3
50-jarige weduwe door
gemeentearbeider vermoord
.y
visie op
televisie
'n TIP VAN BOOTZ
Fietsen blijven staan:
Amsterdam zit ermee
Brandstoffenbijlagen
opnieuw verhoogd
Wethouder weigert
salaris uit nijd
Hoge Raad bezon zich
op linksaf slaan
Herkenningsteken op
het dak
Jachtakte duurder
De man
DONDERDAG 16 OKTOBER 1958
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
Lijk gevonden in bos bij Ossendrechi
Dader pleegde
zelfmoord
In een der bossen bij Ossendrecht
Is gisteren het stoffelijk overschot
gevonden van de weduwe Irma Dek
kers-van Loon. Het vertoonde ver
schillende steekwonden en een grote
dodelijke snede in do hals.
Het gezicht van de 50-jarige vrouw
was bedekt met een parapluie. Het
lijk werd gevonden door de vader
van de Ossendrechtse gemeentear
beider Harry D., die een briefje van
zijn zoon gevonden zou hebben,
waarin deze de plek aangaf waar het
(Van onze t.v.-medewerker).
Rondom de Roermondse t.v.-toren.
Hoog boven het land van Limburg
uit is te Roermond een 160 meter t.v.-
toren gereed gekomen, die niet slechts
voor het zuiden van groot belang is,
maar ook voor het eurovisieverkeer.
Maar liefst op de 21ste verdieping
de officiële opening feestelijk gevierd
en de kijkers hebben een korte re
portage gekregen, die hun de beteke
nis van deze kolos heeft verklaard.
Het raketvormige betonnen gevaarte
omsluit een vernuftige aparatuur.
Drie parabolische spiegels vangen het
t.v.-beeldsignaal op en geven het ver
sterkt door. Omdat de toren ook een
reportage-ring bevat, kunnen uit gans
zuidoost-Nederland reportages recht
streeks worden uitgezonden. Straks
zal Markelo en later Smilde plus een
definitieve toren in Lopik van meer
dan driehonderd meter hoog gereed
komen en dan het gehele land goed
zijn ingericht.
Geestige viering te Sittard. Naar-
goed Limburgs gebruik is de inge
bruikstelling van de toren te "Roer
mond geestig en uitbundig gevierd.
Maar dat geschiedde in Sittard, waar
men de beschikking over een grote
schouwburg had. Daar was zelfs een
zó omvangrijk toneel, dat de finale
met een massa medewerkenden in alle
ruimte kon verlopen. Er werd folk
lore geboden, waarbij de noordeling
wel iets van de Limburgers kon le
ren. De uitzending was afwisselend
en vaak oorspronkelijk, met interes
sante inlassen van het Mijngebied,
zowel boven- en ondergronds. Het
begeleidende commentaar van Chris
Smits, hoofd van de Regionale Om
roep Zuid, was bij de fraaie beelden
sterk toelichtend. Hier werd bewe
zen, dat ook radio-mensen bij de
televisie iets kunnen betekenen.
Naar het weekeinde toe. Na de
woensdagavond met het traditionele
toneelstuk in dit geval een thriller
leidt het t.v.-programma naar het
weekend toe. Heden, donderdag,
brengt de VARA weer eens 'n t.v.-
biografie van een bekend Nederlan
der. Na de beide vorige presentaties
stellen we ons er veel van voor. Jan
Fabricius en Fanny BlankersKoen,
die eerder aan de beurt waren, heb
ben zelf wel het meeste reliëf aan de
uitzending verleend. Wie zal het van
avond zijn? Vrijdag laat de NTS ver
stek gaan. Zaterdaagvond is de NCRV
aan bod en die begint met een nieuwe
rubriek „In 't pothuis", een maande
lijks bezoek bij Jan Alledag, de
schoenmaker-filosoof. De regie is van
Gerard Rekers, een bekende van het
beroepstoneel. Rekers. zal ook betrok
ken zijn bij „Plus en min", een spel
met een portie pittige problemen
voor zaal en huiskamer, onder lei
ding van de beproefde Johan Bode
graven. Voor liefhebbers is er ver
der „Een reis om de wereld", maar
dan heel vrij bewerkt naar Jules
Verne.
lijk zich bevond en tevens de mede
deling deed. dat men ondergetekende
nooit meer zou terugzien.
