S)e ftjicbeÖoti/fca/tit
Chroesjtsjel laat zijn
ultimatum los
DE „PIONIER" FLUIT ALS
EEN SPEELGOEDTREINTJE
Termijn verlengd omwille van
onderhandelingen
Makarios en
Grivas
Bliksem inslag
te Zevenhoven
VRIJDAG 6 MAART 1959
50ste JAARGANG
No. 14654
Directeur: C M v HAMERSVELD. KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoofdredacteur: L. C. J ROOZEN.
Telefoon: Directie, Abonnem., Drukkerij 20935; Red 20015, 25594;
BUREAUX: PAPFNGRACHT 32
Advertent.20826. Giro 103003. Abonnementspr. 0.59 p' w., 2.55 p. mud., ƒ7.50 p. kwart. Franco p.p. 8.-
NIKITA kan
ook inslikken
Advert.: 17 ct p. mjn. Telefoontjes f 1.50
Militair
aankoopbeleid
Het eerste rapport van de parle
mentaire commissie Koersen over het
militaire aankoopbeleid rommelt nog
steeds na.
De gepubliceerde feiten over hel
men, schoenen, jeepwielen, gasmas
kers en wat dies meer zij, zijn waar
lijk hoogst ernstig. Dit zijn geen op
zichzelf staande misgrepen, die in
zulk een groot apparaat eens kunnen
voorkomen, maar hebben meer het
karakter van een symptoom. Wel
dient men echter in het oog te hou
den, dat daarbij enkele belangrijke
overwegingen naar voren springen
namelijk: het ministerieel beleid, de
taakafbakening tussen minister en
staatssecretaris en de snelle opbouw
van het defensie-apparaat.
Geen enkel verstandig mens zal in
zijn leven beweren, dat hij zijn werk
feiloos doet en dat hij geen fouten
maakt. Zeker niet in een bedrijf, dat
enkele honderdduizenden mensen om
vat en waarbij men noodzakelijker
wijze belangrijke zaken aan anderen
moet overlaten. Overlaten aan hun
oordeel en aan het vertrouwen, dat
men in hen heeft.
Maar het ieit blijft nu eenmaal
overeind, dat er tenslotte in ieder be
drijf één verantwoordelijk is.
Nu heeft de parlementaire commis
sie enige uitgebreide paragrafen ge
wijd aan de taakafbakening tussen
minister en staatssecretaris. Er wordt
dan gezegd, dat er geen behoorlijke
taakafbakening was gemaakt bij het
optreden van de staatssecretaris. Ons
dunkt, dat dit niet veel verschil
maakt. Er is de technische kwestie
van de taakafbakening en de politieke
kwestie van de verantwoordelijkheid.
Ook als er een betere taakafbakening
had bestaan tussen minister en staats
secretaris, zou dit de verantwoorde
lijkheid van de minister niet hebben
bekort.
Er zijn dus grove fouten gemaakt.
Minister Staf geeft dit zelf in een
begeleidende nota toe. De grootste
fout is geweest, dat er te weinig con
trole is geweest op het buitenlands
aankoopbeleid. Zo gauw er concur-
rende fabrieken zijn, die de kans zien
om voor miljoenen te leveren, komen
ambtenaren moreel in gevaar. En er
moesten voor miljoenen worden ge
leverd, omdat onze verdediging in
Nato-verband zo snel mogelijk moest
worden opgebouwd.
Men mag ook niet vergeten, dat er
in de afgelopen jaren aan defensie
ongelooflijk hard en veel is gewerkt
en meestal onder zeer ongunstige om
standigheden. Hoe dikwijls is er bij
de behandeling van de begroting van
defensie niet gesproken over het feit,
dat er geen kader was om de nood
zakelijke twee parate divisies op te
bouwen. Zo waren ei ook geen des
kundigen genoeg voor het aankoop
beleid en het schijnt wel zó te zijn
weest, dat officiëren, die niet meer
geschikt waren voor de actieve dienst,
in dergelijke functies werden gezet
met alle gevaren van dien.
Maar hoe dan ook: dapper is het
van Staf geweest om niet heen te
gaan, toen de storm losbarstte. Hij zei,
dat hij het deed om zijn medewerkers
in de uren des gevaars niet in de
steek te laten en men kan dat gerust
van hem aannemen. Hij wist en er
kende, dat er fouten zijn gemaakt en
het zou heel gemakkelijk zijn geweest
om de verantwoordelijkheid daarvoor
te ontlopen door als minister ontslag
te nemen. Hij heeft dat niet gedaan.
Had hij het wel gedaan, dan zou men
zijn opvolger niet meer verantwoor
delijk hebben kunnen stellen. En dan
had hij zichzelf van de hele zaak niets
meer behoeven aan te trekken. Dat
hij dat niet heeft gedaan, maar zijn
medewerkers terzijde is gebleven,
strekt hem in ieder geval tot eer.
