KOOP OP 1,1:1:1!
Mr. van Doorn mee
naar Nw. Guinea
Tweede Kamer debatteerde
over afbetaling
Alleen liberalen
tegen
Middenstandsbonden voorlopig tegen
sluiting op zaterdagmiddag
Jeugdcriminaliteit
en pornografie
v bestrijden
2!
HET STILLE
EILAND
WOENSDAG 19 APRIL 1961
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 8
Hoe zou Gomoelka stemmen?
beter en gezonder
Beroering in Bodegraven-'
(Advertentie)
In Polen zijn verkiezingen gehouden. Foto: Partijsecretaris Gomoelka
brengt hier zijn stem nit.
Gisteren is de Tweede Kamer be
gonnen met de behandeling van het
wetsontwerp op het afbetalingsstel
sel. Met uitzondering van de VVD
bleken de fracties het wetsontwerp
gunstig te beoordelen, al waren er
dan wel verschillende bezwaren op
onderdelen. De WD keerde zich als
enige partij tegen het gehele ont
werp, waarbij vooral de vraag nog
op beantwoording wacht of wettelijk
zal worden vastgesteld welk percen
tage van de totale prijs de eerste
betaling dient te zijn bij het kopen
op afbetaling.
Mej. mr. J. M. Th. Knol (KVP),
die in 1959 'als lid der Kamer werd
gekozen, hield naar aanleiding van
het wetsontwerp haar maidenspeech.
Deze spreekster betrok de commer
ciële televisie in het geding, die zij
een gevaar achtte voor het afbeta
lingssysteem door de dikwijls onver
antwoorde reclame die voor dat sy
steem via de t.v. zou kunnen worden
gemaakt.
GROTE BEVOEGDHEDEN
VOOR MINISTER
Bij aanneming van het wetsont
werp krijgt de minister van econo
mische zaken grote bevoegdheden in
het nemen van maatregelen op het
gebied van de afbetaling. De minis
ter kan beslissen over de minimum
aanbetaling en kan verder de beta
ling regelen in het kader van de
conj unctuurbeheersing.
De VVD-er mr. Berkhouwer, als
ook mr. H. van Leeuwen keerden
zich fel tegen het wetsontwerp. De
hele wet was eigenlijk naar het oor
deel van de liberale sprekers over
bodig. Mr. Berkhouwer noemde het
zelfs „het schieten met een kanon
op een mug". Mr. Van Leeuwen
vreesde, en hierin stond hij niet al
leen want ook bij andere fracties
werd dat gevaar gezien, verregaande
knoeierijen met het inlichtingen-
formulier en met de aanbetaling.
Mej. mr. Knol gaf in haar speech,
waarin zij van leer trok tegen de
commerciële t.v., belangwekkende
vergelijkende cijfers van Nederland
en de andere landen. Zij brak een
lans voor aanbetaling van tenminste
een vijfde of een kwart van de to
tale koopprijs.
De heer mr. Berkhouwer uitte zijn
„bijzonder grote appreciatie voor de
inhoud volle rede" van mej. Knol.
Spreker zei vervolgens, zich af te
vragen of met dit wetsontwerp niet
veel meer overhoop wordt gehaald
dan nodig is voor de doeleinden er
van. Er is sprake van enorme dele
gaties aan de minister van economi
sche zaken en het ontwerp gaat
„dwars door de porceleinkast van ons
burgerlijk wetboek."
De civiele sancties besprekend, zei
hij bezwaar te hebben tegen het in
cidentele ingrijpen in het civiele
recht. Naar zijn oordeel dient ieder
der contracterende partijen strafbaar
gesteld te worden. Men behoort niet
een partij uit te sluiten. Overigens
meent hij, dat er veel te zwaar ge
schut in stelling wordt gebracht te
gen wat men wil bestrijden. De op
sporingsbevoegdheden die de wet
op de economische delicten geeft zijn
z.i. voldoende. Het nut van het wets
ontwerp acht spreker bijzonder du
bieus.
