LAND EN
VOLK
VAN
In de steden leeft de blanke
gemakkelijk
Op de achtergrond staat de macht
het zwarte Afrika
van
Kritische beschouwing van de Wei van
Archimedes in hei Leidse Rapenburg
„Natuurfilosofen"
vierden hun dies
KORTE golf
WOENSDAG 25 MEI 1960
L)h I KlOSh COURANl
PAGINA 4
is ze er dan in bijkans veertig jaren
niet meer geweest. Voor haar zoon is
Engeland echter een bijna vreemd
land, een van die verre landen over
zee. Hij hoopt er nog eens heen te
gaan in de vakantie, maar hij zou er
beslist niet willen wonen. De oude
mevrouw Holden ziet Zuid-Afrika als
een deel van het Britse Rijk. Zij is
voorts een vurige monarchiste. Maar
als Zuid-Afrika morgen een repu
bliek zou worden, zou dit haar zoon
slechts interesseren, indien en voor
zover die wisseling van staatsvorm
zijn betrekking en toekomstkansen
zou beïnvloeden.
WANT DE KLEINE TOMMY Hol
den, die in 1920 als een bleek, mager
ventje van vijf in Zuid-Afrika aan
kwam, is nu een stevige, zonverbran
de, welvarende burger van de Unie.
Hij dankt dit waarlijk niet alleen aan
het feit, dat hij een Zuidafrikaanse
school bezocht en ouder is geworden.
Neen, materieel gezien was het leven
in Zuid-Afrika ongetwijfeld gemak
kelijker en ruimer dan in zijn geboor
teland. Voor een jongeman die hard
wil werken, waren en zijn de kansen
op een goed bestaan in Zuid-Afrika
groter dan in Europa. Bovendien zijn
de maatschappelijke scheidsmuren er
minder talrijk en minder stevig dan
in de oude wereldmits je
huid blank is. Zelfs de schei
ding tussen Boer en Brit is heel wat
'-V. M
ZUID-AFRIKA
HET GEZIN HOLDEN woont op
Nummer Veertien in de Fountain
Road in Green ways. Nummer Veer
tien is een huis van een verdieping.
Het heeft vijf kamers. Het staat in
een aardige, goed onderhouden tuin.
Ter weerszijden van de voordeur
bloeien hydrangeas. Het pad naar de
garage is keurig aangeharkt Nummer
Twaalf en Nummer Zestien, de buur
huizen dus, zien er net zo uit als
Nummer Veertien. Tamelijk klem,
pretentieloos en aantrekkelijk. De
Fountain Road is breed. Langs de
kanten staan bomen. Het is een pret
tige weg om op te wandelen op een
warme zomerdag. Trouwens, Green-
ways met zijn kleine, maar drukke
winkelcentrum, zijn ontspannings-
zaal, zijn speelvelden, zijn moderne
kleuterschool en zijn aardige, een
voudige kerkjes is een prettig plekje
om te wonen. U vindt wijken als
Greenways in iedere Zuidafrikaanse
stad van enig formaat. Immers, in
voorstadjes en buitenwijken als
Greenways woont ongeveer de helft
der blanke Zuidafrikanen. En in alle
Zuidafrikaanse Greenways vindt U
gezinnen als het gezin Holden.
DIT ZIJN ZE
EEN GROOT GEZIN zijn de Hol-
dens niet. Het bestaat uit mijnheer en
mevrouw, een zoon van vijftien (John
geheten) en een dochtertje dat pas
elf is geworden en naar de naam
Betty luistert. Grote gezinnen zijn in
Zuid Afrika eer uitzondering dan re
gel. Mijnheer Holden heeft een goede
betrekking bij een verzekeringsmaat
schappij. Hij houdt van zijn werk.
Hoge eisen stelt zijn werkkring niet
aan hem. Hij houdt ook van zijn par
ty golf, die hij 's zaterdagsmiddags
speelt En zondags geniet hij vrijwel
de gehele dag van zijn tuin.
