Het vliegen zonder trainer werd te LINK
Hobby groeide tof
harde noodzaak
©4
Geen tucht- en strafbepalingen
arbeidstijd landbouw
De Kleine
Paradijsparade
ZÜIBHDAG 14 FEBRUARI 1959
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
DE EEN ZIJN DOOD, is de ander zijn brood. De dood van bijna twaalf
mannen binnen één week, betekende een dikke en goed-belegde boter
ham voor Edwin Albert Link.
De heer Link was geen doodgraver. Hij was de zoon van een piar.o- en
orgelbouwer, die een fabriekje had te Binghamton in de staat New York.
Hij had plezier in zijn werk: er zat muziek in. Maar daarnaast had hij nog
een in de twintiger jaren zeker niet alledaagse liefhebberij, waarvoor
hij alles over had. Hij was een enthousiast vlieger, die begreep, dat het
van groot belang zou zijn, dat er iets gedaan zou worden aan de grond-
opleiding van zijn collega-vliegers. In die dagen leerde men nog vliegen door
in een „kist" te stappen, gemaakt van triplex, canvas en in het gunstigste
geval wat blik. Na de start moest men dan maar afwachten, hoe het appa
raat zich zou gedragen. Bijsturen was een kwestie van afstandschatten.
Men vloog op benzine en koelbloedigheid.
„Het Blauwe Kistje"
veilig, goedkoop
voordelig
en
In.de „control room" zit de man, die
de droogvlieger op zijn vlucht in het
oog houdt. De koptelefoon-microfoon
legt de verbinding tussen instructeur
en piloot. Over de tafel rijdt „the
crabb", een op een krab gelijkend
apparaat, dat de opgegeven route
volgt en de gedragingen van de pi
loot met een inktlijntje aangeeft.
Ed Link zette zich aan.het knut
selen en samen met zijn broer George
schroefde hij in 1928 een instrument
in elkaar, dat wel wat op een vlieg
tuig leek.' Hij adverteerde met een
complete vliegopleiding aan de grond
aan ieder, die maar komen wilde en
die er de somma van 85 dollar voor
wilde neertellen. Vlieginstructies in
de lucht kostten toen van 25 tot 50
dollar per uur maar ondanks dat,
was er bijna niemand die veel aan
dacht besteedde aan de „droog-zwem-
machine" van de gebroeders Link.
Men beschouwde dat ding als een
soort van kei-misattractie. Aardig
speelgoed voor knutselende vaders.
HET NOODLOT KWAM TE HULP.
Totdat de U.S. Army Air Corps in
1934 plotseling genoodzaakt werd,
luchtpostvluchten te gaan maken. Er
was een staking uitgebroken en in
allerijl moest de Luchtmacht gega
digden bijeenroepen, die er iets voor
voelden, een pilotenopleiding te vol
gen. Er werden er voldoende gevon
den en de lessen begonnen: men
leerde de vrijwilligers vliegen door
ze op de grond in het oog te laten
houden maar van het vak staken ze
niet veel op.' Toen er binnen een
week twaalf van deze vrijbuiters de
dood hadden gevonden, was het
hoofdkwartier van de luchtmacht
overtuigd van het nut van Link's uit
vinding en haastig begon men de
trainers voor het instrument-vliegen
te maken, waarin immers alle vlieg-
omstandigheden nagebootst konden
worden.
Er werd een „Link Aviation Incor
porated" opgericht en die maatschap
pij groeide snel.
Sinds 1929 zijn er meer dan 4500
„Link-trainers" gebouwd en meer
dan 2 miljoen piloten en ander vlie
gend personeel maakten er zich met
het vliegen vertrouwd, terwijl zij
aan de grond bleven.
Vooral in de tweede wereldoorlog
nam de training in figuurlijke zin
een hoge vlucht. Bij duizenden en
nog eens duizenden piloten werd de
„AN-T-18 Basis Instrument Trainer"
bekend als „het blauwe kistje".
HET PRINCIPE BEHOUDEN.
