MAN MAN
Grote stijging van inwonertal, maar
geen werkgelegenheid
Enquête aanbevolen
Bollenkwekers vinden in Lisse deze
week mechanisatie-eldorado
VERDWENEN
GOUWENAAR NU II
WEST-DUITSLAND?
DINSDAG 5 JANUARI 1960
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
Bevolkingsmerkwaardigheden van Zoeterwoude Dorp
Vlucht naar de stad moet
worden tegengegaan
Uw zuurbrand
in eau paar tallen geblaat
met Rannles.
Afdoend en zonder weerga zijn Ren
nies en eigenlijk óók een wonder.
Want hoe hevig dat overtollige maag
zuur U 't leven zuur maakt en oplaait
tot in de keel met Rennies is 't in
een paar tellen grondig geblust. Heus
ge doet Uzelf te kort! U kunt niet
zonder Rennies.
(Advertentie)
Aap - noot - mies - stem
Het inzicht, dat het ontegenzegge
lijk interessant zou zijn nauwkeurig
te kunnen vaststellen hoe zich
sinds honderd jaren het inwoner
tal van het dorpsgedeelte met
name het gedeelte van de gemeente
Zoeterwoude, dat gelegen is tussen de
Lammebrug en de grens van Stomp-
wijk met inbegrip van de Weipoort
en Gelderswoude heeft ontwik
keld, heeft ons gedreven tot het
raadplegen van archieven.
Het inwonertal van de gehele ge
meente hebben wij met zijn grote
schommelingen door de twee annex
aties reeds eerder gepubliceerd.
De getallen van het dorpsgedeelte
zijn echter niet te vinden in het ge
meentearchief. Ook de kerkelijke
archieven bevatten de zielentallen
niet ten volle. Wel zijn de doopre
gisters steeds volledig maar door de
grote kindersterfte in het verleden is
een vergelijking niet mogelijk.
Wij hebben ons dus tevreden moe
ten stellen met de leerling-aantallen
van de scholen, die wij in het ge
meentearchief ook niet altijd aan
troffen. Gelukkig was het schoolar-
chief van de r.k. meisjesschool, ge
deeltelijk alhier en overigens in het
Moederhuis van de zusters Francis
canessen in Bennebroek, in staat de
ontbrekende cijfers te geven.
Tot 1869 gingen alle kinderen op
de gemeenteschool op de Dorpstraat.
Wij hebben deze oude school, die in
1906 werd vernieuwd nog goed ge
kend en het is nu niet meer te be
grijpen, dat in die twee lokalen,
honderd jaar geleden, 120 leerlingen
plaats konden vinden.
Dit getal staat in het jaarverslag
1868 van de gemeente vermeld. Deze
school was de enige in de gemeente,
want de kinderen van de H. Rijndijk
gingen in Leiderdorp op school.
Toen in 1869 de katholieke paro
chiale school voor jongens en meisjes
werd geopend bleven er in de dorps
school nog slechts 12 leerlingen over.
De katholieke school begon dus met
108 leerlingen.
Blijkbaar had de stichting van de
katholieke school een gunstige in
vloed op het schoolbezoek, want in
1872 was dit getal reeds tot 174 ge
stegen. De openbare school had toen
nog maar 17 leerlingen.
In het jaar 1882 werd de r.k. meis
jesschool gesticht en in dat jaar was
het aantal katholieke leerlingen te
zamen 193. De openbare school had
toen 34 leerlingen.
In 1890 waren de cijfers 18131,
in 1900 175—28, in 1910 190—?, in
1920 268—24, in 1930 266—41, in 1940
370—?, in 1950 412—?, in 1958 500—
32.
In deze cijfers zijn de leerlingen
van de VGLO niet meegerekend.
Zeer in het oog springend is de
zeer kleine stijging van het aantal
leerlingen van de O.L. School; hier
bij moet worden opgemerkt, dat in
de laatste jaren enige protestantse
kinderen een christelijke school in
Leiden bezoeken.