Later op de dag werden in een put
de stoffelijke resten gevonden van de
43-jarige Harry D., de moordenaar.
D. leeft al enkele jaren gescheiden
van zijn vrouw. Tot voor een week
woonde de weduwe bij hem.
Tragisch voorspel.
De achtergronden en de voorge
schiedenis van dit drama zijn al even
tragisch als de moord en de zelf
moord. Mevrouw Dekkers, die in
1951 weduwe was geworden, had
vriendschap aangeknoopt met Harry
D„ wiens vrouw was weggelopen om
dat zij door haar echtgenoot dikwijls
mishandeld werd.
Harry D. was met de oudste drie
kinderen achtergebleven, zijn vrouw
had de jongste spruit meegenomen.
Vorig jaar was zijn vriendin, de we
duwe Dekkers, bij hem in komen wo
nen, maar ook zij werd herhaalde
lijk door de man mishandeld.
Een week geleden liep zij na een
hevige ruzie weg en vond onderdak
bij haar jongste zoon. Dinsdagavond
heeft zij het huis verlaten en gezegd,
dat zij een kwartiertje wegbleef.
Toen zij om elf uur nog niet terug
was, ging de zoon zoeken en waar
schuwde de politie.
Schriftelijk bekentenis.
Harry D. had inmiddels een briefje
onder de deur van zijn vaders wo
ning doorgeschoven en zo vond de
oude man gisteren de vermoorde
vrouw. Zijn zoon was, naar men toen
aannam, voortvluchtig. Later heeft
men ook zijn lijk ontdekt.
In de sectiekamer van het politie
bureau te Bergen op Zoom heeft het
hoofd van het Gerechtelijk Genees
kundig Laboratorium in Den Haag,
dr. J. Zeldenrust, sectie verricht op
de beide doden. De politie zoekt naar
verdere gegevens over het drama.
De moordenaar stond bekend als
een hardvochtig en driftig man. Zijn
slachtoffer was een goedige, goedge
lovige vrouw, die snel tot meelij te
bewegen was.
Amsierdam koopi
schilderijen
Voor 2 miljoen
De gemeenteraad van Amsterdam
heeft gisteren de aankoop van twin
tig schilderijen en gouaches uit de col
lectie Regnault voor twee miljoen
goedgekeurd.
Er was vrij veel oppositie tegen het
voorstel en er is uitgebreid over ge
discussieerd. Een van de opposanten
was de heer G. Brinkgreve (KVP),
die zei dat volgens de mening in
kunstkringen voor deze werken min
stens acht ton teveel betaald wordt.
Het zijn bovendien niet eens de beste
werken van deze kunstenaars. Hij
was van mening, dat bij de waarde
bepaling der kunstwerken meer
kunsthandelaren ingeschakeld had
den moeten worden. De heer R. Ie
Caveler (WD) zei van mening te
zijn, dat een stedelijk museum zich
beter kan bepalen tot nationale he
dendaagse kunst, met name van Am
sterdamse schilders.
Het voorstel werd tenslotte aange
nomen met 28 tegen 11 stemmen. De
twintig kunstwerken zijn acht Cha-
galis, twee Piscasso's, twee Rouaults
en voort een van Soutine, Pascin,
Léger, Dufy, Ensor, Kandinsky, Re-
don en Kruyder. Zij worden op het
ogenblijt met de werken die de heer
Regnault vroeger reeds aan het Ste
delijk Museum geschonken heeft, in
het Museum Fodor op de Keizers
gracht geëxposeerd.
Bij het oversteken van de So-
phiakade te Rotterdam werd gister
middag een 79-jarige heer aangere
den door een personenauto. De be
jaarde werd gewond en moest wor
den opgenomen in het Ziekenhuis
Bergweg, waar hij in de loop van
de avond aan de bekomen verwon
dingen is bezweken.
LANDELIJK CENTRUM VOOR
KATHOLIEKE ACTIE.
