3)e &2idóe6oti/Ya/rit
Twaalfmijlszone slokt
Quemoy en Matsoe op
buitenland
Communistisch China volgt IJslands voorbeeld
Eisenhower waarschuwt weer
HET MIRAKEL
VAN GENEVE
Minder dan|
halve prijs!
De Gaulle vroeg tJa'
van het Franse volk
Wat het
er van zegt
5)e QauCCe ap, meg. ttaat succes..
Siavgse paütie (iietd de foeidet dmt
Nazomer
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
Telefoon: Directie, Abonnem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594; Advertent. 20826. Giro 103003. Abonnemenspr. f0.59 p.w., f 2.55 p.mnd., f7.50 p. kwart.
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur L. C. J. ROOZEN
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1958
49ste JAARGANG No. 14503
Slecht voorbeeld
doet volgen
Franco p.p. 8.—. Advert.: 17 ct p. m.m. Telefoontjes f 1.50
De communistische Chinese regering heeft donderdag meegedeeld, dat
zij de territoriale wateren uitbreidt tot twaalf mijl.
In een regeringsverklaring wordt gezegd, dat de nieuwe grens zal gel
den voor „alle gebieden van de volksrepubliek", dus ook voor Formosa
en alle andere eilanden die aan China behoren.
De regering van Peking geeft voorts opnieuw uiting aan haar voor
nemen Formosa en de naburige eilanden met alle mogelijke middelen en
op een geschikt tijdstip te „bevrijden". Dit is een zuiver Chinese binnen
landse aangelegenheid en buitenlandse inmenging zal niet worden ge
duld, aldus de verklaring.
dat Peking niet de vredeswil van de
mensheid zal willen trotseren.
„De president en ik hopen op
recht dat het Chinese communis
tische regime niet weer, zoals in
Korea, de grondbeginselen zal tar
ten waarvan de wereldorde afhangt,
n.l. dat strijdkrachten niet gebruikt
dienen te worden om territoriale
verlangens te bevredigen", zo zei
Dulles. Elk gebruik van naakt ge
weld zal een kwestie opwerpen die
ver boven de eilandjes voor de kust
en zelfs de veiligheid van Formosa
uitgaat. Een dergelijke ontwikke
ling zou „wijdverspreid gebruik van
geweld in het Verre Oosten aankon
diger*, dat de vitale posities van de
vrije wereld en de veiligheid van de
Amerikaanse strijd
krachten zullen
ei.anden verdedigen
De uitbreiding van drie tot twaalf
mijl betekent, dat Quemoy en Mat
soe, de door de nationalistische Chi
nezen bezette eilanden voor de kust
welke de laatste tijd door de com
munisten zwaar zijn beschoten,
binnen de territoriale wateren ko
men te liggen.
In de Chinese verklaring wordt
nog gezegd, dat geen enkel buiten
lands oorlogsschip of militair vlieg
tuig in het gebied van de territo
riale wateren mag komen. De Ame
rikaanse strijdkrachten, die Formo
sa en de naburige Penghoe-eilan
den „bezetten", maken inbreuk op
de territoriale onschendbaarheid en
souvereiniteit van de Chinese volks
republiek, zo wordt gezegd.
Uit gezaghebbende Britse bron*
wordt vernomen dat Engeland de
uitbreiding der Chinese territoriale
wateren tot twaalf mijl niet zal er
kennen, daar dit een eenzijdig be
sluit is dat „geen geldigheid heeft
op grond van het internationale
recht".
President Eisenhower zal niet
aarzelen Amerikaanse strijdkrach
ten te gebruiken voor de verdedi
ging van de nationalistische eilan
den voor de kust v n communistisch
China, als hij dat nodig acht voor
de veiligheid van Formosa.
Dit heeft minister Foster Dulles
donderdag verklaard te Newport
(Rhode Island), waar de president
met vakantie is. Dulles legde zijn
verklaring af met machtiging van
de president, nadat hij meer'dan an
derhalf uur met hem had geconfe
reerd. De minister zei, dat Eisen
hower niet zal aarzelen te conclu
deren dat Formosa -elf bedreigd
wordt als er een aanval wordt ge
daan op Quemoy, Matsoe of andere
nationalistische eilanden voor de
kust van het Chinese vasteland.