Leerplichtwet niet van invloed.
Ook is het zeer opvallend, dat de
invoering van de Leerplichtwet in
1901 geen invloed op het aantal leer
lingen uitoefende. De cijfers van
1900 en 1901 bleven gelijk zodat kan
worden geconstateerd, dat de kinde
ren in Zoeterwoude als regel ter
school gingen.
Uit de cijfers van de schoolgaande
kinderen kan worden vastgesteld,
dat het aantal inwoners in de
periode 18721910 in het dorpsge
deelte bijna niet is vooruitgegaan,
(leerlingental kath. school 174190).
Dat is in een periode van bijna 40
jaar 16 leerlingen meer.
Het dorpsgedeelte is altijd
leeggelopen door vertrek.
Met stellige zekerheid kan worden
vastgesteld, dat het grote geboorte
overschot niet bewaard is gebleven.
Vestigingen kwamen in die tijd niet
voor, want er was ook in die tijd in
Zoeterwoude niets te „halen" en de
huwelijken werden veelal met dorps
genoten gesloten.
Er moet dus in die jaren een groot
vertrekcijfer zijn geweest.
Alles wijst er op, dat het inwoner
tal hetzelfde bleef, want huizen zijn
er in die jaren bijna niet gebouwd.
Industrievestiging is er in het dorp
nooit geweest en het aanal boerde
rijen waar arbeidskrachten geplaatst
konden worden bleef vrijwel het
zelfde.
Het is uit die jaren bekend, dat
jongemannen, tot ambachten opge
leid, en ook boerenzoons en boeren
knechts naar de bollenstreek gingen.
Daar treft men tot heden nog vele
Zoeterwoudse namen aan.
Aangenomen kan worden, dat een
boer gemiddeld langer dan een gene
ratie op een boerderij blijft. Het staat
dus vast, dat uit elk boerengezin ge
middeld slechts één zoon of dochter
is gebleven. De andere zonen vonden
ofwel op een andere plaats een boer
derij of een ander bedrijf; zij werden
veelal melkboer in de grote steden.
Waar al die boerendochters zijn ge
bleven? Ir> ieder geval vertrokken
naar andere plaatsen.
Toen kwam er vestiging.
Rond 1910 vestigden zich een aan
tal tuinders afkomstig uit Roelof-
arendsveen en in die tijd werden
enige huizen bijgebouwd, zowel op
het dorp als in de We'ipoort. Het
katholieke leerlingen tal steeg van
1910 tot 1920 van 190 tot 268. Van
1920 tot 1930 bleef het constant.
In de deriger jaren werden de hui
zen aan de Vrouweweg en de Schen-
kelweg gebouwd en steeg het leer
lingental in 1930—1940 van 260 tot
370. Van 1940 tot 1950 was de stijging
gering, de woningnood weerhield de
vooruitgang van de bevolking, maar
van 1950 tot heden ging het leer
lingental, dank zij de zegenrijke
werking van de woningbouw door de
"•R.K. Woningbouwverenining snel
omhoog tot 532 waaraan toegevoegd
kan worden een belangrijk aantal
leerlingen dat naar de Leidse scho
len ging (meest van de Vlietweg en
de Vrouwenweg).
De werkgelegenheid in
Zoeterwoude-Dorp.
Terwijl het inwonerstal in het
Dorp is toegenomen is de werkge
legenheid teruggelopen. Zij ligt pro
centueel zeer laag. Door mechanisa
tie in de landbouw is het aantal
landarbeiders steeds kleiner gewor
den; het kleine getal van in de tuin
bouw werkzame arbeiders kan dit
niet opheffen.
Verreweg het grootste aantal werk
nemers, zowel vrouwelijk als man
nelijke, werkt dan ook buiten de ge
meente.
Het zou een interessant en vrucht
baar werk zijn, door een nauwkeurig
uitgevoerde enquêtte, na te gaan
hoeveel mannen en vrouwen in Zoe-
terwoude-Dorp wonen met aanteke
ning, waar hun werkkring ligt.
