1ZUID-AFRIKA
LAND EN
VOLK
VAN
Opa van de Meru/e betreurt
het „lekkere levve" van vroeger
THANS IS HET „VELDT" VOL „UITLANDERS"
Als prinses Margaret in het
huwelijk treedt
(2)
DP tPTDSP COI1RAN7
HET IS UIT MET het „lekkere lewe"
in de Oranje Vrijstaat. Een kwart
eeuw geleden nog graasden de scha
pen der Boeren, waar nu de ene
mijnbouwzetting na de andere ver
rijst. En de nog overgebleven Boeren
van de oude stempel zien die veran
dering met lede ogen en met droe
fenis in het hart Ook Opa van de
Merwe.
Opa trok rustig aan zijn korte ste
nen pijp en roerde nadenkend in zijn
kop zoete sterke koffie, die de zwarte
meid hem zojuist had gebracht. Waar
hij zat, op zijn „stoep", was het ta
melijk koel, maar buiten op het „erf"
en daarachter, boven het „veldt"
(waar een aantal mijnschoorstenen
vagelijk zichtbaar waren), trilde de
lucht van de hitte. Opa had het rustig
en eenzaam. Zijn vrouw was een jaar
geleden gestorven en Opa was alleen
gebleven. Een ouwe trouwe inheem
se meid zorgde voor hem. Hij vond
dit het prettigst. Met God en met ere
was hij zevenenzeventig jaar oud ge
worden. Al die jaren was „Welte
vreden" zijn huis en thuis geweest.
ken, voor de winkelwijk en zelfs
DE NIEUWE STAD
OPA tuurde opnieuw in de rich
ting van de mijnen en de nieuwe
stad. Daar woonde Karei nu in een
mooi huis. Nog geen week geleden
had Karei hem in zijn grote Ameri
kaanse wagen afgehaald en hem mee
genomen. Opa had het afschuwelijk
gevonden. De lelijke puin- en afval-
kegels der mijnen waren heel povere
vervangers van zijn geliefde „kop-
In de serie artikelen over
het land en de bevolking van
Zuid-Afrika publiceren wij
thans het tweede deel, hande
lend over dat deel van de
blanke bevolking, dat nog
enige binding heeft met de
Boeren van weleer. Opa van
de Merwe heeft zich laten
verleiden, zoals zovele ande
ren, om zijn land te verkopen
aan de mijnbouw, doch daar
mede is de rust van het
„veldt" en de „goede oude
tijd" vervlogen. De vroegere
Boeren-samenleving is bezig
te verdwijnen.
KEERPUNT
OP een kwade dag waren er vreem
delingen uit de stad naar zijn „plaas"
gekomen. Zij maakten er gaten, na
men er monsters en zeiden tegen
-ow -v. pieS"t de afgeplatte heuvels die zo
(Opa trilde, toen hy er aan dacht) typisch zijn voor het veldt. De lange,
voor de bouw van huizen voor de stoffige straten met de nette huizen
zwarte arbeiders. -
DE VERHOUDINGEN IN Z.-AFRIKA
Nu wilde en kon hij niet meer van Baas van de Merwe, dat zijn land
woonplaats en huis veranderen. Zijn veel erts bevatte. Opa zelf had niet
oudste dochter had hem gevraagd, bij de minste belangstelling voor erts,
haar in Johannesburg te komen wo- maar zijn oudste kinderen hadden
nen. Opa had „neen" gezegd. Hier, op het wel. Zij waren al wat rusteloos
„Weltevreden", wilde hij zijn laatste en bezield door een nieuwe geest. En
da'gen slijten, met al zijn herinnerin- zij drongen er bij hun vader op aan,
gen aan vroeger, met de Bijbel als dat hij zou luisteren naar de vreem-
enige lectuur en met als enig con- delingen.
