Rustige repliek van de raad
Geordende gemeenschappen tussen de
staten grondslagen voor een
Europese rechtsorde
WETHOUDERS JONGELEEN EN DRUBER VER
DEDIGEN LEIDS WONINGBELEID
van achterstand mag niet in Leiden
gezocht worden"
TOCH NOG 700 WONINGEN BOVEN
CONTINGENT GEBOUWD
JV" \JCZ1I1I1CI1 111 Ij C 1 U C 11 wachten op het rapport over omleg- t de minister moet gaan praten,
wonen in huizen beneden
hun stand
Goedkope huren in arbeidersrijke stad spoed betracht. Voor herstel van ka-
ZAiiiRDAG 19 NOVEMBER 1960
DE LEIDSE COURANT
PAGINA S
INAUGURATIE VAN PROF. SAMKALDEN
Oud-minister-president Drees felici
teert de nieuwe Leidse hoogleraar
prof. Samkalden. Tussen beiden in
oud-minister Algera.
rijzen wat nu precies de aard is van
het interne recht der gemeenschap
pen: of het zijn wortels meer vindt
in het constitutioneel recht der sta
ten, dat de structuur der organisaties
inspireert, of in het volkenrecht,
waaruit de organisaties zelf voortko
men. De rechtsontwikkeling van de
laatste drie jaar heeft voor het be
studeren van deze vraag reeds veel
materiaal geleverd. Maar dat heeft
nog niet tot een onomwonden ant
woord geleid.
Grondslagen Verenigd-Europa.
De structuur der verdragen laat
vele mogelijkheden open. Tussen
1950 en 1960 is het volkenrecht met
nieuwe, eigengeaarde Europese or
ganisaties verrijkt. Zij betekenen een
sprong naar hechter geordende ge
meenschappen tussen staten. De jurist
constateert de grondslagen voor een
Europese rechtsorde zoals die thans
bestaat. De vraag of op deze grond
slagen het gebouw zal verrijzen,
waarin Europa moet huizen, moet hier
open blijven. Het antwoord hangt
meer af van de mensen dan van de
verdragen, aldus besloot prof. Sam
kalden.
Bij de replieken zei de heer
Harmsen (Prot. Chr.) onder
meer, dat zo spoedig mogelijk 'n
begin moet worden gemaakt met
de sanering, vooral nu, zoals de
wethouder zei, 6 a 7000 woningen
daarvoor In aanmerking komen.
De heer Prina (Prot.-Chr.), acht
het onjuist, dat Leiden van de
37.500 woningwetwoningen er
slechts 250 toegewezen kreeg.
Dat Leiden kansen heeft voorbij
laten gaan gelooft ook spr. niet.
Hij is ervan overtuigd, dat de
schuldvraag niet in Leiden ge
zocht kan worden.
De heer Van Iterson (Prot. Chr.)
is een voorstander van traditionele
bouw; maar dat neemt niet weg, dat
men de ontwikkeling van de „pre
fab" in het oog moet houden.
De heer Woudstra (Prot. Chr.)
blijft waarde hechten aan geluidsiso
latie en rust in de woningen.
De heer Winsemius (PvdA) acht 't
nodig, dat de pers van Leiden bui
ten de stad bekend maakt welke
schrikbarende toestanden er in de
oude binnenstad op het gebied van
krotten is.
Ongerust
De heer v. Dijk (KVP) onder
schreef nog eens de gedachte, dat
de raad ongerust en ontevreden is.
Woningnood en sanering zijn onver
brekelijk aan elkaar verbonden.
„Mocht er al gezegd zijn dat het
betoog van de wethouder „olie op
golven" is geweest, voor mij is het
olie op het vuur van mijn onrust ge-
Politiek heeft met de woning
nood, aldus de heer v. Dijk niet
van doen. Woningnood \z 'n kan
ker, dat vreet aan onze jonge
mensen en jonge gezinnen, 't Col
lege heeft een gedocumenteerde
verdediging van het woning
bouwbeleid gegeven, maar het
zal toch wel niet menen, dat de
raad nu tevreden is.