De Holdens hebben het tamelijk
goed. Zij kunnen zich een kleine En
gelse auto veroorloven. Om de vier a
vijf jaar kopen zij een nieuw wagen
tje. Een gezin zonder auto is in Zuid-
Afrika bijna even zeldzaam als een
gezin met zes kinderen. Mevrouw
Holden ziet er aardig uit en is wat
gezet. Erg vlijtig is zij niet. Zij heeft
een zwart dienstmeisje en leeft voort
durend in angst, dat ze „zonder" zal
komen te zitten. Gelukkig voor haar
gebeurt dat maar zelden. Mevrouw
Holden is secretaresse van een lief
dadigheidsvereniging, wat haar een
paar middagen per week kost. Ze
speelt voorts geregeld bridge met
haar vriendinnen. Haar liefhebberij
is kleren voor haar dochtertje te
maken.
BETTY IS EEN SCHOOLMEISJE
met vlechten. Op het ogenblik gaat al
haar belangstelling uit naar de kan
sen die zij heeft om haar (lagere)
school op sportgebied te mogen ver
tegenwoordigen. Iedere ochtend staat
zij om half negen, gestoken in haar
schooluniformpje, op de hoek van de
Fountain Road. Daar pikt de school
bus haar op en daar zet de buschauf
feur haar 's middags om half vijf
weer af. Dit gebeurt vijfmaal per
week, want 's zaterdags is er geen
school. Haar broer John is natuurlijk
op een andere school, want coëducatie
is niet gebruikelijk in Zuid-Afrika.
Ook John verlaat het huis om half
negen. Ook hij draagt dan zijn school
uniform: grijs flanellen pak, wit over
hemd, das in de schoollkeuren. Hij
In het derde gedeelte van
de artikelenreeks van de zo
gemengde bevolking van
Zuid-Afrika maken wij ken
nis met een modern gezin uit
de stad. Een gezin, zoals er
talloze zijn in de Zuid-Afri
kaanse steden en daarom ty
perend voor deze blanke be
volkingslaag. Hun leven is
niet uitbundig, maar achter
hen loert de heimelijke angst
voor Donker Afrika.
Blanke Zuid-Afrikanen wonen in
prettige huizen, zelfs met een zwem
bad.
Die moest op school de nieuwe taal
Afrikaans dus leren. Zijn Engels
is langzaam en slordig geworden. Hij
spreekt het met een accent, dat men
alleen in Zuid-Afrika kan horen. De
oude mevrouw Holden spreekt over
Engeland nog steeds als „home", al
In zo'n flat is het in Z.-Afrika uit
te houden.
minder scherp geworden dan vroe
ger het geval was. Trouwens, de jon
ge mevrouw Holden is in Zuid-Afri
ka geboren en getogen en haar meis
jesnaam is echt Afrikaans. Met haar
in Engeland geboren man heeft zij
samen een home opgebouwd, dat niet
typisch Engels is en evenmin typisch
Afrikaans, maar wel door en door
Zuidafrikaans.
ZWARTE DREIGING
ALS DAT VAN ZOVEEL Zuidafri
kaanse gezinnen is het leven der Hol
dens tamelijk gemakkelijk en prettig.
Althans aan de buitenkant en aan de
oppervlakte. Want daarbinnen en
daaronder spookt (een beetje!) de al
omtegenwoordigheid van het Zwarte
Afrika. Waarlijk niet alleen de mil
joenen zwarte mensen, maar ook de
donkere reusachtigheid van het Afri
kaanse continent. Hiervan zijn alle
Zuid-Afrikanen zich in hun binnenste
bewust en dit bewustzijn drukt hen.
Om die „druk" (die voor sommigen
een dreiging is) te neutraliseren, leidt
de doorsnee-Zuid-Afrikaan een le
ven, waarin men de diepere vragen
wel eens uit de weg gaat en steeds
aansluiting zoekt bij andere blanke
Zuid-Afrikanen. Wie te diep onder
de oppervlakte wil doordringen (re
deneren velen), loopt gevaar zijn of
haar „blank-zijn" te verliezen. En
dat is heus het ergste, wat een blanke
man of vrouw in Zuid-Afrika kan
overkomen.
De Holdens weten dit. En alle an
dere gezinnen als de Holdens besef
fen het eveneens. Zij praten er echter
zelden over. En ook dit is begrij
pelijk.
gaat niet per bus, doch op de fiets
naar school, want zijn school is dich
terbij dan die van Betty. John is dol
op de lessen die op zijn school „ca
dets" worden genoemd, dus op de
voorbereidende militaire training die
alle Zuidafrikaanse jongens op de
middelbare scholen krijgen. John
hoopt later officier te worden. Naast
de „cadets" heeft de sport vooral
cricket en rugby John's speciale
belangstelling.
