Schoolgezondheidszorg eist reorganisatie
In school gevangen
Kindje van 1050 gram
Wat betaalt het
lijk aan typisten
Bewaking op de
„Oldenbarnevelt"
Lekker, maandag A Vandaag spoelt iedereen de melkfles om!
De man
MAANDAG 20 OKTOBER 1958
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Staatsbemoeiing dient terug te treden voor
particulier initiatief
De ontwikkeling van de schoolge
zondheidszorg na de oorlog en de
voorbereiding van een wettelijke re
geling van deze zorg zijn voor het
Katholiek Centraal Bureau voor On
derwijs en Opvoeding en het Cen
trum voor Staatkundige Vorming
aanleiding geweest een onderzoek
naar de schoolgezondheidszorg in te
stellen.
Een commissie onder voorzitter
schap van drs C. J. M. H. Souren en
bestaande uit artsen, psychologen,
economen en paedagogen heeft in
haar rapport, dat heden is versche
nen, geconstateerd, dat een organi
satie en uitvoering op principieel
confessionele basis van de schoolge-
voor aansluiting bij een particuliere
dienst.
Diensten welke aanspraak maken
op subsidie van de overheid moeten
voldoen aan nader vast te stellen
eisen t.a.v. bpheer, uitvoering, werk
wijze, omvang enz. Het voldoen aan
deze eisen houdt het recht in op sub
sidie.
De mogelijkheid moet bestaan tot
de vorming van samenwerkingsorga
nen in ruimer regionaal verband tus
sen particuliere diensten, alsook tus
sen deze en overheidsdiensten in ge
meentelijk verband.
De organisatorische beginselen
waarop de schoolgezondheidszorg in
ÜHÜHHRI BM toekomst zal steunen dienen te
zondheidszorg onmogeiijk is, omdat j worden verankerd in een Wet op de
deze zorg zich met uitzondering van j Schoolgezondheidszorg, waarin de
Limburg in handen van de overheidPhchten en rechten worden omschre-
bevindt. De commissie beveelt danfv.en van alle partijen en de oprich-
ook een algehele reorganisatie aan entmS der diensten en hun financiële
soms zelfs ingrijpende wijzigingen, i status naar objectieve normen wor-
Zij komt tot een serie aanbevelingenden geregeld,
als grondslag voor de gewenste reor-
ganisatie.
Zowel overheidsorganen als parti
culiere instellingen en organisaties,
aldus het rapport, kunnen al of
niet op confessionele grondslag
diensten voor schoolgezondheidszorg
oprichten pn instandhouden.
Het bestuur der particuliere dien
sten wordt gevoerd door colleges, ge
vormd uit de samenwerking van ge
zondheidszorg en onderwijsorga
nisaties, en waaraan is toegevoegd
een vertegenwoordiging van de
ouders.
Een vertegenwoordiger van de ge
meentelijke overheid kan eveneens
met adviserende stem in dit college
zitting hebben. De overheidsdiensten
blijven bestuurd door de gemeente
lijke overheid, waarbij echter even
eens naar een georganiseerde samen
werking met de ouders dient te wor
den gestreefd.
Omdat er diensten van verschillen
de aard mogelijk zijn, zal er behoef
te bestaan aan een regionaal, over
koepelend orgaan. Overwogen zou
kunnen worden Ie Provinciale Raad
voor de Volksgezondheid als coördi
Zwaan door de voorruit
locomotief binnen
en opzij er weer uit
De trein Den Haag-Utrecht heeft
zondagochtend bij Woerden op een
vreemde manier vertraging gekregen.
De machinist van de electrische loco
motief zag plotseling twee schimmen
voor zich opdoemen waarvan er een
met een klap de voorruit van zijn
voertuig verbrijzelde en door de ge
broken ruit de cabine binnenkwam.
Het bleek een zwaan te zijn. In
eerste instantie overleefde de zwaan
de botsing. Hij gaf immers de machi
nist een paar klappen met zijn vler
ken en verliet de locomotief weer
langs een geopend zijraam.
