Minister Staf erkent, dat er
grove fouten gemaakt zijn
De affaire van de afgekeurde legerhelmen
Twee moties ingediend, waarin
onderzoek wordt gevraagd
Huwelijk van een hopman
Eerste Kamer
over
woningnood
Uittocht van verbolgen
Indonesische diplomaten
- na
DONDERDAG 24 APRIL 1958
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
De minister voor defensie ir. G.
Staf luistert achter de Regeringstafel
gespannen naar het betoog van de
heer Ritmeester.
Wat spreker betreft mag hij er blij
ven. Hij heeft geen vertrouwen en
daarom dient hij een motie in, al mag
men die misschien wat tam noemen.
De heer KOERSEN (KVP) zegt in
tegenstelling tot de heer Ritmeester
bepaald de hele kwestie van de con
currentie en de voorwaarden van
overheid tot fabriek buiten beschou
wing te willen laten. Dat hoort niet
tot de taak van de Kamer. Wel wil
hij de vraag stellen of de overheid
juiste instructies heeft gegeven en
goede controle heeft gehouden, fiij
meent dat de motie veel te ver gaat.
Het gaat r:u over de helmen en de
motie gaat over de hele DML. Hij
heeft het duidelijke gevoel dat deze
motie al bij voorbaat gericht is tegen
de DML.
Het is bevredigend, dat de minister
erkent dat deze zaak helemaal fout is.
Het is ook bevredigend dat hij op de
hele zaak van de DML wil terugko
men. De heer Koersen moet-evenwel
een voorbehoud maken over hetgeen
gezegd werd over de gasmaskers. Hij
zal zijn standpunt over de motie nog
nader bepalen.
De heer ROOSJEN (AR) zegt, zon
der verzoek van zijn fractie hier niet
te hebben willen spreken. Hij acht het
ten enenmale onjuist om deze inter
pellatie te houden bij afwezigheid
van de staatssecretaris van Oorlog.
Die had hier aanwezig moeten zijn.
Vanzelfsprekend heeft de Kamer niet
speciaal om zijn aanwezigheid ge.
vraagd. Er zijn van die dingen die
men niet hoeft te vragen. De staats-
Minister Staf heeft gisteren in de Tweede Kamer, bij de beantwoording secretaris had eventueel moeten vra-
van de interpellatie-Ritmeester, volmondig toegegeven, dat er bij de voor- gen om de interpellatie uit te stellen,
bereiding van de helmen-order en bij de controle op de uitvoering van deze Hij betreurt dat de heer Ritmeester
order grote fouten zijn gemaakt. Er werd door het Directoraat Materieel
Landmacht een onvoldoende controle uitgeoefend, zodat tenslotte een hoogst
ernstige wanprestatie werd geleverd.
Er werden twee moties ingediend, een door de interpellant, de heer Riti
meester (V.VJD.), waarin de minister werd gevraagd een commissie van
onderzoek in te stellen van gezaghebbende, buitenstaanders, en een van de
heer Vermeer (P. v. d. A.), waarin de instelling van een speciale commissie
uit de Kamer wordt voorgesteld, die een onderzoek instelt naar de taak, de
organisatie en de werkwijze van het Directoraat Materieel Landmacht en de
aankooporganisaties van de Kon. Luchtmacht en de Kon. Marine.
Deze moties zullen op een nader te bepalen tijdstip, maar spoedig, in be
handeling komen.
Waarom was
staatssecretaris
niet aanwezig?
De heer RITMEESTER (VVD) zegt
allereerst zijn verwondering te willen
uitspreken over een opmerking van
de staatssecretaris van Oorlog. Deze
zei namelijk dat hij door de vragen
van een Kamerlid na vijf jaar de zaak
pas begint te kennen. Het spijt de
heer Ritmeester zeer, dat de staatsse
cretaris zo dringend naar de Ver
enigde Staten moest. Men heeft dit
wel een vlucht uit de verantwoorde
lijkheid genoemd. Hij gelooft dat niet.
