nieuwe
ker
k
Kamerlid sieli
minister vragen
Hagelstenen als
duiveëieren
Nederlandse jongelui die huizen
helpen bouwen voor de armsten
Paramaribo
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1959
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 8
Aalsmeer in corso-cosiuum van lichi en bloemen
Van 24 augustus a.s. tot en met 5 september, de dag van het grote bloemencorso in Aalsmeer, zal in de
bloemencentrum, vooral langs de kanalen, een speciale feestverlichting branden, zodat men tot een prachtige
combinatie van water, licht en bloemen komt. Dit plaatje laat zien hoe mooi bepaalde plekjes van Aals
meer gaan worden.
'i HOORNTJE
over gestrafte militair
De heer E. A. Vermeer, lid van de
Tweede Kamer, heeft aan de minis
ter van defensie de volgende schrif
telijke vragen gestéld:
1. Is het juist, dat een dienstplich
tige soldaat uit Amsterdam van klein
verlof is teruggeroepen naar zijn
onderdeel te Steen wij kerwold tot j sinds zijn laatste prestatie op één
long voortleeft, daar z'n andere het
begaf. Na Dirksonov hebben nog vier
andere superzware atleten, die voor
dit doel een jaar
lang volgens de
modernste metho
den in de beste
conditie zijn ge
bracht, getracht
het record van
Dirksonov te bre>
ken of zelfs maar
te benaderen. Het
is niet gelukt. Drie zakten halver
wege de tilpartij geknakt ter aarde,
de vierde, Serge Barstkovski, liet de
X X X
stermiddag heeft de Russische
"reus Pjotr Dirksonov tijdens atle
tiekwedstrijden in het Moskouse sta
dion het allerlaatste wereldrecord
tweehandig stoten in de zwaarmidden
gewichtsklasse gevestigd. Hij tilde
162.5 kg, waarna hij ter plaatse over
leed aan een hartverlamming. Het
vorige record (181.7) stond op .naam
van de Amerikaan Bill Pushing, die
2. Is het juist, dat deze straf hem
is opgelegd, omdat hij een dienst
bevel van een meerdere niet heeft
opgevolgd?
3. Is het juist, dat deze meerdere
op het moment, dat hij dit dienst
bevel gaf, in burger gekleed was?
4. Is het juist, dat de betrokken
dienstplichtige de burger, die hem
dit dienstbevel gaf, gevraagd heeft
zich te legimiteren?
5. Is het juist, dat de in burger
kunnen er weer schreeuwende kop
pen komen boven berichten met su
perlatieven. De lawines sportfoto's
op maandag spreken nu nog schreeu-
wender boekdelen: prominente atle
ten met veikrampte gezichten, pijn
lijke grijnzen, uitgeputte lichamen
langs de kant, ongelukkigen met ge
broken benen en lijders aan uitput
tende, stimulerende middelen. Sport-
vreugde? Weg ermee.
Dat er niets gaat boven een kwar
tiertje doordachte ochtendgymnastiek
met luchtige, muzikale ondersteuning,
tussen èen paar slokjes thee door,
zullen slechts weinigen van ons aan
nemen. Er worden nu eenmaal pres
taties verwacht, naar boven of naar
beneden, dat is om het even. Je moet
uitblinken, de gezondheid ten spijt,
anders kun je beter journalist wor
den. EEK.
In de zee bij 't dorp Noordwelle
op Schouwen-Duiveland is gister
middag de 35-jarige K. Knol uit Har-
denberg bij het zwemmen verdron
ken. De heer K., die de zwemkunst
heel goed machtig was, heeft ver
moedelijk kramp gekregen..
WOUTER PAAP
ONDERSCHEIDEN
De Utrechtse musicus Wouter Paap,
muziekpedagoog, criticus en compo
nist is door Z. H. de Paus benoemd
tot Ridder in de Orde van de H. Sil
vester.
De heer Paap dankt deze onder
scheiding vooral aan zijn bemoeiin
gen met de katholieke kerkmuziek.
Hij schreef een boek over de beoefe
ning van de kerkmuziek in Neder
land en is voorzitter van de Katho
lieke Toonkunstenaarsbond. De uit
reiking van de Pauselijke Bul en de
versierselen van de orde geschiedde
gistermiddag door de plebaan van de
kathedrale kerk te Utrecht in tegen
woordigheid van het bestuur van de
katholieke toonkunstenaarsbond.
