Expeditieleden liepen een »blokje
om« en legden een visite af
Neem geen noiitie van
de gastvrouw
Hei verse waier komt in groie
hoeveelheden Rijnland binnen
Maar waakzaamheid blijft
onverminderd geboden
Glazige aardappel
vrienschaps-gift
UONDERDAIj 14 lVlxa ijJi)
UE LE1DSE COURANT
Nieuw Guinea, land van verrassingen
De eerste veertien dagen hier in het basiskamp aan de rivier de Sibil zijn
achter de rug en ik moet werkelijk op de kalender kijken om me te over
tuigen dat ik pas zo kort hier ben. Het land en volk, waar ik eerst zo vreemd
tegenover stond, is me al volkomen eigen geworden. Ook met de vele regen
buien en de soms zo lage temperaturen hier in het bergland, ben ik ver
trouwd geraakt. Het klinkt mischien wel onwaarschijnlijk als ik zeg, dat hier
in het hart van Tropisch Nederland het weer bijzonder slecht is en dat er
dagen voorbij gaan, zonder dat we de zon zien. Zo viel er vorige week in
één nacht zelfs 55 mm. regen! Maar ook dat went. Hierbij moet natuurlijk
wel in aanmerking worden genomen, dat we in Holland, wat het weer
betreft, ook niet bepaald verwend zijn.
of modder, of soms droge grond, dat
maakte geen verschil! Het duurde
nog even, en toen gaf ik het ook
maar op. Je bleef toch niet droog en
het steeds opzoeken van geschikte
plekjes was reuze vermoeiend. Het
pad ging al slingerend, soms dalend
maar meestal klimmend, steeds die
per de rimboe in. Boven ons hoofd
was een koepel van groen, met hier
en daar een open plek.
Het was verbluffend te zien, hoe
onze gidsen zich hier voortbewogen.
Met een gemak dat aan het ongeloof
lijke grenst trokken ze voort, waarbij
ze heel dikwijls op ons moesten
wachten. Het was hun aan te zien
dat ze ons maar grote stumpers von-
dèn. Ik vrees dan ook dat we toen
heel wat van ons prestige hebben
ingeboet.
Overal troffen we op onze weg om-
gevallen boomstammen aan, die soms t and.r. ka_mM
dik maar meestal dun waren. Met
veel moeite kropen we over deze
willen houden. Misschien om hier- rug. Onze gidsen werden uitbetaald De trotse jagers van de Sibilvallel
zwiepende obstakels heen. Af en toe
we vóór het donker in het basiskamp
terug wilden zijn, konden wij dit niet
i i lel Uc VV UUCll AJJXi, AUliUCU WIJ Uil* UlCt
rustten we wat en probeerden enigs- d B Door de goede opening - de
zins op adem te komen, wat echt wel„r__
Ti - t andere was namelijk voor vrouwen
Sterrengebergte onvóorstribaa^ bestemd!! traden we weer naar
zwaar en dit oriëntatietochtje deed
ons dat wel ondervinden.
„Goed volk".
Op een gegeven ogenblik werd het
pad iets breder en vrijwel tegelijker
tijd begonnen onze gidsen zoiets als
„Joe-joe" te roepen. Verwonderd ke
ken wij elkaar aan, maar ir. Reynders
legde ons uit dat dit betekende, dat
er tegenliggers kwamen of dat we
een kampong naderden. Dit laatste
bleek het geval te zijn. Het geroep
betekende dat wij goed volk waren.
Nadat wij over een tamelijk brede
kloof gesprongen waren en nog een
steile helling genomen hadden be
reikten we de kampong Koekdmg.
Vermoeid zegen we op een boom
stronk neer en zeiden enige tijd niets
meer. Als men in Holland het woord
„kampong" hoort, denkt men veelal
aan een soort dorpje met wat huisjes
en een pleintje. Dit is echter geheel
niet het geval met Koekding.