Als deze cijfers dan bekend zou
den zijn, kon het arbeidsoverschot
vastgesteld worden en in wijdere
kring bekend worden gemaakt; een
publicatie die de vestiging van klein-
industrie zeker zou bevorderen.
Als Zoeterwoude-Dorp de raad
van de Commissaris der Koningin,
goede vèrliezers te zijn, wil opvol
gen, moet het spel goed voortgezet
worden.
Met de beslissing tot de zozeer in
grijpende annexatie zal de regering
moeten zorgen, dat de mogelijkheid
tot voortbestaan van het kleine over
blijvende deel niets in de weg zal
komen te staan.
Wij mogen dus verwachten, dat
elk goed plan van het gemeente-be
stuur tot oplossing van het arbeids
probleem niet alleen goedgekeurd,
maar ook gesteund zal worden door
alle instanties die daarbij betrokken
zijn.
Een eigen structuurplan.
Zoeterwoude moet dan een eigen
structuurplan maken, een inwendige
bouw waarop een samengesteld ge
heel wordt opgericht, een mogelijk
heid tot de vestiging van kleine in
dustrie zoals reeds zoveel gemeenten
van gelijke aard tot stand gebracht
hebben.
De intensivering van de landbouw
het is verheugend, ontwikkelt zich
sterk, hoewel er nog meer te berei
ken is. Het is echter een uitgemaakte
zaak, dat daarmede het arbeidsproces
voor de snel groeiende bevolking
niet opgelost wordt.
Er zijn al zo vele lansen gebroken
voor de oplossing van dit probleem,
maar er moet nu beslist iets gedaan
worden om de vlucht van de platte
landsbevolking naar de grote steden
tegen te gaan. Het kan waar zijn,
dat de grote steden behoefte hebben
steeds weer vers bloed van de dor
pen af te tappen, maar onze jongens
en meisjes zijn nog altijd te goed om
donors te zijn voor de fabriekscentra,
om onder te gaan en het hoge goed
te verliezen, wat zij van geslacht tot
geslacht hebben meegekregen. Er is
al veel bereikt, door de woningbouw,
dat zovelen hier kunnen blijven wo
nen. Als er op den duur geen werk
gelegenheid ter plaatse zal komen
zal het nieuwe geslacht, ook al zijn
er woningen, niet op het dorp blijven
wonen.
In de komende jaren zal aan de
bijna 600 kinderen, die nu de Zoe
terwoudse scholen bezoeken, werk
gelegenheid geboden moeten wor
den. Dit is een wel zeer ernstige zaak
die aanklopt bij het verantwoorde
lijkheidsgevoel, niet alleen van het
gemeentebestuur, maar ook van de
bestuurderen van stands- en vakor
ganisaties.
De R.K. Propagandaclub, die het
waarlijk buiten de verkiezingstijden
zo druk niet heeft, zou kunnen be
ginnen met het maken van een
prachtige statistiek. Veel oudere en
bekwame mensen zullen bereid zijn
hieraan hulp en leiding te geven.
Schrijver dezes wil gaarne helpen.
Wie nog meer?
C. P. J. PAARDEKOOPER
Tot 10 januari worden in geheel Pakistan gemeenteraadsverkiezingen
gehouden. De stembussen zijn van bepaalde tekeningen voorzien, opdat de
analfabeet de verschillende kandidaten kan onderscheiden
Lintzaag-op-wielen in dienst van bollenvak
In de HBG-hallen in Lisse 5000
m2 vol ijverige mensen, die bezig
waren 'n stand op te bouwen ver
telde men gisteravond sterke verha
lenEr is, zo heette het met veel
nadruk, een firma uit Noord wij ker-
hout, die met iets geheel nieuws
naar voren zou komen. Een ma
chine waaraan het bollenvak veel
pleizier zou beleven, maar niemand
wist het juiste. Het apparaat stond
onder een zwaar dekzel weggebor
gen in een hoek en er heerste een
geheimzinnigheid rond deze stand
alsof men er de Britse kroonjuwe
len had verborgen. En toen spraken
we dan de eigenaar en constructeur
van de wondermachine: de heer Cre-
mer uit Noordwijkerhout, die een
tiental jaren geleden het vak ver
raste met een electri^che telmachine
en die inmiddels zoveel werk in de
bollenstreek kreeg dat men enkele
maanden geleden met hebben, hou
den en machines van Groningen naar
Noordwijkerhout verhuisde.