DE TWEE KINDEREN HOLDEN
bezoeken zogenaamde „kerk-scho-
len", dus onderwijsinrichtingen die
geen regeringssubsidie ontvangen.
Zowel Betty's als John's school heb
ben een sterke „Church of England"-
inslag. Er zitten minstens twee domi
nees in het schoolbestuur en gods
dienstonderwijs is een verplicht leer
vak. John is reeds bevestigd in de
schoolkapel. Over een jaar of twee
zal Betty eveneens bevestigd worden
in de kapel van haar school. De heer
en mevrouw Holden zijn geen practi-
serende leden van enig kerkgenoot
schap. Zij moedigen hun kinderen
niet aan om 's zondags naar de kerk
te gaan en proberen evenmin om hen
niet naar de kerk te laten gaan.
Kortom, de Holdens zijn een tevre
den, niet veeleisend, tamelijk uithui
zig gezin. Zij vormen weliswaar een
eenheid, o ja, maar hecht zijn de ban
den die hen binden beslist niet.
De oude mevrouw Holden
EENMAAL PER WEEK, op de te
rugweg van kantoor naar huis, stopt
de heer Holden voor een kleine wo
ning in een van de minder gezochte
buitenwijken niet ver van Green
ways. Dan gaat hy zijn moeder be
zoeken. Hij praat dan met haar in
haar zitkamer, een wat somber,
ouderwets gemeubeld vertrek met
half-gesloten blinden om de gloeien
de Arikaanse zon buiten te sluiten,
waaraan de oude mevrouw Holden
zij loopt al tegen de zeventig zich
nooit heeft kunnen wennen. En bij
ieder bezoek wordt haar zoon zich
bewust van de brede kloof die hem
van zijn moeder scheidt. Twee we
relden! riep hij eens uit tegen een
vriend.
Na de eerste wereldoorlog was de
(toen nog jonge) oude mevrouw Hol
den eigenlijk tegen haar zin maar
ja, de gezondheidstoestand van haar
man maakte het nodig' van Enge
land naar Zuid-Afrika gekomen. Zy
zowel als haar man wilden van geen
compromis met het nieuwe land we
ten en waren „onverzoenlijk-Engels"
gebleven. Afrikaans had de oude me
vrouw Holden nooit willen leren. En
nog steeds spreekt zij haar Engels op
echt-Engelse manier. Maar haar zoon?
Voor de natuurfilosoof is het cha
piter „zinken-zweven-drijven" lichte
kost. Daa rongeveer begon hij zich te
verdiepen in de wetenschap en na
dien is dat onderwerp alleen nog
maar geschikt als toespijs, als afwis
seling op een vaak (te) saaie studie.
Zinken, zweven noch drijven heb
ben voor de natuurfilosofische kring
Niels Stensen" van de RK.SV „Sanc-
tus Augustinus" meer veel gehei
men. Er zijn in genoemde studenten
vereniging verschillende studiekrin
gen. Maar voor zover die niet door
een schromelijk gebrek aan belang
stelling overspoeld zijn, kunnen zij
slechts met de grootste moeite het
hoofd boven water houden.
De kring „Niels Stensen" echter
drijft op een stroom van geestdrift
van zijn leden. Het spreekt daardoor
vanzelf, dat een dies door hen met
bijzonder enthousiasme wordt ge
vierd.
Gisteren was het zover. Bij gele
genheid van de dies heeft „Niels
Stensen" van zijn vreugde blijk ge
geven, door in het openbaar en ten
overstaan van het puik van het Leid
se publiek dat toevallig over het
Rapenburg passeerde het vraag
stuk van zinken-zweven-en-drijven
aan een kritische beschouwing te on
derwerpen.
Een kleuter, de driejarige Ma
rianne Prinsen, is vermoedelijk spe
lenderwijs, van de kade in de Rijn
te Arnhem gevallen en verdronken.
Een der omwonenden, door zijn
vierjarig zoontje gealarmeerd, ging
direct op onderzoek uit en zag het
meisje drijven in de Rijn. Het meisje
kon spoedig op het droge worden
gebracht, het overleed echter op weg
naar het ziekenhuis.
