S)e CöidócSoii^aiit
AMERIKA BELOOFT STEUN
AAN BONDGENOTEN
Tegen Russische intimidatie
RUSSISCH PROTEST TEGEN
SP/ONAGEVLUCHTEN
Ons dagelijks brood
Russen vlogen niet boven Amerika
De Posikoeisen doen hei nog besi
De wereldreis
van de Triton
weer*
Korreltje
Directeur J F J M KOENS
Hoofdredacteur* L C J ROOZEN.
WOENSDAG 11 MEI 1960
51ste JAARGANG
No. 15012
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUKEAUS: PAPENGRACH1 32
relefoon: Directie Abonnem. Drukkerij 20935: Red 20015 25594: Advertenties 20826 Giro 103003 Abonnementsprijs f0.59 p. w„ f2.55 p maand, f7.50 p kwartaal Franco p.p. f8.-
Het U-2-fortuintje
wordt
UITGEBUIT!
Advert.: 17 ct p m.m Telefoontjes f 1J«
Het State Department heeft dinsdag verklaard, dat de V.S. hun bond
genoten, die door Chroesjtsjef geïntimideerd zijn of worden, zullen bij
staan.
Het staat vast, dat de V.S. hun verplichtingen tegenover hun bond
genoten zullen nakomen, zo zei de woordvoerder van het ministerie, Lin
coln White.
Hij voegde hieraan toe, dat Pakistan, Turkije en Noorwegen geen enke
le verantwoordelijkheid dragen in verband met het vliegtuigincident. De
V.S. hebben voorts Japan de verzekering gegeven, dat de vliegtuigen van
het type U-2, die in Japan zijn gestationeerd, alleen gebruikt zullen wor
den voor meteorologische waarnemingen.
Over Chroesjtsjefs dreigement, dat de Russen de bases zullen vernieti
gen, die door Amerikaanse vliegtuigen worden gebruikt voor vluchten bo
ven Russisch gebied, merkte White op: „Het is wel typisch, dat de Russische
regering die kleinere landen van de vrije wereld tot mikpunt van haar
dreigementen kiest, die geen verantwoordelijkheid dragen voor het inci
dent."
wordt gezegd, dat de V.S. niet voor
nemens zijn terug te komen van hun
standpunt, dat men om te kunnen
voortbestaan verder moet gaan met
de verkeningsvluchten.
Volgens de Sowjet-nota is uit de
zondag j.l. door het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
gedane bekendmaking gebleken, dat
de verkenningsvluchten boven Rus
land „niet louter op militaire insti
gatie werden ondernomen, doch een
onderdeel vormen van een tevoren
bepaalde Amerikaanse politiek."
Omtrent de verklaring der Ameri
kaanse regering, dat dergelijke vluch
ten noodzakelijk zijn voor het ver
krijgen van gegevens voor de ge
heime dienst, zegt de Sowjet-rege-
ring: „Hieruit volgt, dat de bekend
making van het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken, dat
deze vlucht werd uitgevoerd zonder
medeweten of toestemming der Ame
rikaanse regering, niet in overeen
stemming is met de werkelijkheid."
„Wij zullen, bij herhaling van der
gelijke uitdagingen, verplicht zyn
vergeldingsmaatregelen te nemen.
De verantwoordelijkheid voor de ge
volgen hiervan zal dan berusten bij
de regering der staten, die agressie
jegens andere landen begaan."
Het Kremlin uit dan de hoop, dat
„het belang van de vrede, waaron
der dat van het Amerikaanse volk
zelf, dat tijdens het bezoek van eer
ste minister Chroesjtsjef zo duide
lijk demonstreerde vrede te willen"
zal worden gediend door het volgen
de:
1. Het staken van gevaarlijke uit
dagende handelingen jegens ue Sow-
jet-Unie.
2. Beëindiging van de koude oor
log.
3. Een gezamenlijk streven door
de Verenigde Staten, de Sowjet-
Unie en andere landen om, op we
derzijds aanvaardbare basis, een op
lossing te vinden voor de interna
tionale vraagstukken.
„Dreigement met olijftak".
Functionarissen van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse
zaken hebben gezegd, dat de Russi
sche protestnota, „nogal ernstig van
toon was, maar niet zo ernstig als
zij had kunnen zijn". In hooggeplaat
ste kringen werd zij een bedreiging,
vergezeld van een olijftak, genoemd.
