S)e ftzicbeSouAo/rit
De Gaulle aanvaardt opdracht tot regeringsvorming
De partijen scharen zich schoorvoetend achter hem
DE GAULLE:
Pres. Coty deed 'n dramatisch
beroep op het Franse volk
,Op het ogenblik is
eenheid hoogste plicht'
De Gaulle wil volmachten
en een volksuitspraak
weer i
VRIJDAG 30 MEI 1958
49ste JAARGANG
No. 14420
Directeur: C. M v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C J. ROOZEN
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
„J'y suis et j'y reste'
Telefoon: Directie, Abonnem., Drukkerij 20935; Red. 20015, 25594; Advertent 20826. Giro 103003 Abonnemenspr. f 0.59 p.w., f 2.55 p.mnd., f7.50 p. Irwart. Franco p.p. 8.Advert.: 17 ct p nun. Telefoontjes f 1.50
SaciaCi&ten yitiyen ty%atendeet& auetótag.
GENERAAL CHARLES DE GAULLE heeft donderdagavond een uitnodi
ging van president Coty om te trachten een nieuwe regering te vor
men, aanvaard. Het staatshoofd verzocht de generaal premier te worden,
nadat hfj tevoren de Nationale Vergadering had gewaarschuwd, dat zij
moest kiezen tussen De Gaulle en een burgeroorlog.
Nadat Coty's verklaring, die in feite neerkwam op een ultimatum, door
voorzitter Le Troquer in de vergadering was voorgelezen, vertrok De Gaulle
van zijn landhuis te Colombey-les-deux-Eglises naar Parijs voor een on
derhoud met de president. Zij hadden een gedachten wisseling van vijf
kwartier, terwijl een menigte voor het Elysée leuzen riep als „De Gaulle
aan de macht" en de Marseillaise zong.
De woordvoerder van de president, die bekend maakte dat De Gaulle zou
trachten een kabinet te vormen, deelde voorts mee, dat de president vanaf
vrijdagochtend elf uur één voor één de leiders der parlementaire fracties
zou ontvangen, een taak die normaal wordt verricht door een kabinets
formateur.
een aan de macht komen van de ge
neraal.
De socialistische fractie kwam na
de bekendmaking, dat De Gaulle zal
trachten een kabinet te vormen, bij
een, maar er werd besloten, nog
geen stelling te nemen. Vrijdagmor
gen zou de fractie opnieuw bijeenko
men.
Een belangrijk element in de jong
ste ontwikkeling in de politieke toe
stand was de koerswijziging van de
socialistische partij, die na aanvan
kelijk volkomen afwijzend tegenover
een aan de macht komen van de
Gaulle te hebben gestaan, donderdag
middag besloot secretaris-generaal
Guy Mollet te machtigen om, zodra
de generaal officieel als formateur
zou zijn aangewezen, contact met
hem op te nemen teneinde precies
diens plannen te vernemen.
Dit besluit werd genomen, nadat
was gebleken dat de socialistische
voorzitter van de Nationale Vergade
ring, Le Troquer, de bedoelingerf
van de generaal, zoals deze die in een
gesprek met de voorzitters van de
beide kamers van het parlement in
de nacht van woensdag op donderdag
had uiteengezet, bewust verkeerd
had weergegeven, kennelijk om de
kansen van De Gaulle te niet te doen.
De vijandigheid van de socialisten
tegenover de generaal was door deze
handelwijze van Le Troquer nog toe
genomen. Onder invloed van de
rechtse socialist Lejeune en oud
premier Mollet schijnt nu echter de
weg voor een verzoening tussen de
socialisten en De Gaulle te zijn ge
opend. De socialisten waren tot dus
ver het grootste struikelblok voor
HET
ALTERNATIEF
was de laatste dagen wel dui
delijk. De Gaulle bleek voor de Fran
sen onvermijdelijk.
Nadat wij aanvankelijk gedacht
hadden, dat Pflimlin het wel redden
zou, bleek al spoedig, dat hij geen
krachtfiguur was, die het kon op
nemen tegen de wassende dreiging
van Algerië en het leger. Meer en
meer bleken steeds grotere groepen
achter De Gaulle te staan dan men
wel vermoedde en toen was
0 het gauw bekeken. De vraag
was alleen maar: over hoe
veel invloed beschikken de uiterst
linkse partijen op „de man in de
straat" en zullen de socialisten zon ier
slag of stoot capituleren? Met andere
woorden: zal het knokken worden of
niet?
