Mohammed Reza Sjah Pahlevi,
een krachtig hervormer
erfde haai en zaait welvaart
De Kerk in China en Hongarije
Hij
23
PERZIË OP EUROPA GELEGD
Oost en West verwerpen
elkanders voorstellen
Russen rekenen op 'n langdurige conferentie
WOENSDAG 20 MEI 1959
OE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
Paus vreest
slechte tijden
De Shahanshali is in ons land, de keizerlijke koning van Perzië. De
sympathie voor zijn persoon is hem vooruit gegaan. Daaraan is zeker het
feit niet vreemd, dat Perzië de laatste jaren in het brandpunt van het
nieuws heeft gelegen en nog ligt.
Door het Pact van Bagdad nauw met het Vrije Westen verbonden, ligt
het tussen de Unie van Socialistische Sowjet Republieken en een steeds
roder wordend Irak.
Niettemin heeft de Shah zich sinds 1953 vrij gemaakt van zijn despotische
minister-president Mossadeq en heeft hij sindsdien de regering van zijn be
dreigd land zelf krachtig ter hand genomen. En dat is een krachtsont
plooiing, die slechts weinigen van Mohammed Reza Shah Pahlevi hadden
verwacht.
Een sterke staat
op oude grondvesten
Behalve met de dreiging van over
Sindsdien gaat 20% van de winsten Tijdens de Pinkstervespers heeft
naar de maatschappijen; 20% komt de Paus de menigte in de St. Pieter
aan de regering en de overige 60% toegesproken en hen deelgenoot ge-
komt ten goede aan het zevenjaren- maakt van zijn zorg over China er
plan, dat Perzië tot ontwikkeling zal
brengen. De olieproductie is de laat
ste jaren sterk gestegen.
STEUN VOOR HET WESTEN
Sedert het „olie-avontuur" behoort
Perzië geheel tot het westelijke kamp.
Dat is een doorn in het oog van Rus
land, dat zich nu behalve door het
NATO-lid Turkije ook door Perzië
de weg naar Cairo ziet geblokkeerd.
Het spreekt vanzelf, dat de Sow-
de gronden. Tot dusverre is maar een jet-propaganda zich sterk richt tegen
derde deel van de bebouwbare grond Perzië en tegen Mohammed Reza
geïrrigeerd. In een zevenjaren-plan Shah.
onder Amerikaanse leiding, wordt dit Het ziet er naar uit, dat de Shah
project aangepakt. door zijn activiteit, door zijn intelli-
o—0 I gentie en door zijn moedig optreden
de grenzen moet de Shah bij het j Men verwacht onder andere won- I 0p de steun kan rekenen van de
openleggen van zijn land ook terdege deren van een stuwdam in de rivier brede lagen van het volk en, wat
rekening houden met weerstanden in Diz, waardoor Perzië zijn oude meer zegt, ook van zijn leger, dat tot
het eigen land. i vruchtbaarheid zal terugkrijgen.
Toen namelijk de vader van de j
tegenwoordige koning van Perzië, I De bouw van de Diz-dam wordt ge- j
Shah Reza Khan Pahlevi, de kozak- financierd uit de inkomsten van de
ken-officier, in 1925 de laatste der oliewinning. Eén van de weinige ver- j
Kadjaren van de troon stootte, joeg diensten van de huilende staatsman
hij daardoor de met die dynastie be- Mossadeq is, dat hij de oliebronnen
vriende grootgrondbezitters tegen heeft genationaliseerd. Dat brak hem
zich in het harnas. De feodale groot- zelf de nek, waardoor de Shah de
grondbezitters vermoedden en niet handen vrij kreeg. Maar tevens open
ten onrechte dat Shah Reza Khan de het de ogen van de grote mogend-
geen rekening zou houden met hun heden en van de grote oliemaatschap-
„belangen". De haat, die zij tegen pijen. Daardoor kwam men in 1954
hem koesterden is na zijn dood over-1 tot overeenstemming over de verde-
gegaarl op de huidige keizer der Per
zen.