De machinist bleek licht gewond te
zijn. Hij moest de trein stilzetten,
maar kon enige tijd later de weg, zij
nerend orgaan te laten functioneren, j het met matige snelheid, naar
De overheid bevordert de totstand
koming der diensten en maakt hen
financiëel mogelijk. Zij gaat alleen
daar tot eigen beheer over, waar van
particuliere zijde desondanks geen
eigen initiatieven ontstaan of waar
scholen geen voorkeur uitspreken
Exp
o-stier heet nu
„Exporum"
Cuykenaren trokken
naar Brussel
Het evenement in het Nederlandse
paviljoen op deze laatste Expo-dag is
geweest het afhalen van de gestyleer-
de stier uit de landbouwafdeling door
een afgevaardiging van de geme nte
Cuyk, die het stuk gekocht heeft om
het een plaats te geven voor het ge
meentehuis.
Dé afvaardiging, geleid door Cuyks
zich voor deze gelegenheid gestoken
in de veekopersdracht: een verscho
ten regenjas, een pet, zakdoek om de
hals en met een stok in de hand.
Voorts waren er het fanfarecorps van
Utrecht vervolgen, waar een ander
hem verving. De zwaan is na zijn
pijnlijk avontuur overleden.
De politiekorpsen van Delft en Rijs
wijk hebben in de avond en nacht van
donderdag naarstig gespeurd naar een
15-jarige scholier uit Rijswijk, die niet
was thuisgekomen. Hij bleef spoor
loos en men begon reeds te denken,
dat de knaap in het noodweer, dat
die nacht woedde, een ongeluk was
overkomen, toen hij ver over
drieën weer op kwam duiken.
Des avonds had de jongen deelge
nomen aan een bijeenkomst van de
redactie van de schoolkrant. Na af
loop was hij naar het toliet gegaan en
toen hij daarvan terugkeerde, bleek
dat het gebouw gesloten was. Er was
geen enkele deur of raam, waardoor
hij buiten kon komen en eerst te
gen drie uur slaagde hij er in, de
burgemeester de' heer Jansen, had I aandacht te treken van een late voor-
- -•» byganger. Daarna werd hy vrij spoe
dig bevrijd.
Voorts waren er net ianiarecorps van t »-*
ten.
Aan de Beneluxpoort, werd de
groep begroet door de heer van Wal-
sem, Nederlands commissaris-gene
raal bij de wereldtentoonstelling. Na
een concert trok de stoet naar het
binnenplein waar de stier klaar stond
op een wagentje.
De burgemeester poogde de stier
voor een appel en een ei te kopen,
maar dat ging niet door en tenslotte
kwam de handslag nadat men het
over het bedrag eens v/as geworden.
De burgemeester reikte aan de heer
Van Wa'sem, die eveneens als vee
koper was verkleed, de versierselen
van de orde van de koe (een karton
nen koehoofd) uit. Die versierselen
waren in de loop van de namiddag
ook aan Manneke Pis uitgereikt. Na
dat het koopcontract was opgemaakt,
doopte de heer Janssen de stier met
een fles melk, eveneens uit zijn ge
meente afkomstig. De naam van de
stier is thans „Exporum".
In een couveuse in het St. Jan-zie
kenhuis te Zaandam ligt momenteel
een pasgeboren wezentje met een ge
wicht van 1050 gram. Het meisje, dat
de naam draagt Laurentia Adriana
van de Wetering is drie en halve
maand te vroeg ter wereld gekomen.
- Moeder en kind maken het uitste
kend. In hetzelfde ziekenhuis is on
langs zelfs een baby van zeshonderd
gram geboren en uitstekend opge
groeid.
De vaste commisie voor economi
sche zaken uit de Tweede Kamer
merkt in haar verslag over het wets
ontwerp tot wijziging van de begro
ting 1957 van het departement van
economische zaken op, dat het niet
mogelijk is gebleken voor de octrooi-
raad en het bureau van de indus
triële eigendom alle vacatures voor
typisten en die voor werksters te ver
vullen. Gaarne zou men van de mi
nister vernemen, welke de oorzaken
zijn, dat niet in deze vacatures kon
worden voorzien. Spelen hier ver
schillen van salarispeil een rol en, zo
ja, wil de minister dan een nadere
uiteenzetting hieromtrent geven?