De Parijzenaars bleven echter vrij
laconiek onder de gebeurtenissen en
de socialistische politici, die aanvan
kelijk onder geen enkele voorwaarde
wilden toestaan, dat De Gaulle aan
de macht zou komen, bogen door als
koekpoppen.
Nu doet zich het eigenaardige feit
voor, dat het van de socialisten af
hangt of er in Frankrijk langs legale
weg een dictatuur wordt ingesteld of
niet. Men noemt de Franse socialis
tische partij al de vroedvrouw van
het dictatorschap van De Gaulle, een
vreemde positie, waarin tot voor kort
niemand geloofd zou hebben.
Men moet evenwel toegeven, dat
de situatie in Frankrijk zich bok on
gelooflijk ontwikkeld heeft. Feitelijk
viel er slechts te kiezen tussen de
(tijdelijke) dictatuur van De Gaulle
en een volksfrontregering. Daar dit
laatste zou neerkomen op overgave
aan Moskou, zou dit het sein geweest
zijn van het aftreden van de presi
dent en tot ingrijpen van de gewa
pende macht. Met andere woorden:
de keus was tussen De Gaulle en
een burgeroorlog, want een derde
mogelijkheid bestond er praktisch
niet.
Wil men een burgeroorlog vermij
den dan is De Gaulle de enige man,
die de burgerlijke macht over het
leger kan herstellen en misschien een
oplossing voor het Algerijnse pro
bleem kan brengen. Wij zullen het
optreden van de nieuwbakken dicta
tor met belangstelling gadeslaan. De
Gaulle is een eerlijk man en de
vrees, dat hij misbruik zal maken
van zijn macht, is dan ook niet zó
groot en zeker niet algemeen.
DE GAULLE'S VOORWAARDEN
Intussen heeft generaal De Gaulle
in een verklaring over zijn onder
houd met president Coty laten we
ten, op welke voorwaarden hij de
regeringstaak op zich wilde nemen
Zo zou een regering onder zijn lei
ding voor een vastgestelde periode
moeten beschikken over volmachten
om in „de huidige, zeer ernstige toe
stand" te handelen. Voorts zou het
kabinet volgens een procedure over
eenkomstig de huidige grondwet een
mandaat moeten krijgen om grond
wetswijzigingen betreffende de schei
ding van en het evenwicht tussen de
wetgevende en de uitvoerende macht
en de verhouding tussen de Franse
republiek en de met haar verbonden
volkeren voor te bereiden en door
middel van een referendum aan het
volk voor te leggen.
„Ik kan de taak om staat en volk
te leiden slechts op mij nemen, als
deze onmisbare voorwaarden wor
den ingewilligd met het grote en
brede vertrouwen, dat het heil van
Frankrijk, de staat en de republiek
vereist. De gebeurtenissen die ons
nu tot spoed dringen, kunnen van de
ene op de andere dag tragisch wor
den. Het is uiterst dringend nood
zakelijk, de nationale eenheid en de
orde in de staat te herstellen en de
openbare macht weer op het peil te
brengen dat overeenkomt met haar
taak", aldus de nieuwe kabinetsfor
mateur. Om elf uw verliet hij, toe
gejuicht door honderden jongeren,
zijn bureau te Parijs op weg naar
zijn landhuis in de provincie.
CLAXON-CONCERT
Toen het nieuws van De Gaulle's
aanvaarding in Parijs bekend werd
begonnen automobilisten met hun
claxons in de maat van „Algerië is
Frans" en „De Gaulle aan de macht"
te toeteren, wat weldra tot een waar
claxonconcert op de Champs Elysées
groeide, begeleid door cpreekkoren
van jongeren. Het lawaai, dat Pa
rijs met de duizenden in de straten
een kermisachtige sfeer gaf, duurde
tot vroeg in de ochtend.
De politie, op verscheidene strate
gische punten in de stad opgesteld,
bleef waakzaam, maar behoefde niet
in te grijpen.
In Algiers en Ajaccio veroorzaak
te het nieuws ook geen ongeregeld
heden. Voor de prefectuur in de Cor-
sicaanse - hoofdstad zong een grote
menigte de Marseillaise, waarbij
vuurwerk werd afgestoken.
Waarnemers te Londen maken uit
De Gaulle's zinsnede over de „in
williging van onmisbare voorwaar
den met het brede vertrouwen dat
het heil van Frankrijk, de staat en
republiek vereist" op, dat De Gaul
le's derde voorwaarde is, dat zijn in
vestituur de brede instemming heeft
van alle nationale (niet-communis-
tische) partijen. Dertig van de hon
derd socialistische afgevaardigden
staan reeds achter De Gaulle en men
verwacht, dat nog meer zullen vol
gen. Ook Mendès-France zou „ver
draagzamer" tegenover De Gaulle
staan dan aanvankelijk het geval
wai.