Het heeft nu nog zin samen te
overwegen wat te doen. Wil men 't
aan het college overlaten of zal ook
de raad iets doen? Bijv. in de ge
daante van een commissie ad hoe.
Spr. wil noch bij het college noch
bij openbare werken een zondebok
aanwijzen. Als hij een commissie uit
de raad wil benoemen is dit slechts
omdat raad èn college zich gelijke
lijk zullen moeten beraden over wat
er moet gebeuren. Hij geeft college
èn raad in overweging de minister
van volkshuisvesting uit te nodigen
tot een bezoek aan Leiden en een
gesprek, dat door een overzichtelijk
rapport over de noden van Leiden
wordt voorafgegaan: oude kern, huis
vesting studenten, industrievestiging,
Leiden als centrum gemeente, uni-
versiteitsbouw etc. Zulk een poging
zal er noodzakelijkerwijze toe leiden,
dat de regering oog krijgt voor de
Leidse noden en maatregelen zal ne
men.
Mej. Van Nienes (PvdA) drong
Gistermiddag heeft prof. dr. I. Sam
kalden, onder bijzonder grote belang
stelling zijn ambt als gewoon hoogle
raar te Leiden in het recht van de in
ternationale organisaties aanvaard
met een oratie over de structuur en
de bestuurskracht van de internatio
nale organisaties. Onder de vele hon
derden belangstellenden bevonden
zich leden van de Eerste en Tweede
Kamer en leden van het Kabinet,
waarin prof. Samkalden van 1956 tot
1958 zitting heeft gehad als minister
van Justitie, onder 'wie de oud-mi-
nister-president dr. W. Drees en oud
minister mr. J. Algera.
Invloed van collectiviteit.
Prof. Samkalden stelde in zijn ora- W 1* rt 11 Idl
tie, dat in onze samenleving de geor-
ganiseerde groep sterk in betekenis
is toegenomen. Dat blijkt uit allerlei
verschijnselen in ons rechtsleven, in
het privaatrecht evengoed als in het
publiekrecht: collectieve contracten,
ondernemersovereenkomsten en
rechtspersonenrecht enerzijds, nieu
we territoriale en functionele open
bare lichamen anderzijds. Zulke alge
mene verschijnselen houden niet bij
landsgrenzen op. Zij overschrijden
deze in twee' opzichten. Vooreerst ko
men ze ook in het rechtsbestel van
andere landen voor en dwingen ons Wethouder Jongeleen heeft gistermiddag in ruim twee uur rijn beleid u
daardoor tot een veel intensievere verdedigd en naar het scheen tot tevredenheid van het merendeel van de steden antwoordde de wethouder,
beoefening van de rechtsvergelijking. Leidse raad. Zijn betoog was fel, nu en dan humoristisch, maar in elk geval dat deze grotcre bouwvolumes krU-
Tr, tweede nlaats doen zich deze ïccr sterk in het pareren van de scherpe aanvallen die op zun beleid ten n
wrschi nselen Sk voor "n de inter! aanzien van de woningbouw waren gericht. HU vertelde van de onverschil- gen'
T™èi« Iteteee.do Tie.., v.H,„ Hge houding die de Haagse bewindsleden ten aanzien van Leiden innemen r.een animo
nationale statenorde. Daar hebben ze cK kwam veooral met cij}ers, waarin hij stelling nam tegen de uitspraken, Geen anim0
bi structuur taak en omvang sterk dat Leiden achter is met zijn woningbouw en minder bouwt dan de stad Voor het pian Van Iterson: een
Heltonende internationale oreanisa- v0'Kens de toewijzing mag bouwen. Hg viel de raadsleden aan, die betoogd passage achter de stadhuistrap om,
St,™ hadden, dat Leiden niets aan systeembouw doet. voelt het college niets. De verdere
afbouw van het stadhuis is nodig,
maar kan nog wel even wachten.