Ook de zaak van majoor K. is in
deze enquête ter sprake gekomen.
Majoor K. is daar niet zo bijster
gunstig van af gekomen. Hij heeft
zich verweerd met de opmerking, dat
hij niet eens is verhoord. Maar wat
blijkt nu uit de verklaring van de
heer Koersen? Op 3 december is met
majoor K. een informatieve bespre
king gehouden, die niet het karakter
droeg van een verhoor, maar van ver
trouwelijke aard was. Daar had hy
alle mededelingen kunnen doen, die
hij voor de commissie van belang
achtte.
Hem is gevraagd naar de achter
gronden over het beleid Sectie Aan
koop Buitenland, waarbij dus alle
achtergronden konden worden ver-
méld. Het stenogram van dit gesprek
bevatte 38 kwarto pagina's en werd
van majoor K. terug ontvangen met
enkele aangebrachte wijzigingen. Kan
nu majoor K., wiens beleid aan ern
stige critiek wordt onderworpen,
achteraf met het verwijt komen, dat
hem niets is gevraagd over de aan
koop van kooktoestellen en de PIAT-
onderdelen?
Intussen dient men toch niet te ver
geten, dat in deze zaak ook het parle
ment, dat plotseling op zijn achterste
benen stond, een zekere verantwoor
delijkheid treft. Deze zaken zijn in de
Kamer bij de begrotingsbehandeling
nooit uit de grondverf gekomen. Maar
c[at kon ook moeilijk. Ten eerste kan
de Kamer zich niet met alle details
bezig houden en vervolgens kan de
minister, die zich bezig houdt met
de verdediging van het land een
hoop zaken niet aan de openbaarheid
prijs geven.
De kern van deze zaak is de des
kundigheid en tegelijk de morele on-
Invloed van Macmillans bezoek?
De Russische premier, Chroesjtsjef, heeft donderdag aangeboden de datum
voor de overdracht van de controle-bevoegdheden in Oost-Berlijn voor
een maand of langer uit te stellen, als het Westen redelijk wil onder
handelen. Hij ontkende, dat Rusland een politiek van ultimata voert.
Hij zei dit aan een lunch in het stadhuis van Leipzig na een bezoek aan
de Leipziger Messe.
Over de kwestie-Berlijn zei hij: Wij willen deze kwestie niet afzonderlijk
oplossen. Zij zal worden opgelost met het ondertekenen van een vredes
verdrag met de Duitse democratische republiek. „Daarom zullen wij onze
controle-bevoegdheden, die gebaseerd zijn op de overeenkomst van Potsdam,
niet overdragen voordat een vredesverdrag met beide Duitslanden of met
de Duitse democratische republiek is ondertekend".
disch voorwendsel voor maatregelen
inzake Berlijn. Het gevaar van een
zijdig Russisch optreden in de kwes
tie-Berlijn is dooi Chroesjtsjefs ver
klaring niet weggenomen.
Chroesjtsjefs bereidheid een maand
of langer te wachten met regeling
van de Berlijnse kwestie is volgens
diplomatieke waarnemers te Londen
een bewijs, dat het internationale
politieke klimaat door het bezoek
van de Britse minister-president,
Macmillan, aan de Sowjet-Unie is
verbeterd.
„ADENAUER WIL NIET"
Over het tijdstip voor de over
dracht van de bevoegdheden zei
Chroesjtsjef: „Wij hebben geen re
den tot haast. Maar de kwestie moet
opgelost worden".
Verder merkte hij op, dat de Oost-
duitse premier Grotewohl en de
Westduitse Bondskanselier Adenauer,
bijeen zouden moeten komen. Een
door hen bereikte overeenkomst zou
de steun van de Sowjet-Unie genie
ten.
Daarop riep Ulbricht uit: „Aden
auer wil niet".
De verklaring van de Russische
minister-president, Chroesjtsjef, dat
de Sowjet-Unie geen bevoegdheden
aan Oost-Duitsland zal overdragen
zolang er nog geen vredesverdrag
met de twee Duitse staten of Oost-
Duitsland zal zijn gesloten, is te Bonn
niet onverwacht gekomen.
Welingelichte Westduitse waar
nemers zeiden, dat iets dergelijks
waarschijnlijk werd geacht als juri-
Aartsbisschop Makarios heeft
woensdagavond een ontmoeting ge
had met kolonel Grivas, de leider
van de EOKA, zo wordt uit Nicosia
vernomen.
Op de ontmoeting zou Grivas door
De conservatieve Britse „Daily
Express" en de „Yorkshire Post" zien
ook in de verklaring van Chroesjt
sjef een resultaat van Macmillans be
zoek aan Moskou.
