ITALIANO
Het feest der
saamhorigheid
de lekkere
Per 1 april: voorschot
op A.O.W. en A.W.W.
Met een lach en een lied ,,afscheid van hei vlees''
Eenmaal in het jaar
wordt in het rijk der
zotheid de sleur
gebroken
én radicaal
ZATERDAG 27 FEBRUARI 1960 DE LEIDSE COURANT PAGINA 4
Nog: een paar uurtjes en de
Romaanse landen, de Latijns-
Amerikaanse, de Duitse Rijn
streek en ook onze landgeno
ten beneden de grote rivie
ren staan enkele dagen op
hun achterste benen. Dan
ondergaat iedere sterveling
een volkomen metamorfose:
de bedeesde, gesloten boek
houder wordt een gevierde
harlekijn, de gerespecteerde
dokter stroopt als domino
rond en het onopvallende
meisje uit de manufacturen
zaak dartelt als een nymph
aan de arm van een piraat
met-één-oog die een dag te
voren zijn pupillen in de eer
ste klas vol eerbied jegens
de wetenschap en jegens het
meesterlijk gezag de tafel
van vier had laten opdreu
nen. De directeur van de boe
renleenbank gaat getooid
met de gouden narrekap, omdat hij
als „buutereedner"-kampioen in een
voortreffelijke „buutereed" van zijn
ervaringen als getrouwd man heeft
verteld, de kruidenier danst met de
dochter van de levensverzekerings
agent de karnemelksepappolka, de
directrice van het rusthuis en de kos
ter amuseren zich als the Beauty
and the Beast en een mijnwerker in
goudlivrei speelt verstoppertje met
een kokette Marie Antoinette, die
men niet zou herkennen als de plaat
selijke PTT-kantoorhondster. Dit
wervelende leven wordt ombruist
door al dan niet mousserende dran
ken, maar men hoort wel eens zeg
gen, dat dit niet waar is.
De noorderling, die in deze maal
stroom is geraakt en desondanks
keurig zijn plooi behoudt, laat de
strijdvraag over het bruisen graag
in het midden, evenwel blijft hij
zich bezig houden met het achterha
len van de eventuele doelstellingen
van deze van de kook geraakte ster
velingen. Zo kan hij een passerende
apache aanspreken en hem vragen
naar de aanleiding tot deze ongewone
gedragingen. Hij mag dan van geluk
spreken als hij hét er levend af-
zelfs in deze dolle dagen, een maxi
mum aan beheersing toont zou hem
kunnen zeggen, dat dit „Carnaval"
is, een gebeuren dat geen uitleg
duldt, maar dat men eenmaal in het
jaar ondergaat als een roes, waar
voor het normale levensritme wordt
onderbroken. Wij kennen mensen,
die hierop zouden antwoorden: „O,
juist ja"
De humor, die bevrijdend werkt
Het is een onvoorstelbare wereld
voor hem, die alleen maar schiettent,
de carrousel, de dikke dame en de
palingkraam van de Hollandse ker
mis kent. De gemoedelijke mens van
het zuiden die altijd wat meer de
zonzijde der dingen ziet dan de zo
nen en dochters van de noordelijke
vlakte, waar men zich meer beschut
tegen de invloeden van buitenaf,
kapt graag even met de sleur en is
in de dagen vóór Aswoensdag een
actief onderdaan van het grote rijk
der zotheid, waar de humor bevrij
dend werkt, omdat men alles mag
zeggen wat anders niet zo gemakke
lijk gezegd kan worden.
Het sterkste vinden wij dit bij de
verschijning van de „buutereed-
ner" van een stad of dorp in het
Limburgse. Op de buutereedner
hebben zijn stads- of dorpsgeno
ten al hun hoop gevestigd, want
als de man de zotskap op het
hoofd heeft kan men hem niets
meer kwalijk nemen, omdat hij
nu eenmaal stapelgek is. Tjeu of
Wies bestaan niet meer, er is al
leen een nar, die zich alles kan
permitteren om met zijn humor
de draak te steken met zichzelf en
anderen, wantoestanden te hekelen
en op gevoelige tenen trappen.