Met ingang van 1 november a.s.
wordt het secretariaat van het Lan
delijk Centrum voor Katholieke Ac
tie naar De Horstink in Amersfoort
verplaatst. In ditzelfde gebouw is het
Landelijk Vormingscentrum van de
Katholieke Actie gevesgtigd.
Met ingang van deze datum is H.
J. van Santvoort tot landelijk secre
taris benoemd.
Mgr. mr. A. Diepenbrock blijft di
recteur van het bureau te Heemstede,
waar het secretariaat van de actie
„Voor God" gevestigd is en waar een
deel der uitvoerende werkzaamheden
van het Landelijk Centrum voor Ka
tholieke Actie wordt verricht.
Als leden van het Landelijk Cen
trum voor Katholieke Actie zijn be
noemd: mr. L. C. Baas, voorzitter;
mgr. mr. A. Diepenbrock, vice-
voorzitter; H. J. van Santvoort, secre
taris; drs. C. F. A. Waterman, pen
ningmeester; mgr. J. A. M. Plas
schaert, Assistens Ecclesiasticus; me
vrouw J. JanssensStrengers; mej.
M. H. C. Vendrik.
Mgr. W. M. Bekkers is door het
Episcopaat tot contactpersoon met
het Landelijk Centrum benoemd.
Elk feest heeft z'n normen en wetten;
Men dient op het volgende te letten:
Zet koffie of thee
En begin dan er mee,
'n Fles TIP VAN BOOTZ op tafel te zetten!
Nieuwe limericks inz. aan H. Bootz A'dam.
Ve
1 van
1 «nu
rko
»ft en°'wr
udheid 1
«eel of borst,
Uft U weg met
iëj
r a w
b. I m X i
(Advertentie»
Er staan op het ogenblik ongeveer
5000 fietsen, waarvan de eigenaars
onbekend zijn door de gehele stad
Amsterdam verspreid, sommige als
wrakken, andere nog in redelijk
bruikbare staat. Dit is een schatting
van het hoofd van het bureau ter
voorkoming van misdrijven der Am
sterdamse politie, inspecteur C. Ver
biest.
Reeds geruime tijd beijvert zich
dit bureau om de „joyriding" en het
aantal fietsendiefstallen te beper
ken. Uit de statistieken blijkt dat er
al enige vooruitgang is te bespeu
ren, maar het aantal in Amsterdam
„onbeheerd staande fietsen" is nog
steeds onrustbarend. De politie heeft
er haast geen ruimte meer voor. On
langs heeft men een bergruimte ge
huurd, waarheen alle gevonden fiet
sen worden overgebracht. De capa
citeit is 1200 stuks per maand.
Sedert 1951 zijn de fietsendiefstal
len met twee a driehonderd procent
gestegen, terwijl op ander terrein de
criminaliteit gelijk blijft. Voor een
belangrijk deel komt dit door de toe
genomen joyriding, voornamelijk van
de schooljeugd.
Vorig jaar stond 58 procent van
de gestolen of verdwenen fietsen niet
op slot en de gelegenheid maakt de
dief.
Het nieuwe verzamelsysteem van
de politie kost minder tijd en min
der personeel. Het zal in drie fasen
worden uitgevoerd. Morgen begint
een speciaal gemotoriseerde ploeg
met het ophalen van fietsen, die door
de verwaarloosde toestanden waarin
zij verkeren, niet meer berijdbaar
zijn en kennelijk geen eigenaar meer
hebben. De tweede fase is het ver
zamelen van fietsen die niet op slot
of onbeheerd op de openbare weg
zijn achtergelaten en tenslotte van
die rijwielen, die volgens de wette
lijke voorschriften op verboden
plaatsen staan.
In de verzamelruimte aan de Over-
amstelstraat zullen de vervoermid
delen dagelijks te bezichtigen zijn,
zodat de eigenaars mogelijk hun
karretje terug kunnen vinden. De
o\erigen zullen daar worden geveild.
Met de opbrengst daarvan wil men
de kosten van de ophaaldienst be
strijden.
„Zet uw fiets op slot' en „Ken uw
framenummer" zijn de twee devie
zen, waarmee de politie rekent op
de medewerking van het publiek.