tact met de buitenwereld de bezoe- Welnu, Opa had geluisterd. En na
ken, die hij eenmaal per drie maan- enige tijd had hij gezegd: „Goed, gee
den bracht aan het naastbij gelegen my 75,000 pond en jullie kan duizend
dorp, waar hij dan het „Nagmaal" in morgen hé. Maar dan in goud ek
de kerk bijwoonde. het nie verstand van al die papiere
geld en bankerie". De vreemdelingen
GOEDE OUDE TIJD! maakten bezwaren tegen de betaling
in goud. Opa had een beetje ge-
STEEDS als Opa aan het vreed- lachen, toen hij hen hoorde en zag
zame leven van weleer dacht, zuchtte argumenteren, maar hij had van geen
hij. Toen was er nog geen invasie wijken willen weten. Ten leste brach-
geweest van mijnbouwmensen op ten zij hem 75 zakken, elk met 1000
zijn bedrijf. Toen had men hem nog gouden pondjes. Opa vertrouwde die
geen fantastische bedragen betaald mannen uit de stad niet, zelfs hen
voor zijn kale weidevelden. Toen was niet, die Afrikaans spraken En daar-
zijn „plaas" nog zo groot als het oog om besteedde hij vijf dagen om de
reikte: achtduizend acres droog, ste- goudstukken stuk voor stuk te tel-
nig „veldt", waarop zijn kuddefi had- len. En al die tijd briesten de vreem
den gedwaald, op zoek naar het beet- delingen op de „stoep" en rookten
je groen dat ze nodig hadden om in zij er alsmaar cigaretten.
leven te blijven. Eens per jaar kwa- Lang had Opa echter niet gelachen,
men rondtrekkende inheemse scheer- Want wat betekende al dat geld voor
ders om de schapen te scheren. De hem? Hij had immers alles wat hij
wol werd per „ossewa" afgeleverd Van het leven begeerde En de vreem
aan de Joodse winkel in het dorp. delingen hadden nog maar nauwe-
Hij bracht ongeveer f 900,op Baas jjjks het erf verlaten, of zijn zoons
van de Merwe kreeg f 180,in con- begonnen hun deel te vragen. Opa
tanten en de rest moest hij besteden gaf het hun, want zij hadden er recht
in de winkel van „Issie Bernstein 0p. Het was immers onmogelijk ge-
Algemene Handelaar". Van de Mer- worden om, naar oud gebruik, de
we, zijn vrouw, hun acht kinderen, landerijen onder hen te verdelen.
co. 9,7 miljoen zielen
vond hij te eentonig, te samengepakt,
te benauwend. Karei had hem met
enige trots een nieuwe school ge
toond, de derde al, die na de oorlog
was gebouwd. Opa herinnerde zich,
dat hij ter plaatse van die school zijn
eerste springbok had geschoten, toen
hij dertien jaar oud was. Hoeveel
van de jongens op die school zouden
ooit de opwinding en het wat vreem
de verdriet van zo'n jachtavontuur
leren kennen? De meesten hunner
zouden waarschijnlijk springbokken
nog slechts in een dierentuin te zien
krijgen.
Karei had Opa ook meegenomen
naar de bar van een der hotels in
het centrum der stad. Daar hadden
ze cognac gedronken. Opa en Karei
hadden niet gepraat, maar in hun
buurt zat een groepje technici uit de
mijnen, die honderduit praatten. En
niet alleen in het Engels en Afri
kaans, maar ook in het Duits, Itali
aans en Hongaars. „Immigranten",
had Karei gezegd. „U i 11 a n d e r s" gedoe onmisbaar was geworden. En
was Opa's wat vinnige reactie ge- hij was oprecht bly, toen Karei hem
weest en hij had op de vloer ge- afzette bij de deur van zijn huis en
spuwd Een der gasten zette de radio hij het vertrouwde, zachte petroleum-
aan. Het nieuws kwam door in het licht in zijn kamer zag.
Afrikaans. Iedereen begon te praten Karei was teruggegaan naar de
over de spoetniks. Een aardsatelliet? stad. Opa was niet van plan, daar
Het mocht wat. Voor Opa was de ooit weer heen te gaan. Hier, op
aarde nog plat en al dat spoetnik- „Weltevreden", wilde hij wachten tot
gedoe godslasterlijk. het einde zijner dagen gekomen zou
Opa had toen zijn glas leeggedron- zijn. Hier en nergens anders. Er is in
ken en tegen Karei gezegd, dat hij de wereld van vandaag overwoog
wilde vertrekken. Naar huis. Terwijl Opa geen plaats meer voor man
zij terugreden, had hij gekeken naar nen van mijn slag.
de verlichte etalages met de wasma- „Kos, Baas", zei de zwarte meid.
chines, stofzuigers en moderne kle- Opa stond op, klopte zijn pijp uit
ding. Een sterk verlangen naar het en ging de kamer binnen, waar een
„lekkere lewe" van weleer bekroop sober maal voor hem gereed stond.