Ook 'n duit in 't zakje
In het Oostberlijnse sportpaleis
hebben donderdagavond vele duizen
den betogers hun „solidariteit met de
Franse arbeiders in hun strijd tegen
De Gaulle" betuigd.
De administratieve commissie van
de C.G.T., het door de communisten
beheerste algemene vakverbond,
heeft donderdagavond de aanhangers
der organisatie verzocht waakzaam
te blijven en voort te gaan met het
vormen van comité's ter verdediging
en voor het Palais de Bourbon uit- van de repubiiek.
De Gaulle of
burgeroorlog
Omwille van de historische bete
kenis van de gistermiddag door pre
sident Coty bij de Franse Nationale
Vergadering ingediende boodschap,
geven wij deze onverkort weer:
De dag, waarop het congres van
het parlement mij, zonder dat ik er
naar had gedongen, riep tot het hoog
ste ambt van de republiek, heb ik
de belofte afgelegd en ik zei die
tot aan het einde van mijn ambt te
zullen houden stipt 2 gehoorzamen
aan de grondwet. Doch ik moet daar
onmiddellijk aan toevoegen, dat wij
onze vrije instellingen slechts doel
matig kunnen verdedigen, indien wij
er veranderingen in kunnen aanbren
gen.
Ik heb het u reeds gezegd in mijn
inaugurele boodschap. Ik heb het se
dertdien in de meeste van mijn open
bare toespraken herhaald, dat onder
de ware democratieën de Franse re
publiek enerzijds met verschrikke
lijke problemen te kampen heeft en
anderzijds de meest kwestbare rege
ringen heeft, die daardoor ook de
zwakste waren.
Binnenkort zullen vier en een half
jaar verstreken zijn zonder dat mijn
steeds dringender verzoeken gevolg
hebben gehad. En wat is de moed en
de vaderlandsliefde van de elkaar op
volgende staatslieden waard, als het
land steeds meer uit elkaar valt? Wij
staan nu aan de rand van een bur
geroorlog.
Zullen Fransen na meer dan veer
tig jaar tegen vijanden van buiten te
hebben gestreden, morgen tegen Fran
sen strijden?
Onze hele geschiedenis door zijn
er na dagen van heftige geschillen
steeds grote dagen van verzoening
geweest, in een plotselinge opbloei
vari de nationale eenheid. Die een
heid ligt niet in de anarchie, maar in
eerbied voor de wet. Als aan de hand
van de huidige vorm van de grond
wet een regering moet worden ge
vormd, doet de president een voor
stel, waarover de Nationale Verga
dering moet beslissen.
Thans kan er natuurlijk geen spra
ke van zyn, dat ik de een na de an
der als kandidaat voor het premier
schap aanwijs. De keus die ik moet
maken is dus zwaar, wat de gevol
gen betreft. Er rust een bijzonder
zware verantwoordelijkheid op mij.
Daarom moet ik nu openlijk tot u
.sproken.
Nu het vaderland en de republiek
in gevaar zijn, wend ik mij tot de
meest illustere Fransman, tot hem die
in de donkerste jaren van onze ge
schiedenis onze leider was voor de
herovering van onze vrijheid en die
nadat hij het gehele volk rondom
zich verenigd had de dictatuur af
wees als middel om de republiek te
herstellen.
Onder welke voorwaarden zou deze
man bereid zijn de overweldigende
last van het staatsgezag op zich te ne
men? Zullen deze voorwaarden zoda
nig zijn, dat hij op de noodzakelijke
meerderheid in het parlement zou
kunnen rekenen?
Ik heb de voorzitters van de Natio
nale Vergadering en van de Raad
van de Republiek die ik dank zeg
voor hun voortreffelijke hulp ver
zocht zich met spoed in verbinding te
stellen met generaal De Gaulle. Dit
onderhoud heeft mij duidelijk ge
maakt, dat er in de huidige stand van
zaken nog zeer grote moeilijkheden
zijn te overwinning.
Zou dit voor mij aanleiding moeten
zijn mij niet te wenden tot de man
wiens onvergetelijk moreel gezag het
welzijn van het vaderland waarbo -t?
Op zulk een ogenblik is de heilige
eenheid de hoogste plicht. Deze hoog
ste plicht gebiedt ons allen daarvoor
een deel van onze voorkeur en als
dat nodig is zelfs een deel van onze
overtuiging te offeren.