Maar wel acht hij het een buitenge
wone onhoffelijkheid jegens de Ka
mer. Het plichtsgevoel van de staats
secretaris had zo groot moeten zijn
dat hij zelf hier was gebleven.
Spr. behandelt vervolgens uitvoerig
de voorgeschiedenis van de helmen
kwestie. Tenslotte kreeg de Verblifa
de hele opdracht. Zo kwam dus de ge
hele fabricage in één hand: mooier
kon het niet. Maar er werd geen ant
woord gegeven op de vraag van een
der afgewezen insechryvers, hoe de
Verblifa deze order kon krijgen, als
de fabricage-middelen van deze fa
briek ontoereikend zijn. Hij heeft
scherpe kritiek op de administratie
van de Dienst Materieel Landmacht
(DML) waar wel ansichtkaarten in
de dossiers worden bewaard, maar
men geen antwoord weet op bepaalde
vragen. Hij vraagt waarom zo weinig
haast werd gemaakt met de uitvoe
ring van de order. Ruim een jaar na
de inschrijving werd begonnen met
een aanloopproduktie. Het leger
wachtte wel! Op de aldus gefabriceer
de helm zou de slag- of stootproef
worden toegepast. De valproef bleek
niet goed uit te vallen. Dat wil dus
zeggen dat er gaten in de helm kwa
men. De DML schrapte toen deze val
proef in plaats van te constateren, dat
de helm niet goed was. Is de minis
ter in deze wijziging gekend? De heer
Ritmeester vraagt voorts wanneer de
minister bekend werd met het feit dat
op Nieuw-Guinea bleek, dat aan de
helmen van alles mankeerde. Hij
heeft ook kritiek op de gevolgde in
schrijvingsmethode. Hij waardeert
zeer, als de inschrijvingen in ons land
kunnen blijven, maar dan dient dat
op een correcte manier te gebeuren
en niet zoals thans gebeurd is. De
heer Ritmeester stelt vervolgens aan
de minister een 24-tal vragen.
De minister voor Defensie de heer
STAF, zegt dat de staatssecretaris en
hij het ook betreuren, dat de staats
secretaris niet aanwezig kan zijn. Hij
zegt zich op geen enkel deel van het
beleid aan zijn verantwoordelijkheid
te kunnen onttrekken. Er was trou
wens afgesproken, dat de minister
zelf bij de interpellatie zou antwoor
den. Het justitieel onderzoek houdt
zich bezig met hetgeen zich bij de
keuring en weging van de helmen
heeft voorgedaan. Er zijn ook helmen
met de hand gewogen. Deze toetsing
vond plaats om de te lichte helmen
af te zonderen, te wegen en er dan
proeven mee te nemen. Het is juist,
dat de Verblifa van de oorspronkelij
ke plaatdikte is overgegaan op een
andere. Dat is gebeurd met toestem
ming van de DML. Dit is later ook in
de voorschriften vermeld. De proeven
werden bij de artillerie-inrichtingen
genomen. De helmen op Nieuw-Gui
nea vertoonden scheuren. Dit werd
waarschijnlijk bevorderd door het
temperatuurverschil. In hoeverre er
nog verder verhaal op de fabrikant
mogelijk zal zijn, is afhankelijk van
de uitslag van het justitieel onder
zoek. Wat de levering van de helmen
aan Luxemburg betreft: dit geschied
de op verzoek van de Verblifa. De
rechter heeft ook belangstelling voor
hetgeen zich hierbij heeft voorgedaan.