Hoewel het vliegen heel weinig
om niet te zeggen, niets te maken
heeft met het beroep van orgelma- j
ker, verraadt toch de Linktrainer,
wie zijn meester is geweest. Het in
strument werkt voor een groot deel
op onderdruk, precies als een stof
zuiger of een orgel. Het andere
deel is een stel elektronische her
senen, die gevoelig zijn voor alle gril
len van de vlieginstructeur, die door
middel van radio-code de vliegers-in-
spe plaatst voor alle moeilijkheden,
die maar te bedenken zijn: het uit
vallen van controle-apparaten, ijs
afzetting, verlies van motorvermo
gen-
Alle vorderingen op het gebied van
het vliegen worden op de voet ge
volgd door Link Aviation Inc. Men
maakt trainers voor straaljagers en
-bommenwerpers en voor poolvluch-
ten op sterrennavigatie.
Onlangs is het meest kostbare
exemplaar, een electroniscli juweel,
in werking gesteld op „United Air
Lines" Denver Flightschool". Het ap
paraat, dat de complete cockpit be
vat v. 'n DC-2 straalverkeersvliegtuig
heeft meer dan een miljoen dollar
gekost.
Om de realiteit zo dicht mogelijk
te benaderen ziet de piloot op de voor
ruit, dat bestaat uit een televisie
scherm, een groot schaalmodel van
een luchthavtn, dat verandert naar
gelang hij start of landt.
Een soortgelijke „simulator" is ook
gebouwd voor de nieuwste Boeing-
707.
WITTE
KRUIS
HELPT
ECHTi
Inderdaad, op Witte Kruis
kunt u zich ruspig verlaten.
Witte Kruis de enige pijn
stiller in 3 vormen
verkrijgbaar.
tabletten, poeders, ca<
De ruimtevaart heeft als logisch
vervolg op de luchtvaart - de vol
ledige aandacht van de Link-organi
satie. Er bestaan trainers voor het
„droog-oefenen" van raketlancerin
gen. Ed Link is namelijk van me
ning, dat verschillende recente lan
ceringspogingen mislukt zijn tenge
volge van menselijke fouten. Hij zei:
„Het is voorgekomen, dat iemand in
de consternatie van het overweldigen
de ogenblik, vergeten heeft, op een
bepaald knopje te drukken."
DE LIEFHEBBERIJ BLIJFT.
Link, die zijn succes begon met
een hobby, heeft er enkele jaren ge
leden een andere liefhebberij bij ge
kregen.
Nu niet het zwerven, hoog langs de
blauwe hemel maar het kruisen door
het donkere water, diep beneden de
zeespiegel. Natuurlijk is zijn ruste
loos uitvinderstalent weer ontwaakt.
Hij heeft een onderwaterscooter ge
construeerd, waar achterop een dui
ker „meerijdt". Het torpedo-vormige
voertuig is te bedienen vanuit een
begeleidend schip. Met deze vinding
wil de uitvinder het volgend jaar
een ontdekkingsreis gaan maken naar
de verzonken Romeinse zeehaven
Caesarea voor de kust van Israël.
Vliegen en diepzeeduiken mogen
dan ver uiteen lijken te liggen, Ed
Wat men doorgaans niet ziet: de Link denkt daar anders over: „Onder
ingewanden van de Link-trainer. Een water en in de lucht blijft de navi-
raadselachtige warboel van lucht- en gatie hetzelfde, betoverende pro-
vloeistofslangetjes, radiolampen en bleem. Ik heb gewoon op de zee van
relais. En dit is nog maar het een-1 toepassing gemaakt, wat ik van lucht-
voudigste kistje. navigatie heb geleerd."
De trainers betekenen een enorme
besparing voor de luchtvaartmaat
schappijen, vliegscholen en voor de
luchtmachten: één uur vliegen-aan-
de-grond kost 36 dollar tegen 1000
dollar voor een uurtje in de lucht.
Het is billijk, dat Edwin Albert
Link zijn deel van deze besparingen
ontvangt. Zijn uitvinding heeft hem
geen windeieren gelegd. In 1954 heeft
zijn Link Aviation Inc. een fusie
aangegaan met „General Premision
Equipment Inc.", ten einde de be
schikking te krijgen over meer labo
ratoriumruimte en een groter werk
kapitaal. Precision Equipment, die
bestaat uit zestien samenwerkende
bedrijven, maakt de meest-uiteenlo-
pende zaken, van theater-uitrusting
tot controle-apparaten voor de in
dustrie en raket-benodigdheden.
DE VERDIENSTEN BELOOND.