Nederland is het gisteravond gaan
onweren. De bui, die zich tegen vij
ven boven de Westhoek van Schou
wen ontlastte en die tien minuten
duurde ging gepaard met- zware ha
gel; er vielen hagelstenen zo groot
als duiveneieren.
De hagelstrook, die van zuid naar
noord over het eiland trok en een
breedte had van ongeveer 800 meter,
bracht grote schade toe aan land
bouw- en fruitteeltgewassen. 200.000
Kilogram appels en peren werden
zwaar beschadigd.
UIT HET KAMP VAN DE BOUWORDE
behoorlijke kamers. Maar zulke uit
geleefde huizen als hier heb ik nooit
te voren gezien. Het hedendaagse
gezegde: „het heeft geen zin meer"
maakt hier wel heel erg opgang,
verveloos zijn alle deuren, gaten
worden gedicht met stukjes zeildoek
Op verscnillende plaatsen m West-1 en oude kleden hangen voor een
RdM-lanrf i* w tochtig gat. Alsof kinderen voor even
een krotje opgetrokken hebben om
te spelen! De nieuwe huizen moeten
voor deze mensen iets uit het Para
dijs betekenen! Allemaal ongeveer
anderhalve meter boven de begane
grond gelegen bestaan zij maar uit
uit één verdieping. Toch bieden zij
de ruimte voor een flinke huiska
mer, drie aardige slaapkamertjes,
een keuken, een douchecel en W.C.
Onder het gehele huis, half onder
de grond gelegen, bevindt zich een
ruime kelder, waarin men rechtop
kan lopen. De huizen zijn zeer solide
de onderbouw van gestort beton en
de bovenbouw van betonplaten, van
te voren in een fabriek gereed ge
maakt. Menig Hollandse huismoeder
zou jaloers kunnen zijn op de in
richting van de flinke keuken, com
pleet met geyser.
Bourgondische klei en
Bourgondische wijn
Dij on; 18 augustus
Ook dit jaar heeft de Bouworde,
een organisatie die bij u allen wel
bekend zal zijn, zijn activiteiten
weer over geheel Europa ontplooid
In Duitsland, Oostenrijk, Italië,
Frankrijk en ook in Nederland kunt
u weer de in witte werkpakken ge
stoken jongelui aantreffen, die zich
bereidwillig voor dit werk van
Christelijke naastenliefde inzetten.
„Wat bezielt hen toch, wat is hun
doel" zo zullen velen zich afvragen.
Misschien kunnen de eerste twee
completten van ons Bouworde-lied,
in zovele talen gezongen, daar ant
woord op geven:
Wij zijn de bouwgezellen,
ons roept de grote nood,
Wij willen 't puin herstellen,
dat geest en zielen doodt.
De haat spleet kontinenten,
sloeg stad en dorp in gruis.
En joeg miljoenen mensen
ver weg van hof en huis.
Wij bouwen de nieuwe wereld!
Een woonst voor hen die wezen,
voor God een hoge dom;
Zo voegen wij de stenen,
en zien naar loon niet om.
Wij weven in de wanden
't geloof zo jong en sterk
En wijden onze handen
aan God en aan ons werk.
Wij bouwen de nieuwe wereld.
Handen vol blaren.
Een onderdeel van de bouworde,
circa vijf-en-twintig man, zit op het
ogenblik in een voorstadje van ien geloven, dat de eerste dagen onze
Dij on, 315 kilometer ten zuiden van handen vol blaren zaten van het
Ons werk is echter hoofdzakelijk
het graven van de kelders en de
gleuven voor de funderingen en wie
de Bourgondische klei, gemengd met
vastgeklit grind, kent, zal graag wil-
Parijs. Uitgeleend aan het bouwco
mité van Abbé Pierre helpen ze daar
om een complex van zes-en-negentig
geprefabriceerde huizen neer te zet
ten, uiteraard zonder aanspraak te
maken op loon. Wel is kost en in
woning gratis en heus niet slecht.