Gaarne wil het college haast maken
met de Noord-Zuid-verbinding. Er
U HEBT ALTIJD KEUS
200 Initrumenttn voorndlj
Nieuw* biby-plano'i In «Ik* houtpoort of combinatie,
In kbsitek* all zeer exdutleve modellen. »jf f I49J.-
Nleuw* electrlich* eminent oraals v.af f 415,-
Credlet-senrlco 49 maandelijks* termijnen
Vraajt gratli brochure
Bodegraven. Tel01726-2188
teit op. De Leidse universiteit moet
de wedloop van de wetenschap kun
nen bijhouden. Het college staat niet
afwijzend tegenover deze belangrij
ke uitbreidingen, hoewel het zich be
wust is van het feit, dat de univer
siteitssteden niet de dupe mogen
worden.
Op vragen over andere gelukkiger
ties. Dat proces is van jonge datum.
Het begon in wezen pas bij de op
richting van de Volkenbond en het
kwam eerst na de tweede wereldoor
log tot ruime ontplooiing.
College voelt voor systeem DURA
Wethouder Jongeleen behandelde
eerst nog enige snipperzaken: hij
Sinsdien heeft het de aard van de voelt weinig voor reclame aan licht-
internationale betrekkingen vooral masten, omdat Jiet de stad ontsiert,
beïnvloed omdat de organisaties er Tot de heer Zitman zei hij, dat het
een min of meer zelfstandige plaats zeer moeilijk is goed personeel te
zijn gaan innemen. De zelfstandig- krijgen voor gemeentewerken. Soms
heid is afhankelijk van de mate komt er op advertenties geen enkele
waarin de structuur van die organi- sollicitant opdagen,
saties hen in staat stelt de spanning
te weerstaan tüssen de belangen
de collectiviteit en de belangen van
de statenleden.
De ontwikkeling van de laatste tijd
heeft al herhaaldelijk de vraag doen
St. Elisabeth-hof
v°»T ™hdUen^nSlwUr^ g^aaTDe led»
^p£?nl>h?ma ïïThX van de commissie openbare werken
het wegenschema, aan het be- bebben een tekening ontvangen. Bin-
Sr'JÜ11™ wS nenkort zal het onteigeningsplan met
stel van dit hof beoogt, heeft al zUn moeilijke face*ten in deze
medegedeeld, dat dit hof zal wor- commjssie komen. Een deel van ter
den overgedragen aan genoemde retnen van verschillende bedrijven
comm ssie. moet vrij gemaakt worden. Dit is
Voorbehoud dient men te maken alles niet zo eenvoudig. Huizen moe
ten aanzien van de hofjes, aldus ten aangekocht worden en een ont-
de wethouder tot mej. Van Nienes,
die geklaagd had over de geringe be-
In deze begroting is de kwes- langstelling voor de hofjescomr.iissie.
tie van het St. Elisabeth-hof niet
aan de orde geweest, omdat het Omlegging vaarweg
eigeningsplan dient als „stok achter
de deur" gereed te zijn.
Woningbouw
Ook spr. acht, dit in antwoord aan
T, 4v:ï de heer Van Dijk, de woningbouw
Tot de heer Kortmann zei hu, dat van eerste belang. Wat hebben we al
1 T I men met plannen voor verbreding njet gedaan ten aanzien hiervan? Als
^Jlll 1 P711111Atl IFl I van,de Turfmarktbrug gaarne wil n meent dat een commissie eens
?in2 vande vaarweg waarvoor ook betekent dit dat er geen vertrouwen
m Den Haag belangstelling bestaat. in het bestaat Het allege is
Dit zijn serieuze Pannen die van bjj Q g geweeSt en tweemaal bij de
groot belang zijn (kotters!) voor de
I J demuren en kelders onder de Hoog-
gemeente Leiden. Zou de vaarweg g citeerde koppen uit de Nieu-
omgelegd worden dan z«n er vele we £eidse Courant en de Leidse Cou.
consequenties. Het werk zal miljoe- rant en vroeg rich ot de woning.
nen moeten kosten en er zullen vier jn het politieke vlak wordt
beweegbare bruggen, onder meer by getrokken. De politiek zal h« zeker
Rijksweg en Provinciale weg aan- uH de weg gaan
gelegd__moeten worden. Met de over- Bijna alle sprekers hebben aange-
drongen op de woningbouw, maar
daar bout bovenop op de sanering.