Dulles legde er de nadruk op, dat
Eisenhower nog niet tot die conclu
sie was gekomen. Als dat wel ge
schiedt, zal actie volgen die „zowel
te juister tijd als doelmatig" is.
De Ver. Staten hebben ondanks
het uitgesproken voornemen van de
communisten om Quemoy aan te
vallen nog niet de hoop opgegeven,
Dij alle sombere berichten uit Que-
moy en Formosa, bij de toornige
taal van Eisenhower en de listige
manoeuvres der Chinezen, die de
burger het ergste doen vrezen vo.or de
wereldvrede, is er één gebeurtenis
in de wereld, die als een asperientje
ons van onze hoofdpijn kan bevrij
den: de conferentie van de atoomge
leerden in Genève.
In deze Zwitserse conferentie-stad
speelt zich het wonder van de open
hartigheid af. Geleerden werpen hun
geheimen op tafel. Naar hartelust
kuqpen de mannen van de weten
schap in eikaars vindingen grasdui
nen. Amerika schenkt veertien boek
delen, uitpuilend van geheime for
mules; Rusland vertelt over leerzame
ervaringen en ook de andere landen
blijven niet achter. Het is daar een
hartverwarmende, openhartige boel.
„Dit hadden wij niet verwacht",
riep een Nederlandse hoogleraar uit.
„In Amerika en Rusland is men met
de toegepaste atoomwetenschappen
veel verder, dan we konden vermoe
den". Nederland dat hoofdzakelijk als
een bescheiden luisteraar tussen de
conferentiegenoten inzit, wordt met
de dag wijzer. De geleerden krijgen
de beschikking over gegevens, die
hun jaren van wetenschappelijk on
derzoek, dus miljarden, besparen.
Dit is het mirakel van Genève, dat
ons bij alle enerverende berichten
voldoende steun geeft in de gedachte,
dat de wereld toch nog wel de wijs
heid van haar ouderdom heeft. Deze
uitwisseling van hoogst belangrijke
gegevens (ook voor oorlogvoering be
langrijk) is geheel vrijwillig. Het ge
weten der geleerden spreekt duide
lijke taal, en hieruit kan men hoop
putten, dat zij die in het verleden in
afzondering vernietigingswapens
smeedden, nu de wereld in samen
werking de sappige vruchten van hun
arbeid zullen schenken.
Ver. Staten in gevaar zou brengen",
zo waarschuwde Dulles.
Volgens rapporten van de inlich
tingendienst op Formosa is de groep
van communistische patrouillesche
pen bij Amoy en Soea Teoe met 24
torpedoboten versterkt en twee re
gimenten mariniers. Bovendien zou
den in het gebied van Amay 800 jon
ken zijn samengetrokken. De com
munistische troepen zouden niet be
langrijk versterkt zijn. Wel zou een
groot aantal kanonnen toegevoegd
zijn aan de batterijen in de eerste
linie.
De Amerikaanse democratische
Senator Wayne Morse heeft donder
dagavond geëist, dat het Ameri-
Prachtige 100% zuiver wollen
kamgaren herencostuums
in het moderne 1-rij 3 knoops,
Italiaanse dessins, waarvan de
normale prijs f. 119.75 is, thans
voor de werkelijk sensationele
Pr'i» ™n QQ 75
Deze aanbieding is tijdelijk.
kaanse congres in spoedzitting bij
eenkomt om president Eisenhower
en diens minister van buitenlandse
zaken, Dulles, te controleren in hun,
door Morse gevaarlijk geachte bui
tenlandse politiek.
Bovendien dient, volgens Morse,
de president de gehele kwestie-For-
mosa ter sprake te brengen in de
Ver. Naties. Hij zei er van overtuigd
te zijn, dat de crisis in het Midden-
Oosten de vrede in gevaar brengt.
Wat Quemoy en de Matsoe be
treft, hebben de Ver. Staten niet de
bevoegdheid de Chinese nationalis
ten op die eilanden te beschermen,
zo meende Morse. „Indien wij het
wel doen, zullen wij als aanvaller
worden gebrandmerkt en terecht".
