NIET ONGERUST OVER NEDER
LANDERS IN NIEUW ZEELAND
DE ANDEREN
BEREISDE ROEL VAN OUD ADE:
Wat je daar al niet
met vee kunt doen
ZATERDAG 4 JUNI 1960
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 10
p -
J. H. v. d. Poel bracht groeten
van de Veenstreek over
HET IS op een paar dagen na zes jaar geleden, dat In onze krant aandacht
werd besteed aan Oud Ade, oase van rust en verkwikking. Dat was op
5 juni 1954. De Oud Adese pagina bevatte o.a. ook een karakteristiek van
een veehouder en kaasmaker van de bovenste plapk: J. H. v. d. Poel, en
nu, jaren later, staat hij zowaar weer in het nieuws. Niet meer als kaas
maker of zelfs veehouder (hij is inmiddels 65 jaar geworden en heeft zijn
leven lang hard genoeg gewerkt), maar in de kwaliteit van wereldreiziger,
eveneens van de bovenste plank.
van N.-Zeeland aan. Het doel was
bereikt. In dit verre land wonen tal
van oud-streekgenoten. Daar zijn de
drie zoons v.d. Poel, Koos, Kees en
Wim, die getrouwd zijn met Jo v.d.
Poel, Riet Juffermans en Petra
Zandvliet, alle drie uit de Rip. Het is
ook het tweede vaderland geworden
van Piet van Kleenk en Riet l'Ami
(uit de Veen). Leen v.d. Frits, Oud-
Ad e, en Tinie Heemskerk uit de Rip;
Cok Verlaan ls er getrouwd met een
Nieuiw-Zeelandse.
Koos, Kees, Wim en Petra waren
's nachts om half drie al aan de ha
ven. Wim had negen uur met de auto
gereden om zijn vader af te halen.
We behoeven niet te vertellen, dat
het groot feest was in Hawera, waar
Kees woont, en bij de andere kinde
ren. Veel rust heeft pa v.d. Poel die
eerste dagen niet gehad, hij moest
van farm tot farm; allemaal eisten ze
even hun vader op.
De heer v. d. Poel heeft in Nw.-
Zeeland veel gezien en gehoord. Hij
heeft gesproken met verscheidene
Hollanders en is tot de conclusi. ge
komen, dat het hen allen goed gaat;
de een lukt het wat beter dan de
ander. Doorgaans zijn de jongens
eerst een paar jaar knecht tegen een
goed loon. Wat later proberen zij
een woning te krijgen met 39% van
de opbrengst, 61% is dan voor de
baas.
„Van die 39% kunnen ze dik geld
overhouden", zegt de heer v.d. Poel,
„en na een paai jaar kunnen ze over
naar een boerderij waar de opbrengst
fifty-fifty verdeeld wordt."
De Nw.-Zeelanders vinden, dat de
Nederlanders het te vlug willen doen,
maar enfin, ze doen het dan toch
maar. Een van de jongens was als
monteur begonnen voor 9 pond per
week, een 95. Hij ging naar een
boerenbedrijf, bij een lastige baas,
en kreeg 17 pond Het is normaal
als je 13 tot 14 pond in je begintijd
verdient.
Een koe: 300 gulden
Het spreekt, dat boer v.d. Poel
buitengewoon veel aandacht had voor
zjjn vak, zoals dat daar wordt uit
geoefend. „Nou," zegt hij, „een koe
kun je daar krijgen voor een derde
van de Nederlandse prijs, een 300
gulden. Na een jaar of vier kun je
een bedrijf van ongeveer 100 koeien
aardig onder de knie hebben."
Eén man kaD daar zes koeien te
gelijk melken (machinaal). Dit ge
beurt in doarloopstallen. De melk
stroomt er door buizen in een tank
of in bussen (130 liter). De melk
boer begint om 12 uur 's nachts te
venten; om zes uur in de ochtend
moet hij klaar zijn, overdag is het
venten verboden. De kan met geld
staat buiten op het erf bij de brieven
bus en 's morgens vindt moeder de
vrouw er de melk.
