S)e £eidóeSoti/fca/nt
Serie geheime kernontploHingen in Amerika
Macmillan naar Canada
de Ver. Staten
en
De Kal
Kernexplosies
Maar ook van militaire betekenis
P.v.d.A. stemt niet
op dr Kortenhorst
Vandaag antwoord
van Chroesjtsjef
De gulle vriend
Bonn wil 'n raketbataljon oprichten
Minder koud
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
Telefoon: Directie. Abonnem., Drukkerij 20935; Red 20015, 25594
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
DONDERDAG 19 MAART 1959
50ste JAARGANG
No. 1466®
BUREAUX: PAPFNGRACHT 32
Advertent.20826. Giro 103003. Abonnementspr. 0.59 p. w., 2.55 p. mnd., 7.50 p. kwart. Franco p.p. 8.—.
hoog in de lucht
Advert.: 17 ct p. mm. Telefoontjes f 1.50
Groots wetenschappelijk
experiment
Thans blijkt, dat de V. S. in september van het vorig jaar op een hoogte
van circa 480 km. een serie geheime kernontploffingen hebben teweeg
gebracht, zo meldt de „New York Times".
De proeven zijn door de marine genomen onder toezicht van het mini
sterie van defensie en de commissie voor atoomenergie. Zij zijn reeds aan
geduid als het „grootste wetenschappelijke experiment dat ooit is verricht".
Het blad zegt, dat de proeven, die nog niet eerder zijn bekendgemaakt,
niet zouden zijn waargenomen door andere landen en gegevens van grote
militaire en wetenschappelijke waarde hebben opgeleverd. Militair gezien
waren ze vooral van betekenis voor de ontwikkeling van het systeem voor
afweer tegen raketten.
De „New York Times" schrijft dat het experiment bekend staat onder
de naam „Project Argust".
Duizenden mensen zouden bij de waarnemingen die de gehele wereld
hebben omspannen, ingeschakeld zijn geweest.
Het blad zegt, dat het pas tot publikatie van een en ander is overgegaan
nadat gebleken was, dat de Russen op de hoogte waren van de theoretische
gevolgen, die men van kernproeven op grote hoogte kan verwachten.
defensie zich voor beperkte publi
katie hebben uitgesproken.
Het blad weet te melden, dat de
raketten gelanceerd zijn vanaf het
dek van de „Norton Sound" een
15.090 ton metend vliegtuigmoeder
schip, dat enkele jaren geleden is
verbouwd tot een schip voor het doen
van raketproeven.
Voor de wetenschap is speciaal van
belang dat men door de proeven een
flinke dosis nieuwe kennis heeft ver
worven over het magnetische veld
van de aarde en de aard en werking
van de stralen in de bovenste lucht
lagen en de ruimte.
Om het resultaat van de proeven
nauwkeurig te kunnen bepalen,
moesten twee kunstmanen en een
aantal raketten gelanceerd worden.
De „New York Times" zegt, dat de
Russen mogelijk op de hoogte waren
van het experiment, omdat de „Ex
plorer IV" dicht genoeg in de buuft
van het luisterstation voor satellieten
te Tasjkent is gekomen om waar
nemingen mogelijk te maken.
Om zeker te zijn van het succes
van het experiment is het drie keer
herhaald. Elke proef hield een kern
explosie in, aldus het blad.
Volgens de „New York Times" is
er onder de deelnemers aan het pro
ject soms nogal heftig gedebatteerd
over de vraag of dé resultaten al dan
niet bekend moesten worden ge
maakt.
De geleerden waren voorstanders
van bekendmaking, de militaire en
politieke leiders waren er echter
tegen gekant.
Kortgeleden zouden echter enkele
topleiders van het ministerie van
Voorzitter 2de Kamer
Aan de andere fractie-leiders in de
Tweede Kamer is door de fractie
voorzitter van de P. v. d. A. een brief
gezonden, waarin wordt medege
deeld, dat de P. v. d. A.-fractie bij
de verkiezing van een voorzitter van
de Tweede Kamer haar stem niet
zal geven aan de reeds 11 jaar als
zodanig fungerende dr. Kortenhorst,
wegens diens gebrek aan onpartij
digheid.
Dit gebrek aan onpartijdigheid zou
aan de dag zijn getreden bij de de
batten na het ontstaan van de kabi
netscrisis in december.
