'Mim
»Bernarda«
2)e Zingende Zwammen
Minder doden en gewonden met
veiligheidsgordels
Toerisme naar de Waddeneilanden maakt
maatregelen noodzakelijk
visie op
televisie
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1960
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 10
De schaar in „het meszetten
In de Cinetone-studio's te Duivendrecht zijn regisseur Fons Rademaker
en Hugo Claus op het ogenblik druk bezig met het knippen en monteren
van de nieuwe film Het Mes. De foto geeft een beeld van dit nauwgezette
werk. Op de voorgrond Fons Rademakers.
komen beter vond dan het repareren
Gordels met keurmerk van en genozen van afschuwelijke breu-
ken en verwondingen by slachtoffers
RAI-TNO op de markt van auto-ongelukken.
Een aantal Nederlandse fabrikanten
De ANWB introduceerde samen met heeft na afl°op van de bijeenkomst
RAI-TNO, tijdens een persconferen- in de Praktijk laten zien hoe de vei-
tie in het Scheveningse „Seinpost", ligheidsgordels beschermend werken,
veiligheidsgordels voor automobilis
ten en hun passagiers. VÊIIIGHEIDSCORPEIS VOOR AUTO'S
Uitvoerige verkeersonderzoekingen
in de Verenigde Staten en Zweden,
zo vertelde de heer G. Boost, direc
teur wegen en verkeer van de
ANWB( bewezen, dat bij verkeers
ongelukken het aantal doden en ern
stig gewonden de helft minder kan
zijn, indien bestuurder en passagiers
goede en goed gemonteerde veilig
heidsgordels om hebben.
De nadruk bij de komende cam
pagne voor het gebruik van veilig-
heidsgordels geldt vooral de plaats
naast de chauffeur van een auto.
passagiers op deze „dodenplaats" be
horen goed beveiligd te worden zo
wel door een heupgordel als door een
dwars over de borst lopende band.
Voor de andere inzittenden wordt
minstens een heupgordel aanbevolen.
Bij botsingen zullen van veilig
heidsgordels voorziene inzittenden
niet als projectielen naar voren
schieten, doch „verend" op hun plaat
sen gehouden worden. De meeste
zware verwondingen ontstaan door
harde klappen tegen ruiten en instru
mentenborden. Ofschoon de gordel
geen middel is tegen alle kwalen is
het feit, dat het dodelijk risico door
gordels met minstens de helft wordt
verminderd een zo uiterst belangrijk
feit, dat de ANWB met kracht het
gebruik ervan zal propageren, aldus
de heer Boost. Hr. J. Hooftman, on
der-directeur van het .Verbond voor
Veilig Verkeer" verklaarde dat dit
verbond het gebruik van veiligheids-
gordels ook dringend zal aanbevelen.
Van de KNAC is hetzelfde bekend.
Teneinde automobilisten te vrij
waren van het kopen van slechte
gordels heeft het instituut voor weg
transportmiddelen RAI-TNO op ?ich
genomen, allerlei typen gordels op
kwaliteit en betrouwbaarheid te be
proeven. De textielbanden zullen aan
hoge eisen moeten voldoen evenals
de gespen en sluitingen, welke laat
ste in een enkele handgreep moeten
kunnen worden vast- en losgemaakt.
Op goedgekeurde gordels zal een
waarmerk van RAI-TNO mogen
staan. Montage-voorschriften worden
gegeven.
Dr. Bertil Aldman van de Zweedse a»* a»
ScH'ïeeTJn SS't
ten zien welke voordelen het gebruik beveiliging geelt. De heupgor-
JlT. ï,ii verkeersoneelukken del moH men "iet °P d« PUïts
h«ft verkeersongelukken d# bntuurd,[ „bruiken.