Als v.d. Poel het over koeien heeft
wordt het een hoofdstuk apart, dan
spreekt de expert. De dieren geven
er niet veel melk, maar ze L vetter
(ong. 6% en meer). Een zeker per
centage wordt gefokt en op de markt
bij opbod verkocht
Van der Poel zegt het zo: de Nw.-
Zeelandse boer hoeft niet zoveel ver
stand van koeien te hebben als zijn
Zuidhollandse collega, als je het
beest wil hebben, wel, dan bied je
maar. En dan hoor je cijfers. Op het
slachthuis verschijnen zo 6001 scha
pen per dag, 400 koeien, 4000 kal
veren, 1000 varkens. Er zijn 360 mil
joen schapen in Nw.-Zeeland en ze
zijn goedkoper dan hier. Verleden
jaar kostte een exemplaar 25 gulden,
tegen hier 125 gulden. Twee tot drie-
eveneens van ue uuvciuio piamu
Dat zit zó: in de loop der jaren
heeft vader v. d. Poel drie zoons zien
vertrekken naar Nieuw-Zeeland. Het
ging de jongens daarginds nogal voor
de wind. Bij de heer v.d. Poel ont
stond zo langzaam aan het plan, zelf
eens een kijkje bij zijn tegen voeten-
de kinderen te gaan nemen. Het plan
rijpte en rijpte en op 7 oktober vo
rig jaar stapte pa aan boord van de
Johan van Oldenbarnevelt. In zijn
kielzog klauterden ook zijn twee
dochters Ria en Gonnie de loopplank
op, want die drie zijn al een hele
tijd onafscheidelijk, in het werk,
maar ook in de pleziertjes.
Ze zijn nu al weer een maand thuis,
de bereisde Roeien van Oud-Ade, en
zoals dat gaat na een wereldreis heb
ben zij veel te vertellen. Pa v.d. Poel
woont nu na zijn werkzaam leven
niet meer op zijn eigen erf, maar hij
heeft de houten woning van zijn
zoon betrokken, een fris geval waar
in het heel gerieflijk huizen is. Wij
vonden hiei vorige week een gast
vrij onthaal en luisterden met mach
tig veel interesse naar de stroom van
verhalen en indrukken van het drie
tal. v. d. Poel.
Die zeereis alleen al, ze zouden er
een trilogie vol van kunnen schrij
ven.
„Natuurlijk zijn mijn dochters bij
't passeren van de evenaar gedoopt,"
verzekerde ons pa v. d. Poel. „Dat
was de Neptunusdoop zogezegd; ze
kliederden de meisjes vol met pud
ding, gele, groene en rode. Ze moes
ten zich dat laten welgevallen, an
ders werden ze voor de rechtbank
van haaien gedaagd, dat snapt u.
En toen de pudding op was gingen
de heren verder met sloten water."
„En u, meneer v. d. Poel...."
„Och nee, ik hield me maar wat
op een afstand, ik zwem bovendien
als een loodgieterswinkel", wimpelt
hij 'af.
Parlevinkers en kameelbulten
Eenenveertig dagen zaten ze op de
boot. Er waren passagiers, die het
ervan op de zenuwen kregen, maar
niet de v. d. Poelen. Die zochten ge
noeg afleiding.
Ria gniffelt nog als ze vertelt
van het oponthoud in Egypte. Zo
was er de ontmoeting met ^e parle
vinkers in Port Said (v.d. Poel „vin
gen" ze echter niet) en Ria kreeg er
een hele sliert mannetjes achter haar
aan toen ze na veel bieden en leven
een portemonnaie had gekocht en
ermee naar haar vader rende om
wisselgeld te vragen. De man
netjes werden nog vuriger dan ze al
waren, want ze dachten: die beurs
zien we nooit meer terug en het geld
nog minder.