Ook zonder de stemmen van de P.
v. d. A. zal de heer Kortenhorst
tot voorzitter kunnen worden geko
zen, doch het is de vraag,' wat de
ATLAS GELANCEERD
Op Cape Canaveral is gisteravond
:n intercontinentaal ballistisch pro
jectiel van het type „Atlas" gelan
ceerd. Het is de bedoeling, dat de
raket 'n vlucht maakt van 24.900 km.
Men zal een poging doen de neus-
kegel onbeschadigd in handen te krij
gen. De neuskegel heeft een andere
vorm dan gebruikelijk. Tot nu toe
zijn raketten van dit type altijd ge
lanceerd met een stompe neuskegel.
Drie tegelijk.
Binnenkort gaat men op Cape Ca
naveral proberen met een kunst
maanraket van het type Vanguard
drie voorwerpen tegelijk in een baan
om de aarde te brengen.
Die voorwerpen, die samen ruim
33 kilo zullen wegen, zijn:
1. de laatste trap van de lanceer-
raket;
2. een bol van plastic met 'n door
snede van 33 cm. waaruit een
zestig centimeter lange arm
steekt waaraan een magneto
meter is bevestigd;
3. een ballon met een doorsnede
van 75 cm. die pas in de wereld
ruimte zal worden opgeblazen.
De laatste trap van de raket weegt
ongeveer 22 kilo, de bol van plastic
ongeveer 9 kilo, en de ballon iets
minder dan een kilogram.
Het is de bedoeling dat met deze
drievoudige kunstmaan het magnetis
me van de aarde en de dichtheid van
de lucht op zeer grote hoogte zal
worden gemeten.
OFFICIëLE BEVESTIGING
Het ministerie van defensie gaf
later een verklaring uit, waarin werd
bevestigd, dat de V. S. in september
boven het zuidelijk deel van de At
lantische Oceaan een serie van drie
kleine kernontploffingen op zeer
grote hoogte buiten de dampkring
van -de aarde hebben teweeg ge
bracht.
Dr. Herbert York, die verantwoor
delijk is voor het wetenschappelijk
onderzoek van het ministerie van
defensie, verklaarde, dat er wegens
de zeer grote hoogte van de ontplof
fingen geen radio-actieve besmetting
op aarde zou voorkomen. De radio
activiteit verspreidt zich op zulke
hoogten in de ruimte, zo zei hij.
Belangrijk overleg
Vandaag zal de informateur prof.
rar. Beel zijn reeds eerder vermelde
werkschema afwerken. Dat betekent
dat hij na gisteren gesprekken te
hebben gehad met prof. Romme
(KVP) en mr. Burger (PvdA)
hedenochtend prof. Oud (VVD) heeft
ontvangen in zijn kabinet. Na de
wekelijkse ministerraad te hebben
bijgewoond zal hij vanmiddag ach
tereenvolgens een onderhoud met dr.
Bruins Slot (A.R.) en met dr. Tilanus
(CH) hebben. Naar wij vernemen
zal de informateur vandaag geen an
deren ontvangen.
De Britse premier, Harold Macmil
lan, is woensdag per vliegtuig in
Canada aangekomen, waar hij be
sprekingen kwam voeren met zijn
Canadese ambtgenoot Diefenbaker
en andere Canadesestaatslieden.
Macmillan, vergezeld van zijn mi
nister van buitenlandse zaken Sel-
wyn Lloyd, verklaarde bij aankomst
probleem aan de door de P. v. d.
A. vooropgestelde eis van een bin
dend- regeringsprogram, waarin met
al haar verlangens rekening zou
worden gehouden, redelijkerwijze
kan voldoen. De kans van een deel
name van de P. v. d. A. 'aan het
TS X .SS*is op het ogenblik
verkiezing van de eerst-plaatsvervan-
gend voorzitter, welke volgens par
lementair gebruik uit op een na de
grootste partij wordt gekozen.
op het vliegveld, dat zijn bezoeken Staten zich het belang van mijr be-
be- sprekingen bewust zijn, aldus Mac
millan.
Men meent in Washington, dat
Macmillan daar vandaag een ver
anderde sfeer zal aantreffen. Van ge
prikkeldheid in het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken over
Macmillans reis naar Moskou en over
zijn pleidooi bij president Eisenho
wer voor het aanvaarden van de
idee van een topconferentie zonder
van te voren voorwaarden te stellen,
blijkt niets meer in de Amerikaanse
pers. Nu wordt gesproken over „een
opklaring van de diplomatieke
lucht".
Macmillan zal ervaren, dat hij
wordt beschouwd als de belangrijk
ste figuur bij de pogingen de Ame
rikaanse regering tot een grote ver
andering in haar politiek te brengen,
zo meende men woensdag te Wash
ington.