De staatssecretaris van Sociale Za
ken heeft de brandstoffenbijslagen
voor bepaalde categorieën personen,
die sociale bijstand ontvangen, ver
hoogd. Hij heeft dit gedaan omdat de
kolenprijzen zijn gestegen. De des
betreffende beschikking is opgeno
men in de staatscourant van gisteren.
(Advertentie)
Een van de Hoensbroekse wethou
ders, de heer J. Tonnaer, lid van de
katholieke dissidentengroep, stelt er
geen prijs op, zijn salaris van 3500
te ontvangen. Hem is het vergoeden
van de gemaakte onkosten voldoen
de. Er schijnt al meer geld in de
Hoensbroekse raad geweigerd te wor
den, want onlangs zei een raadslid,
dat ze zijn presentiegeld maar aan de
armen moesten geven.
In Hoensbroek wordt een verbeten
Strijd gevoerd om de wethoudersze
tels, waarbij men er zelfs niet voor
terugdeinst elkaar te betichten van
onbetrouwbaarheid en het in twijfel
trekken van de eer als raadslid. Nu
is het al zover gekomen, dat men
geld gaat weigeren
PRODUKTSCHAP VOOR VEE
EN VLEES
De voorzitter van het Produkt-
schap voor Vee en Vlees, de heer
Joh. de Veer, heeft op de gistermor
gen te Utrecht gehouden vergade
ring van het produktschap instem
ming betuigd met de brochure, die
de n.v. Denkavit naar de leden van
de Staten-Generaal heeft gezonden
en waarin het probleem van de kist
kalveren wordt besproken.
Met de samensteller van deze bro
chure is de heer De Veer van mening,
dat een ontijdig en op tegenwoordig
nog slechts sporadisch voorkomende
toestanden afgestemd ingrijpen, on
herstelbare schade kan berokkenen
aan het bedrijfsleven. In de nieuwe
wet zullen minimumeisen en afme
tingen voor de hokken van de kist
kalveren moeten worden gesteld, al
dus de heer De Veer.
Het produktschap zag vandaag
geen aanleiding om wijziging te bren
gen in de veertien dagen geleden
vastgestelde baconprijs van f 2.33.
Het beeld op de varkensmarkt ver
toont wel een daling doch niet in de
zware klasse.
Duitsland, zo werd voorts medege
deeld, heeft geen bezwaar tegen over
schrijding van het spekcontingent.
mits men rug- eij buikspek zendt.
Voor industriespek voelt Duitsland
niets Over de koeienmarkt werd me
degedeeld, dat deze iets kalmeert.
Toezicht op landbouw
gronden blijft tijdelijk
De Tweede Kamer heeft gistermid
dag de behandeling van het wetsont
werp tot wijziging van de wet op de
vervreemding van landbouwgron
den geschorst. De noodzaak hiertoe
bleek na het aannemen van het amen-
dement-Engelbertink (KVP) met 60
tegen 52 stemmen. Hierbij stemden
KVP, VVD en AR vóór.
De minister van Justtie vroeg na
het aannemen schorsing van de be
raadslagingen om de technisch reper
cussies in het ontwerp, die het ge
volg zouden zijn van het aannemen,
nader te bekijken.
De Kamer wilde niet onmiddellijk
ingaan op dit verzoek van de minis
ter, vooral nadat prof. Oud (VVD)
gezegd had, dat de normale tweede
lezing voor het bezien van die re
percussies gebruikt zou kunnen wor
den. De Kamer zette daarop de be
handeling van de vijf andere amen
dementen voort, maar vrij spoedig
bleek dat zij zo nauw samenhingen
met de gevolgen van het aangenomen
amendement, dat toch tot schorsing
moest worden besloten.
De Kamer zal de behandeling van
het wetsontwerp waarschijnlijk mor
gen voortzetten.
bij een kruispuni
Thans zijn de overwegingen be
kend van de Hoge Raad in zijn arrest
in de zaak van de 45-jarige caféhou
der A. L. uit Sneek, die door de
rechtbank te Leeuwarden is veroor
deeld, omdat hij op een kruispunt,
toen hij linksaf wilde slaan, de bocht
te kort had genomen, met de bedoe
ling, om, wanneer er een tegenligger
is, die ook linksaf wil, de beide voer
tuigen niet om elkander heen behoe
ven te rijden.
