S)e £eidóe(9oti/fca/nt
Deportaties, moord en dwangarbeid na
vriendelijke woorden van Pantsjen Lama
RODE TERREUR IN TIBET:
De Quay
op de
toch nog even
brede basis
Wil De Quay toch op
brede basis landen?
Broer van Dalai Lama
vraagt hulp
OPTIMISTISCHE LUNS
IN WASHINGTON
weer f
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
Telefoon; Directie, Abonnem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594; Advertent.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPFNGRACHT 32
Giro 103003. Abonnemenspr. f 0.59 p.w., f 2.55 p.mnd., f 7.50 p. kwart.
DONDERDAG 2 APRIL 1959
50ste JAARGANG
No. 14676
Franco p.p. 8.-
Advert.: 17 ct p. nun. Telefoontjes f 1.50
Strijd
laait weer op
rond Lhasa
Volgens het persbureau Nieuw-
China heeft de Pantsjen Lama, de
Tibetaanse leider die met de Chinezen
samenwerkt, in zijn residentie te Sji-
gatse verklaard dat hij hoopt dat de
Dalei Lama spoedig bevrijd zal wor
den.
Hij zou voorts gezegd hebben al
het mogelijke te zullen doen om zijn
taak als waarnemend voorzitter van
de (door de Chinezen) gesteunde
„voorbereidingscommissie" voor Ti
bet naar behoren te vervullen en de
Chinezen daadwerkelijk te zullen bij
staan bij het neerslaan van de op
stand.
De oudste broer van de Dalei Lama,
de 37-jarige Thoebten Norboe, heeft
woensdag te New York een beroep
gedaan op de vrije wereld om zoveel
STUDIELOON?
Sinds de Wiardi Beekman Stichting
(het rapport „Gelijke kansen" heeft
uitgebracht, waarin de invoering van
een progressief studieloon wordt be
pleit, is deze kwestie weer meer in
het middelpunt der belangstelling ge
komen. He. is speciaal de P. v. d. A.
geweest, die hiervoor in de Kam^r
nogal eens heeft gepleit. De P. v. d. A.
heeft dit rtudieloon nu zelfs als punt
opgenomen in haar verkiezingspro
gramma en zij eist daarin voor de ko
mende periode een wettelijke rege
ling van studiekostenvergoeding voor
het voortgezet en hoger onderwijs.
Reeds in 1950 heeft het Verbpnd
van wetenschappelijke onderzoekers
een actie gevoerd voo de uitkering
van een uniform stadentenloon aan
alle studenten. Er zijn toen hiertegen
van allerlei zijden nogal ernstige be
denkingen gerezen. De gedachte aan
dit studieloon is echter in andere
kringen blijven doorwerken en wordt
nu door de P. v. d. A. opnieuw gelan
ceerd.
mogelijk steun te verlenen aan de
duizenden Tibetanen die uit hun land
zijn gevlucht i.v.m. de strijd tegen de
Chinese communisten.
Thoebten Norboe, die al drie jaar
in de VS woont en studeert, verklaar
de op een persconferentie dat er vol
gens de laatste cijfers op het ogen
blik 18.000 Tibetaanse vluchtelingen
in India zijn.
Uit Kalimpong wordt gemeld dat
de Chinezen duizenden soldaten met
vliegtuigen naar Lhasa brengen. Zij
beschieten met zwaar geschut groe
pen opstandige Khamba's plm. 40 km
ten zuiden van Lhasa. Al deze Chi
nese versterkingen zouden ingescha
keld worden bij een grootscheepse po
ging om de opstand van de Khamba's
neer te slaan.
In welingelichte kringen in Ka
limpong verklaarde men dat de
Chinese jagers die voortdurend pa
trouilleren boven het gebied van
de rebellen moeien trachten de
vluchtende Dalei Lama op te spo
ren. Men hechtte weinig geloof
aan de berichten over het neerla
ten van Chinese parachutisten, die
de Dalei Lama zouden moeten on
derscheppen.
Volgens Nationalistisch Chinese re
geringskringen op Formosa hebben de
anti-corn *minis tische Khamba-stam-
men in het grensgebied van Bibet en
Sikang 300.000 man bijeen gebracht
voor §en offensief tegen Lhasa.