Opa toen. Vroeger had men die din- De stad was niet te zien. Hij lag be-
gen niet gekend en ook niet begeerd, graven in de nacht.
Opa had medelijden met de mensen Opa las nog wat in de Bijbel en
van tegenwoordig, voor wie al dat ging toen naar bed.
Een koninklijk huwelijk met veel tradities
De glazen koets wordt Taa^t °ri&bl£
Toch was vreemd genoeg haar hu
welijk het eerste van de moderne
koninklijke huwelijksplechtigheden
in Westminster Abbey. Tot dan toe
werden de huwelijken rustig en
bescheiden in de kapel van Buck
ingham Palace of in de vergulde ko-
Wales goud, waaruit indertijd de j
I /.«L-jaU trouwring van de koningin-moeder !ovin® aaA e koningin bekendmaak-
van Stal qenaald was vervaardigd De koningin was te' was de fannliekapel vernietigd
zijn zuster Tante Sannie en Neef Paul Daarvoor was er, vond Opa, te wei- verrukt met dft 'geschenk waaraan door bommen> de koninklijke kapel
(die een beetje getikt was) hadden nig over. Misschien was het restant 0P EEN STRALENDE DAG in dit bovendien een bijzondere herinnering was nog in reparatie en werd West-
met zijn allen van die f 900, ge- wel te weinig voor eén man, over- vroege voorjaar opende de secretaris kleefde en zij riep uit- Er is zelfs mms^®r Abbey, de prachtige tempel
leefd. Hun behoeften waren immers w00g Opa. De een na de ander had- Van de koningin de privé kluis van genoeg voor twee ringen. We kun- van_, het Gemenebest, voor het eerst
eenvoudig. Opa zelf was nooit eer- den de zoons daarop de „plaas" ver- H.M. in Buckingham Palace en nam °en een stuk bewaren voor Marga- smd.s 990 Ja?r. grondig geïnspecteerd,
zuchtig geweest. Van zijn geboorte jaten. Klaas vertrok naar Johannes- daar een fraaie doos uit, bekleed met ret!"
af had hij van zijn rust gehouden en burg en ging er in zaken. Hij werd r0se Marokkaans leer. Toen hij deze
was hij op zijn „plaas" volmaakt te- de compagnon van Issie Bernstein, doos opende, lag daar binnen op een
Dit is niet het enige probleem,
waarvoor het jonge paar en de we-
CC1J Koningin Mary, de koninklijke derzijdse ouders zich gesteld zagen
vreden geweest Als er vlees nodig piet" wilde" studeren Opa herinnerde bed°van fiuwèëf eTn brok ruw goud, Erü?®es en de hertoginnen van Kent teen Tony Armstrong-Jones zijn fo-
was, nam Opa zijn geweer een zicht dat Smuts ook tot zijn twaalfde gcud voor de trouwring van prinses bezitten allemaal trouwringen, waar- tografische uitrusting inpakte, zijn
overblijfsel uit de Boerenoorlog, jaar schapen had gehoed en pas toen Margaret... Goud, dat daar om- het goud gedolven werd in de studio in de achterbuurt Pimlico af-
waaraan Opa als jonge man bij de lezen had geleerd. En wat Smuts kon, streeks twaalf jaar op zijn bestem- jn,__e_.Pt*-8" a?_ UÜSl "f? al°ot en begon met serieuze huwe-
Commando's had deelgenomen en kon pjetie van de Merwe ook (dacht ming had liggen wachten.
is echter gewoonte, dat de bruidegom lijksvoorbereidingen.
Wat gaat Tony doen?