Dit is een grote modderige vlakte
met volkomen willekeurig geplaatste
huisjes. Deze huisjes staan op palen
ongeveer een halve meter boven de
grond. Ze zijn gemaakt van dunne
boomstammetjes met een dak van
wat platen boomschors.
Hier zagen we ons geplaatst tegen
over een van de meest primitieve
wijzen van huisvesting. „Laten we nu
niet denken dat we deze mensen ge
lukkiger kunnen maken, maar op de
duur kunnen we ze toch wel een be
tere woning geven", dacht ik zo bij
buiten. Na enige malen nadrukkelijk
„Jaap - Jap" (dat wil zeggen: „Goed
zo - prima") gezegd te hebben gingen
we weer op weg. Onze gidsen hadden
netjes op ons gewacht.
Op de terugweg was het pad door
met lucifers en tabak.
Mijn eerste kennismaking met de
rimboe had ik gehad. Onverdeeld
meegevallen was het niet, maar toch
waren we allen van plan binnenkort
de kennismaking met een tocht van
enige dagen te hernieuwen. Dit rim
boe-lopen is fascinerend en deze
tocht zal, nu we allen zo'n beetje ge
acclimatiseerd zijn, aanstaande
poseren in groot tenu voor de foto
graaf.
Moeilijke verbindingen.
De verbinding met de bewoonde
wereld gaat hier nogal moeilijk. Door
de aanhoudende regenval is de toe
woensdag plaats vinden. We gaan stand van het vliegveld zeer slecht
dan naar Katern, ten zuid-oosten van geworden en ook de laaghangende
het kamp. Het is de laatste opvoer- bewolking steekt nog dikwijls een
de inmiddels weer gevallen regen nog basis van het expeditiemateriaal, 3 spaak in het wiel. Het laatste vlieg-
veel slechter geworden. Hier ont- dagen heen, één dag rust, 3 dagen tuig dat hier de vorige week landde
moetten we nog enige vrouwen, die terug. Zodat we, als alles goed ver- zakte met één wiel tot over zijn as
in de modder. Het is er met vereende
krachten weer uitgetrokken.
Over de vogels en zoogdieren, die
ik op de tocht naar Katern hoop te
verzamelen vertel ik U een volgende
keer.
Ok-Sibil, 29 april 1959
JOHN J. STAATS
hout of bataten torsten. Opmerkelijk loopt over een week weer terug kun-
is het, dat hier in Sibil de vrouwen 1 nen zijn.
de zware vrachten moeten dragen.
Het wordt ernst.
Na eerst nog enkele valpartijen te
hebben gemaakt kwamen wij vlak
voor het donker in het basiskamp te-
Tijdens deze tocht hoop ik te kun
nen beginnen met het verzamelen
van vogels en zoogdieren, terwijl er
ook ethnographica en allerlei gege
vens verzameld zullen worden over
het te doortrekken gebied.
Gewoon doorlopen.!
Verleden week hebben we een trip- Snel Bing het nog be'^kkelijk goe-
je (nu ja, tripje!) gemaakt naar de de Pad °.ver/" aen s0°rt. zacht„e b.r«'
j J rJ.. 7 6 j waarin je tot de enkels wegzakte.
staat als men de groente maar goed
wast met leidingwater.
De schade, welke is aangericht
aan de visstand blijkt buitengewoon
groot te zijn. Het gif tast het cen
trale zenuwstelsel der vissen aan
waardoor de vissen in kringen gaan
rondzwemmen en blind worden. De
verleden jaar uitgezette pootaaltjes
ten behoeven van de beroepsvisse
rij zijn geheel vernietigd, ook het
Iy lx i - kuit, dat de vissen in deze tijd van
k mir 7PlTT.atPr i burgemeesters van Alphen, Boskoop en Gouda bijeen om te bespreken welke het jaar schieten, is dood. De schade,
*®to?emeke k°P- De intelligente beDaalde voordelen 1 maatreSe,en nog moeten en kunnen worden getroffen tegen de water- i welke het verontreinigde water in
XenmmLtanm oZjTmmJg hadd~kZo°fs b^.ïlvteer met groteWelkc *,ch thans over ^"«oUnd heeft j Alphen en omstreken heeft veroor-
met de primitieve "Sg dHf spleten erin bijzonder praktisch, daar "'^"reid. ^akt, loopt zeker m de honderd-
man op zijn gezicht heeft aangebracht a* ke* afval er door heen valt. Op
de duur wordt dit door de regen wel iyfQTQ SCHSOG
Vandaag komen te Alphen aan den Rijn vertegenwoordigers van het
ministerie van Volksgezondheid, van de Provinciale Waterstaat, het Hoog
heemraadschap Rijnland, het Rijksinstituut Zuivering Afvalwater en de
weggespoeld.