In Cairo sliepen ze heel deftig in
een Hiltonhotel. Ze dwaalden er door
sloppen en stegen, waar de kadavers
van schapen (of waren het hom en,
zegt pa) in de deuropeningen hingen
voor de verkoop gedecoreerd met
honderden bromvliegen, want „het
vlees hoeft cYar toch niet gekeurd te
worden."
„En dan hebben we nog op kame
len gereden, op een stapel oude lap
pen tussen de bulten; doodsangsten
stond ik uit bij dat gewiebel" vertelt
Ria, nu opgewekt.
Op 17 november kwam men in
Wellington op het Noorder Eiland
Pa van der Poel, trots met Nieuw-
Zeelandse hoed, met zijn dochters
Gonnie en Ria op zijn oude erf.
maal in de twee Jaar worden Z' ge
schoren om meer wol er van le krij
gen.
„Hier worden kapitalen van ge
vangen," aldus de heer v.d. Poel,
„als je 10.000 schapen hebt kom je
wel een heel eind als je nagaat, dat
per keer voor 12 gulden wol van het
schaap komt."
En wat vond wereldreiziger v.d.
Poel van de sfeer en het gemeen
schapsleven in Nw.-Zeeland?
„Ik maak me over de Hollanders
daar helemaal niet ongerust. Het
godsdienstig leven maakt een zeer
goede indruk. Ze hebben daar aan de
vijf geboden der H. Kerk een, zesde
toegevoegd: gij zult uw priesters on
derhouden, en dit wordt heel behoor
lijk nagekomen."
Alle zondagen is er een gezongen
H. Mis, maar dan „gezongen" door de
kinderen onder de vijf jaar, want
„alles" gaat naar de kerk. Je vindt
er kinderspeelplaatsen in de kerk en
er is zelfs een kerk met een zandbak,
althans volgens emigrant v.d. Hulst
uit Voorschoten.
Collectes daar èn thuis
„Niemand heeft een vaste plaats,
men begint achteraan te gaan zitten
en zo raakt de kerk naar voren toe voL
Met twee collectes wordt daar meer
opgehaald dan hier met vier. De
jongens zeiden al tegen me: vader,
gooi nou niet te weinig op die schaal,
want ze weten hier verduveld goed:
als er Hollanders over zijn liggen er
altiid van die kleine geldstukjes op."
Wat die kinderen betreft, een mis
siepater zei eens ter opwekking voor
een missieweek: allemaal komen en
breng de kinderen maar mee, want
ze kunnen zo hard niet schreeuwen
of ik schreeuw er over heen.."
„Nee", zegt nogmaals v.d. Poel,
„we hoeven ons over de emigranten
daar niet te schamen, ik heb er al
leen maar goede dingen ondervon
den. Zet dat maar in de krant" Dit
ter volledige geruststelling der bloed
verwanten in Nederland.
Sociaal komen onze emigranten in
Nw.-Zeeland ook wel aan hun trek
ken. Er zijn daar voorzieningen om
van te watertanden. Als je 65 bent
en je woont 20 jaar in Nw.-Zeeland
wordt er van staatswege 90 gulden
per week uitgekeerd. De dokter laat
zich aan huis voor 2,50 ontbieden
en het ziekenhuis biedt gratia gast
vrijheid.
Het is een kameraadschappelijk
land, vindt onze Oud-Adese reiziger.
„En huiselijk hoor; na het werk wor
den 15 glazen bier naar binner ge
slagen in de „pub", maar na zes uur
zijn de café's dicht. Er is weinig t.v.,
zondags zijn er zelfs geen bioscoop
voorstellingen."
„O ja," zegt v.d. Poel nog, „met
die kindertoeslagen is het ook mooi.
Je krijgt 1 per kind per dag en het
is mogelijk vast een bedrag ineens
voor enkele jaren tegelijk op te ne
men voor een verantwoorde geld
belegging zoals b.v. het bouwen van
een huis. Maar het feest gaat niet
door als de permissie van de vrouw
ontbreekt."
