DE QROTE SPRONQ
Behoudzuchtig, maar toch goede zakenlui
IS „MAKE-UP" WEL ZO
GEZOND?
DER ALLERBESTE MENSEN
Commissaris Qavaghan had 't niet gemakkelijk
DE LEIDSE COURANT
MOG NIET ZO LANG GELEDEN was geen Samburu er met
een stok toe te bewegen om ook maar een stuk vee te
verkopen. Tegenwoordig behoren de maandelijkse veemarkten
in hun land tot de meest in trek zijnde plaatsen van samen
komst. Honderden krijgers komen dan van heinde en ver -
- ja, vèr - want sommigen moeten meer dan 100 kilometer
te voet afleggen met hun vee! - naar de markt. Zij dragen
rode gewaden. Zij hebben het gezicht met oker ingesmeerd.
Zij zien er krijgshaftig uit. Maar noch zij, noch de stam-
oudsten, noch de met kralen behangen vrouwen hebben enig
kwaad in de zin. De (muzikale) klanken hunner taal vermen
gen zich met het geloei der koeien en de kreten der vee
drijvers, die de dieren brengen naar de in stofwolken gehulde
kralen.
De Samburu zijn behoudzuchtig van aard. Met hand en
tand houden zij vast aan hun oude gebruiken en gewoontes.
Hun stam kwam ongeveer een eeuw geleden uit het Nijldal
naar Kenya. Menige Samburu vertoont Egyptische gelaats
trekken. Velen hunner dragen nog steeds het haar in vlech
ten. Toen zij in Kenya kwamen, telden zij vijfduizend zielen
en bezaten dertigduizend stuks vee. En zij noemden - en noe
men - zich „II Logop", de „Allerbeste Mensen ter Wereld".
Zij zijn ervan overtuigd, dat zij dat ook werkelijk zijn. Hun
herkomst uit het Nijldal en het feit, dat zij thans 35.000 zielen
tellen en 350.000 stuks vee bezitten, versterkt hen in hun
superioriteitsgevoel. Bovendien weten zij, dat hun vee, mits
goed gefokt en verzorgd, tot de beste vleesleveranciers van
Afrika behoort.
GAVAGHAN TREEDT OP
VOORAL dank zij verbeterde veterinaire zorg nam het vee
der Samburu in de loop dezer eeuw snel in aantal toe,
dat de weideplaatsen uitgeput dreigden te geraken. Districts
commissaris T. J. F. Gavaghan, die reeds als bestuursambte
naar in andere delen van Kenya had gewerkt, onderkende
het gevaar tijdig. Hij besloot om zowel de Samburu-mensen
als het Samburu-vee uit de 'gras-nood' te helpen en slaagde
daarin ook werkelijk In luttel jaren tijds maakte hij de krij
gers der Samburu welvarend en wel, door hen te overreden
de sprong van de veehuishouding naar de geldhuishouding
te maken.
Het was verre van eenvoudig om de „Allerbeste Mensen
der Wereld" te overtuigen, dat het wenselijk was om een deel
van hun vee te verkopen. Immers, voor hen was het veebezit
identiek met onze spaarduiten plus levensverzekeringspolis
plus slager plus maatschappelijke positie. Gavaghan liet zich
niet uit het veld slaan. Hij praatte uren, ja dagen aan één
stuk om de stamoudsten op zijn hand te krijgen. Maanden
had hij nodig om him duidelijk te maken, hoe zij hun vee het
best konden houden. Eindelijk knikten de stamoudsten ,JA'.
Het besluit om voortaan gèregeld veemarkten te houden, viel
bij de krijgers in goede aarde. Gavaghan ontwierp voorts in
overleg met de (uit Afrikanen bestaande) Districtsraad een
plan om de afgegraasde weidegronden rust te gunnen en zo
de opmars van de woestijn tegen te houden.
Tegenwoordig zijn er drie veemarkten (elk op een andere
plaats) per maand. De Samburu-stam bestaat uit tien groepen.
Iedere groep moet een aantal stuks vee ter markt brengen.
Hoeveel, dat hangt samen met de hoogte der door de leden
der groepen betaalde belastingen. Vee van slechte kwaliteit
wordt in een nabij veld-abattoir geslacht en verwerkt tot
gedroogd vlees, beendermeel en huiden. De jonge stieren
worden opgekocht om gemest te worden op de gronden van
de boerderij van de Districtsraad. De dieren van goede kwa
liteit vinden hun weg naar een slachthuis in de buurt van
Kenya's hoofdstad Nairobi.
Jaarlijks worden er op de Samburu-markten ongeveer tien
duizend stuks vee aangevoerd. De Samburu zelf slachten en
verorberen 21.000 runderen. De jaarlijkse vee-aanwas van
Het 'Geval-Samburu' is interessant, omdat het typisch
is voor een stadium in de economische geschiedenis
van veel volken op aarde.
30.000 stuks leidt dus niet tot vergroting van het aantal
Samburu-runderen. Dit was het doel, dat Gavanagh zich ge
steld had.
GELD, GELD
DE PRIJZEN op de Samburu-markten zijn in de regel goed.