De verdiensten van het Link-con-
ecrn bedroegen in 1954 al 124 miljoen
dollar, welk bedrag in 1957 gestegen
was tot 185 miljoen. Daarbij komen
nog bijzondere inkomsten uit spe
ciale onderzoekings- en ontwikke
lingsopdrachten, volgens een con
tract van 5.500.000 tot 4.300.000 dol
lar.
Een kijkje in „het blauwe kistje",
de eerste stap voor menig vlieger.
Links in de hoek bij de deur de
brandstof-toevoer; tegen de andere
wand de radio-installatie. In het mid
den de stuurkolom en daarboven het
dashboard.
De trainer in het meest-geperfec-
tioneerde stadium: de Boeing flight
simulator, compleet bemand. Inzet
links, de uitvinder van dit alles. Een
man, die van de nood een deugd
maakte.
Afwijzend advies
aan minister
Tegen de tucht- en strafbepalingen
in de voor de landbouw ontworpen
arbeids- en rusttijdenverordening,
verzette zich gisteren een zo grote
meerderheid van de SER, dat men
besloot de minister afwijzend te ad-
viseren. De kans, dat de verordening I
zal worden ingevoerd, is dus nu wel
zeer gering geworden, zodat het land
bouwschap, dat de verordening had
voorgesteld, zich opnieuw zal moeten
bezinnen op de mogelijkheden van
een bevredigende werktijdregeling.
Met 36 tegen 6 stemmen sprak de
SER uit, dat het huidige voorstel in
strijd is met het algemeen belang en
dan met name vanwege de tucht- en
strafsancties, die mogelijk zouden
worden, wanneer de werknemer zijn
verplichtingen (ook die welke in
hoofdzaak door de werkgever worden
bepaald) niet nakomt.
De tuchtmaatregelen, variërende van
een berisping tot duizend gulden boe
te, zouden alleen gelden voor de be
drijf sgenoten, de strafsancties voor
hen, die landbouwarbeid verrichten
voor andere ondernemingen, zoals
kloosters of buitenplaatsen. Dit meten
met twee maten achtte de SER on-
DRIFLING IN MIDDELBURG
In het gasthuis te Middelburg heeft
mevrouw Lenselink jr uit Middelburg
gistermorgen omstreeks 3.30 uur het
leven geschonken aan een drieling:
twee jongens en een meisje.
Het gezin, dat reeds twee meisjes
van respectievelijk vier en 2 jaar
heeft, heeft in de afgelopen maan
den rekening gehouden met de ge
boorte van een tweeling.
Het meisje, Pieternelle Adriana,
weegt evenals haar broertje Arie
Leendert 1.850 gram. Het tweede jon
getje, Jan Simon, weegt 2.100 gram.
VISSERSVAARTUIG BIJ TEXEL
GESTRAND
Het vissersvaartuig H 95 uit Den
Helder dat vrijdagmiddag op ander
halve kilometer ten zuiden van de
vuurtoren van het Eierland op Texel
is gestrand is gisteravond om om
streeks tien uur vlot getrokken door
de reddingboot Prins Hendrik' nit Den
Helder die de motor-reddingvlet
Christiaan Huygens op sleeptouw
had. De oorzaak van de stranding is
waarschijnlijk een gebroken koppe
ling geweest. De H 95 zal naar de
haven van Den Helder worden ge
sleept.
Garnalen-pelmachine
bedreigt posters
Door de directeur van de visafslag
te Makkum de heer G. Reyns is een
machine ontworpen welke in zeven
uur tjjd duizend kilo garnalen kan
pellen. Ter vergelijking diene, dat
geroutineerde pelster per uur zowat
1 kilo kunnen verwerken. In Hengelo
zal de machine verder worden ont
wikkeld.
VEILIGHEIDSDEMONSTRATIE
OP DE 41STE R.A.L
Donderdag 26 februari a.s. zal de
minister van verkeer en waterstaat,
mr J. Aartsen, de 41ste R.A.I. ten
toonstelling openen, die, gecombi
neerd met „Camping 1959", in het
R.A.I.-gebouw te Amsterdam zal wor
den gehouden. Op deze R.A.I. ten
toonstelling zullen 125 standhouders
de nieuwste uitvoeringen motorrij
wielen, scooters, bromfietsen, rijwie
len en onderdelen voor deze voer
tuigen exposeren. Een onderdeel van
de gecombineerde expositie vormt de
veilig verkeersdemonstratie, die door
de R.A.I. wordt ingericht in samen
werking met het Verbond voor Vei
lig Verkeer, de verkeerspolitie te
Amsterdam en het centraal bureau
voor de afgifte van rijvaardigheids
bewijzen. Op een oppervlakte van on
geveer 1.500 m2 wordt een „borden-
bos" ingericht met verschillende test
apparaten, maquettes enz., aan de
hand waarvan de bezoeker zijn ken
nis van de verkeersregels kan laten
onderzoeken.
toelaatbaar en met 35 tegen 6 stem
men werd deze paragraaf dan ook
verworpen.