De niet-ontvankelijk verklaring,
waarvan sprake was in het monde
ling uitgesproken arrest, blijkt ge
richt te zijn op een ander, minder be
langrijk punt. Wat betreft het links
af slaan in korte bocht heeft de Raad
overwogen, dat zich gevallen kunnen
voordoen, waaHn sprake is van
rechtvaardigende omstandigheden,
als bedoeld in artikel 20 lid 1 van het
wegenverkeersreglement. Daar de
rechtbank dit punt niet heeft onder
zocht, is de zaak naar het gerechts
hof in Leeuwarden verwezen.
van Haagse taxi's
Een aantal Haagse taxi's zal dezer
dagen uitgerust worden met de in
ternationaal daarvoor bekende aan
duiding op het dak, te weten een
kastje van wit doorschijnend plastic
materiaal met rood doorschijnende
letters, dat 's avonds verlicht kan
worden. De aanduiding is van verre
te zien wat vooral een gemak zal be
tekenen voor buitenlanders, die aan
deze aanduiding gewend zijn. Voor
trouwritten en dergelijke kan ze met
een handbeweging verwijderd wor
den.
Mislukte bankoverval
Dank zij het snelle optreden van
de echtgenote van de administrateur
van de boerenleenbank te Almkerk
is dinsdagavond een roofoverval op
deze bank mislukt.
Omstreeks kwart voort tien werd
er gebeld aan de huisdeur van de
administrateur, de heer Nooyen, wiens
woonhuis in de bank is onderge
bracht. Toen de heer Nooyen de deur
opende, zag hij een gemaskerde man
staan, die een pistool op hem richtte
en riep: „Handen omhoog en 't licht
uit." De man drong daarop met een
pistool en een dolk in de handen de
woning binnen onder het uiten van
bedreigingen.
Daar de heer Nooyen geen gevolg
gaf aan het bevel, deed de indrin
ger zelf het licht uit. Mevrouw
Nooyen, die het lawaai hoorde, be
greep wat er aan de hand was en
zette de alarminstallatie in werking,
waarop de gemaskerde man de vlucht
nam met achterlating van zijn pet en
het masker, die hij in de haast van
het hoofd had gerukt.
Muur bedolf
kleine jongen
Te Beerta, Groningen, is gistermid
dag de negenjarige Ties Blauw om
het leven gekomen, doordat hij onder
een vallende muur bedolven werd.
De jongen speelde met enkele vriend-
jes op een terrein achter de Hoofd-1
straat bij een muur, die in« verband
met verbouwingswerkzaamheden was
losgehakt van een gevel, waartegen
hij steunde.
Onverwachts sloeg de muur om en
bedolf de kleine jongen, die korte
tijd later overleed.
Tweede Kamer:
De Tweede Kamer heeft er zich
gistermiddag bij neergelegd, dat de
prijs van de jachtakte wordt ver-
I hoogd. De minister van Landbouw,
1 Visserij- en Voedselvoorziening, Von
deling, verdedigde deze verhoging
met aan te voeren, dat de staat in
cteze tyd zeer veel geld ten koste
legt aan de instandhouding van de
jachtterreinen.
De prijs van de gewone akte wordt
van 50 op 65 gulden gebracht en van
de bijzondere (voor ganzen en goud
plevieren) van 17 op 22 gulden. Daar
naast wordt de bijdrage in het jacht-
fonds van vijf of tien gulden ge
bracht. Hij ondervond van de Kamer
leden weinig tegenstand.
De heer De Ruyter (CHU), zelf
hartstochtelijk jager, was niet van
plan jacht op dit voorstel van de mi
nister te gaan maken, maar hij
voerde wel aan, dat de kosten voor
de jagers de laatste jaren enorm zijn
gestegen. Geweren kosten meer dan
ƒ500, patronen zijn ook veel duur
der. De jagers zullen gemiddeld voor
het geschoten wild meer moeten be
talen dan bij de poelier.