De „Johan van Oldenbarnevelt",
het schip dta de 37 verstekelingen
naar Indonesië terug moet brengen,
staat op het ogenbliik onder strenge
politiebewaking. De rijkspolitieman
nen zijn er niet omdat de versteke
lingen als gevangenen worden be
schouwd, maar op de orde aan boord
te handhaven.
De gezagvoerder van het schip
heeft venzelfsprekend het politiede-
tachement op zijn schip toegelaten,
omdat de „Johan van Oldenbarne
velt" door de regering voor deze reis
gecharterd is.
Stadsverwarming voor
Emmens tuinbouw
In een spoedeisende vergadering
heeft de gemeenteraad van Emmen
besloten medewerking te verlenen
aan een project voor afstandverwar
ming van tuinbouwbedrijven in het
nieuwe tuinbouwcentrum „Amster-
damscheveld". Aan dit oroject van
afstandsverwarming, dat nog als ex
periment beschouwd wordt zullen di
rect 24 tuinders deelnemen met in
totaal 33.000 ramen. De gemeente
sticht de warmtecentrale met bijbe
horend leidingnet dat tot aan de
warmtewisselaar in de schuren en
kassen van de tuinders zal reiken,
waarna deze centrale wordt verhuurd
aan een door de tuinders op te rich
ten lichaam, bijvoorbeeld een coöpe
ratie, op basis van een sluitende ex
ploitatie. Met de uitvoering zal spoe
dig worden begonnen, daar de cen
trale half januari 1959 in bedrijf zal
moeten zijn.
Het nieuwe tuinbouwcentrum „Am-
sterdamscheveld" in de gemeente Em
men, waarvoor enige miljoenen wer
den geïnvesteerd en waar vele jon
ge tuinders uit het westen zich heb
ben gevestigd zal thans het project
worden waar het experiment zal
worden ondernomen met medewer
king van de gemeente, die daarvoor
reeds een krediet van 6:45.090 be
schikbaar heeft gesteld.
MEER VERGADERINGEN
VAN S.E.R. OPENBAAR?
De regering heeft de Sociaal-Eco
nomische Raad meegedeeld, dat zij
geen bezwaar heeft tegen het be
handelen van gevraagde adviezen in
het openbaar, wanneer de advies
aanvrager eigener beweging mee
deelt, tegen een openbare behande
ling geen bezwaar te hebben, of wan
neer de adviesaanvrager op verzoek
van het dagelijks bestuur van de
SER meedeelt alsnog toestemming
tot een openbare behandeling te ge
ven.
Ten aanzien van de publikatie van
de SER-adviezen staat de regering
welwillend tegenover de wens van de
raad dit zo spoedig mogelijk te doen.
Zy kan zich, zo blijkt uit een brief
van staatssecretaris Schmelzer aan
de SER, echter niet verbinden om
alle adviezen, welke in besloten zit
ting zijn vastgesteld, steeds en ter
stond nadat zij zijn uitgebracht, voor
publikatie vrij te geven.
BOUW EEN HUIS IN
VIJF LANDEN
De Europese Gemeenschap voor
Kolen en Staal kan zich niet geheel
onttrekken aan de zorg voor de huis
vesting van de arbeiders, in de Kolen
en Staalindustrie. Dit heeft tot ge
volg dat door de E.G.K.S. een experi
menteel woningbouwprogramma werd
uitgevoerd voor de deelnemende lan
den.
Voor de rekening van de Europese
Gemeenschap zijn ongeveer 1900 hui
zen gebouwd in de verschillende in
dustriegebieden dig onder haar ge
zag vallen, waarvan 54 in Heerlen.
Thans is een rapport verschenen,
waarin aan de hand van de opgedane
ervaringen kan worden berekend wat
in verschillende landen het bouwen
van een huis kost. Om de valuta-
verschillen te elimineren zijn alle
bedragen omgerekend in dollars.
Enkele belangwekende conclu
sies zijn uit deze cijfers te trekken.
Men kan de huizen in de verschil
lende landen zien van gelijke orde,
uiterlijk aangepast echter aan de
omgeving.
Duidelijk valt op dat het bouwen
in België aanmerkelijk duurder is
dan in de andere genoemde landen.
