C
Landelijke schoonheid werd opgeofferd
aan nuttigheidsoverwegingen
Daar
is
het
pas winter
3
MAANDAG 19 JANUARI 1959
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 10
Juffrouwswetering bij Hoogmade
is verleden tijd geworden
Het zal wel geen dag meer duren, of de Juffrouwswetering anders ge
zegd de Jufferswatering bij het landelijke dorp Hoogmade is niet meer.
De sloot is bij de Does afgedamd en langzaam wordt het water eruit ge
pompt. Langzaam, want de dam is nog niet sterk genoeg om het water, dat
aan gene zijde van de damwand geloosd wordt, te weerstaan als de druk
hier te groot mocht worden. Het is nog maar een nooddijk, vertelde men
ons, de uiteindelijke waterwering moet 4 meter diep worden met een hou
ten damwand over de lengte van het dijklichaam. Er staat nu nog een klein
laagje water op de bodem dat door een betrekkelijk smalle buis naar de
Vlietpolder wordt gevoerd. De uitvoerders kijken met belangstelling naar
de gedragingen van het weer. Als het even kan wordt er stevig aangepakt
en dan heeft het noodlot zich over de vermaarde waterweg voltrokken en
zal de wetering, welke sinds onheuglijke tijden een apart cachet aan de om
geving heeft gegeven, droogliggen.
edele Vrouwe van Poelgeest vroeg in
1565 aan Rijnland toestemming om
een „wintwatermolentgen" op te
richten in stede van haar oude paar-
demolen, staande op haar landen, lig
gende in Esselijkerwoude aan de
Groeneweg, teneinde het water kwijt
te kunnen raken in de Does. Waar
schijnlijk is de lichtelijk vreemd aan
doende naam Jufferswatering of Juf
frouwswetering te danken aan een
van die adellijke bewoonsters van het
kasteel Groot Poelgeest. De naam
Groeneweg duidt op gering verkeer,
voornamelijk bestaande uit snelle
paarden en minder rappe karossen.
De weg was met gras begroeid, het
geen mede blijkt uit het feit, dat de
weg door de heren van Poelgeest
werd verpacht.
Toen vele honderden jaren geleden
de Groeneweg in gebruik kwam, wa
ren er nog geen polders. De aan
weerszijden van de weg liggende
sloten die wij nu dus de Juf
frouwswetering noemen zullen
zijn ontstaan door, wegens de moe
rassigheid noodzakelijk geworden,
ophoging van de Groeneweg. Door
daling van de grond of mogelijk door
verhoging van de waterstand dreig
den de wei- en hooilanden tussen
Koudekerk en Hoogmade onbruik
baar te worden, zodat kaden deze
gronden tegen het water moesten be
schermen. Hierdoor ontstonden toen
vele kleine polders. Bij deze geleide
lijke inpoldering van gronden werd
rekening gehouden met de bestaande
situatie van Jufferswatering en Groe
neweg, zodat de dijken evenwijdig
langs de beide wateringen werden
aangelegd. Hierbij werd dus de mid-
den9trook, die pas veel later op ver-
sohillende plaatsen werd doorgraven,
gehandhaafd.
Hoge onderhoudskosfen
van de kaden
De noodzaak van het slechten van
deze waterweg is gelegen in de zeer
hoge onderhoudskosten van de kaden
welke volgens Rijnlands keur op
100.000 gulden voor elke kade zou
komen te staan. Thans kost het gehele
werk, dat eind december vorig jaar
door de provinciale waterstaat werd
aanbesteed, tot en met het- bedrijfs-
klaarmaken van de weg op de kade
aan de kant van de Vlietpolder
125.000 gulden. Een voordeel voor de
gezinnen die aan de wetering wonen
en tot dusver slechts vie de smalle
polderkade of per boot hun wonin
gen konden bereiken is, dat zij ge
bruik zullen kunnen gaan maken van
een keurige rijweg op de kade langs
de Vlietpolder. De kade van de sloot
aan de kant van de Voorofse- en
Kooipolder zal voorlopig braak blij
ven liggen; de grond kan eventueel
door de boeren, die er belang bij heb
ben, worden aangekocht.
Een bijzondere sloot.
