FOTO-TOTO
Pieter Geraedts in onbekende
gedaanten in de Leidse Lakenhal
SPEUR
NEUZEN
'N TEAKHOUTEN JAPON
PUROL
ZATERDAG 26 APRIL 1958
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 10
Eén tijdperk,
vele stijlen
Het gebeurt niet dikwijls dat een
kunstenaar zonder enige bijzondere
aanleiding in de gelegenheid gesteld
wordt, door een expositie zijn werk
meerdere bekendheid te geven. De
enige aanleiding tot het houden van
een tentoonstelling; van werken van
Pieter Geraedts in het stedelijk mu
seum „De Lakenhal" te Leiden, is
wellicht, dat Geraedts in Warmond
woont onder de rook van Leiden dus,
en dat desondanks in de Sleutelstad
de bekendheid van zijn oeuvre veel
al beperkt is tot die van zijn reli
gieuze prentjes.
"Die alleen zijn echter niet repre
sentatief voor de schilder en bij een
kennismaking met de doeken, geëx
poseerd in de Lakenhal, zal men
zonder twijfel onder de indruk ko
men van de veelzijdigheid, waarvan
zij een afspiegeling zijn.
Daarbij dient men te overwegen,
dat Pieter Geraedts geen academie
heeft bezocht. „De natuur en zijn
vader waren zijn leermeesters". Die
veelzijdigheid uit zich niet alleen in
de verschillende technieken en stij
len. maar ook en vooral in de wijze,'
waarop hij zijn eigen opvattingen
weergeeft over onderwerpen, die
reeds dikwijls zijn uitgebeeld. In het
contact met zijn opdrachtgevers heeft
de beeldende kracht aan begrijpe
lijkheid en openheid gewonnen.
Pieter Geraedts openbaart zich in
De Lakenhal als een modern kun
stenaar, «die zich niet in zichzelf op
sluit maar open blijft staan voor het
leven, waar hij middenin staat.
En misschien is daaraan het feit
niet geheel vreemd, dat hij nooit de
invloeden heeft ondergaan van de
„moderne" stromingen, die een aca
demie doorgaans aankleven.
Twintig jaar verstilden
Geroepen door de muzen, ontwierp
hij op 18-jarige leeftijd carosserieën
voor auto's. Maar evenzeer bleef hij
aandacht besteden aan portret en
landschap. Eén en twintig jaar oud,
exposeerde hjj in Amsterdam bij de
kunsthandel Van Lier en een jaar
later op de tentoonstelling van mo
derne religieuze kunst in De Laken
hal. Later kreeg hij belangrijke op
drachten o.a. in kerken te Amster
dam en Nijmegen.
Zijn eerste liefde bleef evenwel
het portret. Daarnaast koestert hij
ene grote belangstelling voor het fi
guurstuk.
Deze hele ontwikkeling van zijn
persoon is in de tentoonstelling dui
delijk te volgen.
Het merendeel van de doeken
heeft een religieus motief tot onder
werp. Soms fors en helder zoals de
kop van een „Gestorven Christus",
soms ook mystiek als in een ,Arr-
nunciatie" of „pastoor van Ars", een
werk dat negen jaar jonger
wat tastbaarder is. Bijzonder gevoe
lig ook is een „Kerstnacht", waarin
de uiterst-donkere tinten tot medi
tatie stemmen. Willen we hier nog
noemen het doekje „Johannes de
Doper", waarvan de bezonkenheid
en ascese van de heremiet verzin
ken bij het vuur, dat ligt in ogen en
mond" van de Wegbereider.
Een ervaring van twintig jaren
spreekt ook uit een vergelijking van
de kinderkopjes en babyportretten.
Bijzonder teder is een tekening in
rood krijt van „Wieneke" (1937).
Maar een „Baby", die tien jaar later
geschilderd werd, heeft een veel fris
ser en meer levenslustig uiterlijk. J
Van de portretten vinden we wel i
de meest interessante die van „Me-1
vrouw B." om zijn bijzonder geper
fectioneerde uitwerking van het on
derwerp, terwijl ook de achtergrond
boeit, evenwel zonder af te leiden.
Hier is de schilder het magisch rea
lisme wel heel dicht genaderd.
