2>c &2icbe(3oti/fca/itt
GROTE VIER MOGEN TROEPEN
IN WEST-BERLIJN
Maar niet te veel,
't is een vrije stad
Verwarde toestand in Irak
De 100.000 eruit
Macmillan sprak te Parijs
met Debré
Zuidoostelijke wind
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPFNGRACHT 32
DINSDAG 10 MAART 1959
50ste JAARGANG
No. 14657
Telefoon: Directie, Ahonnem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594; Advertent. 20826. Giro 103003. Abonnementspr. f 0.59 p. w„ f 2.55 p. mnd., 7.50 p. kwart. Franco p.p. Advert.: 17 ct p. m m. Telefoontjea 11.50
Chroesjtsjef laat weer een eis vallen
Chroesjtsjef heeft Macmillan tijdens diens bezoek aan Moskou laten
doorschemeren, dat hij dacht aan de mogelijkheid om westelijke en Rus
sische troepen West-Berlijn als vrije stad te laten garanderen, aldus heeft
een Britse woordvoerder te Londen verklaard. Diplomatieke waarnemers
achten Chroesjtsjefs zinspeling belangrijk, omdat hij voor de eerste keer
de voorwaarde van een Westelijke terugtrekking uit West-Berlijn heeft
laten vallen.
Ook gisteren heeft Croesjtsjef op een bijeenkomst in Oost-Berlijn gezegd,
dat de Sowjet-Unie goed vindt, dat de grote vier of neutrale landen wat
militairen in West-Berlijn stationeren om de status van vrije stad te hand
haven. Hij verklaarde wederom, dat de spanning in de wereld moet worden
verminderd, o.a. door een Duits vredesverdrag en beëindiging van de
bezetting van Berlijn. „Wij blijven hopen, dat onze voorstellen worden
aangenomen" aldus de premier. Hij verklaarde te beseffen, dat opneming
van West-Berlijn bij Oost-Duitsland „bittere veranderingen" voor dit stads
deel zou meebrengen. Oost-Duitsland had plechtig beloofd zich niet in de
zaken van West-Berlijh te mengen.
O.-BERLIJN IS DE HOOFDSTAD naar zijn mening zijn, de gehele stad
VAN OOST-DUITSLAND
Chroesjtsjef wilde er niet van we
ten, ook Oost-Berlijn bij de vrije
stad te betrekken. Men moet niet
vergeten, zei hij, „dat Berlijn de
hoofdstad van de Duitse demokrati-
sche republiek is. Logischer zou het
HOKJES-
POLITIEK
vele mensen
zenuwachtig,
Gommige mensen,
zijn een tikje
wanneer zij het stemhokje binnen
gaan en het grote vel papier met de
namen der uitverkorenen openvou-
wen.
Het is ook een gewichtig ogenblik
voor iedere staatsburger, het ogen
blik, waarop hij zijn vertrouwen
schenkt aan zijn afgevaardigden.
Door de lichte zenuwachtigheid,
welke hem op dat ogenblik kan over
meesteren, begaat hij dikwijls een
tout.
Een kleine fout kan echter zyn
stem waardeloos maken.
Het invullen van een stembiljet is
een zo simpele bezigheid, dat men
nauwelijks kan voorstellen, hoe er
fouten gemaakt kunnen worden.
Men heeft niet anders te doen dan
één hokje van de tweede lijst, waar
boven geschreven staat „Kath. Volks
partij", naast de naam Romme rood
te maken.
Toch worden er fouten gemaakt,
en niet alleen bij de „or. geletterden",
want zelfs een blad als de „Nieuwe
Rotterdamsche Courant" waarschuwt
zijn liberale lezers;
„Als zü er maar aan willen den
ken dat zij nooit meer dan één
lijst kunnen begunstigen en dat
zij op die lijst nooit meer dan
één hokje rood mogen maken.
De praktijk leert, dat sommigen
dit niet goed weten".
Dus ook degenen, die voorkeur
stemmen willen uitbrengen op lijst 2,
moeten goed weten, dat zij slechts
één hokje rood mogen maken. An
ders is hun stem verloren.