De heer Cremer had onder dat
dekzeil inderdaad iets nieuws: een
lintzaag-op-wielen, die een belang
rijk deel van het werk dat tot nu
toe met de schoffel moest gebeuren,
gaat overnemen. Deze machine wordt
gebruikt om vlak voor het rooien de
stengels en het blad van de narcis-
cen, de tulpen, de hyacinten of de
gladiolen af te zagen. Een werk, dat
tot nu toe met de schoffel en in som
mige gevallen met de zeis moest ge
beuren. Een werk, dat nu niet be
paald tot de meest aangename klus
jes behoorde. Vooral tulpenstengels
hadden en dan speciaal met voch
tig weer! de onaangename eigen
schap bijzonder taai te zijn! Deze
nieuwe machine, die nog geen zestig
kilo weegt en door twee man gemak
kelijk wordt voortgetrokken, doet
pakweg twee hectaren per dag en
snijdt loof en stengels vlak boven de
grond af.
Deze machine is het grote nieuws
van de mechanisatietentoonstelling,
die vanmorgen in Lisse is geopend
en ongetwijfeld zullen vele bollen
kwekers hier een kijkje komen ne
men. Want behalve het genoemde
apparaat is hier van alles te vinden
wa tis uitgedacht om het de kwekers
gemakkelijk te maken.
variometic, waardoor de snelheid re
gelbaar wordt van een tot twaalf me
ter per minuut.
En dan heeft ook een nieuw mid
del zijn intrede gedaan in de bollen-
export. Bepaalde bolgewassen wor
den nu „gedoopt" in verhitte was
voor ze de kisten ingaan. De was
heeft de eigenschap onmiddellijk te
stollen zodra ze beneden een be
paalde temperatuur komt.
Ze wordt verhit in speciale ketels,
de bollen en knollen worden in een
bak van gaas gelegd, even in de ko
kende was gedompeld en er na en
kele seconden weer uitgehaald. Een
maal uit de tank stolt de was on
middellijk en de bollen en knollen
hebben dus een jasje aangekregen:
een heel dun laagje was blijft n.l.
achter. Waarom men dit doet?
Gebleken is, dat bijv. de dahliaknol
len, die in het voorjaar sterk ple
gen in te schrompelen en geen aan
trekkelijk uiterlijk meer hebben (wat
de verkoopkansen benadeelt) in het
pakje van was niet gaan krimpen.
Bovendien blijven de knollen schoon
wat vooral de verkoopsters in Ame
rika bijzonder op prijs stellen. Het
heet dat dahlia's, lelies, óiontbretia's
en tigridia's de doop in hete was
goed kunnen doorstaan.
Voor de rest kunnen de kwekers
en exporteurs in dit Lisser mecha
nisatie-eldorado zo ongeveer alles
vinden wat er tussen 'n vlet en 'n plant
machine aan varianten is te beden
ken: van een mestvork tot een bol-
lenkist en van bestrijdingsmiddelen
tot hefwagentjes en schrijfmachines.
De expositie is iedere dag geopend
van 's morgens tien tot 's avonds tien
uur. De tentoonsteling wordt zater
dagavond om zes uur gesloten.
De Goudse huisschilder, die op 13
december j.l. met vrouw, vier kin
deren, een gehuurde auto en ge
leend geld naar Oost-Duitsland ver
dween, is nog steeds zoek. Naar alle
waarschijnlijkheid verblijft hij niet
meer in Oost-Duitsland.