Ook eventuele reparaties zijn ge-
makkelijk uit te voeren, materiaal is aai) VISSlaflU
er voldoende.
De bewoners, die thuis waren, kwa- I Als vaststaand kan worden aan-
kampong Koekding; Als gidsen fun- i waarin je tor oe exurexs we*«uu«. men naar buiten en bekeken ons met - genomen, dat de vergiftiging is ver
geerden een drietal knaapjes, die tij- 1 In het begm Probeerde ik steeds van een welwillende nieuwsgierigheid. oorzaakt door schadelijke afvalstof-
deliik onttrokken werden aan de stronk tot stronk of op een ander Het waren hoofdzakelijk wat mannen fen, welke afkomstig zouden kunnen
wegenaanleg in het kamp. Gelukkig dr00g Pleki® te springen met de be- met kinderen; de vrouwen waren 1 zijn dit is nog niet uitgemaakt
was het droog toen we od weg gingen doeling, zo lang mogelijk droge voe- niet aanwezig. Die verzamelden houtvan de vuilnisstortplaats bij Goude-
Het pad begon vlak achter de be- ten te houden, doch dit droog blyven 0f waren in de tuin bezig. Door ge- i rak aan de Hollandse IJssel, waar
stuurspost en het was volgens mij i slechts een illusie^ baren beduidden wij, dat wij graag o.a. de fabrieken van Pernis en Rot-
nogal smal en vrij rommelig. Maar h»e meer ervaren meuw-uuinea-
dat zou nog wel erger worden' loPers' zoals lr' Reynders en dr. Ver-
aat zou nog wei erger woraen. 1 stappen, liepen gewoon door; water
was slechts een illusie.
De meer ervaren Nieuw-Guinea- eens zo'n huisje van binnen wilden
zien.
Op visite.
Toen wij echter binnen wilden
stappen werd ons duidelijk gemaakt
dat we van een andere, hoger ge
legen ingang gebruik moesten maken.
Met enige moeite persten we ons
terdam (BPM) hun afval storten.
Vrijdag j.l. werd te Gouderak een
scheepslading afval van de BPM
gestort en sindsdien deden zich de
verschijnselen voor.
Tot dusver zijn als maatregelen
genomen: een versnelde waterver
versing in polders in het besmette
gebied en een tijdelijk stortverbod
door de vrij nauwe opening en gin- j voor chemische afvalstoffen bij Gou-
gen maar direct zitten daar dit huisje i derak. Indien nodig zal vandaag een
niet op onze lengte berekend was. algemeen zwemverbod in een groot
Het interieur was zeer eenvoudig; i deel van Zuid-Holland worden af-
er was namelijk niets dan wat pijlen gekondigd.
en een boog en hier tegenover hing i
het kostbaarste bezit van onze gast- j Uït alle macht.
heer: een groot mes. I Bij Katwijk werd vannacht een
duizenden guldens,
vergiftiging is getroffen ingela-| Bij de gemeente en de politie van
ten en tevens kon veel besmet water i Alphen regent het klachten over de
in de Noordzee worden geloost waar- j ondragelijke stank van de vissen-
mee vele duizenden vissen konden
worden afgevoerd. Maar in vele
vaarten, kreken en sloten liggen nog
massa's vis welke niet met de stro
ming werden meegesleurd.