ZIJN VOLK TEN VOORBEELD
De grootgrondbezitters hebben tot
ling van de olie-winsten, die voor
heen aan Perzië's neus voorbij gin
gen. I
Er werd een consortium gevormd,
waarvan de helft van de aandelen in
handen van de regering kwam. De
de dag van vandaag alles gedaan,andere helft berustte bij de Anglo-
wat ze konden om de Shah de voet I Iranian en zeven andere maatschap-
dwars te zetten. Shah Mohammed pijen.
Reza heeft niet geschroomd, zijn te-1
genstanders voorbeelden te stellen.
Erfgenaam van een vermogen, dat in
grootte het zevende is ter wereld,
deelde hij een groot deel van zijn
persoonlijk bezit onder de behoefti-
gen. Die zijn er veel in Perzië, want
hoewel het grootste deel van de be
volking van de landbouw leeft, is
slechts een tiende deel van de be
bouwbare grond in cultuur gebracht
en dan nog op zeer primitieve wijze.
Ook heeft de Shah het gewoonte
recht afgeschaft, waardoor de feodale
landeigenaren van de boeren leveran
ties in natura en herediensten kon
den eisen.
maakt van zijn zorg over China en
Hongarije.
De Paus kwam te voet de St. Pie
ter binnen en hij vroeg de gelovigen
dringend af te zien van het gebrui
kelijke gejuich.
Wij voelen ons gedrongen aldus
de Paus in zijn toespraak, om onze
stem te verheffen.
Reeds Pius XII z.g. zag zich her
haaldelijk genoodzaakt zijn klachten
uit te spreken over de toestand,
waarin de Kerk in tal van landen
vei keert. Wij zien hoe de vervolging
voortduurt, waaronder miljoenen ge
lovigen te lijden hebben.
De Paus herinnerde aan zijn toe
spraak over China tijdens het con
sistorie, waarin hij erop had gewe
zen, dat in China een schisma wordt
uitgelokt. „Met hoeveel smart moe
ten wij thans zeggen", aldus de Paus,
„dat de toestand nog verergerd
schijnt te zijn Men blijft volharden
in zijn pogingen om 't schisma-plan
ten uitvoer te brengen en onze zo-
De Pauwenlroon
een hachelijk bezit
De troon van Perzië draagt
door de eeuwen heen de naam
van „Pauwentroon". Het gestoel
te heeft die naam te danken aan
de pauwenveren, die zijn aange
bracht op de pompeuze kroon,
die op de keizerlijke zetel ligt.
De ongemakkelijke troon wordt
alleen bij kroningen gebruikt.
De Pauwentroon is sinds eeuwen
een hachelijk bezit geweest.
Irans eerste geschiedenis werd
in spijkerschrift geschreven
Bloei komt terug
na
eeuwen
Vele eeuwen vóór Christus' ge
boorte trokken de Perzen de Iraanse
Dat betekende dus het einde van 1 hoogvlakte binnen. De Pereen be-
toestanden, die ons land in de middel- j hoorden tot de Indo-Germaanse stam-
eeuwen kende. i men, waarvan ook de volkeren stam-
Dit keizerlijk decreet werd by de men dje |ater de lage landen van
moeskeeen aangeplakt, maar het zal PniinM
nog lang duren, voordat de boer zijn West-Europa in bezit namen. Het
rechten leert kennen en ze zal dur- oude volk vermengde zich langzamer-
ven gebruiken. hand met Oosterse stammen en een
Om het ontwikkelingsproces in zijn koning kreeg de macht in handen,
land te versnellen heeft Mohammed uit die tijd werd ons de geschiedenis
Reza Shah Pahlevi enorme kadastrale van perzië overgeleverd door spijker
diensten in het leven geroepen, die schrift. Er zijn hele bibliotheken ge-
voorbereidingen treffen voor het ver-1 vonden van kleitafeltjes.
delen van de gronden. Daarnaast
oefent de Shah er persoonlijk toe-1 Nadat de macht wisselend in han-
zicht op uit, dat de nieuwbakken den was geweest van een Perzisch of
grondbezittertjes coöperaties zullen 1 een Medisch vorst, versloeg Cyrus de
vormen om zoveel mogelijk profijt Grote van Perzië de regerende vorst
te trekken van de verworven gron- der Meden en vormde het grote Per
den.
zischè Rijk.