Er zijn vele praktijk proeven met
langs electronische weg reagerende
poppen genomen. De Zweedse autofa-
brieken zijn al tot het „inbouwen"
van veiligheidsgordels in alle auto's
overgegaan. „Een gordel kan nimmer
60 Miljard kubieke meter
aardgas in Groningen
Aan de minister van binnenlandse
zaken is het niet duidelijk, hoe het
Belgisch lid van het Europese par
lement Leemans ei aan komt, dat in
de provincie Groningen 300 miljard
kubieke meter-aardgas zou zijn aan
getroffen. Dit deelt de minister mee
op schriftelijke vragen van het
Tweede-Kamerlid Posthumus (PvdA)
Wel zijn bij de onderzoekingen, die
de Nederlandse Aardolie Maatschap
pij in Groningen verricht, belang
rijke hoeveelheden gevonden. Op
grond van de tot nu toe bekende ge
gevens mag worden aangenomen, dat
het hier gaat om aardgasreserves
van ongeveer 60 miljard kubieke me
ter. Pas over geruime tijd kan blij
ken of nog meer aardgas aanwezig
is.
Op de vraag van de heer Posthu
mus of al aan Belgische gegadigden
aanbiedingen voor de aflevering van
aardgas zijn gedaan, deelt minister
Toxopeus mee, dat twee Belgische
transportbedrijven contact hebben
gezocht met het staatsgasbedrijf we
gens hun voornemen jaarlijks 300 a
400 miljoen kubieke meter aardgas
in het buitenland aan te kopen. Het
staatsgasbedrijf heeft toe*1 meege
deeld, dat het niet uitgesloten is dat
voor een dergelijke levering aard
gas uit de provincie Groningen zou
kunnen worden gebruikt.
Ulti/mm wtweiDTtxomwTi 6*»-1
I mTHMSmnMKOOKOF.
onsen lw 6imi urn Km ttowtm KlkilMiiiï Pi/ulKtrnJitenitum
uiTKsamn wmtHurt. Xhat!\ nur mooie OM!]
Vhirrin it mhetors,K/kiP itmitfiiomiUs MttKhHtitimainyi
le/kmliMmt/elfiie kiinappen
\_T^ ktnn iemje,/iei
te pakken krm! jLL-"y-
jgjg
Vrachtauto tegen trein
Op de met automatische knipper
lichten beveiligde overweg in de ge
meente Zijpe is gistermiddag om
kwart voor twee een met stenen be
laden vrachtauto tegen een trein op
gereden.
Van de twee inzittenden van de
vrachtauto liep de een 'n shock en de
ander een hoofdwond op.
Om vier uur kon de versperring
reeds worden opgeheven. Het reizi
gersverkeer tussen Alkmaar en Scha-
gen werd onderhouden door pende
lende treinen. De reizigers voor het
traject Anna PaulownaSchagen
werden met bussen vervoerd.
VERKOOP EERSTE KINDER
ZEGELS IN ZUDERZEEPOST-
KANTOOR.
De echtgenote van de minister-pre
sident, mevrouw M. de QuayVan
der Lande, zal maandag 14 november
a.s. in Enkhuizen het enige, tijdelijke
„Zuiderzeepostkantoor" in den lande
openen en aan elk der vijf loketten
de allereerste kinderpostzegels van
dit jaar kopen. Dit postkantoor be
staat uit gevels van de vijf Zuiderzee
plaatsen, waarvan een meiske in kle
derdracht staat afgebeeld op de serie
van 5 kinderzegels: Marken, Volen-
dam, Bunschoten, Hindelopen en
Huizen.
(Advertentie)
Diagonaal borstgordel
wÈÊÈmi i
DODELIJK ONGEVAL
De 49-jarige Rotterdammer J. van
een voorzichtige bestuurder vervan- Rhee is gistermorgen op 8 meter
gen, maar de voordelen zijn evident", hoogte van de in aanbouw zijnde
aldus dr. Aldman. Deze medicus was nieuwe hal Q van de jaarbeurs te
aanvankelijk plastisch chirurg, doch Utrecht naar beneden gevallen. Hij
begon met regeringssteun aan het verloor zijn evenwicht en moet op
veiligheidsonderzoek, omdat h\j voor- slag dood zijn geweest.
Hoge grondprijzen
gevaar voor toekomst
De drukte op de Waddeneilanden
blijft van jaar tot jaar geleidelijk
stijgen. Tot deze conclusie kwam de
heer G. H. Fortgens, directeur van
de Vereniging voor Vreemdelingen
verkeer op Texel gistermorgen op de
vijftiende Waddenconferentie, waar
hij een overzicht gaf van de ontwik
keling van het toerisme op de Wad
deneilanden.