Er zou beslist niet zoveel drukte
nodig zijn om een sloot, die zomaar
gedempt wordt, ware het niet, dat
de Jufferswatering een zeer bijzonde
re sloot was, al was het alleen maar
om het feit, dat de wetering in het
geheel niet leek op een sloot, doch
veeleer op een langgerekt meer met
een even langgerekt eiland in 't mid
den. Deze strook land werd al ge
noemd in de helft der 16e eeuw, toen
het een weg moet zijn geweest die
sinds de middeleeuwen de recht
streekse verbinding vormde van het
kasteel „Groot Poelgeest" te Koude
kerk naar de heerlijkheid Hoogmade,
waar de heren van Poelgeest een huis
bezaten. Waar nu de wetering op de
Ruigekade doodloopt moet vroeger;
de landtong, die eertijds de Groene
weg heette, gereikt hebben tot Groot
Poelgeest komend vanaf het Recht
huis in Hoogmade.
Het huis van de heren van Poel
geest moet hebben gelegen waar
thans de hervormde pastorie van
Hoogmade staat. Het was, evenals de
pastorie dit is, een vrijwel vierkant
gebouw. Na de troebelen in 1489
heeft dit „Lusthuijs", dat omgeven
was met sierlijke tuinen en bossen,
wellicht dienst gedaan als vluchthuis.
Er was een vaart gegraven van de
Oude Aa tot de Does, zodat het jacht
van de jonker van Poelgeest onmid
dellijk ligplaats bij het huis kon kie
zen.
Niet alleen in het dorp Hoogmade
hadden de Heren van Poelgeest gron
den. Ook aan weerszijden van de Juf
ferswatering was dat het geval. De
men verschillende fonteinkruidsoor-
ten, waterlelies en gele plompen.
Er zal van deze rijke vegetatie -
voor zover nog aanwezig wel bit
ter weinig overblijven. We zijn ech
ter allen praktische mensen, die le
ven in een „praktische" tijd en we
zijn zo langzaamaan wel gewend ge
raakt aan het verdwijnen van zoveel,
dat oog en hart bekoorde en opge
offerd moest worden aan de behoef
ten van onze dagen. Ach, wanneer
er uitgaven besnoeid moeten worden
is niets teveel, denken we maar. Er
komt nu een fikse B-weg over de
oude kade, reohttoe-rechtaan, en dat
dit een vooruitgang is en een hoog
nodige, kunnen de omwonenden, die
ervan gaan profiteren, u vertellen.
DE MEIJE
Personenauto's in botsing. Zon
dagmorgen vond in een van de minst
overzichtelijke bochten in De Meije,
te hoogte van de smederij Franken,
een aanrijding plaats tussen een per
sonenauto, bestuurd door de heer C.
Zwaafhoven uit Alphen aan den Rijn,
komende uit de richting Bodegraven,
en de personenauto bestuurd door de
heer N. Stolwijk uit De Meije. Per
soonlijk ongelukken kwamen hierbij
niet voor, maar de beide voertuigen
liepen hierbij aanzienlijke schade op.
Door de politie is later een onderzoek
ingesteld.
Z0ETERW0UDE
GROSLIJSTSTEMMING.
Zoeterwoude-Dorp: uitgebracht 626
stemmen: 337 Romme; 3 Andriessen;
22 v. d. Ploeg; 1 Koenen, 1 Weyters;
1 Lucas, 45 Bachg; 199 Kolfschoten;
17 Hilhorst.
Zoeterwoude-H.R.: uitgebracht 69
stemmen: 61 Romme; 1 Andriessen; 2 i
Bachg, 3 Kolfschoten; 1 Hilhorst; 1
Weeber.
S.J.Z. Daar door de terrein en
weersomstandigheden geen voetbal-1
wedstrijden gespeeld worden en er
zodoende geen contact is met de leden
en donateurs, organiseert he1 bestuur
wederom een klaverjasavond, bedoeld
voor de klaverjascompetitie. Deze
Overvloedige flora.
Uit historisch, landschappelijk en
ook botanisch oogpunt bezien bete
kent de demping van de Jufferswa
tering een groot verlies. Veel is er al
gepleit voor het behoud van dit tot
natuurmonument geworden terrein
in het wondermooie Zuidhollandse
polderlandschap. Enige jaren terug
trof men er nog een bijzondere plan
tengroei aan. Het gebied van de wa
tering behoorde tot het z.g. Hafdis
trict, een van de elf districten, die bij
de plantengeografische indeling van
Nederland worden onderscheiden.
De Juffers watering had een schat
aan oorspronkelijke flora behouden.