Terwijl demonstranten rumoerden
Op nieuwe grondwet
Generaal De Gaulle heeft in een
toespraak op de Place de la Repu-
blique te Parijs de Fransen opge
wekt „ja" te zeggen op de nieuwe
grondwet bij het referendum (verkie
zing) van 28 september. Politie en
brandweer hadden een kordon om
het plein gelegd en op balkons en
voor ramen hadden recherchetfts
postgevat. Op de Place de la Repu-
blique hadden zich ongeveer 100.000
mensen verzameld. De menigte gaf
op luide en enthousiaste wijze uiting
aan haar instemming met De Gaulles
rede.
De politie had heel wat te stellen
met demonstranten, die poogden het
kordon te doorbreken. Zij kreeg ver
sterking en er zijn arrestaties ver
richt. De betogers begonnen met
stenen te gooien. Een paar auto's zijn
omgeworpen en een politieman werd
gewond door een steen die door een
ruit van zijn auto werd gegooid. De
betogers zijn door de politie achter
volgd en er zouden verscheidene ge
wonden zijn gevallen.
Hier en daar heeft de politie de
sabel getrokken of traangas gebruikt
om de tegenstanders van de nieuwe
grondwet te verspreiden.
Het hoofdbureau van politie heeft
ontkend, dat er van vuurwapens ge
bruik zou zijn gemaakt. 24 Politie
mannen zijn gewond. Zes van hen zijn
in een ziekenhuis opgenomen. On
der de betogers zijn minstens tachtig
gewonden gevallen. Negentig werden
voor identiteitscontrole opgebracht.
Een rede van André Malraux, een
der voornaamste ministers van De
Gaulle en een beroemd schrijver,
en het komende referendum van 28
september.
„Met geheel mijn hart, uit naam
van Frankrijk, vraag ik u „ja" te
antwoorden", aldus De Gaulle. Als
de grondwet goedgekeurd wordt, be
loofde hij een sterke en doeltreffen
de republiek.
De Gaulle had met opzet de Place
de la Republique voor zijn rede uit
gekozen. Dit plein beschouwen de
communisten namelijk als hun para-
degrond, en J-> Gaulle dringt graag
in het kamp van zijn vijanden door.
NIEUW-GUINEA
Het Britse liberale blad „Manches
ter Guardian" schrijft vrijdag, dat de
bevolking van Nieuw-Guinea te zij
ner tijd het recht van zelfbeschik
king moet worden gegeven en niet
gedwongen mag worden deel uit te
maken van een bepaald land of een
bepaalde federatie.
„Er zijn twee dingen onaanvaard
baar in deze kwestie", aldus het blad,
„in de eerste plaats, dat wordt toe
gelaten, dat Indonesië zijn wil op
legt aan een onontwikkelde en on
samenhangende bevolking en in de
tweede plaats, dat Australië en Ne
derland het gebied en de bewoners
ervan beschouwen als onvervreemd-
ging in het lawaai geheel verloren, i bare delen van hun eigendom".
De Gaulle's redevoering was wel ,JIa verloop van tijd moet Nieuw-
te verstaan. Hij sprak twintig minu- Guinea worden toegestaan zelf te be
ten lang oyer de nieuwe grondwet I palen of het deel wil uitmaken van
De Franse premier generaal Charles de Gaulle stapt hier in Parijs uit zijn
wagen om het Elysees-paleis binnen te gaan voor het bijwonen van een
belangrijke vergadering van de Franse ministerraad, onder voorzitterschap
van president René Coty. De vergadering keurde na ampele studie de tekst
van De Gaulle voor de nieuwe Franse grondwet goed. Op 28 september a.s.
zal het Franse volk over deze grondwet stemmen.
een nieuwe Melanesische federatie,
binnen of buiten het Britse gemene
best, of van Indonesië of een onaf
hankelijk land wil worden", aldus de
„Manchester Guardian".
FORMOSA
De Prawda schrijft:
„De vredelievende landen slaan de
pogingen van de Amerikaanse mili
taire provocateurs nauwlettend gade
en zij zijn van oordeel, dat de heer
sende kringen in de Verenigde Sta
ten voorbereidingen treffen voor een
militair avontuur in het Verre Oos
ten".