Eerste Kamer:
De Eerste Kamer, die de begroting
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen behandelt, heeft gisteren
aandacht besteed aan het afwezig
zijn van leerlingen op de zaterdagen,
waarop het bedrijfsleven vrijaf heeft.
Voorts is belangstelling gevraagd
voor de toenemende jeugdcriminali
teit. Deze wordt volgens mevr. drs.
J. F. Schouwenaar en oud-minister
prof. dr. J. J. Gielen (KVP) bevor-
Met de NRKM is de Kon. Ned.
Middenstandsbond voorlopig tegen
sluiting van winkels op zaterdagmid
dag. De zaterdagmiddag moet koop
middag blijven.
De winkeliers moeten maar pro
beren voor hun personeel een indi
viduele oplossing te vinden, bij voor
beeld door maar dat kan niet in
alle branches sluiting van de win
kels op maandag of door het rou
leren van personeel, wat in kleinere
bedrijven in het algemeen echter
niet mogelijk zal zijn. Een koop
avond op vrijdag is volgens de bond
nadelig voor de winkeliers en wei
nig aantrekkelijk voor het personeel.
derd door de minderwaardige lec
tuur en door sommige radio- en t.v-
uitzendingen. Daarom bepleitten de
sprekers ook het opnemen van een
onderwijsdeskundige in de commis
sie van het departement van Justi
tie, die pornografische lectuur be
oordeelt.
Van verschillende kanten werd
tijdens het onderwijsdebat gepleit
voor een aanvaardbaar compromis in
de spellingsvoorschriften. Het volks
kind is gebaat met een eenvoudige
spelling en heel het volk met unifor
miteit in de spelling. Over de vrije
tijdsbesteding werd onder meer ge
zegd, dat het een ernstige misvat
ting is te menen, dat sport op de
tweede plaats komt Juist nu, nu de
vrije zaterdag algemeen wordt inge
voerd.
De heer Algra (AR) wist geen
goed woord te vinden voor de com
merciële t.v. Hier zal alleen de com
mercie spreken, die de programma's
zo sensationeel en zo bloot mogelijk
zal maken om de aandacht te trek
ken." De commerciële t.v. zal vol
gens deze senator geen aandacht
schenken aan de geestelijke opbouw
van ons volk. Hij noemde het een
bittere ironie dat de staatssecretaris
van Cultuur, t.w. staatssecretaris
Scholten, een voorvechter is van de
commerciële t.v.
KIND OVERLEDEN NA TRAP
VAN PAARD
Een driejarig zoontje van de fami
lie Holten uit Blerick is gistermid
dag door de trap van een paard ge
dood. Het jongetje was onder de af
rastering van een weiland doorge
kropen en was dicht in de buurt van
het paard gekomen. Dit gaf 't knaap
je een trap tegen het hoofd, 't Kind
overleed vrywel onmiddellijk.
Domweg meegaan met wat de
groot-bedrijven en de industrie voor
hun personeel doen, heeft geen zin,
omdat de middenstand daar toch
niet tegenop kan. In plaats daarvan
dient de winkelier te streven naar
verbeteringen in de persoonlijke
sfeer, zoals een betere vakantierege
ling, en -betaling, betere opleidings
mogelijkheden, vrijgeven op stille
dagen en dergelijke. De winkelier
die zelf zaterdags vrij wil zijn dient
te bedenken dat hij de ondernemers
functie gekozen heeft en de conse
quenties daarvan moet aanvaarden.
De Kon. Ned. Middenstandsbond
gelooft niet in een verschuiving van
de hele omzet van de zaterdagmid
dagen, waarop in sommige branches
25 tot 40 pet. van de weekomzet
wordt gehaald, naar andere momen
ten. De zaterdagmorgen heeft al
dus een nota van de bond voor
velen het karakter van het lang
zaam op gang komen, van uitslapen.
En de vrijdagavond is volgens de
KNMB van karakter aan het veran
deren. „Door langer- werken gedu
rende de week is men die avond
vermoeid. De t.v. krijgt een aan
trekkingskracht, men beschouwt het
als een avond waarop men niet zo
gauw geneigd is te winkelen als op
de zaterdagmiddag".