Iedereen is vrij voorkeurstemmen
uit te brengen en deze komen aan de
gehele partij ten goede.
Om vergissingen uit zenuwachtig
heid te voorkomen, geven we het al
gemeen advies: wie Rooms is stemt
Romme, het eerste hokje van de
tweede lijst.
Oostduits gebied te maken.
De premier waarschuwde het Wes
ten voorzichtig met woorden, maar
vooral met daden te zijn. Er moest
geen oorlog komen.
Rusland is bereid de medewerking
van de V. N. bij het garanderen van
de status van Berlijn te aanvaarden.
Aan het slot van zijn toespraak zei
Chroesjtsjef „Lang leve de vrede in
de gehele wereld" en vervolgens riep
hij luid driemaal het Duitse woord
„Freundschaft".
Van officiële Franse zijde is mee
gedeeld, dat uitvoering van Chroesjt
sjefs voorstel om troepen van de
Grote Vier in West-Berlijn te legeren
vele problemen met zich mee zou
brengen. Het voorstel zal daarom
niet beschouwd kunnen worden als
een panacee voor de problemen rond
tegen de communisten aan en maak
te hij zich Nasser tot vijand. Ook hier
zien wij dus weer het Pan-Arabisme
van Nasser botsen tegen het com
munisme en het woelen van deze
stromingen in het Midden-Oosten is
gevaarlijker dan een of andere per
soonlijke rivaliteit tussen een paar
generaals of kolonels.
Hoe het nu precies staat met deze
jongste opstand is nog allesbehalve
duidelijk. De strijd is tot nu toe voor
namelijk gevoerd door twee radio
stations. die zich meer op de propa
ganda voor de eigen zaak toelegden
dan op een betrouwbare berichtge
ving. Radio-Bagdad meldde al direct,
dat de opstandelingenleider S jaw waf
vermoord was, terwijl radio-Mosoel
Chroesjtsjef eveneens doen weten,
dat hij niet ingaat op diens uitnodi
ging. Hij acht zich niet de juiste ge
sprekspartner voor de Russische pre
mier.
Berlijn, zo zei men. Dit voorstel,
waarvan Macmillan zoals gezegd al
op de hoogte was, is uitvoerig te
Parijs besproken.
De Britten schijnen niet afwij
zend te staan tegenover de instel
ling van controleposten in West-Ber
lijn. De bestaande posten van Fran
se, Britse en Amerikaanse troepen
zouden naar de mening van de
Britten „versterkt" kunnen worden
met Russen. De Britse regering zou
van oordeel zijn, dat deze oplossing
het mogelijk zal maken uit de im
passe te geraken..
BRANDT GING ER NIET OP IN.
De Russische minister-president,
Chroesjtsjef, heeft maandag de bur
gemeester van West-Berlijn, Brandt,
uitgenodigd voor een bespreking, al
dus heeft het Westduitse persbureau
DPA gemeld. Een koerier van de
Russische ambassade in Oost-Berlijn t plunderen van winkels van Aziaten
overhandigde de uitnodiging op het op zondagavond. Van de arrestanten
Westberlijnse stadhuis. Brandt heeft I werden later 54 weer vrijgelaten.
Onrustig Njassaland
In het gebied van Mlandje in Njas
saland zijn militairen in actie geko
men tegen Afrikanen. Over de om
vang en de aard van de actie is niets
meegedeeld.
Eerdere berichten maakten mel
ding van een opmars van driehonderd
negers tegen de theeplantages van
Loedjeri in dit gebied.
De politie heeft te Limiboeli in het
zelfde gebied zestig negers aangehou
den, die worden verdacht van het
Opstand schijnt
bedwongen
De berichtgeving uit Irak, waar een
opstand onder de soldaten in het
Noorden is uitgebroken, blijft ver
ward en vol tegenspraak. Dit komt
voornamelijk hierdoor, dat deze revo
lutie niet zoveer op de grond als wel
in de lucht wordt uitgevochten. .De
radio-zenders van Bagdad en van
Mosoel bestoken elkaar met mislei
dende berichten. Het is overigens de
vraag of radio-Mosoel wel in Mosoel
staat, waarschijnlijk bevindt hij zich
op Syrisch gebied.