De heer Van Meel (VVD) diende
een amendement in, dat een geringe
re verhoging voorstelde. Het werd
ten dele verworpen en ten dele in
getrokken, waarna de prijsverhoging
zonder hoofdelijke stemming werd
aanvaard.
Aetherklanken
VRIJDAG.
HILVERSUM I. 402 M
7.00—24.00 KRO.
KRO: 7.00 Nws. 7.15 Gram. 7.30
Voor de jeugd. 7.40 Gram. 7.45 Mor
gengebed en lit. kal. 8.00 Nws. 8.15
Gram. 8.50 Voor de vrouw. 9.35 Wa
terstanden. 9.40 Schoolradio. 10.05
Gram. 10.35 Chansons. 11.00 Voor de
zieken. 11.40 Gram. 12.00 Middag
klok-noodklok. 12.03 Gram. 12.30
Land- en tuinb.meded. 12.33 Nederl.
liedjes. 12.50 Act. 13.00 Nws. 13.15
Zonnewijzer. 13.20 Lichte muz. 13.45
Voor de vrouw. 14.00 Gram. 15.00
Schoolradio. 15.30 Voor de zieken.
16.30 Pianorecital. 16.50 Gram. 17.00
Voor de jeugd. 17.15 Kinderkoor.
17.40 Beursber. 17.45 Pianorecital.
18.05 Dansmuz. 18.30 Gram. 18.50 Re-
geringsuitz.: Emigratiepraatje van
H. A. van Luyk. 19.00 Nws. 19.10
Gram. 19.15 V.V.D., caus. 19.25 Act.
19.35 Gram. 20.30 Ja met mij. 20.35
Theater Andersom. 21.00 Amus. muz.
21.30 Uitz. in dialect. 22.00 Harpkwint
22.40 Het religieus mysterie van Am
sterdam, klankb. 23.00 Nws. 23.15
24.00 Jazzmuz.
HILVERSUM II 298 M.
7.00 VARA. 10.00 VPRO. 10.20 VARA.
12.00 AVRO. 16.00 VARA. 19.30
VPRO. 21.00 VARA. 22.40 VPRO.
23.00—24.00 VARA.
VARA: 7.00 Nws. 7.10 Gym. 7.23
Gram. 8.00 Nws. 8.18 De Ontbijtclub.
9.00 Gym. voor de vrouw. 9.10 Gram.
9.40 Schoolradio. VPRO: 10.00 Avon
turen met kinderen, caus. 10.05 Mor
genwijding VARA- 10.20 Voor de
vrouw. 11.00 Cello en piano. 11.20
Voor de kleuters. 11.35 Gram. AVRO:
12.00 Gram. 12.20 Regeringsuitz.:
Landb. rubriek: Het landbouwhuis-
houdonderwijs (2). 12.30 Land- en
tuinb.meded. 12.33 Sport en progno
se. 12.50 Pianospel. 13.00 Nws. 13.15
Meded. en gram. 13.25 Dansmuz.
13.55 Beursber. 14.00 Klein koor.
14.25 Literaire rubriek. 14.45 Viool en
piano. 15.15 Cabaret. VARA: 16.00
Muz. caus. 16.30 Voor de zieken. 17.00
Voor de jeugd. 17.30 Orgel en zang.
17.55 Act. 18.00 Nws. 18.15 Gesproken
Vlaamse brief. 18.20 Jazzmuz. 18.50
De puntjes op de i, caus. 19.00 Lied
jes voor de jeugd. 19.10 Jazzmuz.
VPRO: 19.30 Leven in Nederland,
caus. 19.45 VPRO nws. 20.00 Nws.
20.05 Onderling verkeer, caus. 20.20
Harp en fuit. 20.25 Filmpraatje. 20.35
Nederland voor de wereld, caus. 20 45
Voordr. en muz. VARA: 21.00 Villa
Sidonia, hoorsp. 21.20 Lichte muz.
21.55 Politiek cabaret. 22.05 Lichte
rnuz. 22.25 Buitenl. weekoverzicht.
VPRO: 22.40 Zorg om de mens, cau
serieën. VARA: 23.00 Nws. 23.15
24.00 Gram.
PROGRAMMA DRAADOMROEP
(Over de 4e lijn).