Ter illustratie noemde de heer
Fortgens de cijfers met betrekking
tot het vreemdelingenbezoek aan de
Waddeneilanden in 1960, dat ondanks
regen en kou in vergelijking met het
abnormaal goede jaar 1959 nog een
zeer gunstig jaar was. Texel ontving
150.000 gasten, tien procent meer dan
in 1959. Ameland ruim 100.000, acht
procent meer dan in 1959. Op Ter
schelling gaf het toerisme een stij
ging van vijf tot tien procent te zien.
Vlieland boekte 346.000 overnachtin
gen, 9,8 procent meer dan in 1959 en
op Schiermonnikoog steeg het aan
tal overnachtingen van 330.000 tot
338.000.
De accommodatie op de Wadden
eilanden is nog altijd ontoereikend.
De vraag overtreft het aanbod. De
Waddeneilanden trekken een record
aantal buitenlandse toeristen verge
leken met de rest van het land. Het
zijn echter voor het merendeel Duit
sers die naar de eilanden komen. De
toeristische markt van de Wadden
eilanden is daardoor wel wat een
zijdig georiënteerd. De heer Fortgens
acht het gewenst nieuwe buitenland
se markten te zoeken. De bouwprijs
van bungalows op de eilanden is
door de sterke stijging van de grond
prijzen zo hoog, dat het gevaar dreigt
dat deze manier van vakantiebeste
ding wordt geïsoleerd tot een exclu
sieve vorm van toerisme, hetgeen
ongewenst is. De prijzen van de bun
galows die in enkele gevallen zijn
opgelopen tot een totale investering
van twee en een halve ton, moeten
sociaal aanvaardbaar blijven anders
wordt het risico voor de toekomst ta
groot.
Tenslotte constateerde de heer
Fortgens dat de kwaliteit van de bad
gasten zowel in bestedende zin als
wat de mentaliteit betreft op de
Waddeneilanden daalt. Voor zover
het hier een modeverschijnsel onder
de jeugd betreft, zal het aanbeveling
verdienen dit in te tomen. Overheid
en particuliere ondernemers zullen
hier moeten samenwerken, zo Ver
volgde hij.
Op de conferentie van vandaag
werd opnieuw van gedachte gewis
seld over de wenselijkheid van slui
ting van de eilanden, met uitzonde
ring van Texel, voor het gemotori
seerd verkeer gedurende de zomer
maanden. De ANWB zal deze zaak
in studie nemen en contact houden
met het bestuur van de Waddenfede
ratie. Van de zijde van de provincia
le Friese Vereniging voor Vreemde
lingenverkeer werd aangedrongen
op de instelling van een permanente
studiecommissie voor de Wadden-
(Van onze t.v.-medewerker)
Donderdag: telerecording
Twee jaar geleden heeft de Avro
een „heel vreemd blijspel" van Con
stance Cox op het scherm gebracht:
„Voor donderdag 12 uur, Mylord".
Men heeft dit stuk opnieuw voor de
dag gehaald en er op telerecording
donderdag een nieuwe vertoning van
gegeven. Zijn we goed ingelicht dan
was deze herhaling een noodsprong,
omdat het aanvankelijk voer 10 no
vember bedoelde spel om bepaalde
reden niet kon worden uitgezonden.
In elk geval was de herhaling van
het gisteren gegeven verhaal amu
sant, ook om het optreden van mar
kante artisten, die onder regie van
Walter van der Kamp de kijker, die
het stuk eerder heeft gezien, althans
geen mislukte avond heeft bezorgd.
Kennedy op het scherm
Ook de presidentsverkiezin|en in
Amerika hebben bij de jourhaal-
dienst van de NTS alle reliëf gevon
den. De beelden die werden vertoond
en het daarbij gesproken commen
taar waren van het laatste ogenblik.