Begraafplaats:
recreatieve
voorziening?
Tijdens het debat over het
streekplan-Bollengebied in de
vergadering der Provinciale
Staten van Zuid-Holland van
gisteren, vestigde de commu
nistische heer J. Hoogcarspel
de aandacht van G.S. op de
z.i. ietwat vreemde redactie
van artikel 4, sub 2 der
streekplanverordening.
Artikel 4, sub 2 luidt nl.:
„Met inachtneming van de
agrarische belangen kan het
uitbreidingsplan, in afwijking
van het streekplan, grond, bij
het streekplan bestemd voor
agrarisch bedrijf zonder uit
breiding van bebouwing, be
stemmen voor begraafplaats,
voor militaire doeleinden,
voor sport- en speelvelden en
voor andere recreatieve voor
zieningen."
Brigitte Bardot komt wel! 20 Mei
zal Brigitte Bardot toch haar skel
terrondje komen rijden in „De Kuil"
van Bodegraven bij gelegenheid van
de opening van het skelterseizoen.
De storm van verontwaardiging, die
in Bodegraven was ontstaan over het
initiatief van de Motor-, Auto- en
Kartinclub Bodegraven, heeft kenne
lijk tegenovergestelde reacties opge
wekt. Nadat het bestuur van genoem
de club zijn plan al zo half en half
had laten varen, heeft de Stichting
„De Kuil", van wie de MAC „Bode
graven" de skelterbaan in exploitatie
heeft, een communiqué uitgegeven,
waarin niet alleen toestemming wordt
verleend, maar ook volledige steun
wordt toegezegd. (Zonder toestem
ming van de stichting, had het bestuur
van de club niets kunnen uitrichten).
Het communiqué luidt als volgt:
„De stichting heeft zich nader
beraden over de komst van B.B.,
blijft bij haar eerste stilzwijgende
toestemming aan de MAC „Bode
graven" en zegt opnieuw de MAC
„Bodegraven" haar volledige steun
toe". (De stichting De Kuil was
aanvankelijk hevig geschrokken
van de verontwaardiging in Bo
degraven en had informeel haar
gegeven toestemming »eweigerd).
Aan een verslaggever van het „Vrije
Volk" deelde de heer C. Hoogen-
doorn, bestuurslid van De Kuil en
MAC „Bodegraven" mede:
„Natuurlijk wil dit alles nu niet
zeggen, dat alles in kannen en krui
ken is. Met zo'n wispelturig meisje
als B.B. weet je het nooit. Het zag er
in het begin overigens helemaal niet
naar uit, dat we zouden winnen".
Komst B.B. financieel mogelijk.
De kansen dat B.B. in Bodegraven
komt, liggen echter wel goed. Een
contactman van de Franse filmmaat
schappij, die B.B. in haar nieuwste
film „Le Bride sur le Cou" enkele
ronden op een skelter laat rijden,
heeft al toezeggingen van de direc
tie van de filmmaatschappij. Een
automobielfirma in Bodegraven heeft
ook reeds toegezegd, dat zij B.B.
gaarne van Schiphol zal halen uiter
aard tegen betaling.
Dus voorlopig geen
kabinetscrisis?
De KVP-voorzitter, mr. H. W. van
Doorn maakt deel uit van de Neder
landse parlementaire missie, die half
mei voor een maand naar Nieuw
Guinea vertrekt.
In politieke kringen te Den Haag
concludeert men hieruit, dat het
met een kabinetscrisis, die volgens de
geruchten in de lucht zou hangen
nog wel los zal lopen. Deze crisis zou
in de hand worden gewerkt door de
moeilijkheden die rond de kwestie
kinderbijslag en de woningbouw zijn
gerezen.