ZOUDEN MARGARET en Tony bij
ging hij een paar springbokken schie- 0pa). Nu was Piet lector aan de Hoewel het kopen van een ring binnen m df Jmg een Persoonlijke
ten uit de kudden die zich op zijn ter- u„iVersiteit van Stellenbosch. Jan had voor de bruid normaal het voorrecht "scriptie laat graverem En voor Am-
rein waagden. Voor de rest had hij een boerenbedrijf in het westen van is van de bruidegom, is dit in de
vroeger zijn dagen doorgebracht als de Unie gekocht. Opa's dochters wa- koninklijke familie anders. bert feit, dat ujn voorvaderen sinds
hij nu nog deed: Zitten op de „stoep", ren allen getrouwd een zelfs met een twintig generaties uit Wales afkom- hun huwelijk m de beroemde glazen
roken, koffie drinken, «n het stof spu- Engelsman. Alleen Karei was nog een TOEN KONINGIN Elisabeth de stig zyn, moet het wel een bijzonder koets njden en zo hun sprookje op
wen en denken over... ja, waarover p00sje op „Weltevreden" gebleven, voorbereidingen trof voor haar eigen Jre 2Ï? f®«inSS van €e° S?» sprookjesachtige wijze zien
eigenlijk? Jhad zijn vader bewogen, nog huwelijk, bood een juwelier, die niet g vervuld?
- - -meer land te verkopen, toen de prij- meer in zaken was, haar een blok Druia ie w_cen. En zou de eenvoudige Jones ge-
zen als maar opliepen. Want er was goud aan. Hij vertelde haar, dat dit Het feit, dat Tony Jones geen dia- adeld worden, zoals luitenant Philip
Op de plaas" van Opa van grond nodig voor de nieuwe mijn- manten koos, maar een juweel van Mountbatten, hertog van Edinburgh
de Merwe. bouwnederzetting, voor de woonwij- een robijn voor zijn bruid, de robijn was geworden, graaf van Merioneth
die vanouds een symbool is van liefde en baron Greenwich? Het is de vraag
en rechtschapenheid, bewijst, dat hij of een graafschap hem zou opwerken
het tegen de leden van de koninklijke tof de gehuwde staat die zijn moeder
familie kan opnemen, waar het aan
komt op kennis van de symboliek.
verkreeg bij haar tweede huwelijk
als gravin van Rosse. Achter de spe-
Wanneer meneer Armstrong-Jones citatie blijft het feit, dat een konink-
Buckingham Palace zal betreden en bjke bruidegom nooit verhoogd
zijn vakkundige blik zal laten gaan wordt door extra waardigheden tot
over de portretten van alle beroemde de avond van zyn huweltik De char-
voorouders van prinses Margaret, zal niante Antony Armstrong-Jones be-
zelfs de meest kritische hoveling het si°ot zlJn beroep als fotograaf op te
er mee eens zijn, dat hij als de eerste geven, maar de mist die hangt over
doodgewone Britse burger, die sinds de praktische zijde van zijn toekomst
vijfhonderd jaar kans zag een zo hoog 1S n0£ met opgetrokken,
geboren koninklijke vrouw te huwen, Over geld gesproken, de staatstoe-
toch eigenlijk geen „gewoon" man is. lage van prinses Margaret van 6.000
per jaar zal bij haar huwelijk wor-
De grootvader van Blauwbaard den verhoogd tot 15.000 en haar
verloofde heeft zijn deel geërfd van
Zo'n vijfhonderd jaar geleden is het fortuin van 60.000 dat nagela
dat nog eens gebeurd. De man die ten is door zijn grootvader. Spitsvon-
toen als gewoon burger een koninklij- dige lieden zinspelen er op, dat de
ke vrouw huwde, was Owen Tudor.vooruitziende koningin Mary mis-
ook in Wales geboren. Een zoon van schien een voorziening heeft getrof-
hem regeerde later als Hendrik VII fen voor de bruidsschat van haar
die de vader was van de beruchte kleindochter in haar testament. Maar
blauwbaard Hendrik VTII.