Het enige teken van leven, dat zijn
broer rond Kerstmis bereikte, kwam
uit de „grensplaats" Helmstedt. Een
en ander heeft het vermoeden doen
rijzen, dat de schilder zich nu bij
familie van zijn vrouw in West-
Duitsland bevindt
Zijn vrouw is van geboorte een
Poolse; haar broer schijnt bij de
machthebbers in Oost-Duitsland wel
een potje te kunnen breken. Het
staat zo goed als vast, dat de Goudse
schilder zich daarom in Oost-Duits
land wilde vestigen.
Wat de motieven geweest zijn,
waarop de Gouwenaar besloot toch
maar terug te keren, is nog niets be
kend maar de Goudse politie heeft
inmiddels ontdekt, dat hij in Oost-
Duitsland in contact is geweest met
een Hagenaar. Deze heeft hem ver
teld, dat hij eerst naar een kamp
zou moeten om er gekeurd en ge
test te worden. Dit schrok de schil
der nogal af.
Aan de grens wordt ijverig naar
de schilder uitgekeken want eerst
als hij zelf het verhaal van zijn es
capade kan doen, zal men kunnen
bekijken, in hoeverre de opdracht
om de garagehouder uit de op
brengst van meubilair etc. schadeloos
te stellen, het verduisteren van de
auto goed maakt.
INTERNATIONALE PRIJSVRAAG
De Koninklijke Rotterdamse Lloyd
heeft een prijsvraag uitgeschreven in
Nederland, Engeland, Singapore,
Australië, Nieuw-Zeeland en de Ver
enigde Staten van Amerika, voor het
ontwerpen van menukaarten voor de
„Willem Ruys". Deelname staat open
voor studenten van academies van
beeldende kunsten, kunstnijverheids
scholen e.d., tot 25 jaar gevestigd in
of bij de aanloophavens van de „Wil
lem Ruys".
Ten aanzien van de ontwerpen,
wordt gedacht aan een typerende il
lustratie van stad of land. Uit de in
zendingen van elk land zal tenminste
één ontwerp worden bekroond. De
prijzen variëren van 500 tot 1000.
Rooi- en plantmachines vindt men
ei te kust en te keur. Vele typen,
o.a. de Van Nobelen-machines zijn
belangrijk verbeterd en één type
van deze fabriek kan zelfs uitgerust
worden met een complete sproei-
installatie. Het is nu mogelijk met
deze nieuwe machines hyacinten te
planten en gelijk in iedere regel de
onmisbare formaline te spuiten
Bovendien bijn de plantmachines
van deze fabriek uitgerust met een
Het aantekenen waard!
Een meisje uit Hilversum stuurde
met de jaarwisseling een briefje aan
mevrouw Van Beek in Nijkerk. Ze
liet haar beste wensen voor 1960
vergezeld gaan van twee centen, met
de opdracht daarvoor iets lekkers te
kopen voor het hondje van mevrouw
Van Beek, waarmee het meisje vaak
had gespeeld.
Het meisje wist wel hoe je een
brief kan sturen naar iemand in een
andere plaats maar van „aanteke
nen" had ze nog nooit gehoord. Daar
mee hield de PTT geen rekening.
Het staatsbedrijf maakte geen uit
zondering voor het meisje en teken
de alsnog ambtshalve 't briefje
aan. Mevrouw Van Beek moest dien
tengevolge vijftig cent strafport be
talen.
Aetherklanken
WOENSDAG
TELEVISIEPROGRAMMA'S
AVRO: 17.00—17.40 V. d. jeugd.
NTS: 20.00 Journ. en weeroverz.
KRO: 20.20 Film en toneelnws. 21.00
Zangrecital. 21.20 Amahl en de nach
telijke bezoekers, TV-opera. Daarna:
Epiloog.
HILVERSUM I. 402 M.
7.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA.
