Emeritus-pastoor J. G. ONEL
van Roelofarendsveen f
Het ijskolven te Rijnsburg. Dode gebruiken
in levende taal
Hosier
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1960
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 3
Hedennacht om vijf minuten over half vier is in Huize
St. Jacobus te Roelofarendsveen overleden de zeereerw.
heer J. G. Onel, emeritus-pastoor van de parochie van St.
Petrus' Banden. Emeritus-pastoor Onel had maandag 1.1.
de 88-jarige leeftijd bereikt. Om zijn vele verdiensten tij
dens zijn lange pastoraat in Roelofarendsveen werd pas
toor Onel bij zijn gouden priesterfeest in 1949 de Konink
lijke onderscheiding verleend van Ridder in de Orde van
Oranje Nassau. Hedenavond wordt om half acht in de kerk
van St. Petrus' Banden de rozenkrans gebeden waarbij
alle parochianen worden verwacht. Morgenavond, vrijdag
25 november, te half acht is er een Plechtige Requiemmis
en zaterdagmorgen om 10 uur worden de Lauden gezon
gen. Om half elf begint de Plechtige Mis van Requiem.
Na afloop van deze H. Mis wordt het stoffelijk overschot
bijgezet in het priestergraf op het kerkhof van „St. Petrus'
Banden".
Pastoor J. G. Onel werd op 21 november 1872 te Am
sterdam geboren en op 15 augustus 1897 priester gewijd.
Hij was kapelaan achtereenvolgens te Pijnacker, Amster
dam (H. Nicolaas) en te Den Haag (H. Willibrordus). In
1912 werd hij benoemd tot pastoor te Wormerveer, in 1918
volgde zijn pastoorsbenoeming te Schiedam (O. L. Vrouw
Visitatie), in 1920 werd hij pastoor te Barendrecht en in
1926 kwam hij naar Roelofarendsveen waar hem op 18
augustus 1951 eervol ontslag werd verleend.
PROEVEN MET VERKEERSLICHTEN IN LEIDEN
IN MEMORIAM
We kunnen het ons nog niet voor
stellen, dat Pastoor Onel niet
meer door De Veen wandelt. Meer
dan 30 jaren heeft deze blijde pas
toor door De Veen gewandeld door
het Zuiden en Noorden en langs de
Kade van de Braassemermeer, waar
van hij zo hield. Hoeveel stappen
heeft pastoor Onel gedaan door zijn
parochie om te delen in het leed en
vreugde van zijn parochianen.
Inderdaad, pastoor Onel was een
blij mens. Gaarne liet hij anderen
delen in zijn vreugde. Als men hem
tijdens zijn leven zou gevraagd heb
ben, wat hij nu wel het heerlijkste
vond, dan zou hij zeker spontaan
geantwoord hebben: „Dat ik pries
ter ben". Hij zei zo dikwijls: „Wat
heb ik toch een mooi leven gehad
in mijn priesterjaren".
Juist in zijn priesterschap vond hij
zijn hoogste vreugde en daardoor
ook liet hij vele mensen delen in die
vreugde.
Op vrijdagavond 18 aug. 1933
kwam ik als neomist in Roelof
arendsveen. Pastoor Onel was mijn
eerste pastoor en ik zal nooit de
hartelijkheid vergeten, waarmee hij
zijn kapelaans ontving. Je voelde je
bij hem onmiddellijk thuis. Hij wist
een eigen huiselijke sfeer te schep
pen, waar je als jong kapelaan wel
eens om lachen moest. Op zomerse
avonden deed hij soms de gordijnen
dicht, lampen aan en dan ging hij
het winter maken. Want dan kon je
gezellig en genoeglijk kaarten.
Ik ben meer dan 4 jaren zijn ka
pelaan geweest en in de loop van
die jaren kende men zijn vrolijke
verhalen van buiten. Maar ook die
verveelden nooit. Integendeel die
waren zo interessant, dat hij je per
soonlijk meenam naar zijn eerste
kapelaansplaats Pijnacker, waar hij
wonderlijke dingen beleefd had met
zijn eerste pastoor Van het Rood. De
tegenwoordige pastoor van Pijnac
ker heeft vorig jaar die verhalen
vastgelegd op een band, zodat men
daar nu nog van kan genieten.