Volgens de laatste berichten uit
Bagdad is de opstand ih het noorden
voorbij en de leider van de opstande
lingen, kolonel Abdoel Wahab Sjaw-
waf, dood.
Al verscheidene uren heeft men
niets meer gehoord van het radiosta
tion der rebellen.
Maandagavond had men te Bagdad
algemeen de indruk, dat de opstand
was bedwongen.
De voor de strategische punten van
Bagdad genomen veiligheidsmaatre
gelen waren echter verscherpt.
Volgens maandagavond te Caïro
ontvangen berichten hebben de com-
tegelijkertijd een redevoering van mandant v. d. Iraakse luchtmacht en
hem uitzond. Bagdad schijnt een stel
bommenwerpers te hebben gestuurd
om radio-Mosoel kapot ,te gooien,
maar dat is niet gelukt, misschien
omdat radio-Mosoel in het geheel niet
te Mosoel opgesteld was maar in het
naburige Syrië.
De indruk is, dat het leger in Irak
zich niet unaniem achter de rebellen
van Mosoel heeft geschaard, zodat
Kassem het pleit waarschijnlijk wel
gewonnen heeft. Dat zou dan een ne
derlaag voor Nasser en een voor
deeltje voor Chroesjtsjef betekenen.
de bevelhebber van een eenheid ge
vechtswagens zich voor generaal Kas
sem (Bagdad) uitgesproken. Voorts
werd vernomen, dat de door commu
nisten beheerste volksverzetstroepen
in Bagdad wapens ontvangen om „de
republiek te verdedigen
Kolonel Madawi, voorzitter van het
Iraakse volkstribunaal, heeft maandag
in de overbevolkte rechtszaal
klaard, dat de opstandleider kolonel
Sjawwaf, door de straten van Mosoel
is gesleurd en door militairen en het
volk aan stukken gereten"
.,,;Sjawwaf is maandagochtend op
dezelfde wijze om het leven gekomen
als indertijd Noeri al Said" (de voor
malige Iraakse premier en sterke
man", die verleden jaar juli bij de
opstand van Kassem c.s., werd ver
moord).
De Amerikaanse èmbassade heeft
geen aanwijzingen verstrekt over de
noodzaak om Amerikaanse burgers
uit Irak tv doen wegvoeren wegens
de revolutie.
Een woordvoerder deelde mede, dat
de normale voorzorgsmaatregelen zijn
genomen. De Amerikanen zijn ge
waarschuwd zich niet op straat te be
geven en de Amerikaanse jcholen in
Bagdad zijn tijdelijk gesloten.
Er bevinden zich ongeveer 1.100
Amerikanen in Irak. 104 Hunner
wonen in het noorden.
Leiders tussen Fidel Castro en Nasser
In Irak is een opstand uitgebroken tegen het bewind van premier Kassem.
Het Egyptische dagblad Ahkbar el Yom bleek in zijn archief de foto's te
hebben van de onstandige leiders. Foto rechts: kolonel Abdoel Wahab el
Shawaf. Foto links: brigade-generaal Nazim el Tabaqjali. Laatstgenoemde
zou kolonel Shawaf steunen.
Bij de Staatsloterij is de honderd
duizend gevallen op lot nr 4214.
Dit lot is in series als volgt ver
kocht: serie A door de heer A. Ha
verkort, Oldenzaalsestraat 99 te En
schede; serie B door mej. A. Suur-
mont, Boerenstraat 30 te Gorkum;
serie C door mevrouw C. Nieuwpoort,
P. de Hooghweg 11a te Rotterdam;
série D door mej. A. M. de Ruyter,
Emmastraat 21 te Alkmaar; serie
door de heer G. Hesp, J. van Lennep-
straat 189 te Amsterdam; serie F
door mej. J. Beukers, Avenue Con
cordia 17 te Rotterdam.
verkocht te hebben aan verschillen
de menseen. Zij heeft destijds het
collectriceschap van haar moeder
overgenomen, toen zij nog een hbs-
meisje was, zo meent ze zich te her
inneren, zou haar moeder al eens 'n
ton hebben uitgekeerd. Haar was
dat geluk nog nooit beschoren. De
familie Nieuwpoort doet reeds zo'n
dertig jaar in staatsloten.