Uit de spijkerschriften kennen we
ook de geschiedenis van koning Da
rius, die Daniël in de leeuwenkuil
deed gooien omdat deze de wet van
WONDEROLIE
Dezelfde plan-organisatie houdt
zich ook bezig met de irrigatie van Meden en Perzen had overtreden.
Hij was het, die Babylonië onder
wierp en die heerser werd over bijna
het gehele Midden-Oosten De bloei
periode van het Perzische Keizerrijk
werd voortgezet onder de heerschap
pij van Xerxes en Artaxerxes.
In die tijd was in het westen Grie
kenland tot bloei gekomen. De Grie
ken trokken op tegen de „barbaren"
in het oosten. Het werd een langdu
rige oorlog met wisselende succes
sen. Ten slotte werden de Perzen
door Alexander de Grote verslagen.
Perzië werd een deel van Grieken
land.
PerziëIran
De naam Perzië wordt alleen bui
ten Perzië gebruikt. Het is de ver
bastering van een oude Griekse
naam voor een van de provincies,
zuidelijk van Medië. De streek heette
Parsa thans Fars en werd door
de Grieken Persis genoemd. De Per
zen spreken over Iran.
Men zou dit kunnen vergelijken
met ons eigen land, Nederland, dat
door de vreemdeling „Holland" wordt
wordt genoemd, terwijl Holland toch
eigenlijk maar een deel van Neder
land is.
In Fars ligt de bakermat van ver
schillende belangrijke vorstenge
slachten en door hen kwam de naam
Persis in gebruik.
Toen later het land onder invloed
kwam van de Islaam, kwamen de
eerste Shahs op het toneel.
Hun betekenis was gering omdat
Iran door de woeste Mongolenhorden
van Djenghis Khan werd overvallen,
In de verschillende delen van het
land kwamen toen onbetekenende
koningshuizen aan het bewind. Eerst
omstreeks 1550 kreeg Iran weer een
nationale regering, zoals ook de lan
den in West-Europa dat inmiddels
hadden gekregen.
In die tijd ontstond een vrij nauw
contact tussen Iran en West-Europa.
Portugese, Engelse en Hollandse
koopvaardijschepen bezochten regel
matig de Perzische Golf, waar ze
handel dreven in zijde, tapijten, da
dels, rijst en parels.
Vooral de Nederlandse schippers
stonden er in die tijd in hoog aan
zien. Dat is onder meer gebleken,
toen de Verenigde Oostindische Com
pagnie te hulp werd geroepen
strijd tegen de Turken.
Hervorming
De binnenlandse stabiliteit in het
oude land is nooit erg groot geweest.
Het ene vorstenhuis werd door het
andere verdreven. Lang heeft het
land gezucht onder de wreedheid van
de Turkse Kadjaren. Die werden in
1925 van de troon gestoten door Reza
Khan Pahlevi, aanvankelijk een ge
vreesd Kozakkensergeant. Deze werk
te zich op tot officier. Hij was gezien
om zijn doortastendheid. Hij werd
president en maakte zich in 1925
meester van de troon, waarbij hij zich
beriep op oude familie-aanspraken.
Daarbij steunde Reza Khan op de
macht, die hij had gevormd in zijn
Kozakkenbrigade. Toch was dit niet
zo maar een staatsgreep, want Reza
Khan kreeg de volledige medewer
king van het parlement.
Het bewind van Reza Shah is van
groot belang geworden voor Perzië.
Reza Khan kreeg de bijnaam van
Reza Shah de Grote en het ziet er
naar uit, dat Mohammed Reza Shah
een waardig zoon van zijn grote va
nen en dochters ertoe te brengen ge. zijn gekozen.
hoorzaam te zijn aan valse herders.
Men gaat voort druk op de katho
lieken uit te oefenen om hen ertoe
te bewegen de gehoorzaamheid aan
de H. Stoel op te zeggen.
Wij willen echter ook wijzen op
nog een andere smart, die ons ten
zeerste kwelt, aldus vervolgde de
Paus. In ons geliefde Hongarije moet
het bisschoppelijk bestuur worden
uitgeoefend onder steeds kwellender
en moeilijker omstandigheden als
gevolg van steeds nieuwe gevallen
van staatsinmenging, verboden en
verplichtingen.