Maar men vroeg zich af of deze olijf
tak in werkelijkheid een stok is, die
op de topconferentie te Parijs tegen
de Verenigde Staten zal worden ge
bruikt.
VLUCHTEN GAAN DOOR
De belofte van het State Depart
ment om de bondgenoten bij te staan
wordt volgens Reuters' Washington-
se correspondent Ralph Harris ook
geïnterpreteerd als een beroep op
die bondgenoten om Amerikaanse
vliegtuigen niet te verhinderen op
te stijgen van hun bases voor ver
kenningsvluchten boven de Sowjet-
Unie.
NIEUW-GUINEA
MIE'UW-GUINEA levert het ver ver-
wij derde Nederland problemen
op, die het oude moederland zeker
niet met genoegen aanvaardt. Het be
zorgt ons financiële en politieke pro
blemen, die nauwelijks tot enig winst
punt kunnen leiden, hoogstens de
voldoening het mogelijke te hebben
gedaan dit land een eigen weg te
laten vinden in een vrije wereld.
Onder alle bevolkingsgroepen in
ons land zijn er, die het dit niet waard
vinden. Die, misschien terecht, oor
delen dat Nederland toch niet in staat
is om Nieuw-Guinea, zowel land als
volk, tot volledige ontwikkeling te
brengen en dat we ons er daarom
geen verdere problemen meë op de
hals moeten halen. Er zijn er die,
zelfbeschikking of geen zelfbeschik
king, het op een na grootste eiland
ter wereld rustig aan zijn lot zouden
willen overlaten, hetgeen zou beteke
nen dat het een kolonie werd van
Soekarno en zijn Javanen. Wij mogen
dan geen koloniserende mogendheid
zijn, maar als Indonesië in die voet
sporen wil treden, dan zien deze lie
den daar blijkbaar geen bezwaar in.
Toch zou dat een heel wat slechtere
kolonialisatie worden dan waartoe
he ver verwijderde Nederland in staat
is.
Anderen weer zeggen: draag het
over aan de Verenigde Naties, waar
voor wij het dan voorlopig als man
daatgebied kunnen beheren, maar dan
zijn we toch voor de verantwoorde
lijkheid van eventuele strijd erom
niet meer alleen aansprakelijk. In
wezen zou daardoor echter, wat onze
verhouding tot Indonesië betreft, niets
veranderen. De zo verdeelde „Ver
enigde Naties" moeten bovendien
niets hebben van een zo omstreden
gebied, wat de internationale com
plicaties nog maar zou verergeren,
terwijl de UNO immers niet in staat
is om de onschendbaarheid van het
gebied te waarborgen. De politieke
constellatie in de Verenigde Naties
maakt het aanvaarden van het be-
heerschap over Nieuw-Guinea vrij
wel onmogelijk.
AL wat in Nederland tegen ons be
heer over Nieuw-Guinea wordt
gezegd en geschreven en al het ge
brul wat Indonesië erover aanheft,
zal aan de situatie echter weinig of
i-iets veranderen. Ons beheer over dit
gebied is niet een kwestie die alleen
Nederland aangaat, zoals velen schij
nen te menen. Zo goed als wij de In
donesische archipel niet konden be
houden wegens internationale druk,
evenzo kunnen wij niet op eigen
houtje afstand doen van Nieuw-
Guinea.
Ons beheer over dit land is niet een
aangelegenheid die Nederland alléén
aangaat, maar daarin spelen ook
Australië, Engeland en Amerika een
rol, hoezeer zij dit in het openbaar
ook zullen ontkennen. Wij kunnen
ons niet zo maar van Nieuw-Guinea
los maken en dit land onbeschermd
achterlaten. Wij bezitten slechts de
helft van een groot eiland, dat voor
het overige gedeelte in Australische
handen is en direct aan dit wereld
deel grenst. Dit Australië kan een
revolutionair Indonesië, zoals dit land
nog altijd is, niet als naaste buur on
der één dak hebben en voor Austra
lië is Nieuw-Guinea de voornaamste
barrière tegen alleen uit het noorden
dreigende aanvallen. Bij het behoud
van die barrière zijn ook Engeland
en Amerika geïnteresseerd.