Mej. J. Beukers, eveneens te Rot
terdam, heeft het bewuste lot in
twee kwarten verkocht. Aan wie wil
de zij (uiteraard) liever niet zeggen.
In de 31 jaar, dat zij staatsloten ver
koopt, is dit de derde maal, dat op
een door haar verkocht lot een ton
valt.
Dit nummer bestaat uit 8 pagina's
HOE
De 100.000,is in Amsterdam
terecht gekomen bij mensen „die het
allemaal heel goed kunnen gebrui- j
ken", aldus collecteur G. Hesp. De nyftirrlf
heer Hesp heeft een half lot ver-| WWJ.14.1
kocht, waarschijnlijk aan een clubje
en voorts tien twintigjes aan parti
culieren. Het is de eerste maal, dat
de heer Hesp, die sinds 1952 collec
teur van de Staatsloterij is, het win
nende lot in deze loterij heeft ver
kocht. Hij heeft vier maal in deze
arbeidersbuurt de prijs van 50.000
kunnen uitkeren.
Mevrouw A. Nieuwpoort te Rot
terdam vertelde het lot in twintigjes
Men vertrouv/t die
Moskouse reis nog niet
De minister-presidenten van groot-
Brittannië en Frankrijk, Macmillan
en Debré hebben maandag te Parijs
gesproken over een gemeenschap
pelijke westelijke politiek ten aan
zien van besprekingen met de Sow
jet-Unie. Ook de ministers van bui
tenlandse zaken, Lloyd en Couvé de
Murville, namen aan de besprekingen
deel.
Macmillan bracht oan. rapport uit
over zijn besprekingen te Moskou.
Verder hadden de staatslieden als
REBELLIE
IN IRAK
losbarst in één van de Zuid- of
Midden-Amerikaanse staatjes, zeggen
we: „Weer zo'n operette-revolutie" en
wij schenken er nauwelijks aandacht
aan. 't Is zover weg.
Ook het Midden-Oosten is ver van
ons bed, maar toch kijken we met
meer. spanning naar zo'n brandje
daar, omdat in het Midden-Oosten
steeds gevaren op de loer liggen,
welke onaangename consequenties
voor ons kunnen hebben.
Nu denken we nog niet eens
0 op de eerste plaats aan de
olie, welke in het gebied van
Mosoel in Noord-Irak gevaar loopt bij
zo'n opstandige beweging, maar aan
eventuele complicaties met Nasser en
Chroesjtsjef. Deze beiden althans
de richtingen, waarvan zij de leiders
zijn zijn bij de opstand in Irak
nauw betrokken.
De rebellie van Mosoel tegen Bag
dad is nl. uitgebroken, omdat er on
der de officieren, welke deelgenomen
hadden aan de staatsgreep van Kas
sem in het vorige jaar, ontevreden
heid was ontstaan jegens Kassem.
Volgens hen leunde Kassem teveel
Goede verstandhouding tussen Bung Ho en Soekarno
President Ho Chi Minh van Noord-Vietnam brengt een officieel tiendaags bezoek aan Indonesië. Foto: Ho
Chi Minh aan elke hand een van Soekarno's dochters en president Soekarno maken in de paleistuin te
Djakarta een wandeling.
(Medegedeeld door het K.N.M.I.
Geldig van dinsdagavond tot
woensdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur.
GEDEELTELIJK BEWOLKT
Droog en gedeeltelijk bewolkt.
Matige, in het noorden van het
land aanvankelijk krachtige
zuidoostelijke wind. Weinig ver
andering in temperatuur.
11 Maart zon op 07.06; onder 18.36;
maan op 07.44; onder 21.03.
Hoogwaterstanden
11 Maart v.m. 4.49; n.m. 4.59.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor-
concrete basis voor him besprekin
gen twee ontwerpen voor een ant
woord op de jongste Russische nota
aan de westelijke landen. De ontwer
pen zijn van de Franse en van de
Amerikaanse regering.
