Prof. mr C. P. M. Romme neemt ontslag
van de Tweede Kamer
VEILIGHEIDSRAAD WEET NOG GEEN
OPLOSSING VOOR KONGO
Alle Kongolese leiders
naar New York?
Regerings
crisis in België
Verwarde toestand in Kongo
Was de zon de
oorzaak
Artsen schriiven beperking voor Kamer. Op 23 juni 1937 aanvaardde
3)e £cidse(2oma/nt
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ZATERDAG 18 FEBRUARI 1961
51ste JAARGANG No. 15250
Vele dokters
rondom de
Kongolese patiënt
Directeur: J. F J. M KOENS.
Hoofdredacteur L. C. J. ROOZEN. BUREADS: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie Abonnem., Drukkerij 2093S; Red 20015, 25594: Advertenties 20826. Giro 103003 Abonnementsprijs f0.59 p. w., f2.55 p. maand, f7.50 p. kwartaal. Franco p. p. f8.—. Advertent. 17 ct p. m.m.. Telefoontjes f 1.50.
GROOT VERLIES
Uet bericht over het heengaan van
prof. Romme als lid van de
Tweede Kamer en daarmee als voor
zitter van de katholieke fractie in dit
college, bovendien in feite als de lei
der van de integrale katholieke poli
tiek in Nederland, is gisteren zonder
enige overdrijving in uiteenlopende
kringen als een jobstijding ontvan
gen.
Het moge dan geen volslagen ver
rassing zijn geweest voor wie de laat
ste berichten over Romme's door
overwerktheid geschade gezondheids
toestand kende, aan een open plek op
de zo vertrouwde plaats kon, noch
wilde niemand gemakkelijk geloven.
Voorop zij natuurlijk gesteld, dat
men Romme's beslissing op gezag van
zijn arts alleszins dient te billijken
De objectieve spijt over de conse
quenties ervan behoeven er niet min
der om te zijn.
Romme slaat niet alleen een ge
duchte bres in de eigen politieke ge
lederen; men zal zijn afwezigheid
straks onder meer evenzeer onder
gaan in de kleine kring van de frac
tieleiders, de politieke kopstukken,
die in onderling vertrouwvol beraad,
over de grenzen van veel tegenstel
lingen heen, menig vaderlands pro
bleem in moeilijke uren" en omstan
digheden tot een goed einde wisten
te brengen. Voeg daarbij het verlies
voor de KVP, als breed politiek ver
band, als de grootste partij, waarop
Romme in alle na-oorlogse jaren zijn
stempel drukte, waarvan hij de gang
maker en zo vaak de initiatiefnemer
was, en de schadelijst krijgt een be
nauwende omvang!
^atuurlijk is het in concreto wèl
zo, dat ook ten opzichte van prof.
Romme kwalijk zoals dat voor
iedereen tenslotte moet gelden van
een absolute onmisbaarheid kan wor
den gesproken; het bewijs van het te
gendeel is in alle geval echter voor
zijn heel bijzondere persoon moeilijk
te leveren!
Bijzonder pijnlijk achten wij heel
in het algemeen dit heengaan ook uit
de selecte groep van de all-round po
litici, een slinkend aantal, naar ge
lang de jongeren in de politiek daar
wel gaandeweg meer en groter spe
cialisatie meebrengen, maar in een
alomvattende blik op het geheel van
de problematiek de blik blijken te
missen. Romme deed wat die wijde
blik en de daarop gebaseerde invloed
betreft zonder twijfel méér dan
uitsluitend de eigen katholieke poli
tiek beheersen en beïnvloeden, het
was zelfs zo, dat men tot in de oppo
sitionele hoek toe rekening hield met
zijn invloedssfeer en daarvan de uit
werking ondervond.
Domme's naam zal in de politieke
geschiedenis stellig ook verbon
den blijven met de belangrijkste wa
penfeiten, als die van de kinderbij
slag en de bezitsvorming, om slechts
een uiterst geringe keus te maken.
Van het eerste was hij de grote men
tor, reeds vóór de oorlog als minister
van Sociale Zaken; de bezitsvorming
heeft hij met ongetemd volhouden,
tegen onwil en grote onverschillig
heid, tegenwerking en onbegrip, in
zeer aanzienlijke mate op stoot ge
bracht. Zijn activiteit kenmerkte zich
op de voornaamste plaats, omdat ze
in feite nauwelijks grenzen kende,
noch in plaats, noch in tijd. De zware
tol daarvoor geldt nu zijn eigen ge
zondheid, tevens het verlies, dat wij
schetsten.