18.0020,00 uur: I. Henry Pureell:
„Dido and Aeneas" Opera in 3 bedrij
ven op tekst van Nahum Tate: II.
Georg Friedrich Handel: 1. fragmen
ten uit „Berenice"; 2. fragmenten uit
Xerxes"; 3. Concerto grosso op. 6 nr,
6 in g kl. t.4. fragment uit „Sam
son 5. fragmenten uit „Solomon";
6. fragmenten uit „Jephta
door A. J. CRONIN
1)
Ik ken Joe Mardent al bijna zover
mijn herinnering reikt meer dan
dertig jaar geleden sloten wij als
jongens vriendschap in het stadje
Shalehaven in 't noorden van Enge
land. Joe was enig kind dat zijn
ouders had verloren bij het noodlot
tig ongeluk op de Tynecastle Jaar
markt in 1900 toen door het instor
ten van een tribune meer dan hon
derd mensen om het leven kwamen.
Zo kwam Joe op achtjarige leeftijd
ten laste van zijn tante, een vrouw
van middelbare leeftijd, die in kom
mervolle omstandigheden leefde met
haar vijf kinderen en een nietsnut
van een man die ongeregeld werk
had aan de scheepswerven te Tyne
castle. Ofschoon Sarah Mardent van
nature niet onhartelijk was, had het
eindeloos getob om rond te komen,
haar verbitterd en verhard. Ze sloof
de, met het schrikbeeld van 't armen
huis voortdurend voor ogen. In zo'n
die
geen geld
kon
uitgeven
huishouden kon Joe niet van harte
welkom zijn. Het ogenblik dat hij er
zijn Intrede deed, betekende het ein
de van zijn zorgeloze jeugd.
Denk niet dat Joe mishandeld werd
of half verhongerde tante Sarah
was geen tyran en doorgaans stond
er in de kast een maal erwten klaar
om werkelijk nijpende honger te
keren. Maar hij moest hard zwoegen
voor zijn kost. 's Ochtends om vijf
uur stond hij op om er met de bussen
op uit te gaan of, met andere
woorden, voor het maken van een
melkronde. Na schooltijd bezorgde
hij kranten en 's Zaterdags bracht hij
bestellingen rond voor Harpole, de
plaatselijke kruidenier. En in de va-
cantie werd hij er op uitgestuurd om
met de oogst te helpen, heggen te
snoeien of één van die ontelbare an
dere karweitjes te verrichten, die het
altijd behoeftige gezin een paar stui
vers opleverden.
Niet het werk viel Joe zwaar,
want hij was een taai kereltje, maar
het doorlopend besef, op de rand van
gebrek te leven, pijnigde zijn ziel.
Hij was een gevoelige knaap en ter
wijl anderen wellicht hard en onver
schillig zouden zijn geworden, leed
Joe heftig, misschien minder tenge
volge van de ontberingen zelf, dan
door de vernederingen, zowel licha
melijk als geestelijk, die zij hem be
rokkenden. Nooit had hij een cent
op zak om, zoals de andere jongens,
snoep of knikkers te kunnen kopen.
Wanneer hij zijn tante Sarah om een
kleinigheid vroeg, bijvoorbeeld voor
een bezoek aan ae bioscoop dat af en
toe onze samenleving kwam opvro
lijken, kreeg hij steevast hetzelfde
antwoord.
„Het spijt me, Joe", zuchtte zijn
tante dan, „maar het kan er nu een
maal niet af".
Wij jongens namen nooit de moeite
iets te begrijpen van Joe's gemoeds
toestand wanneer hij niet met ons
kon meedoen; we gingen zorgeloos
ons weegs en gaven hem het nakij
ken. Toch mochten wij hem allemaal
graag en we hadden respect voor de
wijze waarop hij, zonder morren, zijn
ontgoochelingen droeg. Eén keer
slechts hij was toen zowat vijftien
en zou weldra' de school verlaten
liet hij zich tegenover mij gaan. Ag
nes Harpole, een meisje uit onze klas,
gaf een „fuifje" om ons vaarwel aan
de schoolbanken te vieren en Joe had
een uitnodiging aangenomen, steu
nend op een reeds lang door zijn
tante gedane belofte van een nieuw
costuum. Op de bewuste avond ging
ik Joe afhalen. Hij wachtte onder 'n
1-ntaarn op de hoek van de straat,
in zijn schamele daagse kleren: een
gescheurde blauwe trui, 'n oude ver
maakte broek en afgetrapte schoenen.