President Eisenhower heeft don
derdag overleg gepleegd met de leden
van de Amerikaanse veiligheidsraad.
Dit overleg had betrekking op de
kwestie-Berlijn en het vraagstuk van
de Duitse hereniging.
In deze raad hebben, zoals bekend,
belangrijke Amerikaanse diplomaten,
militairen en leden van de geheime
dienst zitting.
„Als er vijandelijkheden in Berlijn
uitbreken, zal het heel moeilijk zijn
ze beperkt te houden". Dit heeft de
Amerikaanse ministei van defensie,
Mcelroy, gisteren op een persconfe
rentie gezegd. In antwoord op een
vraag zei de minister aan te nemen,
dat er landstrijdkrachten zullen
worden gebruikt om de toegang tot
West-Berlijn open te houden in geval
van een communistische blokkade.
„Wij gaan er niet van uit, dat met
een luchtbrug naar Berlijn kan wor
den volstaan".
Mcelroy geloo'de niet, dat de Ber
lijnse crisis ernstiger is dan de an
dere crises, die zich elders hebben
voorgedaan. Een verrassingsaanval
van de kant van de Sowjet-Unie
noemde hij vrij-vel onmogelijk.
Gegevens over de ruimte
De signalen, die men van de Ame
rikaanse kunstplaneet,, Pionier IV"
heeft opgevangen, bedekken reeds
een band van meer dan drie kilome
ter lengte. Zij betreffen de kosmi
sche straling, de magnetische vel
den en stralingen in de ruimte. Een
groep Amerikaanse geleerden, die
zich in het observatorium van Jo-
drell Bank in Engeland geïnstalleerd
heeft, is bezig deze gegevens te ont
cijferen.
De seinen van de „Pionier IV" doen
denken aan het fluiten van een
Makarios zijn overgehaald t eialnd speelgoedtreintje, zo hebben geleer-
te verlaten. De pers-secretaris van ^en van het grote ontvangststation
de aartsbisschop weigerde dit bericht Goldstone nabij Barstow in Califor-
te bevestigen of te ontkennen.
Grivas zou begin volgende week
naar Griekenland vliegen met ze
ventien van zijn medewerkers. Hij
zou zich op Cyprus niet in het open
baar* vertonen.
aantastbaarheid van hen, die verant
woordelijk zijn voor het aankoopbe
leid. Men weet, dat men bij alle men
selijke zwakheid, dat nooit voor de
volle honderd procent zal bereiken.
Maar daarom zal dan ook de con
troledienst voor honderd procent safe
moeten zijn. Dat kan wél.
nië donderdag meegedeeld.
De seinen tonen aan, zo zeiden zij,
dat de temperatuur in de kunstpla
neet tussen 41 en 42 graden Celsius
boven nul is.
Verder is reeds gebleken, dat de
twee gordels met dodelijke straling,
die bij eerdere proeven waren ont
dekt, de enige zijn op de weg naar
de wereldruimte. Na de laatste gor
del en in de omgeving van de maan
is geen straling waargenomen.
Verwacht werd, dat het station
Goldstone vrijdagochtend de seinen
nog zou kunnen opvangen. Het sta
tion is ontworpen om radiosignalen,
uitgezonden op een afstand van
650.000 kilometer, nog te kunnen
opvangen.
DE JONGSTE KUNSTMAAN.
De zaterdag gelanceerde kunst
maan Discoverer I van de Amerikaan
se luchtmacht blijkt inderdaad in een
baan rond de aarde te zijn gekomen.
Dit werd gisteravond bekend ge
maakt.
De Discoverer, de op een na zwaar
ste satelliet die tot nu toe in de Ver
enigde Staten is gelanceerd, be
schrijft in tegenstelling tot al haar
voorgangers een baan via de beide
polen. Deze kunstmaan was gelan
ceerd vanaf de basis Vandenberg in
Californië.
Vanaf zeer kort na de uitstekend
geslaagde start van de raket die de
kunstmaan bevatte verkeerde men
in het onzekere over haar lot. Er
werden geen signalen van de .radio
zender aan boord opgevangen. Sinds
dien zijn echter 41-maal signalen op
gevangen van de zender in de kunst
maan. Daaruit is gebleken dat de
satelliet zich in de tevoren bereken
de baan beweegt.
De radiozender werkt kennelijk
volkomen normaal, door de grote
verschillen in hoogte van de kunst
maan is het uiterst moeilijk haar be
richten op te vangen.