De bisschoppen worden van hun
gelovigen gescheiden. Anderen kun
nen slechts onvoldoende hun ambt
uitoefenen, verhinderd als zij zijn
vrij gebruik te maken van de bedie
ning hunner geestelijken, terwijl
de opleiding voor het priesterschap
talrijke hinderpalen in de weg wordt
gelegd.
Wij moeten ervoor vrezen, dat
men deze abnormale toestand
aanleiding zal gebruiken om onrecht
matige inmengingen in het leven der
kerk te rechtvaardigen, dat men van
de herders daden zal eisen, die niet
te verenigen zijn met hun geweten,
dat men zich in de plaats zal stellen
van de door Christus aangewezen lei
der der christenen en priesters zal
benoemen, die niet door de H. Stoel
In het aan de Perzische Golf ge
legen sultanaat Koeweit zyn meer dan
vierhonderd personen gearresteerd,
die van communistische bedrijvig
heid worden beschuldigd. Het groot-
gpdeelte der arrestanten bestaat
Palestijnse vluchtelingen en uit
geweken Irakezen.
- Chroesjtsjef zal van 25 mei tot
6 juni een bezoek aan Albanië bren
gen, aldus een bericht van het Rus
sische persbureau Tass. De Albaanse
premier Enver Hodja had Chroesjt
sjef uitgenodigd.
In de laboratoria van een tech
nische hogeschool in één der buiten
wijken van Brussel heeft dinsdag
een brand gewoed, die een schade
van naar raming 20 miljoen Belgische
frank heeft veroorzaakt.
Over twee weken hadden circa
500 studenten in deze laboratoria
examen moeten doen.
De overstromingen in Zuid-Na-
tal en de aangrenzende gebieden
van de Kaapprovincie nemen de om
vang van een ramp aan, aldus het
Zuid-Afrikaanse persbureau Sapa.
Men vreest dat als de verbindingen
met afgesneden plaatsen hersteld zul
len zijn, het dodencijfer zeker tot 75
opgelopen zal zjjn.
Een onlangs opgetrokken ge
bouw van zes verdiepingen te Genaz-
zano nabij Rome is maandag inge
stort kort nadat de zeven gezinnen,
die het gebouw bewoonden, hun
appartementen hadden verlaten. Het
grootste deel van hun bezittingen is
verloren gegaan.
Gromyko's oplossingen voor Berlijn
De ministers van Buitenlandse Zaken van de „Grote Vier" zijn dinsdag
bijna drie-en-een-half uur in Genève bijeen geweest. Op deze langste ver
gadering totdusver verwierpen de Franse minister van Buitenlandse Zaken
Couve de Murville, de Brit Selwyn Lloyd en de Westduitser Wilhelm Grewe
het Sowjet-ontwerp voor een Duits vredesverdrag. Gromyko gaf antwoord
op een aantal punten, die minister Herter maandag te berde had gebracht
naar aanleiding van de Sowjet-voorstellen.
Couve de Murville verklaarde, dat het door de Sowjet-Unie voorgestelde
vredesverdrag niets zal bijdragen aan een oplossing van het vraagstuk. Het
zou, zo meende hij, slechts de zegen geven aan de verdeling van Duitsland.
Lloyd noemde het Sowjet-ontwerp een „diktaat", dat evenals het verdrag
van Versailles indertijd aan Duitsland voorwaarden zou opleggen. Ook
Grewe had het woord, Versailles genoemd. Volgens hem zou het Sowjet-
ontwerp de fouten van het verdrag van Versailles herhalen.
GEEN TOP-CONFERENTIE
IN SAN FRANCISCO
GROMYKO'S ANTWOORD
Gromyko antwoordde op bezwaren
van Herter van maandag, dat het be
staan van twee staten in Duitsland
niet de ondertekening van vredes
verdragen belet. Elk van deze staten
heeft immers ook reeds akkoorden
met vreemde mogendheden gesloten.