Op de strook grond in de vaart stond
een hoge begroeiing met riet, zuring
en biezen, afgewisseld met groepen
kattestaart, leverkruid, wilgenroosjes
en dotterbloemen. Op open, vochtige
plekken daartussen trof men talrijke
orchideeën aan, fraaie moeraslathy
rus, moerasvaren en meer aan schone
plantengroei. In de vaarten zelf vond
"BENZINE KOST NI ET VEEL, MAAR.(De bglasKng op de benzfne in Europa)
Een opname vanaf het hoogste punt van de ski-schans te Garmisch Partenkirchen, waarop onlangs de in
ternationale springwedstrijden worden gehouden. Dat men behalve over een uitstekende ski-techniek ook nog
over stalen zenuwen moet beschikken om mee te kunnen doen, laat de foto duidelijk zien: niet ieder, die zich
op de lange latten een hele piet voelt zal bereid zijn de sprong in het ongewisse te durven wagen.
FRANKRIJK HEEFT DE DUURSTE
BENZINE VAN DE WELELD.
Met elke hap voedsel en met elk
ding dat u koopt maakt u gebruik
van de benzine, want het is deze
krachtstof die het mogelijk maakt
dat de produkten die u nodig heeft
binnen uw bereik komen te liggen
door middel van het transport. Het
transport is dan ook de levensader
voor ons dagelijks leven en wij kun
nen dan ook zeggen dat door de ade
ren van de maatschappij benzine
stroomt. Is de benzine daarom tot een
„levensvoorwaarde" voor de tech
nisch ontwikkelde landen geworden,
zij is ook een belangrijke inkomsten
bron voor de staat geworden want op
elke liter benzine wordt door de ver
bruiker een aanzienlijke heoveelheid
belasting betaald. Overal in Europa
zou de benzineprijs minstens de helft
dalen als de belasting op de benzine
verdween. Maar dit zijn maar wens
dromen want de opbrengst van de
benzinebelasting is zo groot dat een
staat deze eenvoudig niet kan ver
waarlozen. Alleen in Nederland rij
den er meer dan een half miljoen
auto's rond plus meer dan 750.000
bromfietsen en 145.000 andere motor
rijtuigen. Dit alles slokt enorme hoe-
R?rcentage kosten benzine
veelheden benzine op en elke liter
verbruikte benzine betekent inkom
sten voor de staat, want de prijs
van een liter benzine bedraagt maar
een deel van het gevraagde bedrag
al de rest is belasting.
I In heel W.-Europa omvat de ben-
I zineprijs meer dan de helft aan be-
lasting en in onze grafiek geven wij
ieen duidelijk overzicht van de ver
houding tussen de directe prijs van
de benzine en de belasting die er op
wordt geheven. Voor Nederland
.blijkt het dat 60 pet. van de ben-
j zineprijs belastinggeld is en slechts
140 pet. met de benzine zelf te ma-
j ken heeft. Met deze 60 pet. belas
ting op de benzine staat ons land nog
I aan de lage kant want overal in W.-
j Europa is de belasting op benzine ho
ger. Frankrijk overtreft met zijn bij
na 77 pet. belasting alles en iedereen
en het heeft met zijn prijs van ca.
96 frs. per liter de duurste benzine
van de wereldr geschapen.
In de andere Europese landen slaat
de fiscus echter ook ferm op de ben
zine toe en met recht kan men zeg
gen dat de benzine overal de speciale
aandacht van de fiscus heeft die dan
ook driemaal op de benzine toeslaat
en wel bij de produktie, de handel en
het verbruik.
Actieve zakkenrolster met
uitgebreid werkterrein
Een rechercheur en een agente van
politie hebben zaterdag te Nijmegen,
tijdens de drukte van de uitverkoop,
in een manufacturenhmagazijn in het
centrum der stad een 51-jarige
vrouw uit Eindhoven gearresteerd,
toen zij op heteraad werd betrapt bij
het zakkenrollen. Na de aanhouding
bekende zij die dag vier of vijf porte-
monaies te hebben gerold.
Tevens bleek, dat zij te Nijmegen
reeds lang opereerd en dat zij in de
loop van de week vijftien tot twintig
portemonnaies had gestolen. Zij „rol
de" ook in 's-Hertogenbosch en in
Breda.
