GALVAO GAF DE „SANTA MARIA" OVER cUndes,ie"e
Het schip aan de eigenaars teruggegeven
Passagiers van de „Santa Maria" zijn
op Schiphol aangekomen
i mmmam
Sintelberg stort zich op huizen
Gaivao „ere-burger" van Recife
De hongersnood
in China
Rechters op Cuba
ontslagen
Angstige verhalen over vreemde dagen
Ernstig ongeluk bij Luik
weer?
Hoogwaterstanden
Het weer in
Europj
S)e CcldieSoii^cmt
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1961
51ste JAARGANG No. 15238
Directeur: J. F. J. M KOENS.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LE1DETS EN OMSTREKEN
Op de Santa Maria
was het warmer
dan op Schiphol
Hoofdredacteur LCJ. ROOZEN. BUREAUS: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie. Abonnem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594: Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.59 p. w„ f2.55 p. maand, 17.50 p. kwartaal. Franco p.p. 18.— Advertent. 17 et p. rn.ni.. Telefoontjes f 1.50.
POLITIEK ASIEL IN BRAZILIë
Kapitein Henrique Gaivao, de leider der rebellen die zich van de „Santa
Maria" hadden meester gemaakt, heeft het schip vrijdag te 22.15 uur Ne
derlandse tijd in een plechtigheid op het hoofddek overgedragen aan de
Braziliaanse schout-bij-nacht Fernandez Diaz.
De plechtigheid werd bijgewoond door een honderdtal journalisten. Schout
bij-nacht Fernandez Diaz had tevoren de voorwaarden van de overdracht,
waarover na ingespannen onderhandelingen overeenstemming was bereikt,
bekendgemaakt, namelijk:
1. De „Santa Maria" wordt ter beschikking gesteld van de Braziliaanse
marine.
2. Over het lot van het schip zal door de Braziliaanse regering worden
beslist, hetgeen zal geschieden in overeenstemming met het internatio
nale recht.
3. Gaivao en zijn 28 volgelingen krijgen het recht als politieke vluchtelin
gen in Brazilië te mogen blijven.
Tijdens de plechtigheid stelde schout-bij-nacht Diaz kapitein Gaivao de
vraag: „Stemt u ermee in uw schip aan de Braziliaanse marine over te
dragen?"
Gaivao, die kaarsrecht in de houding stond, antwoordde na een korte pauze:
„Ja, dat doe ik."
Gaivao en zijn 28 volgelingen hebben de nacht van vrijdag op zaterdag
doorgebracht in de kazerne van de militaire politie te Recife.
TER BESCHIKKING VAN DE
EIGENAARS
De Braziliaanse radio heeft mee
gedeeld, dat de regering van presi
dent Quadros de „Santa Maria" ter
beschikking van de eigenaars en de
Portugese regering heeft gesteld. Het
schip zal waarschijnlijk vandaag nog
aan de marineattaché van de Portu
gese ambassade worden overgedra
gen.
Na de plechtigheid van de over
gave vroeg men kapitein Gaivao of
hij tevreden was dat het schip aan
de eigenaars wordt teruggegeven.
Hij antwoordde: „Neen, de kwestie
moet door het internationale ge
rechtshof worden beslist".
Gaivao wilde aansturen op 'n uit
spraak van het internationale ge
rechtshof, die, naar hij hoopte, zou
maken dat het schip niet aan zijn
rederij zou worden teruggegeven.
Hierbij zou hem een beslissing van
het hof voor ogen hebben gestaan,
die het schip tot „oorlogsbuit" zou
hebben verklaard, hetgeen zou heb
ben gemaakt dat het in de haven
van Recife bad moeten blijven.
„ERE-BURGER"
Toen kapitein Gaivao en zijn man
nen aan land gingen werden zij door
de burgemeester van Recife begroet.