We slapen in half-afgebouwde hui
zen,
het
hanteren van de zware houweel en
schep. Want funderingen zijn er no
dig, ook al behoeven die niet zo diep
te zijn als in Holland. Later worden
de door ons gehakte gleuven volge-
gooid met beton. Als dit voldoende
gedroogd is, koitit daarbovenop de
houten bekisting voor de muren van
J„l, u iiuuucil (JCIk.iE.LHlg VUUI UC II1UICII
1 =1 de onderbouw, circa anderhalve i
briVt f voldo™de. e" het!ter hoog. Het optrekken van de be-
"rb" i kistin6. uiteraard een secuur werkje,
PRKOmpn assist.ent.en is nrima. r.e
gebeurd door de werklieden zelf.
gekomen .assistenten is prima. Be
halve. de Nederlandse knapen hier
zijn er ook nog drie buitenlanders:
een een Algerijnse student een Mal-
thezer en een knaap uit ïndia, die
aan de Sorbonne studeert. Alle drie
spreken ze behalve Frans, ook nog
Het draaiende houden van de beton
molen, het vervoer van het beton
met kruiwagens en het volgooien van
de bekisting met beton gebeurd door
ons, met behulp meestal van de ove
rige werklieden. Ik geloof wel, dat
zijn voor
'ranse be
leefdheid moeten zijn, die ze uitroe
pen doet slaken als: „zeer goed,
schitterend, niet te hard kameraad"
en dergelijke. Maar of wij met onze
drie weken van werken hier een
blijvende herinnering aan de chris
telijke naastenliefde achterlaten,
een van de opzetten van het werk
van de Bouworde?
Morgen komen hier in het kamp
Franse journalisten en vrijdagmid
dag worden we ontvangen door de
burgemeester van Dij on, tevens se-
nex van de Nationale Vergadering
wat Duits en Engels. De knaap uit j
Nederland?" Gisteren 'rien^hii^nlotï i onze hulp' of het zou de Franse be"
Nederlands. Gisteren nep hu plot- .i™ di» „a™.
seling, tot grote hilariteit onzerzijds,
maar overigens zeer terecht: „let op,
verdomme", toen zijn glas wijn hem
uit de hand gestoten weid. Want de
wijn vloeit hier rijkelijk!
Huizen uit het Paradijs
Het werk geschiedt te zamen met
de castors, de toekomstige eigenaars
van deze huizen. De woongelegen-
heden, waarin deze mensen* tot nu
toe leefden, gaan onze Hollandse be
grippen ver te boven. Twee gezin-
nen met te zamen zes kinderen op j en tevens kanunnik. Maar daarover
drie kamertjes is werkelijk geen een andere keer.
zeldzaamheid. En waren het dan nogA. GODDIJN
geklede meerdere aan het verzoekgigantisch'e halter op de voeten van
van de dienstplichtige niet heeft vol- een juryüd vallen en werd gedis-
®aan* kwalificeerd. De Russische atletiek-
6. Is het juist, dat volgens een re- bond heeft thans besloten, het ge-
cente uitspraak van een militair j wichtheffen als sportonderdeel te
rechtscollege een meerdere, gekleed schrappen."
in burger, bij zijn optreden als zo- Dit bericht kunt u binnen niet al
danig slechts behoeft te volstaan met te lange tijd in de krant verwachten,
de mededeling," dat hij meerdere is1 beste lezer. Ook in andere takken
en de mindere dit zonder meer heeft
te accepteren?
7. Indien vraag 6 bevestigend
wordt beantwoord, vindt de minis
ter dan in het gebeurde te Amster
dam een aanleiding te meer om de
dienstvoorschriften zodanig te wij
zigen, dat een meerdere, die, in bur
ger gekleed, zijn militair gezag tot
gelding wil brengen, verplicht is zich
te legitimeren?
Door te grote snelheid is op de
van sport zijn sensationele dingen op
til. Want heus, de' grenzen zijn wel
zo'n beetje bereikt. Het is nu al ja
ren aan de gang. Steeds harder loopt
men, sneller doorklieft men het water,
meer toeren maakt men met fietspen-
dalen. Niemand "kan ons wijsmaken dat
er nog eens een tijd komt, dat men
de 180 meter in 5 seconden loopt,
dat men een kogel verder dan 90
meter slingert, of dat Corrie Schim
mel ze is al zo frêle nog een mi
nuutje op haar 400 meter vrije slag
kan beknibbelen.