Op 19 april dit jaar begon de
terugreis met de Willem Ruys, na een
groots afscheidsfeest. Een onverge
telijk mooie maand werd het. Er
werd een andere route gevolgd, dwars
over de Stille Oceaan, door het Pa
namakanaal („enorm indrukwekkend
was dat"), langs Florida en de Ber
muda-eilanden.
Vers in het geheugen liggen nog
de twee oranjebittertjes aan boord
op Koninginnedag voor iedere passa
gier: een heus gebaar van de com
mandant, wat sommigen beschouw
den als een aanloop en aanmoedi
ging. Het liep soms de „spuigaten"
uit, wat aan boord van oen schip
natuurlijk voor de hand ligt.
Eenmaal thuis in het lieve vader
land wachtte het drietal een geweldig
welkom, heel de Zwarte weg in Oud-
Ade vlagde. De heer v.d. Poel kan
nu teren op zijn rijke herinneringen
en droomt al weer van een reis in
het verre verschiet..
HOBBY-CONFLICTEN
Peter: „Och mama, we hebben
zoveel plezier, dat moet u eens
meemaken. Papa heeft ons een
heleboel uit zijn jeugd verteld, ter
wijl we dit model geknutseld heb
ben".
Moeder: „Dank je wel, ik heb
wel wat anders te doen. Ik heb
geen tijd om te spelen en overigens
kan ik die rommel hier bijna niet
meer zien. We zouden zo'n gezel
lige huiskamer kunnen hebben als
jullie drieën in jullie vrije tijd wat
verstandigers wilden doen...."
Ook als het rommel maakt zou
een moeder blij moeten zijn als de
man en de kinderen elkaar vinden
in een gemeenschappelijke hobby.
Dat bindt de kinderen aan huis en
sterkt de familieband. U kimt van
de „kunstenaars" gerust verlangen,
dat zij later alles opruimen, maar....
drinkt u rustig een kopje koffie
met ze in de „werkplaats". Dat is
veel verstandiger en prettiger dan
te mopperen over een beetje wan
orde.
De tien geboden bij het verpotten.
Men heeft velerlei regels in acht
te nemen als men op de juiste
wijze wil verpotten en de plant
daarbij geen schade wil toebren
gen.
1. Neem lichte, goede humus.
2. De plant wordt uit de pot ge
haald terwijl men de pot omdraait
en voorzichtig tegen de tafelkant
klopt; de vingers legt u als een
vork om de stengel.
3. Als de wortels tot de bodem
van de pot zijn gegroeid moet de
plant in een grotere pot worden
overgeplant.
4. Dode worteldelen worden af
gesneden, maar men moet oppassen,
dat de jonge wortels niet bescha
digd worden of te zeer ontbloot
worden als men de oude aarde ver
wijdert
5. De verse aarde moet kamer
temperatuur hebben.
6. Nieuwe potten worden voor
het gebruik in een emmer water
geplaatst, zodat ze zich kunnen
volzuigen en later niét het vocht
aan de plant kunnen ontnemen.
7. Vergeet niet, op de bodem over
het gaatje een scherf te leggen.
8. Oude bloempotten worden van
binnen en van buiten gereinigd met
staalwol, waardoor ze weer hele
maal poreus worden.
9. Houdt de plant na het verpot
ten de eerste dagen wat buiten al
te fel licht.
10. Geef de plant pas na onge
veer twee weken kunstmest.
Uit de keuken
geklapi
MENU VAN DE WEEK
Wanneer het weer de Pinkster
dagen meewerkt zullen velen er op
uittrekken en een mooi plekje in
de vrije natuur opzoeken waar on
gestoord de dag doorgebracht kan
worden. Natuurlijk moet er tussen
door ook gegeten worden en wat is
dan aantrekkelijker dan een onge
dwongen picnic!
Luxe broodjes, cadetten, krente-
bollen, die men ter plaatse klaar
maakt, een potje boter, vleeswaren
en hard gekookte eieren vormen
hierbij wel het hoofdbestanddeel,
maar vruchten, kartonnen bordjes,
papieren servetjes, messen en vor
ken en lekker koude melk behoren
zeer zeker ook tot de picnic-uitrus
ting.