Het lijkt dan misschien of wy voor
RUSLAND PROTESTEERT
De Sowjetrussische regering heeft
de Amerikaanse zaakgelastigde te
Moskou een nota overhandigd, waar
in zij krachtig protesteert tegen het
overvliegen van haar gebied door
een Amerikaans vliegtuig, een „Lock
heed- U-2", die op 1 mei j.l. omlaag
werd geschoten. Volgens de nota zal
de bestuurder van het toestel Francis
Powers, „overeenkomstig de bepa
lingen van de Russische wetten wor
den berecht."
Een bestudering van alle beschik
bare gegevens door Russische des
kundigen heeft op onweerlegbare
bewijzen aangetoond, dat Powers ter
bevordering van een vijandelijk doel
naar de Sowjet-Unie werd gezonden,
aldus de Russische nota, die de door
het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken gegeven lezing van
het vliegtuig-incident „belachelijk"
noemt.
Wel boven
Westelijke bases
Het hoofdkwartier voor de defen
sie van Noord-Amerika heeft dins
dag meegedeeld, dat tot nu toe nog
nooit een Russisch vliegtuig op een
spionagevlucht boven het eigenlijke
grondgebied van de Verenigde Sta
ten is waargenomen, aldus wordt uit
Colorado Springs gemeld.
Het komt dikwijls voor, dat vlieg
tuigen uit de Sowjet-Unie in het ge
bied van de Beringstraat worden ge
zien. Van tijd tot tijd komen deze
toestellen wel eens boven Alaska,
maar het hoofdkwartier beschouwt
dit niet als een vijandige daad. Soms
is het een gevolg van slechte weers
omstandigheden.
De „New York Times" meldt van
daag, dat de Verenigde Staten op
vele plaatsen ter wereld foto's heb
ben gemaakt van Russische straal-
deze grote mogendheden de kastanjes
uit het vuur mogen halen, doch op
een andere wijze is het behoud van
de barrière thans niet mogelijk. Door
de voortdurende infiltraties en- de
heftige dreigementen van Indonesië
zijn wij thans genoodzaakt onze ma
rine en luchtverdediging op Nieuw-
Guinea te versterken, maar ook dat
doen wij niet zo maar op eigen houtje.
Het is een soort verzekering tegen
mogelijke losbandigheden van Indo
nesische zijde, maar ook niet meer
dan dat.
ALS PUNTJE bij paaltje mocht
komen, dan zullen het zeker niet
alleen de Nederlanders zijn die op de
bres staan voor de verdediging van
dit deel .van Nieuw-Guinea. Dat weet
men in Djakarta evengoed als in Den
Haag en in Canberra en in andere
hoofdsteden. Daarom behoeven we
ons het Indonesische gebral ook niet
zo aan te trekken, want dit geschiedt
louter uit binnenlandse overwegin
gen, om eigen tekortkomingen er
achter te verdoezelen en het volk af
te leiden van de onmacht der re
geerders.
Het ware misschien verstandiger
geweest als de Nederlandse regering
het zenden van de versterkingen niet
zo lang tevoren en zo openlijk had
aangekondigd, want de georganiseerde
opwinding van jonge Indonesiërs
wordt er alleen maar door gestimu
leerd. Maar misschien was dit al wel
nodig om al te onberaden stappen
van Indonesische zijde te voorkomen,
om er aan te herinneren, dat Nieuw-
Guinea niet onder Javaanse bezetting
zal komen, hoezeer men er daar ook
om schreeuwt. In ieder geval dient
het Nederlandse volk wel te beseffen,
dat het hier meer om een internatio
nale kwestie gaat dan om een die
alleen Nederland zou aangaan.
In feite doen wij hierin niets alleen
en staan wij hierin niet alleen. Daar
om ook is alle kritiek op de Neder
landse regering, om de stappen die
nu moeten worden ondernemen, nu
zonder zin, want ook een andere
Nederlandse regering zou evenzo ge
handeld (moeten) hebben, wilde zij
Nederland's internationale belangen
goed behartigen.
vliegtuigen op verkenningsvluchten
boven westelijke bases, maar dat men
„in de hoogst bereikbare kringen"
niets weet van Russische pogingen
spionagevluchten boven de eigenlijke
Verenigde Staten te maken. Ook
boven Europa zijn geen pogingen be
kend met uitzondering van de toe
gangswegen tot Berlijn.