19.30 VPRO. 20.00—24.00 VARA.
7.00 Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram. en
rep. 8.00 Nws. 8.18 Gram. en act. 8.55
V. d. vrouw. 9.00 Gym. v. d. vrouw.
9.10 Gram. (9.35—9.40 Waterst.). 10.00
De veranderende Kerk in de veran
derende wereld, toespr. 10.20 V. d.
vrouw. 11.00 Gevar.progr. 12.00 Ham
mondorgelspel. 12.30 Land- en tuinb.
meded, 12.33 V. h. platteland. 12.38
Gram. 13.00 Nws. en tentoonstellings
agenda. 13.20 Dansmuz. 13.45 Gespro
ken portret. 14.00 Lekenmuz. 14.45
Gram. 15.00 V. d. jeugd. 17.00 Gram.
17.10 Orgelspel. 17.25 Roemeense
muz. 17.50 Regeringsuitz.: Rijksdelen
Overzee. Jeugduitzending. De brie
venbus gaat open, corresp.club o.l.v.
Regina Zwart. 18.00 Nws., comm. en
act. 18.30 Politiekapel. 19.00 V. d.
kind. 19.10 Zijn we nog één volk?,
toespr. 19 25 Vara-Varia. 19.30 V. d.
jeugd. 20.00 Nws. 20.05 Dansmuz.
20.35 's Nachts tussen twaal* en zes,
hoorsp. 21.50 Jazzmuz. 22.10 Gram.
22.20 Keuren en kiezen, praatje. 22.30
Nws. 22.40 Lichte muz. 23.00 Tussen
mens en nevelvlek, lezing. 23.15 Mu-
zik.lezing. 23.5524.00 Nws.
7.00 Nws en SOS-ber. 7.10 Gram.
7.30 Een woord voor de dag. 7.40 Ge
wijde muziek. 8.00 Nieuws. 8.15
Radiokrant. 8.35 Gram. 9.00 V. d. zie
ken. 9.30 Gram. 9.40 V. d. vrouw.
10.15 Gram. 10.30 Morgendienst. 11.00
Gram. 11.20 Zaken zijn zaken, hoorsp.
12.20 Gram. 12.30 Land- en tuinb.
meded. 12.33 Lichte muz. 12.53 Gram.
of act. 13.00 Nws. 13.15 Met Pit op
pad, praatje. 13.20 Gevar.muz. 13.50
Gram. 15.30 Strijkkwint. 16.00 V. d.
jeugd 17.20 Pianospel met comm.
17.40 Beursber. 17.45 Gewijde muz.
18.15 Spectrum van het Christelijk
organisatie- en verenigingsleven, le
zingen. 18.30 Leger des Heilskwart.
18.45 Boekbespr 19.00 Nws. en weer-
ber. 19.10 Op de man af, praatje. 19.15
Pianospel. 19.30 Radiokrant. 19.50
Lichte muz. 20.10 Kamerork. en so
liste. 21.10 Het Evangelie van Tho
mas, lezing. 21.30 Vocaal ens. 22.05
Gevar.muz. 22.30 Nws. 22.40 Zaal-
sportuitsl. 22.45 Avondoverdenking.
23.00 Platennws. 23.55—24.00 Nws.
Grammofoonplaten Draadomroep
(Over de 4e lijn)
Van 1820 uur: Les Patineurs, Se
lectie Der Vetter als Dingsda, Rosen
aus dem Süden, Csardas scene, Hon
gaars liefdeslied, Winterlied, De leeu
werik, Trekvogels, Lied over een
streek, waarvan men zegt, dat er
mooie meisjes zijn, Dans van de Sops,
Ballade van Jovan en Jovanka, Ca-
cak, Donkere wenkbrauwen, Kalinka,
Langs de Peterkayastraat, Lied van
de jeugd, Strolling in the forest, Dri
ve en polkr, I am a musician, Ball
room polka, Ridin' high, Cielo tlax-
calteca, Guadalajara, Las altenitas,
Tres consejos, Jarabe tapatio, Gita-
nerias Jungle drums, Rapsodia negra,
Who built de ark?, In that great git-
tin, up mornin', Soon ah will be done.
