MENSEN IN SMELTKROES
VORMDEN EEN EIQEN NATIE
SIERRA
LEONE
DQNDERDAG 6 APRIL 1961
DE LEID SE COURANT
PAGINA 11
De banden tusen Engeland en het
West-Afrikaanse gebied, dat de naam
.Sierra Leone' draagt, zijn van an
dere aard dan die, welke moederland
en kolonie in de regel verbinden. Zij
zijn namelijk van filantropische oor
sprong.
Het begon in 1788. In dat jaar ver
kocht een vorst van het West-Afri
kaanse volk der Tim-ni een stuk land
ter grootte van 663 km2 als vestigings-
gebied voor een „groep onlangs uit
Engeland aangekomen en onder be
scherming der Britse regering staande
uitstekende mensen, hun erfgenamen
en rechtverkrijgenden". Dat gebied
lag op een klein bergachtig schier
eiland, dat Sierra Leone heette. Deze
naam dankte het aan de Portugese
ontdekkingsreiziger Pedro de la Cin-
tra, die er in 1460 aan land ging en
er zich vermaakte met de leeuwen
jacht. Ter herinnering hieraan noem
de hij een der bergen .Sierra Leone',
de .Leeuwenberg'.
De .uitstekende mensen', genoemd
in het verkoopcontract, waren allen
van Afrikaanse bloede. Zij waren
vrijwel uitsluitend bevrijde en weg
gelopen slaven. In later jaren kwa
men er ook mensen uit andere West-
Afrikaanse gebieden naar Sierra Le
one om zich daar metterwoon te ves
tigen. De kolonie Sierra Leone dankt
zijn ontstaan aan het particulier en
filantropisch initiatief van een groep
Engelsen onder leiding van Granville
Sharp. Granville Sharp en zijn mede
standers waren namelijk fanatieke
strijders voor de afschaffing van de
slavenhandel.
Er is thans rijst in overvloed
en daarom lacht deze Sierra-
Leonische schone tevreden.
Op het gekochte schiereiland ver
rees een stadje, symbolisch Freetown
oftewel .Vrijestad' geheten. In den
beginne hadden Freetown en de
,Vrijestedelingen' te kampen met
moeilijkheden en tegenslagen. Menig
Europeaan, die het experiment met
belangstelling had gevolgd, kwam tot
de conclusie, dat Sierra Leone niet
veel meer betekenis had dan een sym
bolisch gebaar, dan een brokje vrij
heid geënt op een deel der wereld,
waar de slavernij welig tierde. Inder
daad lag Sierra Leone temidden van
gebieden, die jarenlang brandpunten
zijn geweest van de Afrikaanse men
senhandel. Hierbij komt nog, dat de
bevolking van Sierra Leone uiterst
heterogeen was en dat lang niet allen,
die zich in Freetown kwamen vesti
gen, goede elementen waren. Maar
Sierra Leone bleef toch bestaan, om
dat het de politieke wind in Europa
mee had.
Weg met de slavenhandel
Reeds tegen het einde der acht
tiende eeuw ontstond er in West-
Europa in steeds groter wordende
kring een gevoel van ernstig onbe
hagen over het bestaan der slavernij
en vooral over de onmenselijke sla
venhandel. De Sierra-Leoniërs danken
hun land, hun .vrijplaats', aan die
gevoelens. Ook de regeringen gingen
zich met het vraagstuk der slavernij
bemoeien. Reeds in 1807 verklaarde
het Engelse Parlement de slavenhan
del tot onwettige handel. Men be
raamde maatregelen om het onmen
selijk bedrijf der slavenhalers tegen
te gaan.
Vrijwel onmiddellijk viel het oog
op de jonge nederzetting Freetown.
Hier wilde men een basis vestigen
voor de bestrijding van de slaven
handel, want Freetown beschikt over
een der mooiste en beste natuurlijke
I Kissi Street, een der druk
ste winkelstraten van Free
town, de hoofdstad van
Sierra Leone.
Kolonalisme is tegenwoor
dig een woord met een slechte
klank, maar als op 27 april
1961 Sierra Leone zijn intrede
doet in de rij der onafhanke
lijke staten, komt er een einde
aan een hoofdstuk van de ko
loniale geschiedenis, dat ook
in Afrika alom als ,goed'
wordt gekenschetst en ge
waardeerd.
echter kozen het boerenbedrijf als
broodwinning. Een aantal Sierra-
Leonische ambachtslieden gaf de
voorkeur aan ambachten en de han
del. De Sierra-Leonische ambachts
lieden genoten en genieten een uit
stekende reputatie. Als smeden, me
caniciens, timmerlui, bouwvakarbei
ders en wat dies meer zij vindt men
hen in vele West-Afrikaanse kust
steden.
De bevolking der oorspronkelijke
.kolonie' Sierra Leone belijdt vrij-
Diamant is een kostbaar,
gember een lekker product
van Sierra Leone. Op de
foto ziet U, hoe gember op
de rekken wordt gelegd om
te drogen.
havens van West-Afrika en was ge
legen temidden van slavenhandels-
landen by uitstek. Sierra Leone kreeg
de status van Engelse kolonie. Reeds
kort na 1807 begonnen de Engelse
oorlogsschepen de door hun aange
haalde slavenschepen naar Freetown
te brengen. Ieder slavenschip, dat
werd binnengebracht, betekende een
vergroting van het zielental der
Sierra-Leonische bevolking. Toen an
dere Europese mogendheden met
Engeland gingen samenwerken op het
terrein van de bestrijding van de
slavenhandel, kreeg Freetown een
Internationaal Bijzonder Gerechtshof,
dat de slavenhandelaren en slaven
schippers moest berechten. Bijna een
halve eeuw bleef dat Internationale
Hof in Freetown bestaan.