Men moet tenslotte ook nog de
vraag stellen, wat zijn afwezigheid
voor deze politieke constellatie, meer
in het bijzonder voor het kabinet-De
Quay, zal betekenen. Het is geen
groot geheim, dat dit kabinet in
Romme meermalen een krachtige
steun heeft gevonden, waar aanvan
kelijke zwakheden dienden te wor
den opgevangen. Zal zijn afwezigheid
door andere positieve factoren vol
doende kunnen worden gecompen
seerd?
Ten allerlaatste: Romme's heen
gaan schept ook niet geringe proble
men voor de opvolging in de fractie
leiding. Voor de waarnemend voor
zitter, de heer Andriessen, is het een
schier hopeloze taak die opvolging op
adekwate wijze te vervullen. De
KVP-fractie moge dat probleem heel
zorgvuldig overwegen en volgens de
juiste consequenties van haar gede
gen overleg haar besluiten bepalen!
Volgens berichten in de Belgische
pers hebben mensen van de Sabena
de gedachte geopperd, dat mogelijk
de zonsverduistering van woensdag
althans gedeeltleijk verantwoorde
lijk gesteld zou kunnen worden voor
het op diezelfde dag bij Brussel ge
beurde ongeluk met de Boeing van
de Sabena.
Rond die tijd zouden zich op de
optische vliegcontrole-apparaten zo
wel van het vliegtuig als in de ver
keerstoren van het vliegveld leemten
in de signalering hebben voorge
daan, die aan radio-elektrische sto
ringen te wijten geweest zouden zijn.
a. 1 1 1 koos men hem tot lid van de Eerste
J 1 O hij de portefeuille van sociale zaken
in het vierde kabinet Colijn.
Een van de meest invloedrijke figuren uit de Nederlandse politiek, de voor- t^ j
zitter van de KVP-fractie in de Tweede Kamer, prof. mr. C. P. M. Romme f1 hlnd^khouSool te
(64), heeft gisteren voor zijn lidmaatschap van de Kamer bedankt. Op buitengewoon
doktersadvies heeft hij zich sinds oktober van het vorig van alle politieke hoo2lef' het staatsrecht tevens
activiteiten onthouden. Prof Romme schrijft in zijn ontslagbrief: belast met het doceren der' sociale
„De mij behandelende doktoren hebben mij veroorloofd en aangeraden tp im, Deze functie bekleedde
binnen enige tijd weer aan het werk te gaan, maar zij hebben mij daarbij g?ot z)i? min^rsben^Sf in
met klem in overweging gegeven, mij voortaan te beperken tot een normale J j d hi- voorzit_
dagtaak. Vermits het werk van fractievoorzitter voor mij deze grens te ^37-de^ogwerü^nij v^omt
buiten gaat en moet gaan, ben ik tot mijn bovenvermelde conclusie geko- IraCUe m
men,
Mitsdien beëindig ik hierbij mijn lidmaatschap van uwe Kamer." Prof. In 1951 toen een regeringscrisis Links: Prof. mr. C. P. M. Romme, die vrijdag zijn ontslagbrief als lid van
Romme schrijft verder: „Het zij mij veroorloofd, de gelegenheid te benut- ontstond, is prof. Romme opgetreden de Kamer der Staten Generaal aan de Kamerpresident heeft over-
ten, uiting te geven aan mijn grote dankbaarheid voor alles wat ik in de als informateur met de opdracht de Rechts: De heer B. J. van Buel uit Oss, die reeds eerder lid van
tijd van mijn Kamerlidmaatschap heb geleerd en ondervonden." mogelijkheid te onderzoeken van de de rjweede Kamer is geweest, en die wordt genoemd als de meest waar-
samenstelling van een nieuw schijnlijke opvolger van de heer Romme als Kamerlid.
ting had in een vertegenwoordigend net. Verscheidene formateurs hadden
lichaam. Hij wijdde zich in het bij- toen reeds gefaald. Hij slaagde erin
zonder aan de gemeentefinanciën en een kabinet te vormen^ waarin hij dracht een kabinet te formeren, na
„Ramp voor
politiek leven"
Dit heengaan betekent een gevoe
lig verlies. Op de eerste plaats voor
de KVP, die een bezielend leider
met groot verstand en geniaal in
zicht in politieke zaken moet mis
sen. Maar ook is het een slag voor
de Tweede Kamer. Prof. mr. P. J.
Oud (WD) onder meer heeft na het
vernemen van het nieuws verklaard,
dat hij het een hoogst verdrietige
zaak vindt voor hem persoonlij en
een ramp voor het politieke leven in
Nederland, dat een figuur van for
maat als prof. Romme heengaat Dr.