Bekijkt men de kosten-faktoren,
dan valt het in verhouding hoge per
centage lonen op in Frankrijk en Ita
lië. Nederland ligt wat arbeidslo
nen betreft percentueel zeer gunstig.
Men mag hierbij niet vergeten, dat
de koopkracht van de Nederlandse
gulden aanmerkelijk groter is dan in
de andere genoemde landen.
Tegen een koopwaarde van 100 in
Nederland staat voor Duitsland en
Frankrijk 106 en voor België en Ita
lië circa 120.
Tegenover het lage loonpercentage
van Nederland staat een belangrijk
hoger materiaal-percentage. Dit
komt ongetwijfeld tot uitdrukking
in het eindprodukt, het huis.
Een indruk hiervan is gegeven in
de verschillende wektekeningen van
het exterieur van de vijf verschil
lende typen woningen.
Omstreek middernacht is op een
onbewaakte overweg te Arnhem een
man door een trein overreden. vol-
gens de treinbestuurder lag de man
reeds op de rails toen de trein pas
seerde. Men vond een vernielde fiets.
De trein had sen half uur vertraging.
BENOEMINGEN BISDOM
ROTTERDAM.
Mgr. M. A. Jansen, bischop van
Rotterdam, heeft op diens verzoek
eervol ontslag verleend uit de be
diening aan de zeerw. heer A. R.
M. van Wijnen, die pastoor was te
Schoonhoven. Tot pastoor aldaar
heeft hij benoemd de zeereerw. heer
H. J. P. Tabink. Tot pastoor te Ze
venhoven (H. Johannes Geboorte) is
benoemd de zeereerw. heer Th. B. F.
Plaat; tot pastoor te Hoek van Hol
land (H. Egbertus) de zeereerw. heer
C. Vlaar; tot kapelaan te Wateringen
(H. Johannes de Dooper) de weleerw.
heer H. J. M. Hofstede, die kapelaan
was te Lisse (H. Agatha).
Op 1 november a.s. zal de KLM de
eerste vlucht uitvoeren van de gere
gelde luchtverbinding via de Pool-
route AmsterdamTokio. Ingaande 5
november a.s. zal deze luchtdienst
worden doorgetrokken tot Biak. Op
de met deze vluchten te verzenden
correspondentie voor Japan en voor
Ned. Nieuw-Guinea, waarop een dui
delijke aanduiding voorkomt, dat ver
zending met de desbetreffende vluch
ten wordt verlangd, zal te Amster
dam C.S. een afdruk van een bij
zonder stempel worden geplaatst.
Op 4 november a.s. zal de K.L.M.
de eerste vlucht uitvoeren van de
geregelde KLM-lijndienst Amster
dam-Tripoli. Op de met deze vlucht
te verzenden correspondentie voor
Libië waarop duidelijk is vermeld
„per eerste vlucht Amsterdam-Tripo
li", zal te Amsterdam CS een afdruk
van een bijzonder stempel worden ge
plaatst., Het opplakken van z.g.
kraaizegels is toegestaan, doch niet
verplicht.
Indien men geen relaties in Tripoli
of Nieuw-Guinea heeft kan men de
enveloppe richten naar de KLM ter
plaatse, die voor retour aan afzender
zorg draagt.
Tomatenexport naar Noorwegen
zal met ingang van 23 oktober a.s.
verboden zijn. Twee weken lang
mochten in Noorwegen tomaten in
gevoerd worden. 22 Oktober is de
laatste dag van inklaring.
HYDRA 20 okt. van Belize naar Barran-
qullla; JAVA 20 okt. te Belawan; JO
HANNES FRANS 19 okt. van Panama-
kaal naar Guayacan; KARA (t) p. 19 okt.