Wij vrezen, dat er straks een tijd
weg van Metslawier naar Anjum de komt, dat de sport weer om de sport
22-jarige ongehuwde S. Faber, wo- beoefend zal moeten wórden als er
rende te Franeker, met zijn motor-1 geen records meer te breken vallen,
fiets uit de bocht geraakt. Hij kwam Of men zou moeten besluiten, records
in botsing met een paal van het elek- in de omgekeerde volgorde te gaan
trisch net en was op slag dood. plegen: alles steeds langzamer. Dan
De Leidse Clusius-iuin anno
1594 op de Floriade"
In Paramaribo, de hoofdstad van
Suriname, dat zich in de laatste jaren
in een snel tempo gaat ontwikkelen,
heerst grote bouwbedrijvigheid. Deze
stad is geheel van hout opgetrokken.
De huizen zijn gebouwd op gemet
selde sokkels, waarvoor de Hollandse
baksteen als retourvracht naar Suri
name kwam in de schepen die de
produkten van de plantages naar
Europa voerden.
Ook de kerke., waren allen in hout
gebouwd, samengesteld uit houten
vakwerken met beplankingen van het
zware Surinaamse hout uit het einde
loze oerwoud.
•Stilaan wordt deze stad herbouwd
in steen, een materiaal dat duurzaam
is, minder onderhoud vraagt en het
ongedierte minder schuilplaats geeft.
Sinds enkele jaren beginnen in dit
gebied de eerste stenen kerken te
vèrrijzen. Arch. Wiecherink bouwde
aan de Warnicastraat een eenvoudig
zaalkerkje met een klokkentorentje,
dat in zijn eenvoud goed past in het
beeld van deze open stadswijk.
Ir. Nagel bouwde enkele jaren ge
leden, op verzoek van de bisschop
een kapel voor het klooster van de
Inlandse Zusters en het Leids archi
tectenbureau ir. Van Oerle-Schrama-
ie
Bos, bouwde in 1953 voor de Zusters
van Liefde, die het ziekenhuis be
sturen, een klooster en «kapel.
Thans is door hetzelfde Leidse
architecten bureau de eerste grote
parochiekerk voor 350 zitplaatsen, in
steen opgetrokken en voorzien van
een toren voltooid. Het is een Kerk
in een der nieuwe wijken van deze
snel groeiende stad.
De kerk ligt centraal in een nieuwe
stadswijk van Paramaribo. Zij is ge
situeerd aan het einde van een grote
laan, als hoofdmonument van een
parochiecentrum en vormt tevens
het architectonisch middelpunt van
dit stadsdeel.
De toren en de kleurige plastiek
zijn de blikvangers die het monu
ment kleur en schaal geven, in de
omgeving waarin het geplaatst is.
De pastorie tevens klooster van de
Paters Oblaten ligt op de Zuid-
Oost hoek als pendant voor het reeds
eerder door architect Wiecherink ge
bouwde Zusterklooster.
De kerk bestaat uit een eenvoudig
sclip met één zijbeuk waaraan de
doopkapel en het zangkoor gelegen
zijn en waarbij de sacristie aansluit.
Het priesterkoor heeft een altaar
waaraan met het gezicht naar de ge
lovigen wordt gecelebreerd. Het
sacramentsaltaar is geplaatst in een
aan de voorgevel uitgebouwde nis,
welke aan de buitenzijde in de voor
gevel duidelijk is uitgesproken.
Het dakvlak is aan de windzijde
opgelicht om een luchtstroom onder
het dak door mogelijk te maken. De
kerkgangers zelf vangen een lucht
stroom door een wand van verticale
beweegbare schoepen, die de hoeveel
heid wind kunnen regelen. Deze een
voudige oplossing heeft een uitste
kend resultaat gegeven.
Uiteraard kan met mechanische
air-conditioning nog meer perfecte
resultaten verkregen worden, doch
zowel de aanleg- als de exploitatie
kosten zijn enorm hoog en vallen
buiten het bereik van een bouw
pastoor.
De kerk is opgetrokken met beton-
steen in de gebruikelijke afmetin
gen van 40 x TO X 10. De vloer is
stampbeton glad afgewerkt in af
wachting van een tegelbedekking.