Bij huiszoeking trof men een be
drag van ongeveer 1.100 n contan
ten aan en een spaarbankboekje met
1.700, waar de overige gelden zijn,
moet nog worden nagegaan. De
vrouw is opgesloten.
avond is zowel voor donateurs als' KORTE §olf
leden en zal worden gehouden op
donderdag a.s., aanvangende te 7.45 De 25.000ste, die een bezoek
uur, in de zaal van de heer Th. Roele- heeft gebracht aan de Jan-Steenten-
ven. Het bestuur rekent op aller me-1 toonstelling in het Mauritshuis te
dewerking en verwacht 'n volle zaal. i Den Haag, was mevrouw mr. Velt-
kamp, inspectrice van politie te Bla-
ricum. Zij kreeg van de administra
teur-secretaris van het Mauritshuis,
de heer A. J. M. van der Vaart, een
exemplaar van het boek „De Schoon
heid van ons land" aangeboden.
Verdacht van een poging tot
doodslag heeft de Haarlemse politie
zondag een 30-jarige huisvrouw uit
de Rozenprieelstraat te Haarlem aan
gehouden. Toen haar zeven weken
oude baby na een voeding bleef
doorhuilen had de vrouw het kind
met een zuigfles op het hoofdje ge
slagen. De fles was gebroken maar
het kind liep weinig letsel op.
—I Ex-koning Leopold van België,
die zaterdag voor een verblijf van
enkele weken in Panama was aange
komen, is na enkele uren vertrok
ken naar Costa Rica. De motieven
voor dit plotseling vertrek zijn niet
bekend.
(van onze speciale verslaggever)
GODTHAAB (P P) - „Groenland neemt wel een bijzondere positie
in in de wereld, een positie die men vroeger zeker niet heeft kun
nen vermoeden" vertelt ons één der leden van de Landsraad van
het zuidelijk inspectoraat te Godthaab. „Het noordpoolgebied .'s
sterk in betekenis toegenomen en tussen de landen die aan het pool
gebied grenzen, zoals de Sowjet-Unie, Noorwegen, Denemarken,
Canada en de Verenigde Staten is een ware wedloop ontstaan om
dit gebied. Groenland neemt hierbij, als het noordelijkste vasteland,
vermoedelijk het grootste eiland van de wereld, een speciale positie
in. De gevolgen van deze belangstelling zijn duidelijk te bemerken.
Het zal zo lang niet meer duren of dit noordelijk paradijs is een
belangrijk industrieland met mijnen en internationale vlieghavens
geworden. De tekenen bedriegen niet I"
Een hard leven bij lage temperaturen
INDERDAAD heeft onze zegs
man gelijk, het is duidelijk te zien.
In de wedloop om Groenland is de
betrokken landen niets te gek. De
Amerikaanse vliegbasis Thule in
het noordelijk deel van het eiland,
is een metropool van aktiviteit en
lawaai in een land, dat eens het pa
radijs der stilte was.
De oorspronkelijke bewoners,
de Eskimo's, kunnen hiervan mee
praten. Zij en daarmee doelen
wij op echte Pooleskimo's, die nog
van de jacht en visvangst moeten
leven moesten wegtrekken, om
dat het afgrijselijke lawaai de
spaarzame wilde dieren verjoeg en
de olie van de schepen het viswater
bedierf. Elders vonden zij in deze
uitgestrekte rumte nieuwe woonge
bieden. Maar voor hoelang De be
schaving schrijdt voort en ontsluit
de onbekende gebieden. Er komen
vlieghavens, want de kortste ver
binding tussen de dichtbevolkte de
len van het noordelijk halfrond lo
pen over de poolstreken, er komen
mijnen en havens, kortom het land
der stilte wordt opgeslokt door de
beschaving en de oorspronkelijke
bewoners zullen het lot delen van
zo vele volken voor hen. Ook be
schaafd en modern worden en deel
Tweemaal ontdekt
HET IS met Groenland
eigenlijk merkwaardig gegaan.
Omstreeks het jaar 980 werd
het ontdekt door de Noorman
Eric de Rode, die zijn land had
verlaten en in de noordelijke
wateren rondzwierf. Hij ging
terug naar IJsland en wist an
deren te interesseren in het
door hem ontdekte land. Zo
kwam de eerste kolonisatie van
Groenland tot stand.
De Noormannen vestigden
kleine nederzettingen aan de
zuidkust met enkele boerde
rijen en die gedijden heel aar
dig, gedurende honderden ja
ren, totdat zij op nog niet op
gehelderde wijze uitstierven en
Groenland weer in de vergetel
heid terugzonk.
Het was de jeugdige Noor
se dominee Hans Egede, die op
zoek naar de verdwenen kolo
nisten Groenland als het ware
voor de tweede maal ontdekte.