Bruins Slot (AR) noemde prof. Rom
me „een briljant kamerlid, dat zeer
moeilijk te vervangen is". Dr. L. G.
Kortenhorst, Kamervoorzitter noem
de het afscheid „een bewogen gebeu
ren". Hij sprak de verwachting uit,
dat in de KVP-fractie een goede op
volger gereed zal staan.
Opvolger als Kamerlid
He*" is te voorzien, dat ir. Witte,
burgemeester van Eindhoven en
staatssecretaris dr. Veldkamp, die na
de heer Romme op de lijst der ver-
kozenen van KVP staan, zullen be
danken voor het lidmaatschap van
de Tweede Kamer. Ir. Witte deed
zulks reeds bij een vroegere vacatu
re in de KVP-fractie. MiL, deze hier
in toestemt ligt het in de lijn der zig gehouden
verwachtingen, dat de heer B. J. v. Kongo.
Buel uit Oss, die reeds eerder lid van
de Tweede Kamer was, benoemd zal
worden verklaard, aldus wordt van
KVP-zijde vernomen. De heer Van
Fuel is 48 jaar oud en lid van Pro
vinciale Staten van Noord-Brabant.
Het is nog niet zeker wie prof. Rom
me als fractievoorzitter zal opvol-
aan het onderwijs. In 1925 werd de
heer Romme voorzitter van de R.K.
raadsfractie. Een jaar, van 1932 tot
1933, was hij lid van de Tweede Ka
mer; van 1935 tot 1937 had hij zit
ting in de Provinciale Staten van
Noord-Holland. Op 2 juni 1937 ver-
zelf geen zitting nam. Toen dr. W. een mislukte poging daartoe van dr.
Drees, na de verkiezingen in 1952 er W. Drees. Ook professor Romme
niet in slaagde een kabinet te vor- slaagde toen niet.
men, werd professor Romme opnieuw Van de hand van professor Rom-
als 'formateur aangezocht. Hij ver- me verschenen tal van publikaties.
zocht de opdracht niet te behoeven Prof. Romme is Ridder in de Orde
aanvaarden. In 1956 kreeg hij de op- van de Nederlandse Leeuw.
Opschorting beraad
der van de Sowj et-Unie, unilateraal
voorgesteld
De Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties heeft zich vrijdag voor
de derde achtereenvolgende dag.' be-
met de toestand in
de regering van Gizenga te steunen,
dienen achterwege te blijven.
Ook Gallin Douathe stelde voor, de
behandeiingén van de kwestie-Kon-
go op te schorten om de Afrikaanse
landen in staat te stellen onderling
een oplossing uit te werken.
De raad besloot maandagmiddag
(16.30 uur Ned. tijd) weer bijeen te
komen.
Zeven liberale ministers van de
Belgische coalitie-regering onder
Gaston Eyskens en twee staatssecre
tarissen hebben vrijdag hun ontslag
ingediend.
De vijftien Katholieke en de ne
gen afgetreden liberale ministers zul
len zaterdag opnieuw bijeen komen
om de nfeningsverschillen, die betrek-
resteerd, van wia één bewusteloos hebben op de uitvoering van de
was geslagen. versoberingswet, nader te bespreken.
In het centrum van Brussel de
monstreerden gistermiddag even- De liberale ministers traden af na
eens ca. honderd studenten voor een vrijdag gehouden kabinetsver-
„werkelijke onafhankelijkheid" van gadering, die de gehele dag heeft
Kongo. Zij riepen „Tsjombe is een geduurd.
moordenaar" en overhandigden op regering-Eyskens is twee jaar
het ministerie van buitenlandse za- het bewind geweest,
ken een protest tegen de moord op 6
Loemoemba. De liberalen wilden dat bepaalde
Het Belgische ministerie van bui- onpopulaire maatregelen van de ver-
tenlandse zaken heeft Belgische on- soberingswet, die is opgesteld om de
derdanen geadviseerd, zich niet naar Belgische verliezen in Kongo op te
de Verenigde Arabische Republiek vangen, reeds vóór de komende alge-
te begeven. „Herhaalde ernstige ge- mene verkiezingen ten uitvoer zou-
beurtenissen" hebben aangetoond, den worden gelegd. De katholieke
dat de autoriteiten van de Verenig- ministers vonden het beter dit eerst
de Arabische Republiek „niet bij na de verkiezingen te doen.