Tal van krijgers verlaten zo'n markt met tweeduizend en
meer gulden in contanten op zak. Ik zag zelf eens een Sam
buru drieduizend gulden wegstoppen. „Wat gaat u met dat
vele geld doen?" vroeg ik. Het antwoord luidde„Truck-koop
en laat-rij voor mij met waar van ander." Inderdaad, een
week later was Kenya een vervoersbedrijf en een Samburu-
ondernemer rijker! Want al hebben de Samburu dan een
hoge dunk van zichzelf en al zijn zij behoudzuchtig, toch zijn
zij in de regel tevens goede zakenlieden. Zij slaagden erin
om de gevaren, die nu eenmaal altijd verbonden zijn aan de
omschakeling van de veehuishouding op de geldhuishouding,
te omzeilen en de moeilijkheden de baas te blijven. Sedert
die omschakeling - nu een kleine tien jaar geleden begonnen -
zijn zij aanmerkelijk welvarender en economisch minder
kwetsbaar geworden.
Aan Gavaghan komt de eer toe, de Samburu te hebben ge
holpen bij de beslissende sprong van de goederenhuishouding
naar de geldhuishouding, een sprong, die vrijwel ieder volk
van enige ontwikkeling in de loop der eeuwen moest maken.
Dank zij die grote sprong bevinden de Samburu zich thans
in een wereld met ruimer grenzen dan Noord-Kenya,
namelijk in de 'Wereld van het Geld'. Dank zij die sprong
konden zij hun welstand vergroten en ontkwamen zij aan
het gevaar van verarming als gevolg van uitputting der wei
degronden door een teveel aan grazende dieren. Gavaghan
was tevreden. En dat zijn de Samburu, de 'Allerbeste Mensen
ter Wereld', zelf ook.
r-
Foto boven:
Bij alle markten
inspecteert en
prijst een expert
de dieren die te
koop worden
aangeboden.
Foto hiernaast:
Maandelijkse ver
koping is een po
pulaire gebeurte
nis in het Sam-
buru-district van
Noordelijk Kenya.
Zij hebben ge
leerd, dat met een
efficient markt-
systeem de kud-
hen rijk kunnen
maken.
„Wat doet u nu met dat
vele geld?" vroeg ik aan
een Samburu, die ik
drieduizend gulden zag
wegstoppen in zijn tas.
Het antwoord luidde:
„Truck koop en laat-rij
voor mij met waar van
ander." Een week later
was Kenya inderdaad
een vervoersbedrijf en
een ondernemer rijker.
Koper en verkoper zien er tevreden uit.
Mogen de dames voor hun ge
zondheid eigenlijk wel schoon
heidsmiddelen als lipstick, ge
zichtspoeder, crème en nagellak
gebruiken
Soms komt men immers de be
wering tegen dat de huid van al
die spullen zou bederven en dat er
vergiftiging door kan optreden!
Zelf zijn de dames ook wel eens
bang voor een schadelijke invloed.
Onlangs nog werd ons gevraagd
of het geregeld inslikken van klei
ne hoeveelheden lipkleursel niet
ongezond was.
Bona-fide
In het algemeen kunnen we het
„opmaken", dat door vele vrouwen
wordt gedaan, gelukkig als een on
schuldige bezigheid beschouwen.
De fabrikanten van kosmetische
preparaten houden rekening met
de opvattingen van hun chemici en
andere wetenschappelijke werkers,
die een wakend oog houden op de
zuiverheid van de grondstoffen en
de nauwgezetheid bij de bereiding.
Materialen waarvan de giftigheid
vaststaat worden in onze dagen
door de bona-fide kosmetische in
dustrie niet gebezigd.
Kleine hoeveelheden
Zodoende wordt er dus al dade
lijk bij de produktie een zekere
aandacht besteed aan het al of niet
schadelijk zijn van dit soort pre
paraten.
Daarmee is de vraag echter nog
niet beantwoord of sommige stof
fen misschien tóch schadelijk Wer
ken wanneer de mens er geregeld
kleine hoeveelheden van binnen
krijgt.
Dit probleem geldt niet speciaal
voor kosmetische produkten: het
regelmatig gebruik van conserveer
middelen, van tandpasta, van af-
wasmiddelen stelt ons voor het
zelfde vraagstuk.
Overgevoeligheid
Ziekteverschijnselen door toe
passing van kosmetische middelen
kunnen optreden als gevolg van
een zuiver persoonlijke overgevoe
ligheid.
Sommige dames krijgen eczeem
of andere huidafwijkingen door be
paalde parfums of door stoffen die
bij het permanenten der haren
worden gebezigd.
Afwijkingen aan het lipslijmvlies
kunnen het gevolg zijn van een be
staande overgevoeligheid tegen de
tamelijk veel gebruikte kleurstof
Slechte gewoonte
Voorts zijn bij allergische perso
nen ontstekingen aan oogleden en
oogbindvlies geen uitzonderingen,
hiervoor moet nogal eens ooghaar
verf aansprakelijk worden gesteld.
Maar ook nagellak kan de oor
zaak zijn van deze oogaandoenin
gen: menigeen heeft de slechte ge
woonte telkens met de vingers in
de ogen te wrijven.
Zulke overgevoeligheidsreacties
treden vaak niet op wanneer men
voor het eerst met de desbetreffen
de stof in aanraking komt, vaak
vertonen zij zich pas na herhaalde
toepassing.
Op zoek
Dat is een verraderlijke kwestie.
Wie zou er nu zelf op komen dat
een ooglidontsteking veroorzaakt
zou kunnen worden door de nagel
lak die men al geruime tijd ge
bruikt?
Ook voor de geneesheer die de
ze stoornissen te behandelen krijgt
is de zaak niet zo eenvoudig: al
lereerst moet hij de afwijking maar
herkennen als allergische reactie.
Dan gaat het er nog om de ziek
makende stof, „het allergeen", te
vinden, er wordt niet dadelijk ge
zocht bij de middelen die dienen
ter verzorging en verfraaiing van
het uiterlijk.
dr. H. W. Scalogne.