Hij liet je de St. Nicolaaskerk zien
bij het station te Amsterdam waar
hij ook kapelaan was geweest en
dan begonnen zijn verhalen leven te
krijgen. Daar had hij gelopen en dit
en dat beleefd.
Je moest met hem mee naar War
mer, zijn eerste pastoorsplaats, naar
Duivendrecht, waar hij vandaan
kwam, voordat hij in Roelofarends
veen benoemd werd. Hij schotelde
zijn verhalen op met een eigen
sjeuïgheid bij gelegenheid van con
ferenties, verjaardagen en hij kon
er zelf zo heerlijk om lachen, dat de
tranen hem over het gezicht liepen.
Nu bij zijn dood blijft hij voor ons
allen een voorbeeld van ijver. Jaren
lang deed hij" alleen de voorberei
dingen voor de plechtige hernieu
wing der doopbeloften. Elke zondag
voor het eten de jongens en na het
eten de meisjes, (dat kan ook om
gekeerd zijn!).
Jaren lang deed hij ^lleen geheel
het huisbezoek. Nieuwe Wetering
hoorde er toen ook nog bij. Maar hij
stond er op, dat de kapelaans ook
overal op bezoek gingen, want thuis
leer je de parochianen goed ken
nen. En wat heeft hij genoten van
De Braassemermeer. Tot op hoge
leeftijd ging hij graag zwemmen,
wat hij stiekum geleerd had als
theologant op het Groot-Seminarie
té Warmond. Voor die tijd een zeer
grote uitzondering. En des winters
genoot hij met zijn berenmuts
diepover zijn oren van de zeld
zame sport ijszeilen!
Er groeide al spoedig met al zijn
kapelaans een band van vriendschap
en dat onderstreepte hij later altijd
in zijn gezellige brieven zelfs aan
jonge kapelaans met Je Vriend
J. G. Onel.
We behoeven thans bij zijn dood
geen lange artikelen meer te gaan
schrijven wat hij in die vele jaren in
Roelofarendsveen gedaan heeft. Bij
zijn verschillende feesten en hij
heeft juist vele feesten gevierd en
hij vierde die gaarne zijn- er al
zoveel artikelen over hem geschre
ven, dat hij er zelf om lachen moest
en dan zei hij zo leuk: ,,'t jonge,
't jonge, wat hebben ze het weer
bont gemaakt! Hoeveel zouden ze
voor elke regel krijgen?"
Met dankbaarheid heeft men reeds
tijdens zijn leven een plein naar
hem vernoemd bij de nieuwe kerk
van O. L. Vrouw Praesentatie (de
kerk heeft deze titel naar zijn ge
boortedag 21 nov.). Pastoor Onel
verdiende het ten zeerste dat er een
pastoor Onelplein kwam en hoe be
scheiden en eenvoudig hij altijd was
dit vond hij toch wel een hoge on
derscheiding. Hij vond het echt fijn,
zei dezer dagen een tegenwoordige
parochiaan van mij hier in Leid-
schendam, die zelf jaren lang in De
Veen gewoond heeft.
Dezer dagen bezocht ik hem aan
zijn sterfbed. Ik dacht toen in stilte
aan een gedicht van Vondel, juist
omdat hij geboren Amsterdam
mer zo van deze dichter gehouden
heeft. Door heel de grote pastorie
galmde somstijds zijn gezang, als hij
de reiën van de treurspelen van
Vondel zong. En hoe liet hij de
mannen van de Stille Omgang op
een propagand-avond genieten van
zijn declamaties van de Altaarge
heimenissen.
Toen 's levens krachten hem
begaven
de geest van flauwte allengs
bezweek
vloog hij met blijdschap in
Gods haven
een uitgang, die geen dood geleek.
Nu juicht en triomfeert hij boven
bij d'engelen in het hemelrijk;
wij liggen hier omlaag
verschoven
en weenen droevig bij zijn lijk.
De milde hemel wil het geven
dat wij ons spiegelen aan zijn
end,
hem volgen in zijn stichtend
leven,
bij God en d'engelen bekend.
(Vondel).
Onder ons priesters zegt men dik
wijls, „elke kapelaan neemt iets over
van elke pastoor, waar hij komt". Ik
ben altijd zeer dankbaar geweest,
dat Pastoor Onel mijn eerste pas
toor geweest is en als ik maar een
klein beetje van zijn goedheid en
blijheid heb overgenomen, dan blijf
ik daar dankbaar voor.