Ze zullen het zich lang niet allen be
wust zijn, die uitbundige camaval-
vierders, dat zij met hun verkleed
partijen, vermommingen en maska-
rades gewoonten in stand houden die
al honderden jaren in alle mogelijke
streken van onze aarde hebben ge
golden. Het is algemeen menselijk
en zo oud als de wereld, dat men
zich eens voor een korte tijd wil los
maken uit het alledaagse om volop
van het leven te genieten. En wan
neer kan dat beter dan aan het be
gin van een nieuwe lente!
HET IS EEN prachtig woord: Car
naval, maar niemand weet er het
fijne van als het erop aan komt de
betekenis af te leiden. Met de vasten
voor de deur zou men kunnen zeg
gen, dat „Vlees, vaarwel" hier op
zijn plaats is (caro: vlees, vale: vaar
wel). Eenzelfde geest ademt de ver
klaring van geleerden, die het woord
laten komen van het Toscaanse „car-
nevale", misschien carnelevale, ont
staan uit carnelevare: het opruimen
van het vlees. Er is echter ook veel
te zeggen voor carnaval als verkorte
vorm van „carrus navalis", dat
scheepskar betekent. Deze vaar-
(voer)tuigen luisterden reeds in het
oude Griekenland en Egypte in pro
cessies de lentefeesten op en als
„Blauwe Schuit" reden ze al door
de middeleeuwen en kregen een gro
te faam in de carnavalsoptochten b.v.
van Keulen en Den Bosch.
Hoe dan ook, het zuiden zet ge
bruiken voort welke diep geworteld
zijn. Vroeger ontaardde een en an
der zich nog wel in barbaarse volks
vermaken als „haanslaan" en „gans
rijden", een overvloed aan spijs en
drank deed de geestelijke en wereld
lijke autoriteiten nogal eens in het
geweer komen en de Reformatie ver
oordeelde de hele carnavalske blijd
schap als Roomse superstitie, de
scherpe kantjes zijn er nu wel vanaf.
Dit is een enorme carnavalswagen
uit de optocht van Viareggio. De
Grote Vier tonen zich aan de wereld
als vredesengelen met een olijftak in
de band, maar de hand op de rug
omklemt een atoombom. De vrede
wordt voorgesteld door een angstig
wezentje (op zichzelf al een reus als
men de mensen er rondom mee ver
gelijkt) op een vlotje, dat wordt om
zwermd door verraderlijke haaien.
schóuwd en dus doodde men in hem
de god, die dan als nieuwe koning
herrees.
Zijne Hoogheid is geen losbol
Prins Carnaval is het symbool
van het gezag, dat een ware vie
ring van een carnavalsfeest aan
banden houdt. Als een volksme
nigte drie dagen achtereen in ge
meenschap de bloementjes buiten
zet, dan is het te begrijpen, dat
die uitgelatenheid niet tot onge
reglementeerde wanorde mag
voeren. Er is dan ook orde, al
draagt die het karakter van de
zotheid. Op de lie van de 11e
maand treedt een Raad van 11 in
werking. Met nadruk verklaart
men, dat de 11 geen troepje los
bollen is, maar eerbiedwaardige
burgers, die leiding geven aan de
schetterende feestvreugde van
him misschien niet zo eerbied
waardige medeburgers. De Prins
bekrachtigt deze uitspraak door
een proclamatie en neemt dan de
sleutels van de stad en daarmee
het gezag voor drie dagen over.
De honorabele Prins wordt ten on
zent niet meer een kopje kleiner ge
maakt, maar het kan gebeuren, dat
een stropop die heus niet per se
de prinselijke trekken hoeft te bezit
ten op de markt wordt verbrand
en dan later op een mesthoop of in
de rivier terechtkomt.