We kunnen dat zeggen, omdat we
zelf bij hoofdredacteur Carel Enke
laar in Bussum hebben meegemaakt,
hoe snel de transmissie van Ameri
ka naar het vasteland van Europa in
zijn werk gaat en met welk een
ijver de redacteuren van het Jour
naal de juiste woorden bij het juiste
beeld weten te plaatsen. Zo was het
niet slechts in dit uitzonderlijke ge
val Kennedy, maar tevoren ook bij
menige confrontatie met het wereld
nieuws. Verder heeft de VPRO in
een gesprek van de heer H. Hofland
met drie deskundigen in de wereld
politiek bij de verkiezingsuitslag aan
geknoopt.
„Wat eten wij?"
Eigenlijk had het jongste program
ma van de VPRO een verkeerde
volgorde. Men begon met ontspan
ningsnummers, die voor een vlotter
verloop van de avond beter aan het
slot hadden kunnen staan. Nu werd
de kijker als het ware naar bed ge
stuurd na een wat zwaar college
over de vraag, of moderne voedings
middelen de volksgezondheid bedrei
gen. Er kwamen wetenschapsmen
sen en praktici aan te pas, die door
de samensteller, de KRO-omroeper
Hans Bik, in een langdurig gesprek
werden betrokken. Nochtans is er
voldoende gezegd om de consument
waakzaam te houden in verband ook
met de samenstelling van onze voe
ding,
Komende uitzendingen
Het Salzburger marionetten-thea
ter is vanavond onderdeel van het
NCRV-programma. Zaterdag komt
de Vara terug in de Hilversumse
Expohal voor het houden van de
tweede t.v.-toto.
Zondag zal de KRO een spel van
Martie Verdenius onder de titel
„School voor volwassenen" 'brengen.
Hoofdpersoon is „Meneer Wens", ver
tolkt door de acteur Chris Baay.
Aetherklanken
HILVERSUM I, 402 M.
7.00—24.00 KRO
7.00 Nws. 7.15 Gewijde muz. 7.30
V. d. jeugd. 7.40 Gram. 7.45 Morgen
gebed en overweging. P.00 Nws. 8.18
Gram. 8.50 V. d. vrouw. 10.00 V. d.
kleuters. 10.15 Gram. 11.00 V. d. zie
ken. 11.45 >rkorgel. 12.00 Middag
klok - noodklok. 12.03 Metropole ork.
en soliste (Om 12.30-12.33 land- en
tuinb. meded.). 12.50 Act. 13.10 Nws.
13.15 Zonnewijzer. 13.20 Platen-
nieuws. 13.30 Mannenkoor. 13.50 V.
d. jeugd. 14.00 Fanfarecorps. 14,20
Kunstkron. 14.50 Kamermuz. 15.10
Franse les. 15.30 V. d. ieugd. 16.00
Gregoriaanse zang. 16.30 Instr. ok-
tet. 16.50 Sportuitz. 17.00 V. d. jeugd.
18.00 Gram. 18.15 Journalistiek
weekoverz. 18:25 Lichte muz. 18,45
Vragenbeantw. i9.00 Nws. i9.10 Act.
19.25 Memojrmdum. 19.30 Amateur-
progr. 19.50 Lichtbaken, lezing. 20.00
Omr. ork. en solist. 21.00 U bent
toch ook van de partij, lezing. 21.10
Gevar. progr 22.25 Boekbespr. 22.30
Nws. 22.40 Wij luiden de zondag in.
22.45 Samenspraak der Herders, le
zing 23.05 Meesterwerken van de re
ligieuze muz.. muzikale lezing. 23.55
—24.00 Nws.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20
VARA. 19.30 VPRO. 20.00—24.00
VARA.
7.00 Nws. 7.10 Gym. 7.23 Gram.
8.00 Nws. 8.18 Gram. 8.50 Voor u en
uw gezin, lezing. 9.00 Gym. v. d.
vrouw. 9.10 Gram. 10.00 Samen
thuis, lezing. 10.05 Morgenwijding.
10 20 Gevar. progr. 12.00 Orgel en
zang 12.30 Land- en tuinb. meded.