Volgens berichten in Nationalistisch
kranten verloopt het „dropipen" van
voorraden voor Tibetaanse rebellen
door Nationalistische vliegtuigen be
vredigend.
Communistisch Gliina brengt per
vliegtuig duizenden soldaten naar Ti
bet met het oog op mogelijke nieuwe
acties van de opstandelingen, aldus te
Kalimpong ontvangen berichten.
Deportaties.
In scherpe tegenstelling met de uit
latingen van de Pantsjen Lama zijn
berichten dat de Chinezen tussen de
5.000 en 10.000 Tibetanen uit Lhasa
hebben weggevoerd. Kennelijk voor
het verrichten van dwangarbeid. On
der de gearesteerden waren alle
dorpshoofden.
Verder wordt bericht dat 15.000
Chinezen in het Tsoembi-dal zijn aan
gekomen, dat dicht bij de grens met
India ligt. Zij doorzoeken alle hui
zen. Tibetanen die bezwaar tegen
huiszoeking maken, worden gevanke
lijk weggevoerd.
De communistische Chinezen halen
duizenden Tibetanen op en brengen
ze weg in vrachtauto's, waarsohijnli'k
naar dwangarbeidskampen, aldus me-
dede 'ngen van betrouwbare zijde. De
Chinezen hebben ook de bewaking
van het Indische consulaat-generaal
te Lhasa, de hoofdstad van Tibet ver
scherpt en een Indische boodschapper
toegang tot het Chinese buitenlandse
bureau daar dicht/bij geweigerd.
Doodgeschoten.
Volgens van Tibetaanse zijde te
Nieuw Delhi ontvangen berichten
hebben de Chinese communisten hon
derden van de vierduizend door hen
te Lhasa gevangen genomen Tibeta
nen, na een summiere rechtspraak,
doodgeschoten of opgehangen.
Het ophangen zou geschied zijn aan
de takken van bomen en de Chinese
communisten zouden de lijken ver
scheidene dagen hebben laten han
gen.
Van dezelfd zijde wordt verno
men dat te Lhasa nog steeds de staat
van beleg geldt. De inwoners van
de Tibetaaase hoofdstad zouden hon
ger lijden, daar er niet voldoende le
vensmiddelen worden aangevoerd.
Uit betrouwbare bron in New
Delhi wordt vernomen dat er bij de
opstand in Lhasa meer dan 3.000 men
sen om het leven zijn gekomen. On
der de slachtoffers zouden zich tal
rijke vrouwen bevinden.
Minister Luns heeft gisteren bij
zijn aankomst te Washington ver
klaard optimistisch te zijn ten aan
zien van de komende bijeenkomst
van de NAVO-raad. Hij was van oor
deel dat er eenheid van doel zal
zijn. In dit verband zei de minis
ter, dat de recente bezoeken van pre
mier Macmillan van Engelanu aan
Washington, Parijs en Bonn „misver
standen" uit de weg hadden geruimd.
De ministers van buitenlandse za
ken van de westelijke grote vier, heb
ben in een communiqué verklaard,
dat zij een reeks „nuttige" bespre
kingen hebben gevoerd ter voorberei-
wijks worden omgezet is een beurs 4
fonds perdu.
Die renteloze voorschotten voelen
vele studenten echter als een zware
last, waarvan zij de gedachte reeds
meetorsen tijden." hun studie. Bij het
begin van hun loopbaan zitten zij dan
met een aanzienlijke schuld, die in
de tijd van tien jaar moet worden af
gelost.
Op zich is het systeem van rente-
Gaat het erom zoveel mogelijk be-j loze voorschotten een goed systeem,
gaafde jongeren de kans te geven op maar men zou ze al spoedig moeten
zekerheid van 100% en des te erger
is dan ook deze indirecte aanslag op
de persoonlijke vrijheid en verant
woordelijkheid.
Hoe men dit een strijd voor de vrij
heid kan noemen, ontgaat ons ten
enemale. Het lijkt veeleer op een be
dreiging van de vrijheid.