Het dak wordt gedragen door ge
lijmde spanten, vervaardigd doorde
I.B.B. te Oegstgeest. Het dak is ge
dekt met rubberoid.
Versiering van het kerkgebouw
moest door gebrek aan middelen
uiterst sober worden.
De uitvoering ter plaatse geschied
de onder leiding van de medewer
kers ir. Volders en Schouten.
Als belangrijk onderdeel van de
internationale tuinbouwtentoonstel
ling „Floriade" te Rotterdam-1960,
kan men daar volgend jaar een tuin-
deel bewonderen, dat geheel zal zijn
gewijd aan Clusius, de beroemde
kruidkundige uit de zestiende eeuw.
De Clusius-tuin op de „Floriade"
wordt een replica van de gelijk
namige hof, die men in de Leidse
Hortus vindt. Inmiddels is men met
de aanleg ervan begonnen.
Pas omstreeks het einde van de
zestiende eeuw begon de piantkunde,
tot die tijd slechts een onderdeel
van de geneeskunde, zich tot een
zelfstandige wetenschap te ontwik
kelen.
In Leiden gevoelde men al vroeg
behoefte, ten dienste van het acade
misch onderwijs, een medicinale tuin
aan te leggen. In 1592 had Clusius
reeds 251 soorten van zaad, voor het
merendeel verzameld op Kreta, aan
de curatoren in Leiden gezonden en
twee jaar later werd de ledige plaats
achter de universiteit beplant. Een
volledige inventaris met plattegrond
is als belangrijk gegeven bewaard
gebleven. Met de Delftse apotheker
Cluyt, die Clusius als hulp bij de
aanleg en verzorging van die tuin
kreeg, streefde hij naar het bijeen
brengen van een zo groot mogelijke
verscheidenheid van in- en uitheemse
gewassen. Daarvan is nog één exem
plaar aanwezig, nl. de „Gouden Re
gen" die, stevig gestut, rechts bij de
ingang van de Leidse Hortus staat!
In 1608 was men als grote bijzon
derheid een paardekastanje rijk ge
worden. Ook waren er reeds veel
planten uit Amerika, o.m, de aard
appel, tot welker verspreiding Clu
sius veel heeft bijgedragen. Hij deelt
als zijn mening mee, dat de knollen
in rauwe toestand minder geschikt
zijn om te eten dan gekookt of ge
bakken. Met die mening zal ieder
wel kunnen instemmen!
De tuin, die op de „Floriade" een
overzicht zal geven van hetgeen Clu
sius ruim 2>Yz eeuw geleden wist
bijeen te brengen, zal als kruidhof
met een eigen sfeer en beslotenheid
op iedere plantenliefhebber een grote
aantrekingskracht uitoefenen. In deze
tuin, die omsloten is door een hoge
stenen muur, gemetseld van zgn.
„kloostermoppen zal men, dwalend
over de oude plavuizen en over de
met schelpen bestrooide paadjes, zich
eeuwen teruggeplaatst voelen in de
stemmingsvolle sfeer temidden van
ouderwetse duizendschonen, pioenen,
stokrozen, het prikneusje, de vuur-
werkplant, het alruin en de tomaat,
die toen, veel suggestiever, „gulden
appel" werd genoemd. De gele to
maat was in die dagen even bekend
als de roodvruchtige. Een borstbeeld
van Clusius zal er tevens toe bij
dragen de gedachte levend te hou
den aan de beroemde geleerde, door
wiens bemoeiingen niet alleen de
Hortus te Leiden zijn eerste waar
dige inhoud kreeg, maar die tevens
heeft bijgedragen tot de verspreiding
van de ook hier te lande thans zo
algemeen bekende en gewaardeerde
tulp en aardappel.
De Clusius-tuin krijgt dan ook een
ereplaats op de „Floriade" nl. on
middellijk bjj de ingang van de
„Koningshof". Hier komt een grote
bloemkas-oranjerie met zeer bijzon
dere inzendingen, die reeds door het
merendeel der Europese hoven zijn
toegezegd. De Clusius-tuin zelf zal,
met de toegang, ongeveer vijfhon
derd vierkante meter groot worden.