„Waarom heb je je niet verkleed,
Joe?"
„Geen pak, ik ga niet mee".
Het was schemerdonker, naar de
gaslantaarn wierp een lichtbundel
op zijn bleek, verbeten gezicht, over
schaduwd door een wolk kastanje
bruin haar. Met een gesmoorde, vast
beraden stem zei hij:
„Ik heb er genoeg van. Ik moet en
ik zal geld verdienen al zou ik er
bij neervallen".
Er bestonden in Shalehaven en
omgeving weinig kansen voor arme
jongens, zelfs voor de schranderen,
zoals Joe. Kolenwinning en scheeps
bouw waren onze twee enige indus
trieën. Wanneer een jongen uit een
mijnwerkersfamilie stamde, dan ging
hij gewoonlijk „ondergronds"; zo niet
dan maakte één van de werven aan
de Tyne-mond, een twintig mijl ver
derop, zich van hem meester. En ter
wijl dus mijn vader, de plaatselijke
dokter, kans zag het gela bijeen te
schrapen om mij aan het Armstrong
College medicijnen te laten studeren,
ging Joe de werf op als leerjongen.
Doordat hij maar zo'n tengere knaap
was en misschien ook omdat zijn
oom als 'n slecht arbeider stond aan
geschreven, kon hij geen werk krij
gen bij een der grotere maatschap
pijen, maar was hij genoodzaakt in
dienst te treden bij Grigson, een
kleine particuliere firma met onge
veer vijfhonderd man personeel, die
zich hoofdzakelijk bezig hield met de
bouw van raderboten, vrachtsche
pen voor de wilde vaart en nu cn
dan een lijnschip voor de Argen
tijnse vleesexport.
Het was hard aanpakken voor een
jongmaatje van zestien jaar en de
lange dag werd nog langer door de
saaie reis naar en van Shalehaven
per arbeiderstrein. Niettemin liet Joe
zich vrijwillig inschrijven aan de
avondschool in Tynecastle en bezocht
er vier maal in de week de lesuren.
Het onderricht was gratis, anders had
Joe er niet aan hunnen deelnemen,
want hij stond zijn volle loon aan
zijn tante af, met uitzondering van
het bedrag dat hij voor zijn dagelijkse
reis heen en terug nodig had. Zijn
middagboterhammen nam hij van
huis mee. De weelde van sigaretten
roken, zoals de andere leerjongens
deden, kon hij zich niet veroorloven
en om dezelfde reden dronk hij geen
en bezocht nimmer de eomedie.
Toen dit onbewogen bestaan onge
veer twee jaar geduurd had, over
kwam Joe iets eigenaardigs. Of hy
te hard gestudeerd had, of dat hij te
snel groeide, weet ik niet, maar op
een keer tijdens zijn werk op de werf
viel hij flauw. Het was iets volkomen
onschuldigs en Joe had naderhand
nooit meer last van zijn hart. De be
tekenis van het voorval lag in het
feit, dat George Grigson toevallig net
voorbij kwam.
De eigenaar van de scheepswerf
beval dat men Joe naar zijn kantoor
zou brengen waar hij languit op een
bank werd gelegd. Binnen tien
minuten was Joe weer geheel de
oude. Hij kwam overeind, nogal van
zijn stuk Mr. Grigsons ogen op zich
gericht te vinden, en begon zijn jasje
aan te trekken dat men opgerold
onder zijn hoofd geschoven had.
Terwijl hij hiermee bezig was, viel
er uit zijn zak een boek op de grond
met de titel naar boven: Verhande
ling over de differentiaalberekening.
Mr. Grigsons verbaasde blik ging van
het boek naar zijn leerjongen. Er
heerste even stilte. Toen zei Grigson:
„Je kunt nu wel opkrassen. Kom
morgen om tien uur bij me".
(Wordt vervolgd)