De Tweede Kamervoorzitter maakte
gistermiddag de samenstelling van de
parlementaire missie bekend. Behal
ve mr. van Doorn gaan uit de Eerste
Kamer mee: mr. Th. M. J. de Graaf
(KVP) en de heren F. H. van de We
tering (CHU), G. Kieft (AR), de so
cialisten mr. F. J. Kranenburg en ko
lonel b.d. W. Wierda, alsmede gene
raal b.d. J. H. Couzy (WD). Uit de
Tweede Kamer gaan mr. J. in 't Veld
(PvdA), de heer J. Reijers (CHU) en
mr. dr. L. de Gou (KVP) mee.
Aetherklanken
DONDERDAG.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 AVRO. 7.50 VPRO. 8.00—24.00
AVRO.
AVRO: 7.00 Nieuws. 7.10 Gym. 7.20
Gram. VPRO: 7.50 Dagopening. AV
RO: 8.00 Nieuws. 8.15 Gram. 9.00
Gym. voor de vrouw. 9.10 De groen
teman. 9.15 Gram. 9.35 Waterst. 9.40
Morgenwijding. 10.00 Gram. 10.50
Voor de kleuters. 11.00 Kookpraatje.
11.15 Gram. 11.45 Voor de vrouw.
12.00 Orgelspel en zang. 12.30 Land
en tuinb.meded. 12.33 Lichte muz.
12.00 Nieuws, meded. en beursber.
13.30 Lichte muz. 14.00 Pianorecital.
14.30 Voor de vrouw. 15.05 Gram.
15.30 Voordr. 15.50 Kamerork. en
sol. 16.15 Gram. 17.00 Voor de jeugd.
17.30 Jazzmuziek. 17.50 Regerings-
uitz.: Serie: Kies een loopbaan bij het
onderwijs. II. Vraaggesprek over de
functie van lerares by het Nijver
heidsonderwijs voor meisjes. Ge-
sprekleider: Jan Goderie. Deelnemers
aan het gesprek: een lerares en twee
meisjes die een cursus volgen voor
lerares n.o. 18.00 Nieuws. 18.15 Voor
de jeugd. 18.30 Dansmuz. 18.40 Sport-
praatje. 18.47 Wereldkamp. biljarten
driebanden. 18.50 Gesproken brief.
18.55 Voor de kleuters. 19.00 Gevar.
progr. 20.00 Nieuws. 20.05 Gram.
20.15 Radio-Filharm. ork. en solist.
(21.3021.55: De plaats van de litte
ratuur, lezing). 22.30 Nieuws., beurs
ber. v. New York en mede. 22.45
Journ. 23.00 Sportact. 23.10 Nieuwe
gram. 23.5524.00 Nieuws.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO.
14.00—24.00 NCRV.
KRO: 7.00 Nieuws. 7.15 Gram. 7.30
Voor de jeugd. 7.40 Gram. 7.45 Mor
gengebed en overweging. 8.00 Nieuws.
8.18 Gram. 8.50 Voor de huisvrouw.
9.40 Schoolradio. NCRV: 10.00 Gram.
10.15 Morgendienst. 10.45 Gram.
KRO: 11.00 voor de zieken. 11.45 Ge
wijde muz. 12.00 Middagklok
noodklok. 12.04 Pianospel. 12.25 Voor
de boeren. 12.35 Land- en tuinb.
meded. 12.38 Gram. 12.50 Act. 13.00
Nieuws. 13.15 Zonnewijzer. 13.20
Pianospel. 13.40 Gram. NCRV: 14.00
Lichte muz. 14.30 Gram. 15.35 Vo
caal ens. 16.00 Verkenningen in de
Bijbel. 16.20 Pianorecital. 16.50 Gram.
17.00 Voor de jeugd. 17.30 Gram. 17.40
Beursber. 17.45 Mil. ork. 18.15 Sport-
rubriek. 18.30 Gram. 18.50 Sociaal
perspectief, lezing. 19.00 Nieuws en
weerber. 19.10 Op de man af, praatje.
19.15 Pianorecital. 19.30 Radiokrant.
19-50 Pol. lezing. 20.00 Gevar. progr.
21.30 Gram. 21.50 Periodieken Para
de. 22.00 Orgelconcert. 22.30 Nieuws.