12 33 Nieuwe gram. 13.00 Nws. 13.15
Sportnws. 13.40 Lichte muz. 14.00 V.
d. jeugd. 14.35 Gevar. muz. (Om
15.30-15.50 Boekbespr.). 16.45 Vra
genbeantw. 17.00 Jazzmuz. 17.25
Weekjourn. 18.00 Nws en comm. 18.20
Jazzmuz. 18.35 Zigeunermuz. 19.00
Kunstact. 19.30 Passepartout, lezing.
19.40 Christus, Zijn leerlingen en de
mensen, lezing. 19.55 Deze week, le
zing. 20.00 Nws 20.05 Gevar. progr.
21.15 Soc. comm. 21.30 Lichte muz.
22.00 Scaramouche, hoorsp. (dl. 5).
22.30 Nws. 22.40 Cabaretprogr. 23.05
Oude gram. "3.25 Wereldkamp dam
men. 23.30 Gram, 23.55—24.00 Nws.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
VARA: 17.00 V .d. kind. NTS:
20 00 Journ. en weeroverz. VARA:
20,20 Act. progr. 20.5Q Gevar. pro-
grpmma.
door
A SCHMIDT
38
gaan uit en vullen hun leven
met zoveel mogelijk bals en andere
uitjes. Ja precies. En als ze dat deed,
zou het je nog minder aanstaan.
Maar gelukkig is dat ook niets voor
Bernarda. Ze is altijd een buiten
beentje geweest en bovendien erg
gesloten. Laat haar dus maar doen
waar ze nu eenmaal lust en ambitie
voor heeft. Het oppassen en leiden
van kinderen is een heel goede uit
laatklep voor een overmaat van lief
de die ze nergens anders kwijt kan".
Zeiler zei niets meer. Bernarda was
altijd zijn lieveling geweest, maar
nu drong het pas tot hem door hoe
anders, beter, dieper ze was dan an
dere jonge meisjes. En ook dacht hij
ineens aan haar toekomst.
Hij had nooit opgemerkt dat ze
een speciale vriend had zoals Lola
dat zo vaak had. Integendeel zelfs;
als de een of ander een poging deed
haar te benaderen, zorgde ze er zo
spoedig mogelijk voor hem te laten
begrijpen hoe doelloos dat was.
Tot dusver had Zeiler zich over
die houding verheugd want hij zou
haar niet graag verliezen. Een huis
zonder Bernarda zou voor hem veel
van zijn gezelligheid verliezen.
Maar nu vroeg hij zich toch be
zorgd af: moet haar jeugd naast ons,
oude mensen, verwelken en ver
gaan? Een hart, in staat tot zoveel
liefde, moet dat zonder zijn natuur
lijke bestemming te vinden, verdro
gen en verdorren? Was het van hem
geen schandelijk egoïsme te hopen
dat ze bij hem zou blijven, alleen
omdat hij dacht haar niet te kun
nen missen?
HOOFDSTUK XXI
Maar al gauw waren Zeilers ge
dachten over eventueel aanstaande
echtgenoten voor Bernarda weer uit
zijn hersens weggevaagd, want reeds
een paar dagen later kwam hij thuis
met de mededeling dat het proces
verloren was. Het gelijk dat hij vol
komen aan zijn kant wist, scheen
zich voor de rechters niet te kun
nen bewijzen'. Hollweg had hoge
troeven gehad. De chemicus die hij
uit Duitsland had meegenomen, dr.
Worm, had onder ede verklaard dat
Hollweg het Supratint alleen had uit
gevonden. Of hij betaling voor die
eed had ontvangen, of hem in goed
vertrouwen had afgelegd, was niet
vast te stellen. Maar dit getuigenis
had zwaar in Hollwegs voordeel ge
wogen. Doorslaggevend was evenwel
de omstandigheid dat 't niet de houd
baarheid had van Kameleon. De des
kundigen beweerden dat hier een
absoluut bewijs was van de zelf
standige uitvindinig. Logisch liet zich
daar inderdaad niets tegen inbren
gen aangezien niemand die iets na
maakte, zo gek zou zijn een der be
standdelen te vervangen door een
ander dat een funeste uitwerking op
het geheel had. En ze konden moei
lijk weten dat nu juist de stof die
de betere kwaliteit veroorzaakte, niet
aan de verraadster verteld was. Dit
had Zeiler niet naar voren kunnen
brengen omdat Hans standvastig ge
weigerd had, de naam van de vrou-v
openbaar te maken, en trouwens de
alleen aan hem bekende toedracht
van het verraad in het geheel bij de
rechtszitting te berde had willen
brengen. Volgens Zeiler had de kop
pigheid van Hans alles voor hem be
dorven.