Amerikaanse jachtvliegtuigen heb
ben, aldus de „New York Times", de
opdracht niet op dergelijke Russische
verkenners te schieten, tenzij de Rus
het vuur zou openen. Tot dusver
hebben de Amerikanen nog nooit een
Russische verkenner neergeschoten.
De meeste Russische verkennings
vluchten zijn in het gebied van de
Stille Oceaan ondernomen.
De U-2 tentoongesteld.
Het wrak van de Amerikaanse U-2
die volgens de Russen bij Sverdlosk
is neergeschoten, is naar Moskou
overgebracht om in het Gorkipark, in
de zaal waar meestal schaakwedstrij
den worden gehouden, tentoongesteld
te worden.
LET OP DE DIPLOMATEN
Het Engelse blad de „News Chro
nicle" schrijft, dat premier Macmil-
lan met nadruk de opdracht van een
jaar geleden herhaald heeft tot het
verbod van fotografische verken
ningsvluchten boven de landen van
het Sowj et-blok, opdat de deelne
mers aan de topconferentie in de
best mogelijke sfeer hun besprekin
gen kunnen beginnen.
Volgens het blad meent de premier
echter, dat de Sowjet-Unie de stil
zwijgende afspraak heeft verbroken
om spionage uit te buiten voor pro
pagandistische doeleinden.
„Een van de eerste resultaten is
dat de activiteit van leden van de
Russische ambassade nauwlettend
zal worden gadegeslagen", aldus het
blad. „Zo zal men bijvoorbeeld de
bewegingen van Russische diploma
ten in het oosten van het land, waar
de lanceerbases voor de Thor-raket-
ten zich bevinden, volgen. Het is een
publiek geheim dat de Toe-104 (Rus
sisch straalvliegtuig) is uitgerust met
camera's en telelenzen en dat dit toe
stel het gebied van deze bases in
Norfolk passeert".
Dinsdagochtend heeft Z.K.H. prins Bernhard in het oude R.A.I.-gebouiw
in Amsterdam de tweede expositie geopend van de stichting Nederlandse
Bakkerij Tentoonstelling NEBATO, welke de titel draagt „Ons daaglijks
brood in de wereld". De foto toont de prins bij een van de vele uitstallingen
gewijd aan het brood.
Tijdens de negende toerwagenrally van de koninklijke Nederlandse vereniging van transportondernemingen,
welke dinsdag met als eindpunt de vlasakkers bij Amersfoort werd gehouden, nam een postkoets, voor
afgegaan door vier huzaren in gala-uniform, deel aan een snelheidswedstrijd tegen een militaire jeep, die
een boodschap naar een helikopter moest brengen. Deze boodschap moest worden afgeleverd op het podium voor
de tribune van de deelnemers voor de kantine van de tankwerkplaats op de Leusderheide. Op de foto: de post
koets, welke met zeer gering verschil werd geslagen door de combinatie jeep/helikopter, onderweg naar de
Leusderheide.
De Amerikaanse atoomdnik>>oo'
„Triton", de grootste onderzeeër ter
wereld (7.750 ton), is dinsdag terug
gekeerd van een reis om de wereld in
84 dagen, waarvan 58 geheel onder
water, op een gemiddelde diepte van
90 meter en met een gemiddelde snel
heid van 18 knopen. De gehele af
stand bedroeg 36.000 mijl.
De „Triton", met ongeveer 150 be
manningsleden aan boord, volgde on
geveer de route van Magelhaen op
diens tocht van 151921.
De onderzeeboot, die 135 meter
lang en 11 meter breed is en twee
kernreactoren heeft, vertrok op 16
februari van de basis New London in
Connecticut en kwam dinsdag by Re-
hoboth in Delaware boven water. De
„Triton" voer van New London naar
Saint Paul Rocks, een groep van klei
ne rotsachtige eilanden ten noord-oos
ten van de oostelijke punt van Bra
zilië, vervolgens om Kaap Hoorn naar
Goeam, de Philippijnen, de Indonesi
sche Archipel, over de Indische
Oceaan naar Kaap de Goede Hoop om
naar Saint Paul Rocks en de V.S. te
rug te keren.