22.40 Avondoverdenking. 22.55 Boek-
bespr. 23.00 Kon. Mil. Kapel. 23.30
Aktuele problemen op het terrein
van de beroepskeuze en beroepskeu
zevoorlichting, forumgespr. 23.55—
24.00 Nieuws.
TELEVISIEPROGRAMMA'S.
NTS: 20.00 Journ.
VPRO: 20 20 Wereldkamp. voet
bal Chili 1962. 20.50 TV-film. 21.20
Mijn hart is in het Hoogland, toneel
stuk.
38
Hij kon er niet genoeg van krijgen
en kwam er telkens weer terug. En
toen hij ontdekte dat het in de avond
als de lichten aan waren nog veel
mooier was, stond hij er bijna iedere
avond. Het boeiendste was een ver
trekkende trein in het donker na te
kijken tot het rode achterlicht, dat
steeds zwakker werd, geheel in de
duisternis was opgelost. Dat zette
hem aan tot dromen; op het voor
perron van het stationsgebouw ont
waakte zyn fantasie, die hem tot dan
toe alleen had beziggehouden als
hij op het eiland een voorbijvarend
schip stond na te staren.
VI
Tijdens zijn HBS-jaren verander
de er nog al wat aan hem. Het be
gon al op de eerste dag, toen hij
het schoolgebouw binnenstapte.
„Ga daar maar bij dat stelletje kin
deren staan" zei Jan, die hem op 'n
ROMAN
door
Waller Breedveld
groepje jongens wees, die opeenge
drongen stonden te wachten op de
dingen die gebeuren gingen.
Toen hij even later in de bank
zat, vooraan in de klas, was hij met
een sterk onder de indruk van de
directeur, die de nieuwe klas op
vriendelijke wijze toespraak en
voortdurend naar hem keek alsof
zijn woorden wel heel bijzonder voor
hem bedoeld waren.
Daarna begor de eerste les, waar
hij geen steek van snapte; en van
de tweede les, toen er een andere
meneer iets kwam vertellen, begreep
hij nog minder. Hij luisterde wel,
maar hij zag niets dan de molen en
vertrekkende treinen. Het lossen van
de schepen zag hij en de kraampjes
op de markt.
Toen hij plots met een schok tot
de werkelijkheid kwam, omdat de
leraar over hem heen gebogen stond
en hem iets vroeg, voelde hij zich
duizelig worden. De leraar herhaal
de de vraag, maar hij wist zelfs bij
geen benadering waar de man het
over had.
„Je moet niet zitten dromen, Gijs-
bert Cabus" zei de leraar heel vrien
delijk. „Je bent hier gekomen om te
leren en dat lukt niet als je niet
goed oplet".
„Hij knikte en zei: „Ja".
„Je moet antwoorden: „Ja me
neer" bleef de leraar even vriende
lijk.
Cabus met een vuurrood hoofd. Hij
was ontzaglijk blij dat hem dat ein
delijk gelukt was.
De laatste les op die voormiddag
was voor meneer Brandenburg, de
leraar Duits. Hij knipoogde tegen
Gijsbert en ving zijn les aan onder
diepe stilte. Gijsbert poogde 't vast
te houden, hij deed zijn uiterste best
om niet te dromen en werkelijk, het
lukte. Toen hij een vraag moest be
antwoorden, deed hy dat zonder fou
ten, maar het klonk zo stuntelig, dat
meneer Brandenburg een glimlach
niet kon onderdrukken, waarop de
hele klas het uitgierde van pret
Met een bloedrood hoofd zat Gijs
bert voor zich uit te kijken, kokend
van woed. en spijt, omdat hij zo'n
boerenhark was.
In het middaguur was er gelegen
heid om de indrukken van de eerste
morgen uit te wissen. En dat speel
de zich heel veel af om de figuur
van Gijsbert Cabus, dat onbeschrij
felijk stomme boerenjoch, dat ze er
gens uit de klei getrokken hadden.