NIEUWE DEMONSTRATIES
de dag hebben vrijdagmiddag
Brussel studenten voor de ambas
sade van de Verenigde Arabische
Republiek gedemonstreerd uit pro
test tegen de brandstichting in de
Belgische ambassade in Kairo. En
kele ruiten sneuvelden. De betogers
werden door de politie uiteen ge-
De eerste spreker, de Liberiaanse
afgevaardigde Barnes, stelde voor,
in de zetel van de Verenigde Naties
in New York een bijeenkomst van
alle Kongolese politieke leiders te
beleggen. Gedurende zestig dagen
zouden de verschillende tegenover
elkaar staande fracties van het Kon
gen. Het is de vraag of de waarne- golese leger zich van militaire actie
mend fractievoorzitter de heer W. J. moeten onthouden.
Andriessen bereid ral worden gevon- Barnes verkIaardef dat zijn rege-
den deze functie te bekleden, aan- rjng. vertrouwen heeft in Hammars-
gezien hij om persoonlijke redenen kjoeid en stelde voor, diens bevoegd-
reeds, voor het voorzitterschap van heden uit te breiden. Hö besloot met
de bedanke. Aldus opvattingen de volgende opmerking: „Wanneer jaagd. Drie studenten werden gear-
in politieke kringen.^ rode ieger en Amerikaanse ma-
fvrtv^t onp riniers in Kongo tegenover elkaar
komen te staan, zullen Washington
Carl Paul Marie Romme werd op en Moskou ongetwijfeld geen schade
21 december 1896 te Oirschot gebo- lijden, maar Leopoldstad en Stan-
ren. Hij bezocht het R.K. Gymnasium leystad, en mogelijk ook Lagos, Ac
te Amsterdam en studeerde daarna Cra en Monrovia zullen van de aard-
rechten aan de gemeentelijke uni- bodem worden weggevaagd",
versiteit aldaar. In 1919 promoveer
de hij, waarna hij tot medio 1937 te De vertegenwoordiger van de Ver-
Amsterdam de avocatuur uitoefen- enigde Arabische Republiek, Omar
de. Van 1919 tot 1924 was mr. Rom- Loufti, verklaarde, dat wanneer het
me tweede secretaris van de alge- Belgische militaire personeel niet
mene Rooms Katholieke Werkge- onmiddellijk uit Kongo vertrekt, de
versvereniging. Zijn politieke loop- VAR sancties tegen België zal voor
baan begon de heer Romme in 1921 stellen.
toen hjj tot lid van de gemeenteraad De afgevaardigde van de centraal
van Amsterdam werd gekozen. Hij Afrikaanse Republiek, Gallin Dou-
was hiermee een van de weinige Ne- athe, veroordeelde zowel de inmen-
derlanders, die, zelf nog niet tot het ging van België als die van de Ver-
actief kiesrecht toegelaten, reeds zit- enigde Arabische Republiek in de
machte zijn de veiligheid van per
sonen en eigendommen te waarbor
gen".
In Belgische regeringskringen werd
vrijdagavond verpomen, dat op de
t c* t i- zaterdag te houden kabinetsvergade-
In Salzburg (Oostenrijk) hebben rjng zai worden besloten het bewind
links-geonenteerde demonstranten over Bolgië tot na de verkiezingen in
,r de nuten van het Belgische consu- uflndpn van een zakenkabinet te lec-
Voor de tweede achtereenvolgen- laat ingegooid. In Tokio hebben twee handen van een zakenkabinet te leg
honderd betogers een protest tegen
de moord op Loemoemba op de Bel- -
gische ambassade overhandigd.
„AFP" meldt uit Cairo, dat te Port Hit nummer bestaat uit 1Z pagina S
Said is vernomen, dat de Egyptische
arbeiders, die betrokkc zijn bij het
onderhoud van het Suezkanaal, heb
ben besloten Belgische schepen te
boycotten.
Iets minder zacht
Gevechten in
Katanga
Een woordvoerder der Katangese
regering heeft medegedeeld, dat de
Katangese strijdkrachten vrijdag op
zware tegenstand stuitten, toen zij
vergeefs trachtten het dorp Katoto
te veroveren. Katoto wordt het laat
ste bolwerk van de opstandige Ba-
Salazar verwelkomde thuisgevaren Santa Maria
loeba genoemd en ligt ongeveer 450
km, van Elisabethstad.
Wel hebben de Katangese troepen
het door de Baloeba bezette dorp
Boekama, 400 km. ten noordwesten
van Elisabethstad, veroverd.
Volgens de woordvoerder zou uit
gevonden uniformen en etensblik-
ken zijn gebleken, dat Kongolese
troepen uit Kivoe en Oostprovincie
tegen Katangese troepen hebben ge
vochten.