Over het algemeen schijnt het
zwemverbod in de verschillende ge
meenten goed te worden opgevolgd.
Wellicht ten overvloede willen wij
toch nog wijzen op een mededeling
van de directeur van de GG en GD
te Leiden, dat op grond van door de
geneeskundig inspecteur van de
volksgezondheid gegeven inlichtin
gen, i.v.m. de opgetreden massale
vissterfte de bevolking ten sterkste
wordt afgeraden te zwemmen of ge-
cadavers in de Oude Rijn. De men
sen uit de naatste omgeving kunnen
met deze warmte geen enkel raam
openzetten en men weert uit alle
macht de vliegen, die op het voedsel
gaan zitten nadat ze van de vis zijn
afgekomen. De gemeente schijnt niet
veel aan deze toestanden te kunnen
doen. Rijnland en de provincie heb
ben alleen iets over het water ter
plaatse te zeggen, beweren de ge
meentelijke autoriteiten.
Besmetting neemt af.
Op het Hoogheemraadschap Rijn
land was men van mening, dat de
- - toestand geconsolideerd is; de be-
bruik te maken van open water m smetti graad nam al af lnmid_
het waterschap Rijnland en de daar. dels is het niet ^kend, hoelang de
op uitkomende toeteren. Dit BeWt vergiftiging kan doorwerken De
dus ook voor Leiden en omgeving! verschijnselen zijn al doorgedrongen
tot Leimuiden, op het Braassemer-
Groente goed spoelen. meer en men heeft zelfs dode vissen
Veel huisvrouwen hebben onsgevonden in de Leidsevaart naar
reeds gevraagd, of het gebruik van I het noorden toe. En steeds meer
groenten in deze alarmerende dagen kinderen zoeken frisse verpozing in
gevaar voor de gezondheid kan op- een tobbe met leidingwater....
leveren. Wij hebben ons in verbin-
Opeens werd de andere deurope-1 grote hoeveelheid vers water in het I ding gesteld met de geneeskundige I
nig verduisterd en mevrouw kwam gebied van het Hoogheemraadschap dienst, waar men ons verzekerde Deze foto van de vissen-sterfte is van
binnen. Toen ze het bezoek zag wilde i Rijnland dat het zwaarst door de I dat er in dit opzicht geen gevaar be- I morgen genomen te Alpen a. d. Rijn
ze zich terugtrekken, maar haar ge-1
maal zei dat ze er bij moest komen
zitten. Ze had een enorme stapel
hout bij zich, welke zij haast niet
naar binnen kon krijgen. Ik zat vlak
bij die deuropening en wilde wat op-
zijschuiven om het binnenbrengen
van het hout te vergemakkelijken.
Ir. Reynders zei mij dit niet te doen,
daar je van vrouwen, in gezelschap
althans, geen notitie moet nemen.
Schuw ging ze tenslotte vlak naast
haar man zitten.
De man en enige buren, die ook
naar binnen gekomen waren, boden
ons bataten aan, die gepoft werden in
een van klei gemetselde vuurplaats,
waarin takjes lagen te gloeien. Ieder
een had plezier toen ik, om mijn
handen niet te branden, deze gloei
end hete bataten van de ene hand
in de andere gooide. Nadat ik de
schil eraf gekrabd had, kon ik de
eerste hap nemen, eerlijk gezegd viel
de smaak mee; het deed me denken
aan een zoete, glazige aardappel.
Na twee happen had ik er echter
al genoeg van en bood de bataat aan
mijn buurman aan. Deze vond dit
kennelijk een vriendschapsgebaar.
Wij op onze beurt gaven een rondje
tabak (in Sibils: „Sawoek"), dat
graag geaccepteerd werd. Hierna ge
baarden we dat we weer wilden op
stappen. De eigenaar van het huis
had ons kennelijk nog wat langer
Op de drempel van zijn woning doet
de kampongbewoner zijn kleine huis
houdelijke karweitjes.