Tijdens de reis werden weten
schappelijke waarnemingen verricht.
De Amerikaanse atoomduikboot
„Seawolf" is tot dusver het langst
onder water gebleven: zestig dagen
achtereen in 1958.
De „atoomduikboot „Nautilus" voer
in nov. vorig jaar onder de Noord
pool door. De „Triton" kwam in no
vember vorig jaar in de vaart. De af
stand van 36.000 mijl is groter dan
door de andere atooomduikboten tot
dusver achtereen afgelegd.
Tijdens de tocht van 36.000 mijl
onder zee is de „Triton" slechts twee
maal aan de oppervlakte geweest. De
eerste keer was toen een man blin
dedarmontsteking kreeg en moest
worden overgebracht naar een Ame
rikaanse kruiser die voor de kust van
Brazilië voer. Dat betekende een om
weg van 2000 myl en een keer extra
Weinig
verandering
De Bilt, woensdag 10 uur. Het
KNMI deelt mede:
Het weer in een groot deel van
Europa wordt nog steeds bepaald
door een omvangrijk hogedrukge-
bied, dat zich uitstrekt van Groen
land over Scandinavië tot Noord-
Rusland. Aan de zuid-flank van dit
hogedrukgebied zal ook morgen ge
matigd warme lucht naar ons land
worden gevoerd. Een storing in de
hogere luchtlagen boven Noordwest-
Duitsland veroorzaakte op enkele
plaatsen een regen- of onweersbui.
Deze kans op enkele zeer plaatselijke
buien blijft ook voor morgen bestaan.
Een storing uit Spanje trok langs
de Franse kust naar de ingang van
het Kanaal. Deze storing bracht van
nacht in Bretagne en Cornwall plaat
selijk flinke regenval. Een volgende
kleine depressie uit het zuiden zal de
luchtdruk in Frankrijk opnieuw doen
dalen en de regenval van deze nieu
we storing zal wat noordelijker ko
men, maar ons land naar alle waar
schijnlijkheid niet bereiken.
aan de oppervlakte komen. De twee
de keer was ter hoogte van de Spaan
se haven Cadiz, waar Magelhaen in
door een symbolisch saluut om de ont-
1519 vertrok. De onderzeeër bracht
een symbolisch saluut om de ont
dekkingsreiziger te eren.
De grote betekenis van de reis van
de „Triton" is het bewijs, dat deze
duikboot practisch elk land ter we
reld kan bereiken zonder ooit een
haven te moeten aandoen. Bewapend
met raketten, die onder water kun
nen worden afgeschoten, is hij een
geducht wapen in de strijd.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
(Medegedeeld cioor het K.N.M.I. 1
Geldig van woensdagavond tot
donderdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
i
WEINIG VERANDERING.
Vrij zonnig maar op enkele
plaatsen ook een regenbui. Ma
tige, af en toe vrij krachtige wind
tussen noordoost en oost. Onge
veer dezelfde temperaturen als
vandaag.
11 Mei: zon op 04.53; onder 20.20
Hoogwaterstanden
11 Mei: v.m. 3.19; nam 3.43
Het weer in Europ
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
max. min.
HELSINKI h. bew. 15 1
STOCKHOLM onbcw. 20 4
OSLO onbew. 19 7
KOPENHAGEN onbew. 15 7
ABERDEEN onbew. 3
LONDEN geh. bew. 23 11
AMSTERDAM onbew. 21 11
BRUSSEL 1. bew. 22 9
LUXEMBURG zw. bew. 20 10
PARIJS zw. bew. 25 15
BORDEAUX regen 27 12
GRENOBLE zw. bew. 26 12
NICE zw. bew. 18 13
BERLIJN h. bew. 19 11
FRANKFORT onbew. 23 7
MüNCHEN mist 16 5
ZURICH zw. bew. 21 6
GENèVE zw. bew. 24 11
LOCARNO geh. bew. 23 10
WENEN onbew. 19 7
INNSBRUCK mist 16 3
ATHENE zw. bew. 13
ROME 1. bew. 22 11
AJACCIO zw. bew. 22 10
MALLORCA zw. bew.
LISSABON geh. bew. 19 14
Dromen zijn prachtig maar af en
toe moet men wakker worden.