de prinses heeft zeker een groot for-
Een ingewikkelde wet
Van meer direct belang is dat ko-
Voorbeelden uit de laatste tijd zijn tuin geërfd van haar vader en is een
onder andere de koningin moeder, die van de rijkste vrouwen in Engeland,
een gewoon burgeres was, toen zij
huwde met de latere koning George
VI en nu is zij zeker zo koninklijk als
de andere leden van de koninklijke
familie. De enige vergelijkbare ro- ningin Elisabeth haar officiële toe-
mance was die, toen prinses Patricia, stemming voor het huwelijk van haar
de kleindochter van koningin Vic- zuster tot een van haar eerste plich-
toria, kapitein Alexander Ramsay in ten maakte bij het hervatten van
Canada ontmoette en haar hoge rang haar werk na de geboorte van haar
liet varen om in een huwelijk met jongste zoon. In een slechte bui kon-
hem mevrouw Pat Ramsay te wor- digde koning George n een ingewik-
den. kelde wet af om de huwelijksaffaires
Prinses Margaret en Anthony-Jones,
gefotografeerd in de koninklijke loge
van het Royal Opera House in Covent
Garden, waar het jonge paar een lief
dadigheidsvoorstelling bijwoonde van
het koninklijk ballet.
van zijn kinderen en kleinkinderen te
controleren de koninklijke huwe
lijkswet waaraan het Parlement
sindsdien koppig de hand heeft ge
houden bij de liefdeshistories van zijn
nakomelingen.
Prinses Margaret zelf kwam kort
geleden in botsing met de koninklij
ke huwelijkswet toen ze met Peter
Townsend wilde trouwen. De ko
ningin, als „beschermster van het ge
loof" kan geen huwelijk toestaan met
een gescheiden persoon en alleen het
parlement kan een weigering onge
daan maken.
In zekere zin beging de koningin-
moeder een overtreding, toen zij de
verloving van Margaret aankondigde
vanaf Clarence House voor koningin
Elisabeth officieel haar toestemming
had verleend. Maar de familie had
het in Sandringham al grondig be
sproken en de gang van zaken uitge
stippeld.
Glazen koets als verrader
VREEMD GENOEG was het juist
het oudste en meest romantische ver
voer in casu de romantische glazen
koets, die haast het geheim van prin
ses Margarets verloving deed uitlek
ken. Van de vier voornaamste cere
moniële rijtuigen en koetsen in de
koninklijke stallen wordt alleen de
gracieuze glazen koets getrokken
door twee paarden. Het logge kro
ningsrijtuig vraagt een achtspan. De
eeuwenoude Ierse staatskoets die ge
bruikt wordt voor de opening van
het parlement, vergt vier opgetuigde
paarden. De staatslandauer, die voor
de Ascotraces gebruikt wordt, vraagt
vier Windsor Greys. Toen de adju
dant van de Kroon dus de Cleveland
Bay Horse Socitey vroeg om twee
voortreffelijke paarden net een
paar dagen voor de verloving werd
afgekondigd was het duidelijk dat
hij alleen de trouwkoets op het oog
had.
Het nieuws van de koninklijke ge
beurtenis lekte uit en veroorzaakte
een zenuwachtige opwinding.
Gevaarlijke groet!
EXTRA ZORGEN baart het tradi
tionele schouwspel als de bruid van
het balcon van het paleis af de me
nigte moet toewuiven. Het balcon is
namelijk niet berekend op een groot
aantal personen. Het werd voor het
eerst gebruikt op 4 augustus 1914.
Voor alle zekerheid controleert een
hoffunctionaris nauwgezet de gewich
ten van de leden van de koninklijke
familie als ze zich naar het zwakke
bouwsel begeven.
Tot op heden waren alle koninklij
ke bruiden geneigd om duizelig te
worden. Zij moeten immers, om door
de menigte gezien te worden, een
kleine verhoging beklimmen en als
ze zo op het balcon verschijnen is
de balustrade lager dan de architect
bedoelde.
Prinses Margaret is van plan het
voorbeeld van haar familie te volgen
en als elke koninklijke bruid te trou
wen met speciale vergunning. Dit
vergt de afgifte van een indrukwek
kend manuscript, bijna een meter
lang en haast net zo breed, door het
hoofdkwartier van de aartsbisschop
van Canterbury. Daar zijn de namen
van bruid en bruidegom op gecalli-
grafeerd.
Met het enorme vierkante zegel
van de „Court of Faculties" wordt
de vergunning eerst voor de konin
gin geplaatst. Een tweede mooi ver
sierd document, de geschreven ko
ninklijke toestemming, wordt dan
getekend door hare majesteit per
soonlijk onder het grote zegel van
het koninkryk.