Macmillan kwam maandagmiddag
kort na twaalf uur te Parijs aan. Hij
zei bij zijn aankomst, dat zijn reis
naar Parijs, Bonn, Ottawa en Was
hington deel uitmaakt van de voor-HELSINKI
bereidingen voor belangrijker inter
nationale onderhandelingen.
Een Britse woordvoerder zei, dat
de besprekingen in een zeer goede
sfeer zijn gehouden. Ze worden
voortgezet.
WASHINTON GEÏRRITEERD
In Washington raakt men steeds
meer geïrriteerd over Macmillaans
houding. Men is van mening dat de
Britse premier kennelijk een belang
rijke rol wil spelen bij de onderhan
delingen met de Russen, zo weet de
„New York Times" te melden.
Volgens het blad zijn de Franse en
Westduitse regering het in deze vol
komen met de Amerikanen eens.
Het blad schrijft, dat sommige
Amerikaanse bewindslieden van me
ning zijn, dat de Britten in de ziekte
van Dulles een gelegenheid hebben
gezien om een belangrijke rol te gaan
spelen bij de leiding van de weste
lijke buitenlandse politiek.
Het Engelse blad „News Chronicle"
constateert dat men ook in Parijs
nogal argwanend staat tegenover het
standpunt van Macmillan inzake de
kwestie-Berlijn, het vraagstuk van,fw
de Duitse hereniging en dat van j gebied tussen Groenland en IJsland
de Europese veiligheid. Deze arg- s ligt een depressie met een kerndruk
waan zou volgens het blad gebaseerd j van 960mb. Ze verandert nog maar
zijn op de bepaalde opvattingen overweinig van plaats. In haar front, dat
de resultaten van Macmillans reisvanmorgen Ierland bereikte, is ten
naar Rusland. Men zou in Parijs van noordoosten van de Azoren een kleine
mening zijn, dat Macmillan met storing ontstaan. Deze zal waarschijn-
gen 7 uur luiden:
HELSINKI
licht bew.
—7 C.
STOCKHOLM
onbew.
—6
OSLO
mist
—3
KOPENHAGEN
onbew.
—1
ABERDEEN
geheel bew.
5
LONDEN
licht bew.
5
AMSTERDAM
licht bew.
1
BRUSSEL
zwaar bew.
4
LUXEMBURG
zwaar bew.
3
PARIJS
regen
9
BORDEAUX
half bew.
7
GRENOBLE
geheel bew.
7
NICE
regen
11
BERLIJN
onbew.
—3
FRANKFORT
licht bew.
1
MüNCHEN
geheel bew.
1
ZURICH
geheel bew.
4
GENèVE
geheel bew.
5
LOCARNO
geheel bew.
6
WENEN
gehel bew.
1
INNSBRUCK
geheel bew.
2
ROME
zwaar bew.
4
AJACCIO
zwaar bew.
16
MADRID
licht bew.
6
MALLORCA niet ontvangen
ALGIERS
regen
11
De Bilt, dinsdag 10 uur: In het zee-
Ohroesjtsjef een soort „gentlemen's
agreement" heeft aangegaan over een
eventuele topconferentie, dat de Brit
se premier zich al voor een deel ak
koord heeft verklaard met het plan
van de Poolse minister Rapacki voor
een militair uitgedunde zone in Euro
pa en dat Macmillan bereid is het
standpunt van het Westen over het
staken van de kernproeven prijs te
geven.
Korreltje
Smarten worden, als zuigelingen,
groter door ze te vertroetelen.
lijk morgenochtend de Britse eilan
den bereiken en daar de barometer
nog iets doen dalen. Tegelijkertijd
verplaatst een drukgebied van
103'3im)b, dat zioh bovm het zuidelijk
deel van de Oostzee bevindt, zich
langzaam naar het oosten. Tengevol
ge van deze ontwikkeling blijft in on
ze omgeving de wind zuidoostelijk,
Er wordt daarbij geleidelijk iets war
mere lucht aangevoerd en daarom zal
de temperatuur morgenmiddag iets
hoger kunnen worden dan vandaag.
Vanavond koelt het echter nogmaals
snel af, zodat minimumtemperaturen
in de buurt van het vriespunt worden
verwacht.