. In de minia-
Niet doen wat de minister wil tuurstad Madorodam werden ze ont
vangen door de loco-burgemeester
ALPHEN AAN DEN RUN
De heer S. Kakes uit de Trompstraat alhier had gisteren een pret
tige snipperdag. Hij ging wat geld naar de Nutsspaarbank brengen
en met zijn inleg maakte de bank de vijf miljoen gulden vol. Het
echtpaar Kakes kreeg gisteravond in een der zalen van het Nuts-
gebouw te horen, dat deze toevallige inleg voor hen een gratis
vakantiereis betekende, eventueel zelfs naar het buitenland.
In een, mede door enkele commissarissen, de directeur, de heer P.
Hoogendijk, en het personeel bijgewoonde plechtigheid heeft de
tweede voorzitter van de Nutsspaarbank, de heer W. Plomp, het
echtpaar toegesproken.
Het bestuur was dankbaar voor deze mijlpaal en dat om verschil
lende redenen. Er blijkt namelijk uit dat de spaarders vertrouwen
hebben in de Nutsspaarbank en dat er in Alphen a.d. Rijn ook
spaarzin is.
De heer Plom feliciteert het echtpaar Kakes.