Sierra Leone was inmiddels ge
worden tot een echt .Slavenland zon
der Slaven'. Omstreeks 1860, toen er
van slavenhandel op aanmerkelijke
schaal geen sprake meer was, woon
den er in Sierra Leone leden van
alle enigszins belangrijke negervol
ken. Bovendien vond men er don
kere burgers, die afkomstig waren
uit West-Indië en de Verenigde Sta
pten van Noord-Amerika. Daar er
een Babylonische spraakverwarring
heerste, werd Engels meer en meer
de volkstaal. Natuurlijk spraken de
Sierra-Leoniërs vroeger geen ,hoog-
Engels', maar niettemin voldeed de
taal uitstekend. In de vorige eeuw,
toen de bevolking op een heel wat
lager ontwikkelingspeil stond dan
thans, vonden de kerkelijke autori
teiten het eens zelfs nodig om een
uitgave van het Nieuwe Testament
in Sierra-Leonische vertaling uit de
circulatie te nemen. Waarom? Omdat
het volgens die autoriteiten zó was
vertaald, dat het op sommige plaatsen
bijna las als blasfemie. Hoe dit zij,
in de Sierra-Leonische smeltkroes
vermengden zich de mensen en wer
den zij geleidelijk een eigen aparte
natie. Thans, op de drempel der on
afhankelijkheid, wonen er in Sierra
Leone in totaal ongeveer 2.500.000
mensen.
In den beginnen kregen zij* die zich
in Sierra Leone vestigden, gratis een
stuk land toegewezen. Niet allen
Sierra-Leonische diamantzoe
kers gaan wel per schip naar
hun „werk". Ook in de rivie
ren vindt men veel diamant.
Maar beschikken al deze man
nen over een officiële ver
gunning?
wel algemeen de Christelijke gods
dienst, al behoren de mensen tot ver
schillende kerkgenootschappen. Voor
al dank zij Missie en Zending kon het
ontwikkelingspeil hoog worden. Toen
de Engelsen hun invloed vestigden
in de beide onafhankelijke staten
Ghana en Nigeria, deden zij herhaal
delijk een beroep op geschoolde
Sierra-Leoniërs om in die gebieden
functies te aanvaarden bij het onder
wijs, het bestuur en in de handel.
Wel een bewijs, dat de Sierra-Leoni-
ers als .voorlijk' golden. Dit danken
zij voor een belangrijk deel aan hun,
in 1827 gestichte, hogeschool „Fourah
Bay College', die inmiddels de status
van uiversiteit heeft verkregen.
Het Protectoraat
In 1788, toen de Franse Revolutie
op uitbreken stond, ontstond Sierra
Leone als een .vrijplaats' voor ex-
slaven. In 1808, toen Napoleon I op
het toppunt van zijn macht was,
kwam het eerste buitgemaakte sla
venschip in Freetown aan. Van dat
tijdstip af kwamen er jaarlijks hon
derden, ja, duizenden bevrijde slaven
naar Sierra Leone. Deze .kolonie'
knoopte contacten aan met zijn ach
terland, dat bevolkt was door een
aantal tamelijk primitieve, deels tot
de Islam behorende stammen. Dit
gebied werd aldus een Britse in
vloedssfeer. Toen de Fransen hun
Afrikaanse rijk steeds meer gingen
uitbreiden en het aan Sierra Leone
grenzende Liberia territoriale eisen
ging stellen, besloot Londen in 1896
om een aan Sierra Leone grenzend
gebied tei grootte van 70.000 km2 tot
Engels protectoraat te verklaren, het
.Protectoraat Sierra Leone'. De tegen
stellingen en verschillen tussen Pro
tectoraat en Kolonie van gelijke naam
waren groot. Freetown, bij voorbeeld,
had in 1896 reeds een gekozen ge
meenteraad. In snel tempo echter
hebben de Engelsen, bijgestaan door
Afrikaanse medewerkers, de ver
schillen zoveel doenlijk uitgewist.
Hieraan is het te danken, dat thans
Kolonie en Protectoraat samen een
onafhankelijke staat kunnen vormen.
Het besluit tot de onafhankelijkheids
verklaring viel in april 1960 te Lon
den tijdens een conferentie van
Engelse en Sierra-Leonische staats
lieden en politici.
Na 1896 eerbiedigden de Engelsen
het bestaande bestuursapparaat in
het Protectoraat. Zij regeerden er
.indirect', dus zoveel mogelijk via de
vorsten en stamwetten. In de loop
der jaren geraakte het Protectoraat
meer en meer uit zijn isolement. De
grote sprong in dit opzicht werd ge
maakt vlak vóór de eerste wereld
oorlog, toen er een spoorlijn van het
binnenland naar de kust gereedkwam.
De welvaart steeg in het Protecto
raat. In nog veel sterker mate was
dit het geval, toen men in 1930 de
eerste diamanten vond en bleek, dat
Sierra Leone rijk is aan die edel
stenen. Thans is industriediamant het
belangrijkst uitvoerartikel. Ja, zon
der de welvaart, die de diamant in
Sierra Leone heeft gebracht, zou er
van onafhankelijkheid misschien
thans nog geen sprake kunnen zijn
geweest. Zonder diaman1 en onder
Sir Milton Margai, een uit het Pro
tectoraat afkomstige staatsman, die
reeds tien jaar de leidende figuur in
Sierra Leone is geweest, Sierra Le
one's eerste .Eerste Minister' zal
worden en een verpersoonlijking is
van de geleidelijk gegroeide eenheid
van de Kolonie en het Protectoraat.
Gezicht op Freetown, de
eerste „Vrije stad" in West
Afrika. Op de achtergrond
de Sierra Leone of Leeuwen
berg.