„„n.Hij beklaagt zijn college-collega mr.
straat zijn reeds tekeningen gemaakt. njTiihpr dip yirh boziehoudt met de
Wethouder Drijber sprak onder van de industrie, de universiteit en Naar de aard van de herstelwerk- ,°Le ZI™ 9™'gl10JFd J™11,
meer over het huisvestingsprobleem, ander onderwijs. Een bijzondere fac- tamheden wordt nog een onder- TeraellnS aer woningen, mij stemt er
Hoe komt het, dat het aantal huis- tor is ook, dat de toekenning aan de zoek ingesteld.
Langegracht
vestingbehoevenden gelijk is geble- urgente groepen iets minder
ven, zelfs is toegenomen terwijl er pe**kt voorkomt dan vroeger,
toch gebouw is? Sinds de oorlog zijn Mensen die al lang in groep 1 zit-
in Leiden gebouwd 5437 woningen, ten wil men toch ook wel graag de
maar door krotontruiming is dit aan- helpende hand toesteken. Zij moeten bjj^ da{. er op de djenst gemeen.
zij het met pijn in toe, dat het
open terrein bij de Gortestraat inge
richt wordt als parkeerterrein. Er is
tóch wel het een en ander aan sa-
T „„„v* nering gedaan. Zijn er geen blokken
Ten aanzien van de Langegracht tegen6d° grond gegaan aan het gta-
maar aoor Kroioniruimmg is uib aan- "wpcuuc zei nij, aat er op ae aienst gemeen-
tal teruggebracht tot 4815 woningen, echter ook zelf moeite blijven doen. tewerken zoveel problemen zijn uonsPiein-
tr:„ti-* «rvi, /Irv ...nnlnnnn rlio Rii flo niirlp nmninffpn st.rppft. men 1 nl
Hieronder zijn ook de woningen, die Bij de oude woningen streeft men verscbillende ingenieurs zijn ver-
aan de woningmarkt onttrokken zijn naar opschuivingen. Op de vraag trokken dat er vertraging is ont-
door bedrijfsuitbreiding. Voorts heeft hoeveel gezinnen er wonen i^wf)" staan. De zaak wordt nu aangepakt
men te maken met de verminderde ningwetwoningen, die er niet thuis- en waarschijnlijk zullen de raadsle- 12,3 pet.
gemiddelde woningbezetting. Op 1 horen noemde de wethouder een d bii een voigende begroting moet won
Cijfers over sanering
De wethouder verstrekte
cijfers.
van de woningvoorraad
gemiddelde woningbezetting. Op 1 horen noemde de wethouder een dën er'bUeerT volgen de begroting moet worden opgeruimd. Als Leiden
januari i960 bedroeg dat gemiddel- globaal getal van ongeveer 500. Hier- niet meer naar behoeven te vragen, wil gaan saneren gaat het om 6 a
de per woning 3.95 personen. In 1947 in wonen gezinnen, die wat het in- 7000 woningen. Het bedrag dat Lei
bedroeg dit 4.56. Hij sloot zich hierin komen betreft uitkomen boven de Universiteit den hiervoor moet betalen is 99 mil-
aan bij het betoog van de heer Ten weistandsgrens van 8000 gulden. Er joen. Aan grond krijgt de stad on-
Broek. is echter tussen woningwetwonin- j}e bouwcapaciteit van Leiden geveer 47 miljoen terug. Ziet het
gen a 65 tot 75 per maand en de wordt de dupe van de bouwwerken college kans in 10 a 20 jaar zo'n be-
Tnnppr trouwen particuliere bouw a 125 per maand der universiteit. Maar mag men dit drag op tafel te krijgen? Het Rijk
juiiger een te grote lacune. ook niet stellen ten aanzien van zal iets moeten doen voor steden als
Ook het jongere trouwen en het De goedkope woning zal in onze verbouwingen en restauraties aan Leiden, anders komt er van sanering
stijgen van de leeftijdsgrens spelen arbeidersrijke stad een ruime plaats winkels en bedrijven? Ook dit slokt niets terecht. We zullen doorgaan
een rol en voorts dè ontwikkeling moeten blijven innemen. een groot deel van de bouwcapaci- met aankopen en slopen, aldus de
wethouder maar de toestand blijft
erbarmelijk.