Chroesjtsjef heeft de buitenlandse
correspondenten in Moskou uitgeno
digd voor een persconferentie in
het Kremlin, die vanmiddag om een
uur zal beginnen.
Met deze ongebruikelijke stap is
Chroesjtsjef kennelijk voornemens
antwoord te geven op de maandag
uitgesproken redevoering van presi
dent Eisenhower.
Het zal de tweede persconferen
tie zijn, die Chroesjtsjef in Moskou
geeft sinds hij Ruslands hoogste lei
der werd.
De eerste was op 27 november,
toen hij het Westen zes maanden de
tijd gaf om de bezetting van West-
Berlijn te beëindigen.
Dulles weldra
naar huis
De behandeling van minister Dul
les met röntgenstralen is thans be
ëindigd. Hij zal nog een paar dagen
in het hospitaal onder medische con
trole blijven en daarna in zijn huis
in Washington.
Daarna zal hij voor een periode
van herstel de hoofdstad verlaten en,
naar verwacht wordt, ongeveer twee
weken rust houden. Er is nog niet
beslist waar Dulles rust zal houden.
Over de huidige gezondheidstoe
stand van Dulles kunnen de artsen
nu nog geen vast oordeel uitspreken.
Nu de behandeling met röntgen-stra-
len is beëindigd, moeten zij zien hoe
hij reageert.
De Iraakse minister van economi-
regering een gereserveerd of zelfs sche 2aken dr. Ibrahim Koebbah, is
koel standpunt innemen ten opzichte -
van zijn reis noemde hij onjuist. „Ik
geloof dat zowel Canada als de Ver.
De Britse staatslieden zouden van
daar uit Ottawa naar Washington
vertrekken, waar zij met president
Eisenhower en waarschijnlijk ook
met minister van buitenlandse za
ken Foster Dulles zullen beraadsla
gen.
Berichten als zou de Amerikaanse
aan Parijs en Bonn hem veel
moediging hadden geschonken.
Over de besprekingen, die hij te
Ottawa en Washington zou voeren,
zei Macmillan: „Dit overleg zal er
ongetwijfeld toe bijdragen de ver
enigde wil der Westerse mogendhe
den te bevestigen en te consolideren.
Slechts verenigd zullen wij sterk
genoeg zijn om het krachtig vast
houden aan onze beginselen te kun
nen combineren met de bereidheid
tot onderhandelen".
woensdag teruggekeerd uit Moskou,
waar hij een lening van 500 miljoen
roebel (volgens de officiële waarde
ruim 490 miljoen gulden) heeft ge
sloten.
Een grote menigte was ter begroe-
IJzeren krachten voor de actie Dan
Woensdagmiddag, arriveerde de Zwitserse robot „Sabor" op Zestienhovcn.
De „ijzeren man" zal medewerken aan de actie „Dan" ten bate van het
prinses Beatrix poliofonds, op de luchthaven werd Sabor begroet door
mevrouw van Walsum, die hij door tussenkomst van de conferencier Barend
Barendsen een boeket bloemen aanbood.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
ting op het vliegveld verzameld, on-plaatselijk ook evenals de afgelopen
der wie de Sowjet-ambassadeur te nacht nachtvorst optreden. De wind
Bagdad en diplomaten van Oost- blijft in de oosthoek en neemt verder
Duitsland en communistisch China, j af.
Op Spandoeken werd de Sowjet-1
Unie „de grootste bondgenoot" en
„de ware vriend van Irak" ge
noemd.
Rudolf Müller, die één van de
leiders is geweest van Hitiers ge
heime dienst, heeft zich in zijn cel
opgehangen. Hij was vrijdag gearres
teerd en naar de gevangenis van
Ludwigsburg overgebracht.
Raketten met een
kernlading
West-Duitsland is van plan tegen
het einde van dit jaar een bataljon
voor de luchtverdediging, uitgerust
met Amerikaanse luchtdoelraketten,
op te richten. Dit heeft woensdag
een functionaris van het ministerie
van defensie te Bonn bekend ge
maakt. Het bataljon zal voor twee
derde met raketten van het type
„Ajax" en voor de rest met geleide
BURGER'S
BRIEF
Ve brief van mr. Burger, dat de
D'
P. v. d. A.-fractie
Tweede Kamer weigert dr. Korten
horst opnieuw te benoemen tot voor
zitter, werpt een schel licht op haar
neiging in de oppositie te gaan.