Anton van Duinkerken heeft het
ergens m zijn boek „Verdediging van
carnaval" gezegd. „Dit feest is meer
dan een maatschappelijk of nationaal
gebeuren, het raakt niet slechts een
mensengroep, maar het betreft de
mensheid zelf in haar geheel. Het is
de jubel om de eeuwigheid der len
te." En zo is het! Laten wij hier aan
denken als wij straks met groepjes
(of alleen) naar het zuiden afzakken
om ons te laten opnemen in de
stroom van algemene vrolijkheid en
we onze particuliere belangen even
In Viareggio in Italië schijnen de
hoofden van Eisenhower en Chroesjt-
sjef nogal tevreden te zijn over hun
gezelschap. In Viareggio weet de be
volking er elk jaar weer bar veel
van te maken.
vergeten in die carnavaleske mani
festatie van menselijke saamhorig
heid. Verder neemt u er maar ge
rust eentje,het is reglementair.
Saturnalia
Het is zeer wel mogelijk, dat ons
carnavalsfeest een vermeniging is
van het Romeinse lentefeest en
het offerfeest van de Germanen.
Het Saturnalia-feest werd te Ro
me omtrent de jaarwisseling ge
vierd ter herdenking van de „gou
den tijd", toen Saturnus, de Zaai-
god, regeerde en het een paradijs
op aarde was. Ook in christelijke
tijden is het Saturnalia-feest nog
lange tijd in gebruik gebleven; de
nawerking daarvan is ons carna
valsfeest is dus erg aannemelijk..
Bij de Saturnalia kwamen al maskers
te pas, zoals we dit nu ook gewend
zijn. Vooral dierenmaskers zijn erg
populair bij het carnaval. Ze leiden
vaak tot grappige fantasieën en ook
tot dierlijke caricaturen van bekende
personen. Dierenmaskers hebben al
tijd een grote plaats bekleed in de
gebruiken van primitieve en ook van
meer ontwikkelde volken. Interes
sant is het te zien, dat men in de
maskers tot uitdrukking wil brengen
de eigenschappen van dieren die de
menselijke overtreffen: de kracht
van de leeuw, de vlucht van de ade
laar verklaren de verering van die
ren als goddelijke wezens. In de mid
deleeuwen was het verboden, als die
ren gemaskerd rond te lopen en ze
ker niet als herten of bokken. Ook
gold een verbod voor de vrouwen,
zich als mannen te verkleden.
T\E FIGUUR VAN EEN Prins Car
naval heeft veel weg van die uit
de dagen van keizer Nero, toen tij
dens de Saturnalia door loting een
„rex bibendi" werd aangewezen, een
koning, die volop mocht smullen en
genieten en aan wie iedereen moest
gehoorzamen. De feestperiode eindig
de niet zo best voor de man; hij werd
opgeruimd en gewelddadig ter dood
gebracht. Later vond men dit een
beetje de spuigaten uitlopen en in
plaats van de rex bibendi werd als
plaatsvervanger een stropop ver
brand. Het was een veelvoorkomend
verschijnsel in de oudheid, dat een
koning voor slechts één jaar werd
benoemd en daarna verwijderd om
vervangen te worden door een Op
volger, die de krachten van het nieu
we jaar moest vertegenwoordigen.
De koning werd als goddelijk be-
19 cent
per rol.
EEN PRODUKT VAN KING- EN RANGFABRIEKEN TONNEMA N V. SNEEK
(Advertentie)
In Bergen op Zoom, of „Krabbe-
gat" zoals het deze dagen heet kan
men er ook mee overweg. Voor velen
geldt dit als „het" carnavalsfeest
van Noord Brabant. In deze optocht
van enkele jaren geleden rijdt ook
spuit 11 mee.
V HOORNTJE
„Nee, dat is de bedoeling niet.