VATIKAANSE RADIO
(31.10 m; 41.21 m; 48.21 m; 196 m.)
22.15 uur: Romeinse en Vatikaanse
wetenswaardigheden.
22)
„Nee", stemde Jos bitter toe, „dat
is ook beter. Jij hebt de troeven in
handen, en je bent natuurlijk zo'n
sportieve vent, dat je prompt van je
machtspositie misbruik maaktje
laat precies zien wat je bent".
„Misschien wil je dat even nader
omschrijven?" vroeg Fred grijnzend.
Jos hield zich nog bijtijds in
Fred zou niets liever willen dan dat
hij zijn hart luchtte dan kon hij
hem er zó uitgooien, had hij een ge
grond motief.
„Onderzoek jezelf en je weet het",
zei hij beheerst. „Als je meent dat je
van je zakelijke positie gebruik kunt
maken om een ouwe persoonlijke
vete uit te vechten na te trap
pen naar iemand die toevallig onder
ligtenfin", hij haalde zijn schou
ders op, „ik wil er geen woord meer
over zeggen, want ik zou me te
kwaad maken. En zo ver krijg je me
niet".
„Ik heb al gezegd", herhaalde Fred
tergend, „als het je niet zint
neem de benen! Je kunt drie maan-
door
L. VAN HILLEN
den salaris meekrijgen. Ik ben je lie
ver kwijt dan rijk".
„Ik zal je dat plezier niet doen",
antwoordde Jos. „Ik ben door je va
der aangesteld en ik zal uit eigen be
weging geen ontslag nemen. Ik weet
nu precies waar ik aan toe ben. Een
gewaarschuwd man telt voor twee"
„We zullen zien", zei Fred opstaan
de. „Vanmiddag komt Schoon en-
berg".
Jos antwoordde niet.
En die middag kwam de boekhou
der van Reimerswaal, met een air,
dacht Jos, of hij al belastingaccoun
tant was. Jos gaf alle inlichtingen, ge
reserveerd, kortaf, liet duidelijk mer
ken dat de bezoeker hem niet wel
kom was. Schoonenberg dook meteen
in het debiteurenboek het leek
wel, dacht Jos, of hij iets zocht.
Toen Schoonenberg twee dagen op
kantoor had gezeten was Jos' indruk
zekerheid geworden: Schoonenberg
kwam niet om te reorganiseren, maar
om te controleren. Zocht naar onre
gelmatigheden wellicht zocht
naar een motief voor Fred Reimers
waal, om Jos eruit te kunnen wer
ken
„Snap jij nou", vroeg hij Ans, „dat
iemand zo klein is om terwille van
iets, dat zo'n jaar of twintig geleden
gebeurd is, op zo'n laffe manier
wraak te nemen? Ik kan me voor
stellen dat hij me niet aan zijn hart
drukt, maar ik zou het toch beneden
me vinden, om me ze te laten ken
nen".
Ans staarde nadenkend voor zich
uit.
„Waarschijnlijk", zei ze, „is het een
hele harde klap voor z'n zelfbewust
zijn geweesthet was niet alleen
tussen hem en mij, maar jij was er
bij betrokken en hebt hem de voet
dwars gezet. Dat was hij niet gewend.
Iedere keer dat hij jou ziet, herinnert
hem dat aan een vernederende epi
sode uit z'n leven. Alleende ma
nier waarop hij probeert weer met
je gelijk te komen, vind ik beneden
peil. En toch
„Neemaar denk je nou es in
wat is het voor jou niet om
iedere dag met die Neelissen samen
te werken. Hij mag jou niet en jij
mag hem niet. Als je de kans schoon
zag werkte je hem er toch ook uit?"
„Je gaat het toch niet voor hem op
nemen?"
„Dat is iets anders".
„In de grond van de zaak niet.
Sympathie laat zich niet dwingen.
Fred Reimerswaal kan jou niet luch
ten of zien, en jij hem evenmin. Nu
moet hij met jou, als het goed is,
iedere dag overleggen, moeten jullie
samenwerken
„Dat doet hij nogal druk!"