Toch wel bezwaren.
Onder de zes voorstemmers bleken
zich in beide gevallen ook nog leden
te bevinden, die grote bezwaren had
den, maar niet zo groot, dat ze tegen
wilden stemmen. De onverdeelde in
stemming, die het landbouwschap in
de SER verwierf, was dus bijzonder
klein.
In het debat over deze kweatie,
vroeg de heer Van Mastrigt (CNV)
zich f of het nu wel echt nodig is,
zulke strafbepalingen voor de land-1
bouw worden ingevoerd en prof.
mr. De Gaay Fortman, die de ad
viescommissie presideerde, stelde
vast, dat de Nederlandse arbeider
in het algemeen zijn werk goed I
pleegt te doen en dat men geen
strafbare feiten moet creëren.
Men zou, zo betoogde hij, bovendien
een slechte dienst bewijzen aan de
ontwikkeling van de publiekrechte
lijke bedrijfsorganisaties, wanneer
men de zaak ging forceren op een zo
teer punt als dit, waarvan men weet,
dat het zeker niet tot het algemene
rechtsgevoel behoort. Wanneer de
stenen des aanstoots uit het ontwerp
werden verwijderd, leek hem de ver
ordening zeer aanvaardbaar.
Het grootste deel der noodwachters,
vrijwilligers bij de B.B., zal nog geen
uniformkleding krijgen. Dit bevestigt
minister mr. A. A. M. Struycken, in
antwoord op vragen van het Tweede-
Kamerlid dr. M. A. M. van Heivoort
(KVP). In 1959 zullen 115.500 unifor
men worden verstrekt, waarvan voor
de noodwachters der overheidsdien-
i sten van de B.B. 72.100 stuks zijn be-
stemd en voor de noodwachters der
zelfbeschermingsorganisatie 43.400 st.
MELKBEZORGING IN HOOGBOUW.
Een bedrag van 5000 is door het
bestuur van het Bedrijfschap Detail
handel Melk en Zuivelproducten uit
getrokken voor een onderzoek naar
de inspanning, die verbonden is aan
de bezorging van melk en melkpro-
dukten in hoogbouw.
SALAMANDERS
aardige diertjes
Door de viering van de
Midwinterfeesten hoopten
onze verre voorouders on
heilen af te weren en de
geesten gunstig te stem
men of her een tijdje zoet
te houden, totdat de zon
zpu terugkeren en daar
mee het licht en het leven
Als dan eenmaal de lente
zijn grote invasie gehou
den had, was er opnieuw
alle reden tot juichen. Het
feest, dat men dan placht
te vieren, heeft door het
Christendom een zinvoller
betekenis gekregen: het is
het feest geworden ter
herdenking van Christus'
overwinning o» de dood
Dit is een gedachte ter
aanmoedif g. Nóg is hel
winter maar over een paar
weken is het leed geleden
Dan strekken pluizige
kastanjebladeren zichh ha
rig uit de knoppen als de
handen van een man, die
zich behagelijk uitrekt na
een midda. 'utje. Dan dar
telen lammetjes achter de
bezadigde moederschapen
en buitelen uitgelaten kie
viten boven de weiden.
Dan is de tijd, waarin
honderden schooljongen
langs de waterkant zoe
ken naar kikkerdril, ste
keltjes en salamanders.
Salamanders zijn sala
manders-aardige dieren
Ze lijken wel wat op kl i-
ne draken, krokodillen, als
men ziet, hoe zo langzaam
een vliegje of een stukje
wurm besluipen, dat men
in het water van het aqua
rium gooit. Toch hebben
ze niets te maken met d-
krokodil. Het zijn amphi-
bieën, evenals kikkers en
padden. Dat wil zeggen
dat uit het ei 'een kleine
salamander komt maar een
larve, die van kieuwen is
voorzien en zich bij ge
brek aan pootjes op vis-
senmanier dc r het water
beweegt. De salamanders
worden in drie families
verdeeld.