Iedereen wilde die knaap zien, er
werd om hem gelachen en toch werd
hij niet zo heel veel geplaagd. Er
scheen ook iets aan de hand te zyn
dat achting of vrees opriep. Hij rea
geerde niet op de schimpscheuten,
tenzij met een merkwaardige grijns;
volkomen onbekwaam om terug te
plagen liet hy alles over z'n kant
gaan.
Maar het was anders als men pro
beerde hem we te duwen of 'n op
stopper met de schouder te geven,
wat in die dagen een geliefkoosde
vorm van plagen was. Uiterst gevoe
lig voor lichamelijke aantasting, ver
zette hij zich onmiddellijk, zeer ener
giek en gevoelig voor de betrokkene.
Een lange slungel uit de derde klas,
tegen hem aanbotste, kreeg 'n trap
tegen z'n schenen, zodat hij gilde
van pijn. Tpen hij Gijsbert na school
tijd buiten opwachtte om het uit te
knokken, voelde hij enkele seconden
later de oerharde kop tegen z'n borst
aan stoten, met zoveel kracht dat de
adem hem werd afgesneden.
Een leraar, die het zag, riep de
beide jongens en bracht ze naar de
directeur, die hen onderhanden nam.
Daarbij bleek dat Gijsbert Cabus al
lerminst op z'n mondje gevallen was,
als het ging over kwesties, die zijn
lichamelijk welzyn betroffen. Stun
telig en boers zei hij, dat de ander
hem overhoop had willen gooien met
een schouderstoot en daar had hy
zich tegen verzet De tegenparty be
weerde, dat het maar een grapje was
geweest, waar niet zo'n harde trap
tegen z'n scheenbeen op had hoeven
te volgen. Gijsbert Cabus was vals,
meende hij. Dat was niet waar, ont
dekte de directeur, toen hij de jon
gens verder ondervroeg hoe het alle
maal precies gegaan was. Het bleek
dat Cabus hoegenaamd geen aanleg
had voor stoeien. Hij wilae geen pyn
gedaan worden door anderen; als ze
hem aanraakten sloeg hy er meteen
op los. Het was al erg genoeg dat
grote mensen soms kinderen slaan,
zoals zyn grootvader het hem te pas
en te onpas had gedaan. De direc
teur liet hen elkaar de hand druk
ken en stuurde hen weg. Maar het
bleef hem zelf nog enige tijd bezig
houden omdat hij zo'n typische men
taliteit nog nooit bij een jongen had
waargenomen. Hij besprak de kwestie
met de bverige leraren, bij welke ge
legenheid de jongen Cabus in zijn
geheel bekeken werd: eerlijk en niet
vals, onwetend en toch niet dom.
Niet ijverig en toch geen luiwam
mes. Ongeïnteresseerd voor de les
sen en zonder de minste eerzucht.
wat betrof zijn plaats in de klas. Hij
was een vreemde snoeshaan, geen
jongen waar spontaan de sympathie
naar uitgaat, maar zeker ook geen
jongen waar men makkelijk 'n hekel
aan krijgt
Meneer Brandenburg merkte hier
bij op: „Zijn voogd heeft mij ge
vraagd hem onder z'n hoede te ne
men.
Ik ben begonnen te proberen hem
z'n boerenvel af te pellen en ik dacht
dat ik daarvoor de normale methode
kon volgen. Maar ik heb nu al ont
dekt dat ik hem eerst enkele maan
den in de week zal moeten leggen,
zoals men dat bij een stokvis doet.
Meneer Brandenburg overdreef en
dat wist hij zelf heel goed. Toch had
hij met z'n karakteristiek de menta
liteit van Gijsbert niet onaardig ge
troffen. Het leek onbegonnen werk
om van deze boerenknaap een stadse
jongen te maken, met dragelyke ma
nieren en met althans een minimum
aan studeerlust.
De oude leraar pakte het zeer se
rieus aan, omdat hij zich bijzonder
voor Gijsbert interesseerde. In de
enkele weken dat hij hem nu gere
geld bij zich liet komen, was het
hem gelukt het vertrouwen van de
jongen geheel te winnen en op dit
vertrouwen wilde hij zijn invloed
paan opbouwer».