West-Duitsland heeft verdragen ge
sloten met betrekking tot zijn herbe
wapening, waarom zou dan ook geen
vredesverdrag met de Bondserpubliek
kunnen worden gesloten, zo vroeg hij.
De ministers komen woensdag
middag. weer bijeen.
Op de lange duur.
De leiders van de westelijke dele
gaties geloven, dat de Russen zich
voorbereiden op een lange strijd aan
de conferentietafel. De Sowjet-dele-
gatie heeft dinsdag het contract voor
de huur van haar verbindingslijnen
met Moskou, dat tot 8 juni liep, met
een maand verlengd.
Geneefse waarnemers verwachten,
dat de ministers tegen het komende
weekeinde in besloten zittingen zul
len vergaderen, teneinde daarin te
pogen de ontstane impasse te door
breken
DRIE RUSSISCHE OPLOSSINGEN
Volgens de „New York Times"
heeft de Russische minister van Bui
tenlandse Zaken, Gromyko, zijn
Britse collega Selwyn Lloyd in een
persoonlijk gesprek drie oplossingen
voor de Berlijnse crisis voorgesteld,
die echter alle drie voor het Westen
onaanvaardbaar zijn: terugtrekking
van de westelijke garnizoenen uit
West-Berlijn, toevoeging van „sym
bolische" Sowjet-troepen aan de wes
telijke garnizoenen of vervanging van
de westelijke garnizoenen door „neu
trale troepen" onder auspiciën van
de V. N.
Moedige redding
Een Pools jongetje ging Tweede
Pinksterdag met vader en moeder
naar de dierentuin te Wroclaw (Bres
llau). Hij genoot van de aanblik van
de apen, papegaaien, panters, leeuwen
etc., maar de ijsberen waren zijn fa
vorieten. De zevenjarige jongen was
niet weg te slaan van deze mooie wit
te dieren.
Op een gegeven moment kwam
één van de beren dicht bij de omhei
ning. De jongen boog -zich over het
hek heen om een stuk brood in de
muil van het dier te stoppen. De
beer sprong op, greep de hand van
het kereltje en sleurde hem over het
hek de ijver in, die rond het be
renplateau was aangelegd. Zijn ge
schrokken ouders moesten lijdelijk
toezien hoe de beer met het jongetje
naar het plateau zwom. Daar aan
gekomen wierp hij de knaap op de
grond en begon aan hem te rukken,
de andere beren snelden toe. Op dat
ogenblik kwam een jonge metaalbe
werker langs. Hij sprong onmiddel
lijk over het hek, zwom naar het
plateau en viel de beren aan. Het te
hoop gelopen publiek liet zich ook
niet onbetuigd. Door een hagel van
stenen werden de beren achteruit ge-
dreven. De metaalarbeider wist de
der zal blijken te zijn, tot zegen van jongen te grijpen en met hem terug
het Perzische volk. I te zwemmen. De jongen werd direct
naar het ziekenhuis gebracht. Hij
Een karakteristieke foto van de I maakt bij de aankomst van de Sjah I Perzië telt 20 miljoen zielen. Debloedde hevig. De artsen hebben in-
Sjah van Iran en zijn gastheer, ko- voor zijn staatsiebezoek aan Dene- bevolking neemt ieder jaar toe met middels reeds meegedeeld, dat hij
ning Frederik van Denemarken, ge-1 marken. I 50.000 nieuwe burgers. buiten levensgevaar is.
WANNEER ONTSTOND
HET EERSIE LEVEN?
Een Sowjet-geoloog, dr. Aleksander
Ronof, beweert het bewijs te hebben
gevonden, dat de eenvoudigste vor
men van leven op aarde een miljard
jaar geleaen zijn ontstaan.
Volgens 't Sowjet-persbureau Tass
zei Ronof in een rapport, uitgebracht
op een geologische conferentie in
Tasj kent in de republiek Oezbek, dit
te hebben ontdekt door bestudering
van de structuur en de scheikundige
samenstelling van sedimentaire for
maties (door bezinking ontstane ge
steenten).