Want deze brief is verzonden vóór
mr. Burger in overleg trad met de
kabinets-informateur en diens ziens
wijze omtrent de vorming van een
nieuw kabinet vernam.
Ofschoon er tussen deze brief en
de bespreking geen verband behoeft
te zijn, maakt de brief wel duidelijk,
dat de P. v. d. A. uit is op een toe
spitsing der tegenstellingen, terwijl
de informateur bezig is deze te over
bruggen.
Onkend kan niet worden, dat de
Kamervoorzitter bij de debatten na
de kabinets-crisis bij uitzondering
zijn onpartijdig humeur niet volledig
heeft kunnen hanteren en hij heeft j
dat ruiterlijk erkend. Maar de on- i
wil van de P. v. d. A., hem tot voor-
zitter te herkiezen, stemt te zeer
overeen met haar begeerte in de op
positie te gaan, om in de brief geen
moedwillige overdrijving te zien.
Bovendien is niet te verwachten,
dat de informateur zonder de be
schikking te hebben over een advies
van de SER over consumenten-sub
sidies, huurvraagstuk en het loon-
Kabinetsfabricageontvangsten aan de lopende band
projectielen van het type „Hercules"
worden uitgerust. Laatstgenoemde
raketten hebben een grote reikwijd
te en zij kunnen van een kernlading
worden voorzien.
Het personeel zal uit Westduitsers
bestaan, maar de kernladingén zullen
onder Amerikaans beheer blijven.
Het Amerikaanse leger deelde la
ter te Washington mee, dat er in april
een gevechtseenheid met Redstone-
raketten in West-Duitsland zal wor
den gelegerd ter versterking van de
Navo-strijdkrachten. De Redstone
heeft een reikwijdte van 320 km en
de raket kan van een kernlading
worden voorzien. Het is de tweede
eenheid van dit type, dat naar de
Bondsrepubliek gaat.
De Westduitse minister van defen
sie Strauss heeft woensdag contrac
ten getekend betreffende de Ameri
kaanse supersonische straaljager
„Starfighter F-104". In de V. S. zal
de Bondsrepubliek 66 toestellen aan
kopen, waaronder een tweetal les-
vliegtuigen. Voorts krijgt de West
duitse luchtmacht nog 2000 toestel
len, die in de Bondsrepubliek in li
centie zullen worden gebouwd. De
aflevering van de jachtvliegtuigen
zal, naar
eind van dit jaar beginnen.
HELSINKI
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
verwacht, tegen het ^MSTORDAM
(Medegedeeld door het K.N.M.I.
Geldig van donderdagavond tot
vrijdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
MINDER KOUD
Droog weer met zonnige perio
den, maar vannacht en morgen
ochtend plaatselijk mist of laag
hangende bewolking. Hogere
middagtemperaturen. Zwakke
zuidooostelijke wind.
20 Maart zon op 06.45; onder 18.51;
maan op 13.51; onder 04.11.
Hoogwaterstanden
20 Maart v.m. 12.—
n.m.
Het weer in Europa
Woensdag heeft de informateur, prof. dr. J. L. M. Beel op het Ministerie van Algemene Zaken de fractie
voorzitters van de K.VJ. en de P.v.d.A., resp. de heren Romme en Burger, ontvangen. Deze foto's werden bij
de aankomst aan het ministerie gemaakt.
De Bilt, donderdag 10 uur:
Het hogedrukgebied, dat het weer
in West-Europa beheerst, heeft de
afgelopen 24 uur een versterking on
dergaan bij Schotland, i.adat een de
pressie zich over Noord-Scandinavië
naar de Poolstreken verwijderde. Op
j de Oceaan speelt de depressieactivi-
I teit zich ver /an het Europese vaste-
jland af en de storingen tasten het
hogedrukgebied slechts in geringe
mate aan. Een depressie in de hogere
luchtlagen, die gisteren ae bewolking
deed toenemen, is ons land gepasseerd.
In verband daarmee neemt de bewol
king nu geleidelijk af en komen de
temperaturen overdag op een hoger
niveau.
De komende nacht zal door de uit
straling tijdelijk mist ontstaan en kan
BRUSSEL
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHF.N
ZüRICH
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MADRID
MALLORCA
ALGIERS
geheel bew. 3
mist
onbewolkt
geheel bew.
licht bew.
geheel bew.
zwaar bew.
licht bew.
regen
zwaar bew.
regen
half bew.
Korreltje
Klaag niet om wat gij niet verhel
pen kunt. Poog te verhelpen wat u
klagen doet.
Shakespear®.