„Née, dat kan hij niet doen, omdat
het hem tegen de borst stuit. En als
goed zakenman, want dat is-ie, weet
hij ook wel dat het oog van de mees
ter het paard vet maakt, en dat het
beter voor de zaak zou zijn als jullie
spoortjes gelijk liepen. Hij is er de
man niet naar om te zeggen: zand er
over. Hij voelt zich de beledigde par
tij, en daarenboven is hij baas en jij
knecht, en je weet hoe dat in de
streek is ie baas heeft altijd ge
lijk. Als ik het goed zie, zet hij er al
les op om jou zo ver te krijgen, dat
je er uit jezelf tussenuit trekt".
„Hij bood me drie maanden salaris
als ik gingronduit".
„Had het gedaan!"
„Ans!" Hij zag haar pijnlijk-ver
baasd aan. „Hoe kun je dat zeggen?
Onder deze omstandigheden? Hij had
geen beroerder tijdstip kunnen kie
zen. Een jaar geleden had het nog ge-
Saan nu waar zou ik heenmoe-
?n? De baantjes liggen niet opge
schept, ik heb hier een goed salaris,
provisie, tantième, praktisch eigen
baas totdat die miserable vent
er tussen kwamAns", hij pro
beerde te lachen „had jij je die
avond maar door Fred met de auto
naar huis laten brengen
Ze stond moeilijk op, kwam op de
bank naast hem zitten. „Ja jongen,
dat was veel gemakkelijker geweest.
Ik zat nogal hard op dit bagagedra
ger van jou, en dat tochtige perron
en die trein en dan nog een eind
lopen van 't station naar huisik
had beter met de auto kunnen gaan"
„Ja, dan had je nu
„En nu zit ik in zekere zin weer
op die harde bagagedrager van jou,
en het valt heus niet meemaar
ik had er toen geen spijt van en nu
ook niet! Jos, kijk er niet zo somber
tegenaan. We rooien het wel, wij sa
men. Je komt er wel, ook zonder Fred
Reimerswaal jij wel. Ga er niet
onderdoor, behoudt je zelfrespect
maar doe geen domme dingen".
„Dat is gemakkelijker gezegd dan
gedaan".
„Jos", pleitte ze, „kijk nou es op
ons leven terug. We hebben eigenlijk
nog niets dan geluk gehad. De nor
male zorgen om de kinderen, om het
dagelyks brood. Maar ziekte, gebrek,
verdriet, ze zijn eigenlijk steeds onze
deur voorbijgegaan. En nu nu
krijgen we er straks misschien weer
eentje bij, en daar moeten we blij
mee kunnen zijn. Nu je even tegen
wind hebt, moet je niet meteen zo
somber zijn. Je bent toch geen mooi-
weervaarder? En wie weetmis
schien zie je opeens er weer een gat
in, misschien loopt het allemaal met
zo'n vaart. Je kijkt er nu ook zo vlak
tegenaan!"
HU sloeg zgn arm om haar heen.
„Nee, schat, ik heb geen spgt, dat
ik je toen voor de neus van Fred Rei
merswaal heb weggehaald. Daar heb
ik nog geen dag pijt van gehad
eigenlgk is het toch wel om te lachen,
dat hij daar nóg niet overheen kan
dat is wel een compliment voor jou
„Dat heeft niets met mij te maken
het is alleen zgn eigen gdele ik,
dat gekwetst is".
„Toch wel zo dat hij er nu nog pgn
aan heeft".
„Zie het maar zo, Josdan stel
je je er boven. En je hoeft niet alles
te némen als het moet ga ik
weer werken".
„JU". hg glimlachte naar haar,
zoals ze daar zat met haar zwaar fi
guur „jU zult voorlopig je han
den vol hebben aan je baby, meisje!"
„Is dat objectieve rapport van me
neer Schoonenberg zo langzamerhand
klaar?" informeerde Jos een paar
dagen later.
(Wordt vervolgd)