Allen namen een minuut stilte in
acht. Met auto's en bussen werden
de opstandelingen naar de kazerne
van de militaire politie gebracht
Vandaag zal de gemeenteraad van
Recife een voorstel behandelen om
kapitein Gaivao tot ereburger te be
noemen. Een socialistische afgevaar
digde in het parlement van Pernam-
buco heeft een motie ingediend om
de rebellenkapitein tot ereburger
van de staat te benoemen.
Een Braziliaan, die vrijdagmiddag
het schip verliet, verklaarde, dat ka
pitein Gaivao zijn volgelingen in de
eetzaal van de eerste klasse bijeen
had geroepen, waar hij hen vervol
gens gedurende een kwartier in
hartstochtelijke bewoordingen toe
sprak. Na hem sprak zijn plaatsver
vanger, de „professor" Stomay Bello,
die enkele van zijn aanhangers tot
tranen toe wist te bewegen met zijn
opwekking om immer te volharden
in hun strijd voor „vrijheid en be
vrijding van onze Portugese landge
noten". De Braziliaan verklaarde de
De regering in Peking heeft in de
afgelopen weken een veertigtal
schepen gecharterd op de Londense
scLeepvaartbeurs en wel voorname
lijk om het in Canada en Australië
gekochte graan naar het hongerende
Chinese volk te kunnen brengen.
Peking heeft grote hoeveelheden
graan gekocht in Canada en Austra
lië. Dit duidt wel op de ernst van de
toestand in communistisch China.
Na de machtsovername door de
communisten in 1949 heeft China,
dat in normale tijden landbouwpro-
dukten uitvoert, nog nooit zoveel
geld voor invoer uit het Westen be
steed als thans.
Met Canada is een overeenkomst
gesloten voor de levering van 750.000
ton tarwe en 260.000 ton gerst. De
Chinezen zuilen hiervoor ruim 180
miljoen gulden moeten betalen. Pe
king heeft in Australië 1 miljoen
ton tarwe jesteld voor een totaalbe
drag van bijna 220 miljoen gulden.
Hiervan was al 300.000 ton door de
Chinezen in december aangekocht.
Met de V.C., het derde land, dat
nog een overschot aan tarwe heeft,
is geen contract gesloten, daar de
V.S. alle handel met communistisch
China verboden hebben.
China heeft er Lij Canada en Aus
tralië op aangedrongen het graan
met de meeste spoed te leveren.
indruk te hebben, dat Gaivao niet
bereid is, zijn rol als leider van de
opstandige beweging tegen de rege-
ring-Salazar op te geven.
Aanklacht
De rederij van de „Santa Maria"
heeft kapitein Maia opdracht gege
ven, bij een Braziliaanse rechtbank
een klacht tegen Gaivao en de zij
nen in te dienen wegens diefstal van
het schip, moord, vernieling en vrij
heidsberoving. Ook zou hij 'n klacht
moeten indienen tegen de Portugese
oppositieleider Delgado, die heeft
meegedeeld de actie te hebben ge
organiseerd.
De „Santa Maria" ligt nog steeds
binnen de havenhoofden van Recife,
op enige afstand van de kade. Het
schip maakt lichtelijk slagzij, het
geen geweten wordt aan het onver
mogen van de opstandelingen om
met behulp van de lenspompen het
kielwater op gelijk peil te houden.
OPLEIDING IN PORTUGAL
Het einde van het avontuur van
de „Santa Maria" is in Portugal met
opluchting ontvangen, zowel door de
publieke opinie die, hoewel men met
belangstelling het verloop van deze
zaak volgde, voortdurend aan de
overtuiging hebben vastgehouden,
dat kapitein Gaivao en zijn metge
zellen uiteindelijk in Brazilië een
toevlucht zouden zoeken. Maar al is
het avontuur zelf dan ten einde, de
naklanken ervan zullen nog lange
tijd blijven weergalmen.