van Mozambique naar Mena al Ahmadi;
KARAMATA 19 okt. vnn Savanna naar
Houston: KARIMUN 20 okt. te New
York; KEIZERSWAARD (n lO okt v
Groton naar Pta Cardon: KERKDIJK
19 okt. te Antwerpen: KTEBSTA (tl 20
okt. te Singapore: LAAGKERK 19 okt
te Bandar Shaous: LE MATRE 19 okt. te
Colombo: MAASHAVEN 20 okt. te Las
Palmas: MAASLAND 19 okt te Baires;
MAETSUYCKER 20 okt. te Port Swet-
tenham: MANIA 20 okt. te Port Said;
MEERKERK v 19 okt. van Malta naar
Antwernen: MENTOR 19 okt. te Trini
dad; MITRA (t> 19 ok» van Curacao
naar Thameshaven: ORANJENASSAU
19 okt. van Pho Limon naar Kinkston:
ORESTES 19 okt van Kingston naar
EuropaORION 20 okt. te Famagusta;
PEPERKUST 20 okt. te Ahidian: RID
DERKERK p. 19 okt. kn. St. Vincent naar
Marseille: RITA (t> 21 okt. te Port
Swettenham verw ROGGEVEEN 19 okt.
van Dnnedin te New Plymouth: SALA-
TIGA 20 kt te D'eddah: SARANGAN
19 okt te Suez: SCHIEDIJK 19 okt. te
Rieli 21 okt. te Melbourne verw.: SINA-
BANG 20 okt te Port Swettenham;
STAD HAARLEM o. 19 okt Finisterre
naar I.Tmtiiden: STAD UTRECHT 19 okt.
van Norfolk naar Rotterdam: STENTOR
IR okt van Maracoiho naar Ptn Ordaz:
STEVEN 20 okt. te Cleveland: STRAAT
MADURA 20 okt te Brisbane: STRAAT
MALAKKA 20 okt te Singapore* TBE-
RIUS 19 okt. te Georgetown: TOMORI
p 19 okt van Ouessant naar Tj. Priok*
VAN CLOON 21 okt. te Singapore: VAN
HEEMSKERK 19 nkt van Mombasa naar
Penang: VAN NECK 20 nkt. te ITong-
kone: WATERLAND 19 nkt. te B Aires;
WONOGORI 20 okt te Nasir.it- WONO-
EARÏ 20 okt. te Halifax: W0NOSOPO
18 okt. van Cebu naar Singapore: I.TRC>«
19 okt van Bremen naar Amsterdam;
7AANWERK 20 okt. te Cadiz* ZWTTN-
DRECHT p. 19 okt. van Key West naar
Baton Rouge.
Scheepsberichten
CALTEX DELFT (t) 19 okt. te Rot
terdam; CAMEROUNKUST 19 okt. te
Vlaardingen: CASTOR 18 okt te Amster
dam; EOS 18 okt. van Rotterdam naar
Algiers: HATHOR 18 okt. van Rotter
dam naar Algiers: HERSILIA 18 okt. te
Amsterdam: HOOGKERK 18 okt. te Rot
terdam: LANGKOES 18 okt. van Rotter
dam naar Tj. Priok: LAURENSKERK 19
okt. te Rotterdam: LEERSUM 19 okt. te
Amsterdam: LUTTERKERK 18 okt te
Rotterdam: MARKELO 18 okt. van Rot
terdam naar Southampton: NAESS LION
20 okt te Amsterdam: NOORDAM 19
okt. te Rotterdam: NOTOS 18 okt van
Rotterdam naar Amsterdam; OMALA
(t> 19 okt. te Rotterdam: PRINS WIL
LEM VIER 18 okt. van Rotterdam naar
Glasgow: RI.TNKERK 19 okt. te Amster
dam: SOMMELSDIJK 18 okt. van Rot
terdam naar Hamburg; STAD ROTrF.R-
DAM 19 okt. te Vlaardingen; STATEN-
SINGEL 19 okt. te Rotterdam; TITUS 19
okt. te Rotterdam: AAGTENDIJK 19 okt
van Suez naar Aden: ALBADI 19 okt
te Rio Janeiro: ALKAID 20 okt. te Las
Palmas: ALMDIJK 20 okt. te Havana:
ALWAKI o. 19 okt. van Suez naar Aden:
AMPENAN p. 20 okt. van Aden naar
Suez: ANGOLAKUST 19 okt. van Mon
rovia naar Freetown; ANNENKERK 19