Trait d'Union
Het pièce de milieu van de ten
toonstelling is naar onze mening een
schilderij, voorstellend Thommy Ge
raedts voor een schilderbok, waarop
zijn vader een schilderijlijst heeft
aangegeven. Aan Thommy de op
dracht om het tweede schilderij te
scheppen in de geschilderde lijst.
Het is een alleraardigst doek ge
worden, dat een trait d union vormt
tussen vader en zoon. Ook van
Thommy zijn een aantal gouaches in
de expositie opgenomen. Weliswaar
is duidelijk de invloed van zijn va
der merkbaar maar in verschillende
fragmenten spreekt toch een frap
pante, eigen zienswijze.
Bijzondere aandacht verdienen ook
een aantal gelegenheids werkjes als
Nieuwjaarswensen en eerste-com-
munieplaatjes. In hetzelfde kabi
netje vindt men ook de ontwerpen
voor enige glas-in-loodramen en een
ontwerp voor de kruisval uit de
nieuwe kruiswegstatie voor de St.
Petruskerk te Leiden.
De veelzijdigheid van Pieter Ge
raedts blijkt voorts uit de aanwezig
heid van een raam, voorstellende een
Piëta, dat speciaal voor deze expo
sitie is vervaardigd en dat is opge
steld naast het ontwerp.
Ook zijn vier sculpturen bijeenge
bracht, die Pieter Geraedts. als af
wisseling op zijn dagelijks scheppend
menu, heeft vervaardigd.
Het is alleszins de moeite waard
om een kijkje te gaan nemen op de
expositie, die geopend zal zijn tot
27 mei a.s.
verdwijnen met
(Advertentie)
Je weet soms zelf niet, hoe dat
allemaal gekomen is: De fotograaf
probeerde op allerlei wijzen 'n aar
dige gevelsteen te fotograferen. Om
'n geheel te krijgen, wat de straat te
nauw. En het „kieken" van een
fragment leverde het gevaar op,
dat het Latijnse opschrift op de
steen onvolledig zou worden over
gebracht. Op dat ogenblik van wik
ken en wegen werd hem door een
voorbijganger gevraagd of hij wel
eens in de poort onder de betreffen
de steen was binnengegaan. De
nieuwsgierigheid was hem te groot
en hij ging binnen. Hij belandde
in een heerlijk oord, waarvan hij u
hierbij een prentje laat tonen. Wat
is dit en waar moet men het zoe
ken?
De vorige week
De functie van het. gebouw, waar
van we de vorige week de geveltop
in deze rubriek toonden, heeft nie
mand ons kunnen vertellen. Wel
wist men, dat het huis stond „op
de hoek van Gerecht en Lokhor-
straat" en dat het vroeger de La
tijnse school heef geherbergd. Dat
was daarom het criterium, dat we
bij de loting hebben aangehouden.
De gelukkige winnaar van een
waardebon van vijf gulden is deze
week geworden: mej. Cl. Tielemans,
Utrechtse Jaagpad 19, Leiden.
Binnen enkele dagen zal zij de
buit binnen hebben.
Wat U moet doen
Schrijft u gewoon op een kaart
brief of briefje aan de puzzel-
redaktie van onze courant, welk
plekje u In deze foto meent te
herkennen en waarvandaan het
plaatje gemaakt is. Vergeet u
vooral niet uw brief tn te sturen
onder vermelding van het motto
Foto-toto
De Inzendingen moeten vóór don
derdag a.s. in het bezit van de
redaktie zijn.
Het spaart de redacUe moeilijk
heden en u behoedt uzelf voor de
teleurstelling, dat uw inzending niet
meeloot
Waren tot nog toe de motton de grootste zorg van de huisvrouw,
het ziet er thans naar uit, dat zij zich moet gaan bezig houden met
de bestrijding van houtworm en termieten. De heer David Feldman
te Santurce op Porto Rico heeft namelijk een nieuw procédé ont
worpen waardoor het mogelijk is, houtfineer te maken met de duur
zaamheid van metaal en de plooibaarheid van weefsels. Op de foto
ziet men mevrouw Helene Feldman in een teakhouten japon met
bijbehorende hoed van teakhout en prima vera.