1 -gere studie dan kan men dit ook
bereiken via het stelsel van studie
toelagen, zoals dat heden ten dage
functioneert. De post voor de Rijks
tudietoelagen is de laatste jaren met
vele millioenen toegenomen. Men kan
ook dit systeem uitbreiden. Tot nu
Bij de viering van het eerste lus
trum van de Werkstudentenliga heeft
prof. Minnaert uit Utrecht de strijd
voor invoering van het studieloon be
stempeld als een strijd voor de vrij
heid. Precies hier ligt de kern van het1 was het zo, dat meestal begonnen
conflict bij voor- en tegenstan-1 wordt met renteloze voorschotten, die
ders. Want wat de ene een strijd voor J jij gebleken ijver en geschiktheid dik-
de vrijheid noemt, noemen de tegen-
standers van het studieloon juist een
bedreiging van de vrijheid.
Men kan bij het systeem van studie-
loon natuurlijk uitgaan van de overi-
gens goede gedachte, dat aldus aan
zoveel mogelijk begaafde jongeren,
die anders niet in staatz ouden zijn
hogere studies te maken, hiertoe de
gelegenheid geboden wordt. Maar met
vrijheid heeft dat o.i. niets te maken.
Integendeel men gaat aldus sterk de
kant uit van het systeem der com
munistische dictatuurlanden, waar de
Staat bepaalt, wie er mag studeren en
wie niet.
De Staat geeft dan immers het stu
dieloon en het is dus in feite de Staat,
die bepaalt of een jonge man of meis
je zal mogen studeren. Aldus wordt
ook de verantwoordelijkheid van de
ouders verlegd naar de overheid.
Het rapport van de Wiardi Beek
man Stichting beveelt aan de toegang
tot het hoger onderwijs afhankelijk
te maken van een drietal factoren te
weten: de resultaten van het middel
baar of voorbereidend hoger onder
wijs, het oordeel van rector en leraren
over de geschiktheid tot het volgen
van hoger onderwijs en een psycholo
gisch onderzoek.
Hier rijst ook al de vraag of deze
drie factoren voldoende objectiviteit
waarborgen om op grond daarvan zulk
een ingrijpende beslissing te kunnen
nemen. Er is meer. Al gaat het rap
port van de Wiardi Beekman Stich
ting niet zover, dat het de toegang tot
de universiteit wil ontzeggen aan hen,
die gewogen zijn en te licht bevon
den, het wil toch wel iets anders: na
melijk een aanzienlijke verhoging van
het collegegeld voor hen, die voor ho
ger onderwijs niet geschikt worden
bevonden.
Men heeft daarvan echter nooit een
omzetten in een beurs, als de resulta
ten véin de studie bevredigend zijn.
Via een uitbreiding van het systeem
der beurzen kan men hetzelfde resul
taat bereiken, dat de Wiardi Beek
man Stichting beoogt, Dan blijft te
vens de verantwoordelijkheid der
ouders en de persoonlijke verantwoor
delijkheid van de student onaange
tast.
ding van de bijeenkomst met de
Russen op 11 mei en dat zij besloten
hebben op 29 april weer in Parijs bij
een te komen om „verdere voorberei
dingen te treffen".
Minister Luns sprak tegen, dat er
grote verschillen van mening bestaan
tussen de grote drie over het hou
den van een topconferentie na de
ministersconferentie, die in mei in
Genève zal worden gehouden. „Er
zijn nuanceringen in de meningen
van de grote mogendheden wat zij
als een geslaagde ministers-conferen
tie beschouwen. Enerzijds meent men,
dat de samenstelling van de agenda
doorslaggevend is, anderzijds acht
men het belangrijkste de resultaten
van de ministeriële besprekingen
Gedraaide spiis in (rechie) steigers
1
De Allerheiligenkerk in de Engelse plaats Chesterfield, met de befaamde
gedraaide torenspits staat in de steigers. Men behoeft echter niet te vrezen
dat de toeristische trekpleister zal verdwijnen: de steigers dienen alleen
voor onderhouds- en herstelwerkzaamheden aan het houten interieur van
de spits. Binnenkort zal de ruim 75 meter hoge toren, die uit de 13e eeuw
stamt, weer in alle luister kunnen worden bewonderd
over enkele grote punten.
In dit verband merkte mr. Luns
op, dat het overleg van de Britse mi
nister-president Macmillan, na diens
bezoek aan de Sowjet-Unie in de
Westelijke hoofdsteden bepaald mis
verstanden uit de weg heeft ge
ruimd.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
Na uitlating mr Burger
Waarschijnlijk als gevolg van de
verklaring die mr. Burger gisteren
heeft afgelegd over de eventuele
bereidwilligheid van de P.v.d.A.
om aan een gesprek mee te doen, ont
vangt prof. de Quay: de formateur,
vandaag als eerste dit kamerlid. Na
hem volgt prof. Romme.