Op binnenlands niveau overheerst
in verschillende kringen, en vooral
in economische kringen, de overtui
ging dat in de huidige politieke situ
atie in het land een ontspanning zal
moeten komen. In regeringskringen
is men enigszins verbitterd over de
gang van zaken en ook talrijke dag
bladen hebben er hun verwondering
over uitgesproken dat, uit welke
menselijke overwegingen dan ook,
deze gehele aangelegenheid met Gai
vao werd afgedaan, waarbij men over
het hoofd zag dat deze alleen maar
een zeerover was.
Op Cuba zijn vrijdag 132 rechters,
onder wie een lid van het hoogge
rechtshof en zes presidenten van
hoven van appel, ontslagen wegens
contra-revolutionaire activiteit, „dui
delijk immoreel gedrag", of onge
schiktheid om andere redenen.
Volgens een officiële bekendma
king is de maatregel genomen om
„de vereiste dynamiek in de Cu
baanse justitie te handhaven".
De zuiveringsactie onder de Cu
baanse rechters begon in december,
toen dertien leden van het hoogge
rechtshof werden ontslagen.
Verwelkomd door een tiental grondstewardessen van de KLM, die stapels
dekens en warme winterjassen en jacks over de trap het vliegtuig binnen-
torsten, zijn gisteravond om half twaalf de circa veertig Nederlandse pas
sagiers, die het bange avontuur op de „Santa Maria" hebben meegemaakt,
op Schiphol aangekomen. Evenals in Recife (Brazilië) en Lissabon, waar
het door de Shell gehuurde vliegtuig een tussenlanding maakte, was er
een overweldigende belangstelling van de zijde van pers, radio en tele
visie. Uit heel West-Europa waren de reporters naar Schiphol gekomen
om van de aankomst verslag uit te brengen.
Natascha kroop onder de tafel
Foto: Natasche van Venetien was bang geworden in al die drukte op de
luchthaven. Het meisje was veilig onder een tafel gekropen. Beeld van de
aankomst van de passagiers van de „Santa Maria".
een plekje te vinden waar zij onge
stoord een passagier konden onder
vragen. Dat was echter volslagen on
mogelijk en het mag een wonder he
ten dat zij zich niet met him lange
microfoonkoorden in een onontwar
bare knoop verwikkelden.
Krachtige houding
gaf de doorslag
Met het felle licht van schijnwer
pers op zich gericht daalden de pas
sagiers een voor een de trap af naar
de gereed staande bus en dank zij
een hoog boven het bus uittorenende
televisiecamera, die op een vorkhef
truck was geplaatst, kon heel televi
siekijkend Nederland dit gadeslaan.
In de vertrekhal van het vliegveld
ontwikkelde zich enkele minuten la
ter een bijna komische, vredelieven
de veldslag. Temidden van het felle
licht der schijnwerpers, van zenuw
achtig elkaar verdringende verslag
gevers en persfotografen, poogden
radio- en televisie-reporters met mi-
cofoons in de hand in deze chaos
Gesprekken.
Ondanks de talloze moeilijkheden
werden er toch nog interviews afge
nomen. Zo vertelde de 39-jarige
Shell-employé Willem J. van der
Kooy, die met zijn 36-jarige vrouw
en twee kinderen in Nederland terug
keerde voor een kort verlof, hoe alle
passagiers in de eerste klasse welis
waar rustig waren gebleven, maar
zich toch als gevangenen gevoelden.
„Wij meenden de eerste dag dat het
een soort muiterij was", vertelde hij.