Er is achterstand in de woning
bouw zeggen raadsleden. Woning
bouw is echter geen confectiepakje.
Een plan van bijv. 313 woningen kan
niet in één jaar gereed zijn. Genoemd
plan werd aangevangen in 1958. Be
gin februari van dit jaar waren de
huizen klaar. Men heeft er geen idee
van voor welke moeilijkheden een
aannemer kan komen te staan.
Niet achter
Hetzelfde geldt voor de premie-
bouw. Spr. hoopt dat het fabeltje,
dat Leiden achter blijft met de wo
ningbouw, nu eens uit de wereld is.
„Systeembouw", zegt men; „waarom
wordt er niet meer aan systeembouw
gedaan?" Spr. rekent vóó^ dat er
reeds meer dan 1000 woningen in
systeembouw zijn geplaatst 252 Wo
ningen in systeem Muys en De Win
ter bleken 590.000 duurder in de
besteding dan zij later in traditio
nele bouw gingen kosten.
„Wat spijt het me, aldus de wet
houder, dat ik destijds om politieke
gevoelige redenen .getrapt" ben in
de Bouma-stunt. Bouma was een
partijgenoot van me, maar de kosten
van zijn woningen waren veel ho
ger." De verbeterde systeembouw
Dura heeft zijn intense belangstel
ling genoten. Zij lijkt hem aantrek
kelijk; het zou echter nog twee jaar
duren voor Dur: aan Leiden zou
kunnen gaan denken. De heer Jon
geleen is echter van mening, dat dit
de toekomst is, ook daar men 20 pet.
meer woningen krijgt toegewezen.
Sprekend over het sterk-bekritiseer-
de geringe contingent woningwet
woningen van 250 stuks, stelde de
wethouder vast, dat Leiden een ex
tra-contingent van 700 woningen in
de wacht heeft gesleept.
Leiden is echter ook „een beetje"
afhankelijk van de minister.
In het probleem van de geluids
hinder in de flats zoeken de vrou
wen-adviescommissie en het bouw
centrum naar een oplossing.
In het verder verloop van zijn re
de, verklaarde de wethouder, dat
alles zal gedaan worden voor het
verkrijgen van goedkope bouwgrond.
Lage huren
Leiden heeft 70 pet. woningen no
dig met lage huren. Maar wordt er
daarom niets gedaan aan particulie
re bouw in Leiden? De wethouder
ontkende dit aan de hand van cij
fers.
Leiden is echter aangewezen op
woningwetwoningen. Hoeveel we er
het volgend jaai krijgen, weten we
het nog niet. Landelijk wordei er
echter 5000 woningwetwoningen min
der toegewezen. Daarom maakt de
wethouder zich zorgen. Zijn vrees is
voornamelijk dat Leiden geen be
leggers kan vinden.
Maar zijn streven is geweest: lage
huren en dat is in veler opzicht ge
lukt. Dit zijn de cijfers, aldus de heer
Jongeleen:
252 woningen in Zuidwest 4,
huurprijs 13.30 p. week
243 woningen Noord
huurprijs 15.60 p. week
244 woningen in Noord
huurprijs 14.50 p. week
221 woningen in Noord 6
huurprijs 14.50 p. week
228 woningen in Zuid-west 5
huurprijs 13.13 p. week
Naar HUIBERS i
Haarlemmerstraat 1 23, LalcUn V
Geboorteaankondigingen I
(Advertentie)
aan op herstel van contact met de
sociale raad over de hofjescómmis-
sie. Als straks de rapporten over de
hofjes gereed zijn zal hernieuwd dis
cussie mogelijk blijken.
De heer Zitman (WD) acht het
aanbrengen van spoumuren geschikt
voor het isoleren van geluid in wo
ningen.
De heer Sommeling (PvdA) is zich
bewust, dat de heer Van Dijk een
andere „commissie ad hoe" bedoelt
dan de vorige, maar verklaarde dat
zijn fractie aan zulk een commissie
geen behoefte gevoeld.