Het nationaal rampenfonds heeft
ruim 75 procent der einduitkeringen
in de persoonlijke sfeer verzonden
aan de door de watersnood gedupeer
den in Tuindorp Oostzaan. Het be
stuur van dit fonds heeft gisteren
een beroepscommissie geïnstalleerd,
die de beroepen van hen die menen
dat het totaal der toegekende bedra
gen hen niet in staat heeft kunnen
stellen de nodige reparaties te laten
uitvoeren en de onherstelbare goe
deren door goederen "an deugdelijke
kwaliteit te vervangen, zullen be
oordelen.
Ze deed dat met behulp van twee
waterfietsen, die uit het verre Oost-
voorne waren aangevoerd en met de
competitiezin, die de toeschouwers
konden opbrengen. Precies drie uur
spatte, onder een natte kreet van de
toeschouwers, een flesje met een ver
kwikkende drank tegen de „boeg"
van een van de vaar-rij tuigen uiteen,
bij wijzen van startschot en „doop"
tevens. Deze plechtigheid vond plaats
endét het aandachtig toezien van de
dies-commissie voor wie op het laat
ste ogenblik enkele erezetels aan de
waterkant waren geplaatst. Een
draaiorgel zorgde voor „opwinden
de" muziek en op het nu weer grau
we, dan weer flonkerende maar
steeds ijskoude en doornatte water
van 't deftige Rapenburg trapten de
kringleden uit alle macht om hun
logge waterrijwielen de afgesproken
afstand te doen afleggen.
Het krampachtig trappen en het
Twee lichamen, ondergedompeld
in één vloeistof: het hoogtepunt van
een natuurfilosofisch festijn op het
Rapenburg.
averechtse succes van een ijverig stu
ren ontlokten nogal wat gelach bij
de beste stuurlui aan de wal. Maar
het hoogtepunt kwam, toen een van
de deelnemers zijn brandende ijver
plots bekoeld zag, doordat zijn vaar
tuig achterover omsloeg, waarbij hij
kopje onder ging en ten prooi viel
aan de Wet van Archimedes. Sportief
heeft hiij de wedstrijd uitgefietst
maar, eenmaal aan wal, sprong hij
gauw op de fiets om droge kleren
aan te trekken.
De prijswinnaars werden verwel
komd met „lauweren", die de dies
commissie van een kastanje had la
ten oogsten: de eerste prijs was een
tak met-, de tweede prijs zonder
bloesem.
Nadat de wedstrijden waren afge
lopen waren er een „borrel" en een
diner in „De Harmonie". Onder het
diner speelde een Barok-trio, echt
gekleed met pruiken en jabots, wat
serieuze muziek. De beste voorberei
ding op de lezing die dr. ir. H. de
Goey om acht uur hield over het on
derwerp „Het Ghristtelijk Geloof in
een Technische Wereld". Na afloop
van deze lezing was er tot diep in de
nacht feest in het „Eigen Huis".
GEEN RADIOVERSLAG VAN
AJAX—FEIJENOORD.
De K.N.V.B. deelt mede, dat géén
toestemming is verleend voor de uit
zending van een ooggetuige verslag
door middel van de radio van de
voetbalwedstrijd Ajax-Faijenoord op
donderdag 26 mei.
Nederlandse Iweelingen
komen te Leiden bijeen
De Nederlandse Vereniging van
Tweelingen houdt zaterdag, 11 juni,
een bijeenkomst in het Nederlands
Instituut voor Praeventieve Genees-
kunde te Leiden. Deze bijeenkomst
is georganiseerd mede op verzoek
van de rehumatologische kliniek.
Men wil namelijk met medewer
king van tweelingen onderzoeker: of
een bepaalde rheuma-factor erfelijk
of niet erfelijk is. Het bestuur hoopt,
dat alle tweelingenparen, ouder dan
15 jaar, aan deze bijeenkomst zullen
deelnemen. Ook tweelingen, die niet
op elkaar lijken en broer-en-zuster
tweelingen worden verwacht.
Tijdens de bijeenkomst worden in
leidingen gehouden door prof. dr. H.
W. Siemens „Over Tweelingenonder-
zoek, en dr. H. A. Valkenburg, over
„Hulp van tweelingen bij de rheuma-
bestrijding".