Maar hoe die melk koud te hou
den? Denk daarbij eens aan de
thermosfles die niet alleen geschikt
is om dranken warm, maar net zo
goed om dranken koud te houden!
Zo toegerust kan men van zo'n uit
gangetje een heerlijke en toch heus
niet dure dag maken!
Eerste Pinksterdag: kop bouillon
met welsh rarebit, hard gekookte
eieren, asperges, gesmolten room
boter, nieuwe aardappelen, bul-
gaarse yoghurt met aardbeien.
Tweede Pinksterdag: aspergesoep,
kalfsfricandeau, peultjes, gebak
ken hele nieuwe aardappeltjes,
grapefruit met slagroom.
DINSDAG: rest koud vlees, aard
appelen, gemengde sla, wentel-
MANTELMODE UIT LONDEN
Dit Is een vlotte gemakkelijke
mantel van witte mohair voor de
komende herfst, nit de collectie
van het Engelse huls Harella, mo
del Gina Warwich laat zien hoe een
leuke sjaal voor een smaakvol con
trast kan zorgen.
Een miniatuur broeikas.
Men geeft de tere zomerplanten
een goede start als men ze tegen
nachtelijke koude en wind. be
schermt en tot dit doel is deze
miniatuur broeikas gauw in elkaar
geknutseld. Twee paar ronde stok
ken een spijker door het kruis
houdt hen bij elkaar vormen de
gevels. Een langere stok verbindt
de beide gevels. De ronde stokken
worden in de aarde geplant en het
hele geraamte wordt omtrokken
met een plastic huid.
teefjes met gebakken appelschij
ven.
WOENSDAG: stamppot rauwe spi
nazie, speklapjes, gefruite ui,
moccavla.
DONDERDAG: kaasragout, aard
appelen, postelein, yoghurtpud-
ding met vanillesaus.
VRIJDAG: macaronisoep, garnalen-
sla.
ZATERDAG: risotto, fruit.
Welsh rarebit
250 gr. oude kaas, 3 eetlepels
melk, iets worcestershiresaus, zout,
peper, cayennepeper, knoflook,
dunne sneetjes geroosterd brood of
toast.
De kaas raspen en met de spe
cerijen vermengen. De bodem van
een gietijzeren pan met een pitje
knoflook inwrijven en de melk er
in aan de kook brengen. Van het
vuur af de kaas erbij doen en de
massa goed glad roeren. De snee
tjes geroosterd brood of toast er
mee bedekken, bestrooien met wat
paprikapoeder en heet opdienen.
Garnalensla.
250 gr. gaargekookte macaroni,
150 gr. gepelde garnalen, 160 gr.
ham, 2 hard gekookte eieren, mayo
naise, mosterdpoeder en paprika-
P"fder
De gaargekookte macaroni in
stukjes snijden, vermengen met de
garnalen en op smaak afmaken met
mayonaise, mosterdpoeder en pa
prikapoeder. De sla garneren met
de hard gekookte eieren en met
kropsla opdienen.
KARNEMELKPUDDING
yK 1. karnemelk, sap van 2 citroe
nen, geraspte schil van 1 citroen,
200 g. suiker, 30 gr. gelatine (waar
van 5 gr. rode gelatine), dl. wa
ter.
De geweekte gelatine en de suiker
in het hete water oplossen en door
de karnemelk, waaraan het citroen
sap en de citroenrasp zijn toege
voegd, roeren. De massa, zodra ze
drillig gaat worden, in een met
water omgespoelde vorm overbren
gen. De pudding keren, desgewenst
garneren met wat slagroom en een
geconfijt vruchtje en er een vanille
saus bijgeven.
lOUOUOUOUOIIOIIOIIOIlOHOIIOIIOUOIIOIIO O, lOIIOIIOIIOIIOIIOIIOMOMOIIOI