„Wij moeten de avonturiers een
illusie ontnemen", aldus het Russi
sche blad. Zij moeten weten, dat er
geen sprake zal zijn van een gemak
kelijke militaire wandeling".
„De Chinese volksrepubliek heeft
voldoende kracht om de aanvallers
een gepaste tegenstoot toe te dienen.
China zal aan zijn kant niet alleen
de sympathie hebben van alle vol
keren van Azië, Afrika en Latijns-
Amerika, maar ook de gehele macht
van het socialistische kamp", aldus
de Prawda".
Volgens de „New York Times"
zijn er redenen om aan te nemen,
dat de Amerikaanse waarschuwingen
voldoende zullen zijn om de Chinese
communisten te weerhouden van een
rechtstreekse aanval. Het belangrijk
ste woord in de Amerikaanse waar
schuwing van donderdag is „indien",
aldus het blad. Dit betekent, dat
Eisenhower eerst moet vaststellen of
gebruik van Amerikaanse strijd
krachten voor de verdediging van
voor de kust liggende eilandjes nood
zakelijk is voor de bescherming van
Formosa en de Pescadoren.
Advertentie
Dit Dammer bestaat nil 10 pagina's
(Geldig van vrijdagavond tot za
terdagavond, opgemaakt te 11.15
uur).
WARM WEER.
Overwegend zonnig en warm
weer met een matige zuid-ooste
lijke wind.
Terwijl premier De Gaulle op de Place de la Republique te tekst van de nieuwe grondwet bekend maakte, von
den op en bij het plein verschillende ongeregeldheden plaats. De politie was echter direct ter plaatse om iedere
ongeregeldheid zo spoedig mogeUjk met kracht de kop in te drukken.
In de luchtdrukverdeling kwamen
slechts langzame veranderingen voor.
Een hoge drukgebied boven Scandi
navië handhaafde zich er nog steeds.
Het kreeg in de afgelopen dagen een
versterking in de richting van de Bal
kan. Aan de noodzijde van het maxi
mum bewoog een tamelijk actieve
depressie vrij snel naar het oosten,
maar het lagedrukgebied, dat aan de
zuidwestelijke flank wordt aangetrof
fen, verplaatste zich maar weinig.
Over Spanje en Frankrijk trok een
gebied met luchtdrukstijgingen, ten
gevolge waarvan de onweers activi
teit er tijdelijk vrijwel geheel werd
onderdrukt. Het ziet er dan ook naar
uit dat het weer onder invloed blijft
van het Scandinavische hogedrukge-
bied, zodat er morgen een warme en
zojinige dag verwacht kap worden.
6 Sept zon op 05.58; onder 19.18;
maan op 23.12; onder 14.17.
Laatste kwartier 11.24.
Hoogwaterstanden
6 Sept. v.m. 7.55; n.m. 8.20.
Het weer in Europa
HELSINKI
zwaar bewolkt
21 C.
STOCKHOLM
onbewolkt
26
OSLO
mist
25
KOPENHAGEN onbewolkt
18
ABERDEEN
half bewolkt
18
LONDEN
regenbui
24
AMSTERDAM
onbewolkt
24.
BRUSSEL
onbewolkt
25
LUXEMBURG
onbewolkt
23
PARIJS
half bewolkt
25
BORDEAUX
licht bewolkt
30
GRF.NOBLE
licht bewolkt
28
NICE
onbewolkt
25
BERLIJN
onbewolkt
22
FRANKFORT
licht bewolkt
24
MüNCHEN
onbewolkt
22
ZüRICH
geheel bewolkt
21
GENèVE
zwaar bewolkt
25
LOCARNO
geheel bewolkt
23
WENEN
onbewolkt
21
ROME
onbewolkt
30
INNSBRUCK
onbewolkt
26
AJACCIO
licht bewolkt
29
MADRID
licht bewolkt
MALLORCA
half bewolkt
34
ALGIERS
half bewolkt
42
Korreltje
Men moet in het donker lopen om
de sterren te zien.