„Iedereen was zaterdag aan boord ge
komen Het was ontzetend warm en
tegen middernacht viel plotseling de
machine uit. evenals de luchtverver
singsinstallaties. Het was in mijn hut
niet meer uit te houden en dus liep
ik het stille dek op. Plotseling zag
ik een van de de stuurleden badend
in zijn bloed op de grond liggen. Twee
bemanningsleden tilden hem op en
brachten hem snel weg. Hoewel ik
mij hierover verwonderde, meende
ik nog dat het hier een vechtpartij
betrof, die voortgevloeid was uit het
temperament van het Zuidameri-
kaanse bloed en om drie uur des
nachts begon de machinekamer weer
te stampen. Toen merkte ik echter
aan hetlangzaam draaiende sterre-
beeld, dat het schip van koers ver
anderde, doch pas de volgende och
tend, zondagochtend dus, werden wij
bij elkaar geroepen in de lounge van
de eerste klasse en hoorden wij Gai
vao in het Spaans en het Portugees
een verklaring afleggen.
Onzichtbaar.
„We zagen hem echter niet, want
hij sprak via een geluidsinstallatie.
Later herhaalde hij, zij het in het
kort, in de Engelse taal, dat hij met
een aantal vrienden het schip van de
bemanning had overgenomen", aldus
de heer Van der Kooy.
Aanvankelijk had niemand Gaivao
kunnen zien, doch later weL De re
bellenleider oefende n.1. persoonlijk
censuur uit op alle telegrammen die
verzonden werden. „„Ik heb twee te
legrammen naar Nederland ver
stuurd", vertelde de heer Van der
Kooy, „beide malen moest ik ze zelf
aan hem voorleggen".
Willem van der Meer, een 30-jarige
employé van de Curagaose dok-mij.
in Willemstad, die in Amsterdam zijn
verlof gaat doorbrengen, vertelde dat
de isolatie van de buitenwereld op
het laatst der mate op de zenuwen
van de passagiers ging werken, dat zü
onderlinge ruzie kregen, vooral de
Amerikanen. Op een dag toen de span
ning ten toi steeg werd een van de
rebellen door passagiers onder lei
ding van een Spanjaard letterlijk
door een ruit van de eerste klas sa
lon gegooid. „Ik kan u verzekeren,
dat wij nog aan boord van de Santa
Maria zaten indien wij en de leden
van de oorspronkelijke bemanning
niet in opstand waren gekomen",
zei hij.
Het verongelukte
missie-vliegtuig
Over het verongelukken van de
„Cessna" van de missie-luchtvaart-
vereniging nabij de Wisselmeren op
Ned. Nieuw-Guinea meldt de cor
respondent van het ANP te Hollan-
dia:
Zaterdagmorgen vroeg heeft een
Beaver-watervliegtuig van de lucht
vaart-maatschappij „De, Kroonduif"
twee ernstig gewonden naar Biak
overgebracht. Het zijn pater Ver-
heyen, de piloot van de „Cessna" en
de heer Theo Jansen, leider van het
„Taai-experiment" van de Katholieke
Missie aan de Wisselmeren.
Later in de morgen heeft een an
dere Beaver van „De Kroonduif" ook
een derde gewone, pater Bruisma,
missie-overste te Sentani nabij Hol-
landia, naar Biak overgebracht.
De vierde inzittende, pater Smits
uit het gebied van de Wisselmeren,
die licht werd gewond, is in Erero-
tali achtergebleven.
1
Deze foto is gemaakt door een Nederlandse passagier van de „Santa Maria",
een Shell-employee uit Rotterdam, die kans zag een gehele kleinbeeldfilm
vol te „schieten" zonder dat de rebellen het merkten. We zien hier Hen
rique Gaivao (rechts) met een adjudant op de brug van het gekaapte schip.
Te Moulin-sous-Fleron bij Luik is
gistermiddag om 5 uur een sintel-
hoop op een vijftiental woningen
neergestort. Vermoedelijk als gevolg
van de zware regens is de massa, die
bestaat uit vuil, slakken en as van
de elektrische centrale te Bressoux
even na het invallen van de duister
nis gaan schuiven, waardoor een dal
aan de voet letterlijk werd opgevuld.
De grondverschuiving strekt zich uit
over een lengte van 1 kilometer. Men
schat dat 20 tot 25 personen zijn be
dolven.