Ik zeg u, volksvertegenwoordigers,
dat er niet langer sprake van kan
zijn het lot van het vaderland te la
ten bepalen door fracties, die achter
gesloten deuren vergaderen.
Ik heb generaal De Gaulle uitge
nodigd overleg te willen plegen met
het staatshoofd teneinde samen te be
studeren wat binnen de grenzen
van het republikeinse recht on
middellijk noodzakelijk is voor de
vorming van een regering voor na
tionaal welzijn, en wat er later moet
worden gedaan om een grondige wij
ziging van onze instellingen tot stand
te brengen. Daarna zal ik naar eer en
geweten de beslising nemen, die van
mij verwacht wordt. Indien op een
kritiek ogenblik mocht blijken, dat
de pogingen die ik heb aangewend
Nadat generaal Charles de Gaulle donderdagavond in het Elyssées-paleis te
Parijs een onderhoud had gehad met de Franse president René Coty, ver
liet hij met een somber gezicht de verblijven van de president, gedrukt
door de zware opgave een nieuwe Franse regering te vormen. De foto laat
zien hoe de generaal in zijn wagen de poort van het paleis uitreed.
tevergeefs geweest zijn en ik mij heb
vergist, dan zal ik daaruit de onver
mijdelijke consequenties trekken.
Indien het morele gezag niet be
houden blijft voor hem die in het al
gemeen als de hoogste scheidsrechter
wordt beschouwd, dan zal ik slechts
onmiddellijk mijn volledige be
voegdheden kunnen overdragen aan
de voorzitter van de Nationale Ver
gadering in overeenstemming met
artikel 41 van de grondwet.
Weinig verandering
Het gisteren boven Duitsland aan
wezige hogedrakgebied is naar het
noordoosten getrokken en nog in be
tekenis toegenomen.
Vanmorgen lag het centrum met
een barometerstand van 1026 millibar
boven de Oostzee tussen Zweden en
de Baltische staten.
Een op het noordelijk deel van de
oceaan aanwezige depressie is naar
het zuidoosten gaan bewegen, waar
door nu in de Golf van Biscaye de
barometer snel daalt Tengevolge van
deze ontwikkeling zal zich boven Ne
derland een overwegend zuidelijke
stroming handhaven. In het tempe-
ratuurverloop Worden daarom geen
belangrijke veranderingen verwacht.
Het is mogelijk, dat kleine storingen
plaatselijk enkele buien veroorza
ken.
ALGERIJNSE COMTTé BLIJFT
VOORLOPIG
Leon Delbecque, vice-voorzitter
van het Algerijnse comité voor open
baar welzijn, heeft donderdagavond
verklaard, dat het comité zal blijven
bestaan na de vorming van een re
gering voor openbaar welzijn in
Frankrijk. Het zal altijd ter beschik
king van generaal De Gaulle blijven,
maar worden ontbonden wanneer de
generaal zegt ,dat hij het niet meer
nodig heeft, aldus Delbecque.
Tunesië wendt zich
tot Veiligheidsraad
Tunesië heeft donderdagavond mee
gedeeld, dat de delegatie bij de Ver.
Naties opdracht heeft gekregen een
onmiddellijke bijeenkomst van de
Veiligheidsraad te verzoeken ter be
handeling van Tunesië's klacht aan
gaande „Franse agressie".
De Tunesische klacht inzake de
aanval van de Fransen op het dorp
Sakiet had men indertijd laten rus
ten in afwachting van de resultaten
der goede diensten "an Engeland en
de V.S.
Tunesië klaagt er ook over, dat de
spanning als gevolg van de voortge
zette aanwezigheid van Franse troe
pen in het land de vrede in Noord-
Afrika bedreigt.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
In Bastia op Corsica raakten demonstranten met elkaar slaags, waaruit blijkt, dat men geenszins eensgezind
tegenover de toestand staat. De botsing vond juist plaats voor het stadhuis. Een cameraman nam zj|n kans weer.
(Geldig van vrijdagavond tot
zaterdagavond, opgemaakt te
11.15 uur).
ZONNIGE PERIODEN
Aanvankelijk enkele verspreid
voorkomende buien. Morgen
zonnige perioden. Zwakke tot
matige zuidelijke wind. Dezelfde
temperaturen als vandaag of iets
lagere.
31 Mei zon op 04.27; onder 20.48-
maan op 19.10; onder 03.38.
Hoogwaterstanden
31 Mei v.m. 1.40; n.m. 2.15.
Korreltje
Menigeen moet dood zijn om levend
voor ons te worden.