Maar had je ze vroeger ook niet met
een soort varkensblaas en belletjes
dan?" .Nou, dat zijn meer tamboe
rijnen, hoor"; de winkelier werd
wTang en verwees naar een speel
goedwinkel.
Tóch heeft die mislukte klant zijn
carnaval gehad. Wij twijfelen er niet
aan. En gaat u ook maar gerust, al
kunt u geen trompet van een piano
onderscheiden, want ze zijn daar in
het zuiden op het ogenblik allemaal
gek, o pardon: zot.
EEK.
De uitkeringen van de Algemene
Ouderdomsverzekering en de Alge
mene Weduwenverzekering zullen
met ingang van 1 april worden ver
hoogd. Daar het niet mogelijk is de
wettelijke voorzieningen, die voor een
verhoging van de uitkeringsbedragen
noodzakelijk zijn, voor de betrokken
datum te treffen, zal de regering ver
moedelijk besluiten per 1 april (de
datum van de huurverhoging) een
voorschot te verstrekken aan de
ouden van dagen en de weduwen.
De verhoging van de uitkering zal
waarschijnlijk bevatten een compen
satie voor de huurverhoging en een
percentage, gelijk aan de gemiddelde
loonstijging in het bedrijfsleven.
Jean Gabin opgenomen in 't Legioen
het punt van vertrek. Er valt^H
I niet erg veel te pakken. Met een
flinke tas komt u een heel eind! Een I
oude pyjama, een sjerp, een nacht- I
muts en vanzelfsprekend een feest
neus kunt u als enige bagage mee- I
nemen en u wandelt straks als een
volbloed 18e eeuwse sansculotte door I
de straten van Maastricht, Venlo,
Düsseldorf en Keulen.
Want u gaat toch ook naar het zui
den, naar „de" carnaval? U bent toch HP -M'JM
niet voldaan na de vastenavond van I
uw vereniging, waar eerst lekker
even nog vergaderd moest worden, %*,--• LjKH
waarna koffie en koekjes rondgingen F
en gezamenlijk het loflied van „Ma- Hjyt f M
rina" gezongen werd?
Of vindt u het al weer behoorlijk
welletjes na 't aanschouwen van een
^■toneelstuk, waar-
tranen
van ontroering en felF jEB&. f&sr JH
medeleven met de Jj^m
miskende nft
persoon langs de lom*
wangen gleden?
Zulke carnavals-
vieringen treft
men in onze noordelijke en weste- gg|
lijke streken óók aan, aangevuld met
„een gezellig samenzijn" voor de i
pretmakers. Vraagt u deze dagen Jjt jÊÊÊ
maar eens aan een kruis- of klaver- I
jasser of hij carnaval heeft gevierd. jJSa
U zult in een paar stralende ogen lÉfmll
kijken. „Nou en of", zal de man zeg-
gen en als overtuigend bewijsstuk
toont hij u beslist een karbonade. BB
„Heeft u misschien wat van die
klepperdingen, kastanjetten heten ze I
geloof ik", hoorden wij laatst in een u't';U
voortreffelijke winkel, waar met 1
bladmuziek en muziekinstrumenten I
in een behoefte wordt voorzien. De I
winkelier bekeek zijn klant en trok
een twijfelachtig gezicht. „Ik heb er
hij krach-
teloos. „O nee, het moeten goedkope I
zijn, voor bij een carnavalvermom- I
ming", antwoordde de klant De win-
keiier opende zuchtend een la met pe filmacteur Jean Gabin (rechts) is onderscheiden met het le-
winkeldochters en haalde er twee gjoen van eer. De eerste, die hem feliciteerde, was de acteur Noel-Noel met
paar keurige zwa.r*e castagnetten uit wje jean Gabin opnamen maakt voor de nieuwe film „Les vieux de la
„De laatste; uitstekend hout, met r Vieille"
gelakt, voor een vijf en zeventig".