Maar op het verlies van het pro
ces en de betaling van de kosten
was hij voorbereid geweest. Aan het
doel dat Zeiler had willen bereiken
had de rechtszitting zeker beant
woord: de hele zakenwereld wist nu
wat voor een man Hollweg was, en
bovendien was de slechte kwaliteit
van Supratint overal bekend ge
worden.
„Neen, dat aller is het ergste niet"
besloot Zeiler zijn verhaal. Het erg
ste was dat die fijne schoonzoon van
hem onmiddellijk een nieuw proces
aanhangig had gemaakt. Hij had na
melijk de brutaliteit te beweren dat
de aanklacht van Zeiler tegen hem,
de waarde van zijn uitvinding sterk
aangetast had. „En juist het tegen
deel is het geval", zei Zeiler bitter,
„door zijn slechte fabrikaat heeft hij
voor ons de markt bedorven .Want
in de handel is het een bekend feit
dat de beste waren door minder
waardige imitatie bij de kopers is
discrediet komen .Dat merken we
trouwens al. In het begin stroomden
de orders voor Kameleon binnen.
Nadat Hollweg met zijn slech' Su
pratint fiasco heeft geleden, zijn de
bestellingen teruggelopen.
Niet dat ik me daar veel zorgen
over maak", voegde hij er opgewek
ter aan toe, „het Supratint zal gauw
genoeg geheel van de wereld ver
dwenen zijn. En met een goede re
clame-campagne komt het Kameleon
er wel weer boven op. Maar eerst
komt nu nog dat tweede proces en
voordat het rumoer daarover weer
verstomd is, kunnen we niet veel
doen".
HOOFDSTUK XXII
Een week of zo later ontmoette
Bernarda in de stad Salome Rap-
pold .Ze mocht deze boezemvrien
din van Lola niet erg graag, ook al
omdat deze altijd zo'n beetje de
gangmaakster was geweest van het
troepje vriendinnen waarmede Lo
la indertijd zoveel optrok. Ze wilde
haar nu dan ook met een korte
hoofdknik voorbij lopen, maar Sa-
lome bleef staan en begon meteen
enthousiast over Lola te spreken.
„Hallo, Bernarda, wat zeg je wel
van Lola. Geweldig, hè,- die opgang
die ze nu weer in Nice maakt! Je
hebt dat artikel over de autorennen
daar toch gelezen? En in dat laatste
nummer van „De Elegante Wereld"
heeft een grote foto van haar ge
staan met een beschrijving van haar
toiletten die iedere dag opnieuw op
zien baren. Ze moet het gesprek van
de dag zijn. „De verrukkelijke me
vrouw Hollweg" noemt het blad
haar. Enig hè. En weet je, wat ik
net liep te denken, nu heeft ze pre
cies waar ze altijd naar verlangd
heeft: ze -wordt gevierd in de grote
wereld en ze neemt er een vooraan
staande plaats in".
Bernarda had sprakeloos staan
luisteren. Lola was dus weer in Eu
ropa en vierde triomfen in Nice. Hoe
kon dat kloppen met de berichten
over de precaire positie waarin An
dres Hollweg zich zou bevinden?
Daar ze tegenover Salome even
wel niet wilde laten merken dat de
betrekkingen tussen Lola en haar
ouderlijk huis verbroken waren en
ze dus niet eens wisten dat deze in
Nice was, antwoordde ze slechts:
„Ja dat is zo; daar heeft ze altijd
naar verlangd. Schrijven jij en Lola
elkaar geregeld?"
„Natuurlijk. Tenminste Lola is
een slechte schrijfster hoor. Ze be
antwoordt hoogstens een van de drie
brieven van mij".
„O; dus de laatste tijd heb je mis
schien niets meer van haar ge
hoord?"
Wordt vervolgd