ALS DE SLEUTEL ZOEK IS
Onderhoud van slot en scharnier
Het komt nog wel eens voor dat
er een sleutel zoek is van een deur
die beslist open moet. Dat is een
vervelende geschiedenis, het kost
tijd en vooral in de schoonmaaktijd
is tijd kostbaar.
Heeft de deur toevallig platte
scharnieren, dan is het al heel een
voudig. De fitsen van deze schar
nieren steken dan veelal aan de
sluitzijde naar buiten, zodat we de
stiften er gemakkelijk kunnen uit
tikken, waardoor de deur er in zijn
geheel uitgenomen kan worden. Zo
nodig kan een tweetal schroeven
draaiers ons hierbij van dienst zijn.
Door deze schroevendraaiers tus
sen de fitsen te steken voorkomen
we, dat er aan het scharnier iets
verbogen wordt.
Zit de stift er vast in, dat nemen
we een spijker, iets dunner dan de
stift, en met behulp van egn hamer
kunnen we de stift gemakkelijk
naar boven tikken.
§f§ Als de deur klemt.
Klemt de deur, dan moet er een
vrij brede beitel aan te pas komen
en door wat langzaam naar voren
te wrikken zal hij uiteindelijk toch
moeten wijken. Denkt u er om, dat
uw beitel breken kan als er teveel
van gevraagd wordt?
Is de deur voorzien van paumel-
les, dat zijn scharnieren die uit 2
delen bestaan, n.l. een deel met een
vaste stift, het andere deel heeft een
gat, waarin de stift precies past, dan
wordt het lastiger, want deuren
voorzien van dergelijke scharnie
ren kunnen slechts geopend worden
in wagenwijd geopende stand, ze
moeten immers ook in deze stand
ingehangen worden.
§|p Is dit dus het geval dan is .er
maar één oplossing, n.l. bij een
H| smid een bos sleutels halen en pro-
beren of er een bij is die past.
1= Een afgebroken baard kan men
proberen weg te werken met een
rechthoekig omgebogen stuk stevig
z= ijzerdraad.
H| De kastdeur.
Indien het lukt de deur er uit te
nemen, kunnen we het defecte slot,
es of het slot waarvan de sleutel zoek
is geraakt, er uit schroeven, het
meenemen naar een smid en er een
passende sleutel bij uitzoeken.
|H Bij kastdeuren kan het wel eens
voorkomen, dat men de deurstijl
zover kan omdrukken, dat de schoot
van het slot geheel vrijkomt, waarna
men met behulp van een schroe-
|H vendraaier de sluitzijde van de deur
naar voren kan wringen, zodat de
stelbaar) of het slot wordt ver
woest.
Tegen verliezen van een sleutel
helpt alleen zorgvuldige bewaring,
tegen afbreken van de baard van
een sleutel kan men voorzorgen ne
men, door het slot op gezette tijden
te smeren.
Het is met sloten ook al precies
als met scharnieren, ze zijn gemaakt
opdat ze kunnen, draaien, metaal
schuift dus over metaal en als men
niet geregeld smeert, loopt het mis.
Hebt ge een buitendeur met
scharnieren die aan de binnenkant
van de deur los getikt kunnen wor
den, neem ze er dan eens per jaar
uit, stuk voor stuk, schuur de stif
ten wat af met schuurpapier, en
wrijf de stift dan in met vet. Een
deurslot kan men ook gemakkelijk
af en toe er uitschroeven en geheel
inwendig smeren.
Uit de keuken geklapt
Nu de zon zo af en toe weer door
de wolken komt kijken en de tem
peratuur buiten zachter wordt, ziet
men de bezitters van een tuin weer
volop aan het werk om in zo kort
mogelijke tijd hun tuin een zomers
aanzien te geven. Denken ze daar
bij wel eens aan het ouderwetse
kruidenhoekje, wat maar zo wei
nig plaats vraagt en de huisvrouw
toch zoveel kruiderijen kan leveren
waar ze de hele zomer plezier van
heeft? neem alleen maar eens ster-
rekers, ramenas en radijs, een
prachtige vitaminenrijke broodbeleg
ging. Daarnaast dan nog bieslook,
korvel, marjolein, peterselie en sel
derij, waarmee men sla, soepen en
sausen een zoveel fijnere smaak kan
geven! Ze vragen allemaal betrek
kelijk weinig zorg en zijn vers ge
plukt zo oneindig veel geuriger,
dat het werkelijk de moeite waard
is er een bescheiden plekje in de
tuin voor af té zonderen.