De heer Kortmann (KVP) was
nog niet op alle punten tevreden ge
steld. Wanneer zal het rapport over
de omlegging van de vaarroute uit
komen? Het verheugt hem, dat de
kelders onder de Hoogstraat zoveel
mogelijk in de oude stijl hersteld zul
len worden. Dringt echter op spoed
aan, omdat hij anders niet voor de
gevolgen instaat.
De heer De Bree (KVP) is ver
heugd dat de kwestie van de „ver
keerde" bewoning nog eens ter spra
ke is gekomen. Ieder hoort in het
huis, dat hij gebruiken en betalen
kan. Gezinsverdunning bijv. mag
men als factor niet verwaarlozen. De
woningbouwvereniging hebben hier
wel een taak en het vraagstuk ver
dient nadere studie. Hij is met de
heer Van Dijk eens, dat de nood wel
eens zo hoog kan stijgen, dat ook
minder sympathieke maatregelen als
een commissie ad hoc in overweging
worden gegeven.
Continu-contracten
Wethouder Jongeleen zei ln de
dupliek, dat hij ook aandacht be
steedt aan continu-contracten. O.m.
aannemer Kuyl bouwde 600 wonin
gen. De beloning van „Den Haag"
bleef echter uit. De woningnood
neemt ook hem geheel in beslag en
hij kan zich goed indenken, dat de
bezorgdheid in de raad in de Leidse
pers weerspiegeld wordt. Het colle
ge heeft in het afgelopen jaar niet
stil gezeten; geregeld is 't college
naar Den Haag gereisd. Hij werd
daar nu en dan behandeld als ver
tegenwoordiger van een stad van
10.000 inwoners. Na 1961 loopt het
langlopend contract in twee gemeen
ten in Zuid-Holland af, hebben G.S.
gezegd. Daarna zal er ook voor Lei
den wel wat meer ruimte komen, 't
Cijfer voor het volgend jaar van het
aantal woningen, dat Leiden zal krij
gen is nog niet bekend; het heeft dus
nog geen zin naar G. S. te gaan. Wel
voelt hij voor de suggestie van de
heer Van Dijk een kort overzichte
lijk rapportje samen te stellen over
de Leidse nood en dat naar Gedepu
teerde Staten te sturen.
Asfalt op Leidse wegen
Over de wegenaanleg zei de wet
houder, dat het de bedoeling is van
het college als de rails weg is een
gesloten wegdek (asfalt) aan te leg
gen in de Leidse wegen.
ELEKTRONISCHE OPDRACHT
VOOR JUR. ANDRIESSEN.
De Nederlandse componist Jurriaan
Andriessen heeft van de Vereniging
van Metaal-Industrieën in Den Haag
opdracht ontvangen tot vervaardiging
van de muziek voor de film „Desti
nation Universe", welke door deze
vereniging onder regie van de cineast
Jan Scheffer wordt geproduceerd.
De aanvaarding van deze opdracht
betekent voor de componist, dat hij
zich voor het eerst in zijn componis
ten-carrière zal gaan verdiepen in de
technische vervaardiging van elek
tronische muziek.
1100 km per uur?
Leopold F. Schmid, chef-construc
teur van de Duitse Porsche-Automo-
bielfabriek, heeft voor eigen reke
ning een auto ontworpen, welke een
snelheid van meer dan 1100 km per
uur zou moeten halen, aanzienlijk
meer dus dan het wereldrecord te
land, dat met 631 km per unr op
naam staat van de Engelsman John
Cobb. De nieuwe wagen zou moeten
worden aangedreven door een turbi
ne zoals die wordt gebruikt in het
Fiat-straalvliegtuig G-91. Volgens de
berekeningen van Schmid zal de wa
gen pas na 13 km rijden op top
snelheid draaien. De wagen krijgt
stalen banden, die dus alleen ge
schikt zijn voor het rijden op vol
komen vlakke parcoursen; rubber
banden zouden door de grote mld-
delpuntvliegende kracht in flarden
van de wielen vliegen. De foto toont
de ontwerper met zijn model.