Ook hij vond belangstellenden
voor nieuwe kolonisatie en zo
vestigden er zich weer nieuwe
mensen. Door vermenging van
Eskimo's met Deense kolonisten
ontstonden de echte Groenlan-
ders, die nu een belangrijk
deel van de bevolking uitma
ken.
Gezonde monteurs
HET ZAL de Eskimo's niet mee
vallen, want zij zijn buitengewoon
zelfstandig en een betrekking als
monteur op een vliegveld betekent
voor hen tuchthuisstraf. En toch
zijn zij er aan de andere kant zeer
geschikt voor, want ze zijn buiten
gewoon intelligent.
Zij leefden in een land, waar
men geen ziekten kende, een vrede
lievend volk dat ook niet tuist wat
oorlog was. Dat alles is nu veran
derd. Is het te verwonderen, dat de
Eskimo niet zo biezonder op de
vreemdelingen gesteld is
De echte Eskimo leeft een hard
leven, dat zich grotendeels afspeelt
in ijzige temperaturen, waaraan hij
echter gewend is. Met zijn gezin en j
de belangrijke hondenslee ver
plaatst hij zich en zoekt steeds I
naar gebieden waar hij wild kan
vangen. Doordat het wild zo dun
is, moet hij steeds verder trekken. I
In de winter is dat het ergst en
leeft menig eskimogezin aan de
rand van de dood.
Naakt in de iglo
HET IS niet slechts de honger
die de Eskimo's bedreigt, maar ook
de natuur. IJzige sneeuwstormen
houden hem soms geruime tijd ge
bonden aan zijn iglo, de beroemde
sneeuwhut, die de Eskimo in zo kor
te tijd kan bouwen en waarin hij
met zijn gezin een voortreffelijke
beschutting vindt. Door de halfko-
gelachtige vorm van deze sneeuw
hut en het enorme isolerende ver
mogen van de sneeuw, stijgt hier
in weerwil van de extreme koude
buiten de temperatuur soms tot 15
graden Celsius. En de Eskimo gaat
s nachts geheel naakt onder zijn
robbenvel slapen.
Veel Eskimo's leven er in het
zuidelijk deel van het eiland aan de
ijsvrije kusten, waar zij een gemak
kelijker leven hebben dan hun
broeders in het koude noorden of
een nieuw probleem en wel dat van
de ouden van dagen. Voordien ken
den zij dat niet. Nu de medici uit
de beschaafde wereld kans zien
mensen in leven te houden, die on
der natuurlijké omstandigheden
reeds gestorven zouden zijn, komt
daar het probleem van het onder
houd van deze mensen door de jon
geren, die hieraan moeilijk kunnen
voldoen, aangezien hun leefwijze
van jagen en vissen hen daartoe
niet in staat stelt
Zo zien wij met eigen ogen, dat
de komst van de beschaving voor
Groenland eigenlijk een probleem
is, want naast veel goeds en winst
staat een dwang tot algehele om
schakeling, aangezien men op de
oude wijze niet meer kan voort
leven.
Dit was het ook waarop het lid
van de Landsraad ons attent maak
te tijdens ons lange gesprek. Vol-
GROENLAND, LAND VAN SNEEUW EN IJS,
WERD TWEEMAAL ONTDEKT.
aan de afgrijselijke oostkust Maar
zij staan hier in regelmatig contact
met de beschaving en dat brengt
zijn gevaren mee.
Ziekte is één van deze gevaren. J
De Eskimo's kenden in hun natuur- j
lijke staat geen ziekten. Nu is t.b.c.
een van de ergste vijanden, alsook
andere ziektén, waarbij blijkt, dat
de Eskimo zeer vatbaar is en moei
lijk immuun te maken.
Geen rusthuizen
DE ESKIMO wordt door de be
schaving ook geconfronteerd met
gens moderne maatstaven heeft
Groenland alles mee. De belang
stelling van prominente landen, die
het land wel willen helpen opbou
wen, rijke bodemschatten, die ver
moedelijk met de moderne midde
len wel tot exploitatie zijn te bren
gen, een geografisch uiterst belang
rijke positie en een zeer intelligen
te bevolking, die op den duur zeker
in staat zal zijn zichzelf te besturen.
Er blijft echter één ding, dat moei
lijk is en dat is de omschakeling
van het individu, dat daar zo kort
tijd voor krijgt, omdat de gehele
ontwikkeling in stormachtig tempo
I verloopt. Groenland is een land van
de toekomst l
(Nadruk verboden)