Hij had een grafiek kunnen samen
stellen, waarin de veranderende ver
houdingen van zuurstof en koolzuur
gas in de atmosfeer tijdens de ge
schiedenis van de aarde worden ge
toond. Hierdoor is de tijd aan te wij
zen, waarin de eerste blauw-groene
algen (primitief zeewier) versche
nen. De grafiek toont voorts het tijd
stip waarop de plantengroei en de
eerste planten niet bladeren ontston
den.
Generaal De Gaulle heeft de wes
telijke delegaties naar de conferentie
in Genève meegedeeld, dat hij tegen
het houden van een top-conferentie
in San Francisco is.
De Franse president heeft drie
motieven voor dit standpunt opge
geven:
1. een top-conferentie moet worden
fehouden op neutraal gebied;
aar een top-conferentie voor
namelijk zal gaan over Europese
vraagstukken, moet zij in Europa
worden gehouden;
3. hij zou niet graag willen, dat de
Sowjet-Unie bij een top-confe
rentie in San Francisco zou
pogen propaganda in de V. S. te
maken.
De Gaulle zou aan Genève of We
nen de voorkeur geven.
Brand in Noors
bejaardencentrum
Bij een brand in een Noors bejaar
dencentrum te Oslo, zijn dinsdag mini
stens zeven mensen om het leven ge
komen. Verscheidene bewoners bra
ken ledematen, toen zij van de twee
de verdieping naar beneden spron
gen. Onder de doden zijn twee broers
en een vrouw. De meesten kwamen
door verstikking om het leven.
Toen de brand uitbrak bevonden
zich 36 mensen op de tweede verdie
ping van het pand.
De brand, waarvan de oorzaak nog
niet bekend is, breidde zich zo snel
uit, dat toegesnelde omwonenden
werkeloos moesten toezien hoe de
oude mensen, gewekt uit hun mid
dagrust, op de ramen sloegen en
wanhopig om hulp riepen. Pas toen
de brandweer arriveerde kon een be
gin worden gemaakt met het redden
van de ingesloten mensen.
De geredden hebben al hun bezit
tingen in het tehuis verloren.
MERKWAARDIGE MEMSEIM
WARMOND
Raadsvergadering. De raad komt
dinsdag 26 mei a.s. in openbare ver
gadering bijeen. Agenda o.a. vast
stelling van een grond- en bouwvoor-
schot aan de woningstichting War-
munda, stichting van een Herv. kleu
terschool, onbewoonbaar-verklaring
woning Straat ter Leede, aanschaf
fing van een toga voor de ambtenaar
van de burgerlijke stand, uitbreiding
van de straatverlichting, crediet tot
verbetering van de woning Dorps
straat 12.
Postduivenvereniging „Warmond".
Genoemde vereniging hield een wed
vlucht van St. Christain Hornu, 202
km. In concours waren 118 duiven.
Gelost om 10 uur. Eerste duif 13.39.35
uur, laatste duif 13.51.32 uur. Dr. J.
Venker 1-2-7-17-18-23; P. Vogelen
zang 3-5-11-16; J. Kortekaas 4-9; B.
Oskam 6-24; J. de Weerd 8-14-20; J.
van Seggelen 10; Chr. Braun 12-15;
J. Smeets 13; J. Diemei 19; Jac. van
Niekerk 21; J. Roest 22.
Succes. Op het in Soest gehou
den nationaal muziek-concours be
haalde de Warmondse Fanfare in de
ere-afdeling een tweede prijs.
WASSENAAR
Postduivenvereniging „De Ge
vleugelde Vrienden" 1ste Pinkster
dag werd een wedvlucht gehouden
vanuit St. Ghislain Hornu, afstand
plm. 200 km. In concours stonden
153 vogels, die gelost werden om 10
uur. Aankomst 1ste duif om 13.22.31
uur. De uitslag was als volgt: J. H.
Groeneveld 1, 3, 5, 8, 11, 13, 16, 20;
W. v. d. Zwaan 2, 17, 25; J. M. Bre-
derode 4, 7, 15; J. C. B. Brerode 6,
8, 21; L. Farla 9, 26; J. Parlevliet 10,
12, 29, 30; J. P. Brederode 14, 22; B.
Brederode 19, 28; J. H. M. Brouwer
23, 27; A. G. Visser 24, 31.