Het ongeluk gebeurde kort nadat
de meeste arbeiders, die in de hui
zen woonden, van hun werk waren
teruggekeerd. In de rij huizen, die
bedolven werden, woonden dertig
mensen, doch dit betekent niet dat
zij allen thuis waren toen de ramp
zich voltrok. Aan de andere kant lie
pen er echter ook voorbijganger op
straat. Ook een in de hoofdstraat van
het dorp rijdende autobus werd on
der de neerstortende massa bedol
ven.
Een ooggetuige vertelde, dat hij
een hevige ontploffing hoorde, ter
wijl op hetzelfde ogenblik het licht
uitging. Onmiddellijk daarna zag hij
een grote stofwolk op zich toekomen
en hoorde hij in nabij gelegen hui
zen om hulp roepen. De massa leek
op een lavastroom en strekte zich
over een afstand van een kilometer
uit In vele gevallen ontsnapte de
enkele ogenblikken tevoren gewaar
schuwde bevolking aan de toestro
mende massa, die een deel van twee
straten bedekte. Een andere oogge
tuige, een automobilist, die achter
een vrachtwagen reed, zag de mas
sa gruis aankomen. Hij stopte on
middellijk en vluchtte. De vracht
wagen met twee inzittenden werden
bedolven. Men heeft weinig hoop in
de bedolven woningen nog overle
venden te vinden, als deze zijn uit
gegraven. Hieraan wordt met man
en macht gewerkt. Het ziet er ech
ter naar uit, dat er dagen mee ge
moeid zullen zijn om iets te berei
ken. Men staat voor een massa van
een miljoen kubieke meter en het is
duidelijk, dat men voor grote moei
lijkheden zal komen te staan.
Enkele jaren geleden heeft zich in
Dison een soortgelijke ramp voor ge-
Aanhoudend
onbestendig
De komende dagen blijft het weer
onder invloed van Oceaandepressies,
waarbij overwegend gematigd zachte
lucht wordt aangevoerd. De depres
sie, die gisteren ten westen van
Schotland was gelegen, trok van
nacht snel naar de Noordzee. Het
neerslaggebied bracht vanmorgen op
vele plaatsen in ons land sneeuw.
Achter de neerslagzóne drong weer
zachtere lucht het land binnen. Zon
dag zal waarschijnlijk de volgende
storing weer enige neerslag bren
gen.
daan, toen een moddermassa enkele
huizen overspoelde.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
(Meegedeeld door het KNMI.
Geldig van zaterdagavond tot
zondagavond. Opgemaakt te
11.15 uur)
AANHOUDEND
ONBESTENDIG
Veranderlijke bewolking met
enige regen, mogelijk cp enkele
plaatsen ook sneeuw. Weinig
verandering in temperatuur. Ma
tige tot krachtige wind uit wes
telijke richtingen.
Zon- en maanstanden
5 Febr.: zon op 08.15; onder 17.34;
maan op 22.46; onder 10.07.
6 Febr.: zon op 08.13; onder 17.36;
maan op 23.53; onder 10.30.
5 Febr.: \jn. 6.13; n.m. 6.24.
6 Febr.: v.m 6.46; n.m. 7.02.
HELSINKI
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
zürich
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
ATHENE
geh. bew. 1 3
sneeuw 1 5
onbew. 3 17
onbew.
sneeuw
regenbui
sneeuw
regen
geh. bew.
regen
motregen
geh. bew.
licht bew.
geh. bew.
zw. bew.
sneeuw
half bew.
geh. bew.
onbew.
Iciht bew.
sneeuw
onbew.
zw. bew.
2
3 3
7 1
6 1
7 0
4 1
8 1
4
7 1
16 7
3 0
6 0
1 1
2 1
5 1
6 7
6 0
2 1
14 1
16
KORRELTJE
Moeilijkheden zijn als distels, pak
ze aarzelend aan en ze steken; grijp
ze stevig vast dan breken de stekels.