okt. van Mombasa naar Aden; ARNE-
DIJK 19 okt. van Le Havre naar Bre
men: ARTEMIS 20 okt. te Cartagepa:
ASMIDISKE 19 okt. van Norfolk naar
Amsterdam; BENGKALIS 20 okt. te
Marseille: BONITA 20 okt. te New York;
CALTEX NEDERLAND (t> 19 okt van
Colombo naar Karachi; CARRIOLLO 20
okt. te New Orleans; CISTULA (t) 20
okt. te Bangkok: COLYTTO 19 okt. te
Batonrouge naar Rotterdam; De EERENS
20 okt. te Muscat: ESSO NEDERLAND
(t> 20 okt. te Suez: ETREMA (t) 20 okt
te Beirouth; GAASTERKERK 19 okt
van Genua naar Port Said; GAASTER-
LAND 20 okt. te Las Palmas; GRAVE-
LAND 19 okt. van Rio Janeiro naar Vic
toria: HAARLEM 20 okt. te Ciudad
Trujillo; HECTOR 19 okt. van Izmir
naar Algiers; HEEMSKERK 20 okt. te
Brisbane; HELDER 19 okt. te Kingston;
HILVERSUM (t) 19 okt. te Suez; HOUT
MAN 21 okt, te Los Marques verw.;
LJ Maar gekheid nu terzij....; een schone melkfles hóórt erbijI
Advertentie
Aetherklanken
7.00 Nieuws. 7.15 Gram. 7.30 Voor
de jeuigd 7.40 Gram. 7Morgenge
bed en lit. kal. 8.00 Nieuws. 815
Gram. 8.50 Voor de vrouw. 9.35 Wa-
terst. 9.40 Schoolradio 10.00 Voor de
kinderen. 10.15 Lichtbaken, caus. 10.30
Gram. 1100 Voor de vrouw. 11 ?0
Gram, 11 50 Als de ziele l"'stert. c-uk.
12.00 Middagkloknoodklok. 1°.03
Gram. 12.30 Land- en tuinb. meded.
12.33 Act. 13.00 Nws 13 15 Zonne
wijzer, 13,20 Gram, 13.30 Dansmuz,
14.00 Gram. 14.05 Schoolradio 1V25
V. d. vrouwen v. h. platteland. 14.45
Gevar.progr. 16.00 V. d. zieken. 16 30
Ziekenlof. 17.00 V. d. jeugd. 17 40
Benrsber. 17.45 Regerincsuit;.* Rijks
delen Overzee: Kunst en vermaak in
Suriname, door üh. A. amson. 18 00
Lichte muz. 18.25 In bet brandpunt
caus. 18.30 Lichte muz. 19.00 Nws
19.10 Act. 19.20 Sportpraa'ie. 19 "2
Gram. 20.30 Ja. met mij. 20.25 Cello
en piano. 2105 Aan de poorten van
de nieuwe tijd, caus. 21.35 Symf. ork.
22.10 Orgelconc. 22.40 SoorfDrnafje.
22.45 Avondgebed en liturg, kal. 23.00
Nws. 23.15—24.00 Gram.
HILVERSUM n. 298 M.
7.00 AVRO. 7.50 VPRO, 8.00—24.00
AVRO.
7.00 Nws. 7.10 Gym. 7.2' Gram.
7.50 Dagopening. 8.0) Nws. 8 15 Gram.
9.00 Gym. v. d. vrouw. 9.10 De Groen
teman. 9.15 Gram. 9.40 Morgenwijding.
9.55 Een boek voor het geestelijk le
ven, caus. 10.00 Gram. 10.50 Voor de
kleuters. 11.00 Kinderkoor. 11.15 V.
d. zieken. 12.00 Lichte muz. 12.20 Re-
geringsuitz.: Landb.rubr.: 1. hengs'cn-
keuring in Utrecht 2. De zuiveldag
in Appingedam. 12.30 Land- en tuinb
meded. 12.33 Dfinsork. 13.00 Nws.
13,15 Meded. of gram. 13.20 Prome-
nade-ork. en soliste. 13.55 Beursber.
14.00 Gram. 14.40 Schoolradio. 15.00
Voor de vrouw. 15.30 Hobo en piano.
16.00 Uw sieraad en uw zilver, caus.
16.15 Gram. 16.30 Voor de jeugd. 17.20
De dierenwereld en wij, caus. 17.30
Amateursprogr. 18.00 Nieuws. 13.15
Pianospel. 18.30 Lichte muz. 18.55 Pa
ris vous parle. 19.00 Voor de kleuters.