Goed, dat een straaljager niei niezen kan
Hoogstwaarschijnlijk wil prof. De
Quay weten of er nog werkelijk ver
andering is gekomen in de houding
van de socialisten. Het is mogelijk,
dat er toch nog een brede basis voor
het kabinet gelegd wordt. Zoals be
kend is informateur prof. Beel tot de
conclusie gekomen, dat op het ogen
blik met de socialisten geen kabinet
te vormen valt. De formateur grijpt
nu dus de laatste kans voor de brede
basis.
De verklaring van mr. Burger ech
ter, zoals wij die gisteren gepubli
ceerd hebben, is niet duidelijk ge
noeg, gesteld, om prof. De Quay enige
grond voor optimisme te schenken.
Mr. Burger heeft gezegd: de
katholieke en protestantse par
tijen zijn nooit bij ons gekomen
om te vragen of er enige overleg
mogelijk zou zijn. De bewering,
dat dit overleg niet tot stand zou
kunnen komen mist dus elke
grond.. Men heeft het immers nog
niet eens geprobeerd.
Ondanks deze uitlating ziet het er
niet naar uit dat de socialisten toch
nog in het kabinet plaats zullen ne
men.
Morgen spreekt prof. De Quay met
prof. Oud van de VVD. En daarna
zullen waarschijnlijk de christelijke
leiders aan het woord komen.
Op 1 en 2 april houdt de Koninklijke Nederlandse vereniging voor luchtvaart de jaarlijkse nationale jeugd-
luchtvaartdagen, ditmaal op de vliegbasis Soesterberg. De bedoeling is de jeugd in aanraking te brengen met
de vele facetten van de luchtvaart en haar hiervoor belangstelling in te boezemen. Woensdag, op de eerste
dag, waren 1.500 jongeren op de vliegbasis aanwezig. Zoals de foto laat zien, waren er knapen bij, die het
neusje van de straaljager van heel dichtbij wilde zien.
Kans op opklaringen
Terwijl vochtige lucht van ocea-
nische oorsprong in de afgelopen
I nacht ook tot het zuidoosten van ons
land doordrong, ontwikkelde zich
boven de Britse eilanden een ge-
i bied van hoge luchtdruk dat nu over
I de Noordzee naar het Oosten trekt.
Onder invloed hiervan stroomde
I met zwakke noordoostelijke winden
j iets drogere lucht het noorden van
het land binnen.
Een storing die gisteren by de Azo-
rea lag, trekt langs Ierland en Schot
land naar het noordoosten. Onder in
vloed hiervan wordt de v/ind in ons
land zuidelijk waardoor de kans op
opklaringen groter wordt en de tem
peraturen zich in stijgende lijn gaan
bewegen. Het front van de storing
kan ons land morgen niet bereiken,
zodat droog weer kan worden ver
wacht.
Weersverwachting medege
deeld door het KNMI, geldig van
donderdagavond tot vrijdag
avond, opgemaakt te 11.45 uur.
OPKLARINGEN
droog weer met in de nacht en
ochtend hier en daar mist, maar
morgen op vele plaatsen opkla
ringen met hogere temperaturen
dan vandaag. Zwakke tot mati
ge wind tussen Oost en Zuid.
3 April zon op 06.13, onder *19.15;
maan op 04.08; onder 14.29.
Hoogwaterstanden
3 April v.m. 12.17; n.m.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
HELSINKI
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
BRUSSEL
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
ZüRICH
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MADRID
ALGIERS
motregen
3 C.
onbew.
3
onbew.
0
onbew.
3
regen
6
mis
8
motregen
9
geh. bew.
10
zw. bew.
10
imst
4
onbew.
3
onbew.
10
geh. bew.
9
onbew.
1
mist
1
onbew.O
onbew.
4
onbew.
3
geh. bew.
1
onbew. -
-2
lichtbew.
9
lichtbew.
11
onbew.
6
zwaar bew.
9
Korreltje
Een ui kan een mens laten huilen,
maar er is nog nooit een gewas ge
vonden, dat ihem kan laten lachen.