Maar wat zullen de parochianen
dan veel van een pastoor overne
men, die meer dan 30 jaren onder
hen heeft gewoond en gewerkt.
Bewaart dan aan hem déze mooie
herinnering: hij was een goede en
blijde pastoor! Neemt die goedheid
en blijheid van hem over en dan zal
De Veen nog in lengte van jaren de
rijpe vruchten proeven van zijn
vruchtbaar pastoraat.
Moge hij nu deel hebben aan het
leven en de vreugde der Heiligen.
A. A. J. BUYS
- oud-Kapelaan van Roelof
arendsveen, thans bouw
pastoor te Leidschendam.
WASSENAAR
Volleybalnieuws van „Raaphorst"
Het eerste herenteam en het der
de damesteam van de volleybalver
eniging „Raaphorst" zijn de enige
teams geweest, die het tot een over
winning konden brengen. Dat bete
kent een kleine terugslag na tot dus
verre uitstekende resultaten in de
competitie.
Heren 1 won van Professorenwijk
met 31. Heren 2 moest in een team
van dezelfde vereniging haar meer
dere erkennen met 30 en verloor
bovendien ook met 30 van L.D.
Het eerste damesteam van Raap
horst verloor met 30 van Meer
burg. LUS bleef de baas over het
tweede damesteam met 30 en da
mes 3 versloeg DES met 30.
Voor de komende week staan op
het programma: dames 2Oranje
Groen, dames 3HVL en heren 1
VVS. Alle drie deze wedstrijden
worden gespeeld de volgende week
dinsdagavond in de gymnastiekzaal
van de St. Jan Baptistschool bij
Deyleroord.
ZOETERWOUDE
Brand in bakkerij Door nog
onbekende oorzaak is gistermiddag
omstreeks twaalf uur brand uitge
broken in de bakkerij van de heer J.
J. Tijssen aan de Hoge Rijndijk. De
brand ontstond bij een oven en sloeg
over naar de boven deze oven ge
bouwde houten zoldering. De meeste
schade liepen de zolder op welke
doorbrandde en een gedeelte van
het dak, dat brand- en waterschade
kreeg. De machinerieën bleven alle
gespaard.
BIOSCOPEN.
De films in de week van 1825 no
vember zijn door de Kath. Film-Cen
trale als volgt gekeurd:
Lido: „Voetstappen in de nacht"
18 jaar.
Luxor: „Roman Holiday", alle
leeftijden.
Studio: „Noblesse oblige", 18 jaar.
Trianon: „Die Brücke", 18 jaar.
Rex: „Michigan Kid", 14 jaar.
Verplaatsbaar en op
afstand te bedienen
Gistermiddag zijn op Leidse ver-
keers-kruispunten proeven genomen
met verplaatsbare verkeerslichten,
die van afstand bediend kunnen wor
den. Hoewel men hier te maken heeft
met een technisch snufje, dat zijn
diensten kan bewijzen, is de Leidse
politie niet tot aankoop overgegaan.
Deze Trawia 12 F verkeerslichten
werden ontworpen door de Duitse fir
ma Wipperfeld in Oldenburg. Zij
hebben het voordeel, dat zij snel te
verplaatsen zijn. Een politiewagen
kan zo'n tronsportabel geval in een
aanhangwagen meevoeren en men kan
in een minimum van tijd een met
lichten beveiligd kruispunt creëren
op plaatsen waar geen verkeerslich
ten waren.
De volautomatische bediening is in
stelbaar van 1090 seconden; de
lichtpanelen zijn afzonderlijk 45 gr.
naar links of naar rechts te verplaat
sen. Het gewicht van de complete in
stallatie bedraagt 270 kg. en die van
een speciaal hiervoor geconstrueerde
aanhangwagen 130 kg. De lichten
worden door middel van een transis
torzendertje op afstand bediend. Op
nikkel-cadmium batterijen kan deze in
stallatie tien uur in gebruik zijn, bij
aansluiting op 220 volt wisselstroom
onbeperkt.