De eerste groep, waai
wij het meest mee te ma
ken hebben is die der Sa-
lamandridae. Ze hebben 'n
hagedisvormls lichaam er
verliezen bij de gedaante-
verwisseli meestal hun
kieuwen.
In ons land leeft van
deze familie de gevlekte
landsalamander of vuur-
salamander. Van het ge
slacht watersalamander
kom' i ons land vo d.
grote watersalamander, di
16 cm lang wordt. Hij
heeft een 'warte rug er
rode buik.
De kleine salamander i:
in tegenstelling tot de eer
ste zeer algemeen: onge
veer 11 certimeter lang
bruingrijs met zwarte
vlekken of strepen: de
Alpenwatersalamander, 10
cm lang met grijze of brui
ne rug en oranje of gele
onderzijde.
Deze soort moet men
niet verwarren met de
Alpensalamander, die leeft
in de bergen van Midden
Europa. In de kalkgrotten
van die streken leeft ook
de ol die een duidelijker
naam heeft gebonden als
„aalvormige proteus". He*
is een langerekt. vreemd
beest met uitwendige
kieuwen. Het is gedwon
gen een int peet leven
te lijden, daar zijn ogen
door de huid bedekt zijn
Vier zwakke poten sleept
het geelachtige witte dier
met zich mee, meer als
versiering, dan om mee te
wandel -»n.
In de grotten van Mexi
co leven voorts de axolotls
die zelden volwassen wor
den en 7'ch als larven met
uitwend'ge kie wen voort
planten. Ze worden 20
centimeter lang.
Tot nu toe hoeft men nop
niet te schrikken mair dat
wordt anders als men in
Japan of China langs dc
waterkant zit en er komt
een reuzensalamander
voorbij.
Reuzensalamanders kun
nen ruim 1.30 meter lang
worden. Ze hebben een
brede, platte kop met een
korte, rorde snuit, kleine
neusgaten en heel kleine
oogjes. In de brede bek
draagt het monster kleine
tandjes. De poten zijn
breed en kort met vrij
korte brede tenen. Vijf aan
de achten, vier aan
de voorpoten. De huid is
smoezelig donkerbruin en
met wratjes bedekt. De
staart is naar verhouding
kort en afgerond.
Het natuurlijk milieu
van deze c'ieren wordt ge
vormd door bergbeken
waar de salamanders in
diepe ho'en leven, die ze
onder rotsblokken uitwoe
ien.
Echte nachtdieren zijn
het en aan zonlicht hebben
ze een broertje dood! Het
voedsel bestaat uit vis
kikkertjes, garnaaltjes er
kleine krabben, wormen
en slakken.
Op het 'roge komen ze
zelden of i.wOit. onder wa
ter kunnen ze, als alle
amphibieën, adem halen
door de dunne huid, die
rijk van bloedvaten is
voorzien. T >ch komen ze
vooral wanneer ze, althans
voor hun doen, 'n aktie
zijn, geregeld aan de op
pervlakte om adem te ha
len. Ze l 'ijken in hun va
derland een winterslaap te
kunnen doen.
Het wijfje legt ongeveer
500 eieren tegelijk Deze
worden door b" mannetje
dat het wijfje na het afleg
gen van de eieren ver
drijft, Twaakt en ver
zorgd.
De zorg bestaat hierin
dat de eieren, die in lange
snoe-en met elkaar zijn
verbonden, geregeld wor
den gekeerd.
Tenslotte windt het man
netje de eiersnoeren om
het lichaam, tot ze na 50
dagen uitkomen. De larf-
jes, die slechts 2.5 cm lang
zijn. zoeken spoedig hun
eigen weg.
In Japan werd de ans-
ho-uo. zoals het dier daar
wordt genoemd, vroeger
regelmatig gevangen en
gegeten. Thans zijn zt
sch -s geworden.
Het eerste levende
exemplaar n d^ Japanse
reuzensalamander, dat in
Europa arriveerde, kwam
in de Amsterdamse die
rentuin „Artis" terecht,
waar het van 1840 tot 1881
leefde. o n wat nog
nooit in gevangenschap
gelukt was het dier
voor jongei zorgde, kwam
de Japanse ambassadeur
op kraamvisite. Sindsdien
is het voor Artis een tra
ditie geweest om reuzen
salamanders te houden.