19.45 Voor de militairen. 19.45 Gram.
20.00 Nws. 20.05 Gevar.progr, 21.15
Gram. 21.45 Act. 22.00 Filmpraatje.
22.15 Oude muz. 23.00 Nws. 23 15
Koersen, te New York. 23.16 New
York calling. 23.21—24.00 Met de
Franse slag.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
NTS: 20.00 Jouri
20.20 Filmpraatje. 5
22.30 Speelfilm.
door A. J. CRONIN
4)
De gebeurtenissen volgden elkaar
snel op niet alleen in de wereld
crisis, doch ook in Joe's privé-drama,
want plotseling kwam Ada's vader
de hele liefdeshistorie aan de weet.
Natuurlijk was Grigson woedend. Hij
riep Joe bij zich en tijdens een hef
tige scène beschuldigde hij hem van
de dolste dingen; van grove ondank
baarheid tot schakingspogingen toe.
Joe nam het gelaten op. Ik geloof
dat hij aan één kant blij was dat de
situatie tot een oplossing kwam. Hij
ging naar zijn kamer en schreef Grig
son in bewogen bewoordingen een
brief die de volgende gedenkwaar
dige zinsnede bevatte: „Natuurlijk,
mijnheer ik zou nooit in staat zijn Ada
te omgeven met de weelde waaraan
zij gewend is...." Toen nam hij
dienst bij de marine.
Maanden verstreken ik lag in
Frankrijk, Jenny was bij het marine
die
geen geld
kon
uitgeven
lazaret op Malta geplaatst en Joe
veegde mijnen op de Noordzee. Mid
delerwijl bekoelde George Grigsons
woede. Joe's zelfrechtvaardiging had
hem grotendeels ontwapend; hij
sprak er vaak over als „een verdui
veld fijne brief". Daarenboven be
vond hij zich dag in, dag uit, tegen
over een smachtende ontroostbare
dochter, trouw gesecondeerd door een
moeder wier blikken hem onophou
delijk verweten dat hij een held zijn
ondergang tegemoet had gezonden.
Grigson was een harde kerel, maar
onder deze vrouwelijke invloed smolt
hij geleidelijk. Toen de oorlog ten
einde was en Joe, erg mannelijk in
zijn uniform, terugkeerde, werd hij
met open armen weer op Grigsons
Werf ontvangen. Daarna was de
kwestie voorgoed in kannen en krui
ken. Zoals ik reeds zei was Grigson
dol op Joe en toen hij tenslotte in
zag dat Ada's besluit vaststond, ont
bood hij Joe op zijn kantoor, stelde
hem voor binnen twee jaar jongste
deelgenoot te worden en besloot toen
in zijn onvervalst Tyneside's: „Ik ben
een verdomde gek, Joe, om je zo in
te laten stappen. Maar onze Ada wil
je hebben en dan houdt alles op".
Joe verliet het kantoor, verbijs
terd door zijn vooruitzichten. Een
golf van dankbaarheid deed hem zijn
toewijding voor Ada verdubbelen. Hij
was het spoedig eens met de bered
deringen voor het omslachtige huwe
lijk dat Ada en haar moeder voor de
komende junimaand beraamden. Hij
glimlachte inschikkelijk bij al het
passen en meten waarmede de toebe
reidselen voor Ada's bewerkelijke
uitzet gepaard gingen en trok zich
gehoorzaam terug uit de salon, die
nu wel een mode-atelier leek, als Ada
zich met een tedere en veelbeteke
nende blik gereedmaakte om te pas
sen. Er zou waarschijnlijk geen en
kele schaduw over zijn opgetogenheid
gevallen zijn, indien niet ongeveer
twee weken voor de trouwdag Jenny
was thuisgekomen, opgewekt en lief
als altijd, maar een nieuwe bekoor
lijkheid rijker, waardoor zij nog aan
trekkelijker was dan tevoren.