De bediening is mogelijk met de
hand, door één enkele druk op de
knop van het endertje, volautoma
tisch. De practische mogelijkheden
van de Trawia-verkeerslichten moeten
vooral gezocht worden in de snelle
verplaatsbaarheid. Tijdens de Duitse
industriebeurs te Hannover met da
gen van 60.000 personen-auto's en
COMMISSIE VOOR VOLKSKUNDE
DE STUKKEN VLIEGEN ERAF
Na jaren trouwe dienstDe man, die men hier achter de remise
aan het werk ziet met de snijbrander heeft het werk overgenomen van de
Leidse souveniersjagers. Met meer succes overigens, want men heeft zelfs
de kans niet gekregen om een asbakje uit de tram te schroeven.
Een tegenstander van trams zal ongetwijfeld zijn hart ophalen aan dit
plaatje. Mocht men zich bij de N.Z.H. nog gaan bedenken en zich gaan
afvragen of het wel zo'n goede greep is geweest de trams door bussen te
gaan vervangen, dan is het toch voor alle tegenstanders een gelukkig en
zeker gevoel, dat deze tram niet meer in de Leidse straten zal verschijnen.
Er is geen enkel zakelijk verband
tussen het Museum voor Natuurlijke
Historie en de Commissie voor
Volkskunde'van de Vereniging „Oud-
Leiden" en toch heeft deze commis
sie dank zij een vriendelijke en
zeer op prijs gestelde bemiddeling
de laatste keren de beschikking ge
had over wat men zou kunnen noe
men de Jachtzaal van het museum om
daar haar gasten-bij eenkomsten te
houden. Zo was het ook gisteravond,
toen vele genodigden er wederom
gastvrij onthaald werden, na door de
voorzitter, de heer A. Bicker Caar-
ten, te zijn verwelkomd. Op deze bij
eenkomst werden twee korte inleidin
gen gehouden, waarop 'n gesprek volg
de in de zin van: wat de een niet
weet, dat weet de ander. Deze bij
eenkomsten hebben namelijk tot doel
op volkskundig gebied tot uitwisse
ling van gedachten en verborgen ken
nis te komen.
De eerste inleiding werd gehouden
door de heer S. C. H. Leenheer uit
Rijnsburg over het kolven op het ijs,
dat in Rijnsburg nog in zwang is. Het
kolven in vroeger eeuwen een alge
mene sport, wordt tegenwoordig hier
en daar nog beoefend, maar het kol
ven op het ijs schijnt alleen in Rijns-
burg te zijn overgebleven. Er zijn
voor dat ijskolven altijd veel lief-
De heer J. J. Jurrissen
commissaris van
NZH
In de vergadering van aandeelhou
ders der Noord-Zuid-Hollandse Ver
voersmaatschappij gisteravond is de
heer J. J. Jurissen, die op 29 novem
ber a.s. afscheid neemt als directeur
van de NZH, benoemd tot commissa
ris van de NV.
Rechts op het kruispunt bevindt zich
de vertegenwoordiger van „Trawia"
met het zendertje.
honderden autobussen, speelden de
verplaatsbare verkeerslichten bij de
snelle afvoer van het verkeer van
belangrijke rol.
De politie van Leiden en Rotterdam
passen de lichten ook toe. Leiden
echter ziet voorlopig nog niet zovéél
nut van deze verkeerslichten, dat
zij de (hoge) aanschaffingsprijs ver
antwoord acht. Bij een kruispunt als
dat van het Kort RapenburgBree-
straat zijn deze lichten niet te ge
bruiken, omdat de wegen niet haaks
op elkaar staan en dus niet duide
lijk zichtbaar voor alle weggebrui
kers op het kruispunt. Ook tet kruis
punt Blauwpoortsbrug'Haarlem
merstraatPrinsessekade, waar gis
termiddag uitgebreid werd geëxperi
menteerd, bleek niet voor deze vorm
van beveiliging geschikt.
St. Nicolaas
koopt bij
hebbers te vinden, een liefhebberij
die van vader op zoon overgaat. De
manier, waarop het gespeeld wordt
is over-oud, niemand weet hoe oud.
De Rijnsburgse manier vindt men af
gebeeld op een schilderij van Aert
van der Neer in het museum Bredius:
twee houtblokken op het ijs, waar
tegen een (palm- of azijnhouten) bal
wordt geslagen met een kolf, een
houten hamer. De lengte van de
baan is 40 meter. Het aantal deelne
mers loopt rond de 12; iedere deel
nemer heeft ""zijn eigen bal, maar er
is één gezamenlijke kolf. In eerste
ronde wordt van verre naar een der
blokken geslagen; in de tweede ronde
moet de bal tegen het blok ketsen en
van wie de bal het verste wegspringt,
die heeft gewonnen (een cent winst!).