In Leopoldstad is vrijdag een Kon
golees door messteken om het leven
gebracht. Verscheidene aanhangers
van Loemoemba hebben zich tot de
V.N. om bescherming gewend. On
der hen bevindt zich de voormalige
voorzitter van de Kongolese Kamer
van Afgevaardigden, Kasongo.
„AFP" meldt, dat de gouverneur
van Kivoe, Kasjamoera, vrijdag on
der militair geleide uit de hoofdstad
Boekavoe naar Stanleystad is ver
trokken.
Volgens het „Kongolese persbu
reau" is Kasjamoera gearresteerd.
Dit zou bevestigd zijn door het
De Bilt, zaterdag 10 uur.
Het KNMI deelt mede:
Het Europese hogedrukgebied
heeft zich verenigd met eten nieuw
omvangrijk hogedrukgebied, dat zich
van de Azoren in de richting van de
Golf van Biscaye en Frankrijk uit
breidde. Daardoor is de wind ge
draaid naar richtingen tussen zuid
en west, zodat de komende 24 uur
iets minder zachte lucht van mari
tieme oorsprong wordt aangevoerd.
Aan de kust drong weer mist van
zee binnen, die mogelijk ook in het
binnenland tijdelijk weer toeneemt.
Vrijdag werden bij stralende zon
weer record-temperaturen bereikt,
met name in De Bilt, waar met een
maximum-waarde van 16.4 graden de
warmste dag zo vroeg in het jaar in
deze eeuw werd geregistreerd.
Door het nieuwe hogedrukgebied
zullen de temperaturen nog altijd
boven normaal blijven, maar door
meer mist en wolken zal het -cwik
tijdens het weekeinde lagere waar
den bereiken dan de voorgaande da
gen. De regenkansen blijven klein.
ZON- EN MAANSTANDEN
19 Febr.: zon op 07.48; onder 18.00;
maan op 09.52; onder 23.3"
hoofdkwartier der VN te Boekavoe. 20 Febr.: zon op 07.46; ;onder 18.02;
maan op 10.19; onder
Loemoemba's weduwe.
De VN hebben vrijdag besloten
H oogwaterstanden
bescherming te verlenen aan onge-
veer 30 bloedverwanten van Loe- 19 Febr.: v.m. 6.20; n.m. 6.38.
moemba en zijn twee metgezellen, 20 Febr.: v.m. 7.02; n.m. 7.20.
die in Katanga om het leven zijn ge
bracht.
De dertig personen, o.w. Loemoem
ba's weduwe Pauline, hebben de
nacht van vrijdag op zaterdag in een
kamp van de uit de Maleise federa
tie afkomstige VN-troepen doorge
bracht, daar zij bevreesd waren voor
aanvallen door Loemoemba's vijan
den.
Zaterdag zouden zij per vliegtuig
naar Stanleystad, dat een bolwerK
van Loemoemba-gezinden is worden
overgebracht.
Een woordvoerder der VN te Leo
poldstad verklaarde, dat de bescher
ming uit een oogpunt van mededo
gen is verleend.
KORRELTJE
Alleen aan hem, die groot genoeg
is om ze te ontvangen, zal God grote
gaven schenken.
Toegejuicht door circa 100.000 mensen is de „Santa Maria" de haven van Lissabon binnengevaren. Aan
boord bevond zich het stoffelijk overschot van de officier, die bij de overneming van het schip door kapitein
Galvao en zijn mannen om het leven is gebracht. Foto: op de brug van het schip werd de bemanning verwel
komd door premier Salazar (midden), (teleloto)
De positie van Gizenga
De positie van Gizenga te Stanley- __r
stad wordt te Leopoldstad enigszins gers hebben uitgevoerd als vergel-
hachelijk geacht, daar hij onder de ding voor de dood van hun leider,
clamlQ^an ir, /la.a nlnif. an tiaar an. n.aanaaU;.'ni XI
heeft. Gizenga is afkomstig uit de
provincie Leopoldstad.
De vrees bestaat verder dat, in
dien de troepen van Moboetoe de
Oostprovincie binnentrekken, een
gedeelte der Loemoemba-gezinde
militairen naar hem zal overlopen,
indien hij ze contante betaling van
hun soldij kan aanbieden
Volgens VN-politiekringen in Leo
poldstad zijn in de afgelopen dagen
bij aanvallen, die aanhangers van
Loemoemba op Europeanen en ne-
stamleden in deze plaats en haar om
geving slechts weinig aanhangers
waarschijnlijk twintig
het leven gebracht.
mensen om