Reactor-centrum Petten groeit gestadig aan
In de duinen even ten noorden van het dorp Petten verrijst het reactor-centrum. De gehele bouw omvat een
hoge flux reactor met bijbehorende installaties; de reac torhal, het reactorbedieningsgebouw en andere ge
bouwen, nodig voor het onderbrengen van de verschillende bij de reactor behorende installaties; een radio
chemisch laboratorium en enige kleinere laboratoria. Rond de hoge flux reactor wordt een gas-dichte reactor
hal ontworpen van zodanige constructie, dat de omgeving van het reactor-centrum geen nadelige gevolgen zal
ondervinden van een eventueel ongeluk met de reactor. Het koelwater wordt uit het Noordhollands kanaal ge
haald. Na doorstroming wordt het in de Noordzee geloosd. De kosten van de bouw van de reactor met
essentiele werkplaatsen en laboratoria bedragen 20 tot 30.000.000 gulden. De foto's geven resp. een overzicht
van het bouwterrein en de bouw van de reactor met omliggende haL
Warm weerzien op 'n kil Schiphol
Donderdagmiddag is Z. K. H. prins Bernhard teruggekeerd van zijn Zuid-
Amerikaanse reis. Hij werd op de luchthaven hartelijk begroet door
H. M. de Koningin.
Tijdens een zeer hevig voorjaars
onweer sloeg gisteravond omstreeks
7 uur de bliksem in de hooiberg van
de landbouwer A. H. Walhe, wonen
de aan de Hoge Dijk onder de ge
meente Zevenhoven.
De hooiberg stond plotseling in
lichter laaie.
Door het krachtig optreden van de
zaterdag aangeschafte nieuwe brand
spuit van de Coöp. Brandassurantie
„Noorden", kon het vuur tot de hooi
berg beperkt blijven, hoewel het dak
van de stal en de stal zelf enige
brand- en waterschade onderging.
Het vee was naar buiten gebracht,
doch kon naderhand weer op stal
worden gezet.
De heer en mevrouw Walhe waren
beiden afwezig, op bezoek bij een van
hun kinderen te St. Michielsgestel.
De burgemeesters van Zevenhoven
en Nieuwkoop waren bij de brand-
blussing aanwezig.
KORTE golf
De liedjeszanger Perry Como
heeft een overeenkomst gesloten met
een Amerikaanse levensmiddelenfir
ma, die hem, voor een wekelijks op
treden voor de televisie gedurende
twee jaar, 25 miljoen dollar oplevert.
De Tsjechische overheid heeft
radio-Praag verboden de „River
Kwai-mars", uit de film, nog te spe
len. Het communistische weekblad
„Tvorba" had de mars als „koloniaal
en militaristisch" veroordeeld.
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
Z.H. de Paus heeft ten behoeve
van het herstel der missiescholen in
Leopoldstad, die tijdens de recente
onlusten zwaar getroffen zijn, een
bedrag beschikbaar gesteld van 1
miljoen franik 80.000 gulden).
(Medegedeeld door het KNMI.
Geldig van vrijdagavond tot za
terdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
ENKELE BUIEN
Wisselend bewolkt met op de
meeste plaatsen „enkele buien.
Matige tot krachtige wind tus
sen zuid en zuidwest. Dezelfde
of iets lagere temperaturen.
7 Maart zon op 07.15; onder 18.29;
maan op 06.05; onder 16.38.
Hoogwaterstanden
7 Maart v.m. 2.15; n.m. 2.33.
Wisselvallig
De Bilt, vrijdag 10 uur. Het KNMI
deelt mede:
De afgelopen 30 uur werd een oce
aandepressie geleidelijk minder diep
en verplaatste zich daarbij langzaam
in oostelijke richting. Het centrum
ervan was vanmorgen voor de kust
van Ierland aangekomen. Randsto-
ringen van deze depressie volgden
een baan, die van Portugal via
Frankrijk naar onze omgeving reikte.
Een van deze storingen ging gisteren
avond plaatselijk van onweer ver
gezeld, terwijl een tweede vanoch
tend voorbijtrok. Morgen zal de Ier
se depressie nog wat dichter bij ons
land komen te liggen. In verband
daarmee behoudt het weer een wis
selvallig karakter. i
Het weer
in Europa
HELSINKI
geheel bew.
0 C.
STOCKHOLM
geheel bew.
2
OSLO
geheel bew.
5
KOPENHAGEN
onbew.
4
ABERDEEN
regen
5
LONDEN
zwaar bew.
7
AMSTERDAM
regen
8
BRUSSEL
regen
7
LUXEMBURG
zwaar bew
8
PARIJS
regen
7
BORDEAUX
motregen
9
GRENOBLE
zwaar bew.
17
NICE
zwaar bew.
11
BERLIJN
regen
8
FRANKFORT
regen
9
MüNCHEN
zwaar bew.
5
ZURICH
geheel bew.
5
GENèVE
geheel bew.
9
LOCARNO
regen
8
ROME
half bew.
10
AJACCIO
geheel bew.
10
MADRID
motregen
9
MALLORCA
zwaar bew.
13
ALGIERS
geheel bew.
22
Korreltje