Joe was een goeie kerel, oprecht
verliefd op Ada, doch niettemin kon
hij Jenny niet geheel uit zyn gedach
ten bannen. Op een avond toen hij
van zijn werk huiswaarts keerde, on
geveer een week voor de trouw
datum, ontmoette hij haar in de
Hoogstraat. Gehoor gevend aan een
opwelling hield hij stil en vroeg haar,
v at met hem te gaan gebruiken in
café Castle, „om wille van de oude
vriendschap". Met een raadselachtig
glimlachje stemde zij toe. Onder het
theedrinken praatten ze over gewone
dingen, over wat zij had meege
maakt op Malta en naderhand in
Italië en Frankrijk. Onverwachts zei
ze, terwijl ze hem recht in de ogen
keek en met weer die zweem van een
glimlach om haar mond: „Reizen is
iets verrukkelijks, Joe. Bekruipt jou
nooit de lust een schip te nemen en
zee te kiezen naar een nieuw land
Amerika bijvoorbeeld? Wat zou het
dan heerlijk zijn, iemand bij je te
hebben die je niet verveelde".
Joe verbleekte. Haar bedoeling was
onmiskenbaar, evenals de uitdaging
in haar ogen. Eén ogenblik lang steeg
er een wild verlangen in hem op.
Waarom niet? Hij had vijfhonderd
Sond op de bank staan hij had
enny altyd aanbeden wat baatte
ontkennen? zé was altijd degene
geweest naar wie hy verlangde. Wat
kwam het er op aan, als ze op zwart
zaad zaten? Hij tastte naar haar on-
gehandschoende vingers die op tafel
rustten. Toen eensklaps, dacht hij aan
Ada, aan de werf en meer nog aan
het deelgenootschap over twee jaar.
Een benauwenis snoerde zyn keel
toe, een kille vrees die in een ver
verleden scheen te ontspringen gebo
ren uit zijn schamele kindsheid in
Shalehaven. In zijn hart was hij nog
een arme jongen; hij mocht zijn
vooruitzichten, zijn pasklare toe
komst niet vergooien. Hij sloeg zijn
ogen neer en mompelde even later
een excuus.
,,'t Is al laat Jenny. We moesten
eens gaan".
Ieder was het erover eens dat het
een mooie bruiloft was. Joe zag er
zo doelbewust uit, Ada zo jong en
bloeiend. Na de huwelijksreis naar
het merengebied, vestigde het jonge
paar zich in een miniatuur-woning
op de Laurel Avenue, slechts een
halve mijl van het landhuis der Grig
sons vandaan. Denk niet dat het
huwelijk een ontgoocheling voor Joe
betekende. Integendeel, hij was' vol
maakt tevreden. Ada's jonge liefde
roerde en koesterde hem; hij had een
prettig huis en benijdenswaardige
vooruitzichten; dikwijls vroeg hij
zich af wat een man zich meer kon
wensen. Weliswaar voelde hij soms
het gezelschapsleven, waar Ada dol
op was, als een straf; het was ver
moeiend mensen op bezoek te heb
ben of op een gure avond uit te
gaan, terwijl hij liever met een boek
bij de knusse haard was gebleven.
En dan was Mrs. Grigson in haar
moederlijke toewijding een bezoe
king. Maar zijn grootste zorg concen
treerde zich op Ada's verkwisting.
Joe had nu een salaris van zeven
honderd pond per jaar. Ada bezat
eigen speldegeld en natuurlijk was
er altyd de geruststellende gedachte
dat haar vader achter haar stond.
Niettemin, Ada was in overdaad
groot gebracht, ze was verzot op
mooie dingen, vooral kleren, en wist
zichzelf niets te ontzeggen. Daaren
boven was zij geen goede huisvrouw;
haar dienstboden cn de winkeliers
bij wie zij kocht, bedotten haar. Wan
neer de rekeningen kwamen, werd
Joe bleek en Ada apart nemend, gaf
hij haar menig hartig, zij het liefde
vol lesje in de beginselen der spaar
zaamheid. Hy zette haar uiteen dat
hij een eenvoudig man was met een
heel eenvoudige smaak. Voor hen,
die aan het begin van hun leven
stonden, was het zaak hier door
gloeide een heilige ernst Joe's stem
geld te sparen, aan de toekomst te
bouwen.
(Wordt vervolgd)