ZONDAG: kaasbouillon met ei,
roastbeef, postelein, aardappelen,
schuimige rijstpudding.
MAANDAG: rest koud vlees, bietjes,
gebakken aardappelen, vanillevla
met rabarber.
DINSDAG: stamppot rauwe andijvie
met rauw geraspt uitje en spek
blokjes, cocosvla.
WOENSDAG runderrolletjes,
bloemkool, aardappelen, karne-
melkpudding.
DONDERDAG: bloemkoolsoep,
omeletjes gevuld met spinazie,
aardappelpuree.
VRIJDAG: visragout, rijst, sla met
schijfjes radijs, gebakken banaan.
ZATERDAG: irish -stew, citroen-
rijst
Recept: Kaasbouillon met ei.
Per persoon: 1 ei, 1/3 kopje room,
1 flinke eetlepel geraspte kaas, wat
gehakte peterselie, 2dl. bouillon.
In een soepterien de eieren met
de room, de kaas en de gehakte pe
terselie tot een soepele losse massa
kloppen en hierop, onder voortdu
rend roeren de hete bouillon gie-
deur losspringt. Heeft men echter
te doen met een kastdeur waarvan
de stijl tegen de muur is aange
bouwd, dan is het uitgesloten deze
op deze wijze te openen, evenals dit» tem" De soêp~Wt~ eeiT garde nog
het geval is met een voordeur voor- even luchtig opkloppen en daarna
zien van paumelles. opdienen.
Als alle middelen hierboven ge
noemd niet tot het gewenste resul
taat leiden, dan moet de timmer
man er aan te pas komen.
Niet zagen, maar smeren.
Natuurlijk kan men de stiften
van alle paumelles doorzagen of
een schoot afzagen, maar dit zijn
paardemiddelen, of de paumelles
worden er door beschadigd (onher-
ZO'/V LEUKE BLAZER
„Een zwaluw maakt nog geen
lente", zegt men en zo is het ook
in de praktijk, want al heet het
seizoen waarin wij leven lente en
al hebben we nu en dan een mooie
dag, toch kan het in deze dagen
nog behoorlijk fris zijn in ons land
je. De lente heeft elk jaar weer
moeite om door de winterse bar
rière heen te breken, met alle wis
selvalligheid van het weer dat
daarbij behoort.
Het is daarom zaak om op alle
dingen voorbereid te zijn. Maar
het is bovendien een moeilijk jaar
getijde, want de temperaturen kun
nen van dien aard zijn, dat we toch
niet met ^een mantel willen lopen,
terwijl het voor een wandeling zo
in onze japon te koud is. Een heer
lijke tussenvorm is bijvoorbeeld de
blazer, die momentéel zo io de mo
de is: dat jasje van betrekkelijk
dunne maar ruwe stof, dat toch eni
ge beschutting biedt. We zien deze
jasjes in de leukste dessins, waar
bij we veel strepen zien.
Onze illustratie toont een der
gelijke blazer vervaardigd van een
wollen stof met een heel fijn streep-
dessin in gedekte tinten. Deze stre
pen in de lengte zijn van bijzonder
belang voor de dames die niet zo
lang zijn, het geeft lengte-effect Zo
gekleed kan men heerlijk een len
tewandeling maken door de opbloei
ende natuur. Door het truitje met de
blazer erover en de lange broek is
men vrij in zijn bewegingen en toch
keurig gekleed en beschut tegen de
frisse wind, die wel eens wil waai
en op een mooie lentedag.
Recept: Cocosvla
Vi liter melk, 150 gr. gemalen co-
cos, 25 gr. suiker, 75 gr. maizena,
100 gr. goela djawa.
De goela djawa in wat water
oplossen, zeven en vermengen met
100 gr. cocos. De melk met de rest
van de cocos langzaam aan de kook
brengen, binden met de maizena
(aangemengd met wat koude melk)
en wat suiker afmaken. De vla
laag om laag met het cocosmengsel
in een vlaschaal opdienen.