Dan verplaatst het spel zich naar het
andere blok. Het is een sport (op
klompen beoefend), waarbij veel
vaardigheid en kracht wordt vereist.
Hoe populair eertijds deze kolf-sport
te land en te ijs is geweest, wordt
bewezen, behalve door de vele over
heidsvoorschriften in vroeger eeuwen,
door de gezegden, welke nog in om
loop zijn, als paal en perk stellen, de
plank misslaan en dat is een kolfje
naar zijn hand.
Over levende gezegden, die terug
gaan op oude gebruiken sprak ver
volgens mej. L. G. de Graaf, die be
gon met de ridder-tijd, waaraan vele
zegswijzen herinneren, zoals: in het
schild voeren, een lans breken, een
schobbejak (schubben-jak of maliën
kolder) en er loopt een streep door
(de streep in het wapen van een
bastaard).
Maar ook het gehele maatschappe
lijk leven in lang vervlogen eeuwen
speelt een levende rol in onze taal.
Om slechts enkele voorbeelden te
noemen: een wit-voetje hebben (een
paard met witte voeten mocht tolvrij
de stad in), te hooi en te gras (slaande
op rechtsdagen in twee seizoenen),
geen veer van de mond blazen (af
komstig uit het Germaanse recht,
waarbij, als een neergeslagene nog
een veer van zijn mond blies, de mis
dadiger niet van doodslag werd be
schuldigd), zijn tramontane kwijt
zijn (d.i. de Pool-ster, waar de schip
per op voer), botje bij botje leggen
(botje was een geldstukje), geen grein
verstand ergens van hebben (grein,
het Franse grain, was een gewichtje),
een klaploper (leprozen liepen met
een houten ratel of klap rond) en een
loer draaien (een uitdrukking aan de
valkenjacht ontleend) Wij moeten
volstaan met deze enkele voorbeel
den, maar daaruit moge reeds blij
ken, dat het een belangwekkende in
leiding was.
De voorzitter, de heer Bicker Caar-
ten, heeft zowel de heer Leenheer als
mej. De Graaf hartelijk dank ge
bracht voor hun waardevolle en ook
prettige voordrachten, een dank,
waarmede het gehoor zijn instemming
gaarne betuigde.
Ongecorrigeerd
De nationale spoorwegen van
Mexico hebben meegedeeld, dat de
zer dagen in de staat Colima een
autobus in botsing is gekomen met 'n
personen- en goederentrein, waarbij
21 mensen zijn omgekomen en drie
gewond. Geen van de inzittenden
van de autobus heeft het ongeluk
overleefd.
<§ediótilleercl
(Advertentie)
Nationale kampioen
schappen Skelter
in Oegstgeest
De Nationale Skelterkampioen
schappen 1960 worden verreden op
a.s. zaterdagmiddag te Oegstgeest De
Skelterclub „West" te Leiden, met
medewerking van de Oranjevereni
ging te Oegstgeest, organiseert deze
wedstrijden op een circuit, dat is uit
gezet op het terrein van „Flora" aan
de Rijnsburger weg te Oegstgeest,
dank zij de toestemming van het be
stuur van de veilingvereniging.
De deelnemers zijn gehouden aan
de bepalingen van het Code Sportif
International der FIA en aan het al
gemeen wedstrijdreglement voor de
Skeltersport van de KNAC.
Naar wij vernemen zal aan deze
wedstrijden o.m. worden deelgeno
men door een aantal Amerikanen,
thans verblijvend te Soesterberg. In
verband met de toenemende belang
stelling voor deze sport komen wij
dezer dagen nader op deze wedstrij
den terug.
Schitterend initiatief
voor Rode Kruis
In Genéve wordt een tentoonstel
ling van kostbare sieraden gehou
den, waarvan de entreegelden be
stemd zijn voor het internationale
Rode Kruis. Een van de pronkstuk
ken van de expositie is de „jubilee"-
diamant, die een waarde van
7.500.000 gulden vertegenwoordigt.
Met zijn 245, 35 karaat is de diamant
de derde ter wereld. De „jubilee"
werd in 1895 in de Oranje-Vrijstaat
gedolven.