De minst» r zegt onder meer, dat de
gang van zaken bij de mechanische
produktie tot 'n onaanvaardbaar pro-
dukt heeft geleid. Uit de rechterlijke
uitspraak blijkt dat er bij de keuring
van de laatste partijen een delict is
begaan. Het is de vraag, of het ge
voerde beleid daartoe aanleiding
heeft gegeven. Daar moet de justitie
over oordelen. Maar de helmenzaak
is aan het rollen gekomen door de
DML zelf. Men heeft het gevoel ge
had dat er iets bij de keuring niet in
orde was. De minister betreurt dat er
een te grote vereehzelviging is ge
weest tussen de desbetreffende dienst
en de fabriek- en een vervaging van
de juiste verhouding tussen de con
tractpartijen. Voorts is ook de order-
voorbereiding van de helmen niet
juist geweest. Daardoor zijn fouten
gemaakt. De fouten bij de gasmaskers
liggen anders. Er zijn nieuwe gassen,
die thans tekortkomingen aan de
maskers veroorzaken. Het is te aan
vaarden, dat een bepaald onderdeel
nu veranderd moet worden.
De minister begrijpt het gevoel van
onbehagen en wantrouwen. Hij is be
reid om volledige opening van zaken
te geven, maar naar zijn mening dient
de gang van zaken bij de DML een
afzonderlijk onderwerp van bespre
king in de Kamer uit te maken. Men
zal zich ernstig moeten bezinnen of
de taakverdeling en de interne con
trole nog wel voldoende zijn.
Ir Staf vestigt er de aandacht op,
dat al sinds enkele jaren de gunning
van orders boven de 10.000 gulden
niet meer zelfstandig door de direc
teur van de DML kan geschieden.
Enge tijd geleden is er een Crime
Prevention Officer aangesteld tegen
de ongewenste commerciële activitei
ten bij de DML. Uit de gang van za
ken met de helmen is gebleken, dat
toch een hoogst ernstige wanpresta
tie mogelijk bleef. Dat lag aan een
gebrek bij de interne controle. Een
gemis aan voldoende geschoolde
krachten heeft deze interne controle
bemoeilijk. Naast het niet genoeg te
laken geval van de helmen staan vele
andere gunstige gevallen. Het is
geenszins een verschijnsel van deze
tijd, dat in een tijd van hoogconjunc
tuur de zwakke broeders eerder blij
ven dan de sterkere. Er is besloten
om een particulier efficiencybureau
in te schakelen. Aan een aantal des
kundigen uit het bedrijfsleven is ge
vraagd om dit bureau te assisteren
gezien hun ervaring niet grote orders.
Sedert 1951 is een 40-tal firma's we
gens wanprestaties blijvend uitgeslo
ten van leveranties aan het leger.
De heer RITMEESTER (VVD) zegt
niet heel erg tevreden te zijn. De mi
nister heeft vermeden te zeggen, dat
de DML nodig gereorganiseerd moet
worden. Men heeft nu getracht de he
le zaak een beetje goed te praten. De
staatssecretaris zit nu in Amerika.
zich tot uitspraken heeft laten verlei
den die niets met de helmenkwestie
te maken hebben. Omdat het hier een
overheidskwestie betreft, moet men
de uiterste behoedzaamheid in acht
nemen.
De heer VERMEER (PvdA) acht
dit een moeilijke en onoverzichtelijke
zaak. De minister heeft niets ver
bloemd en erkend dat er fouten zijn
gemaakt. Dat heeft tevoren ook de
staatssecretaris gedaan. De heer Ver
meer betreurt ook dat de staatssecre
taris niet aanwezig is maar de opmer
king van de heer Ritmeester, dat de
staatssecretaris in Amerika mag blij
ven, is in deze discussie niet op zijn
plaats. Spr. zegt dat thans de defen
siecommissie uit de Kamer niet op
een onderzoek naar dergelijke zaken
is ingesteld. De weg die de heer Rit
meester blijkens zijn motie wil in-
Landmacht, directie Materieel Lucht
macht en de hoofdafdeling Materieel
van de Marine, besluit om een bijzon
dere commissie van onderzoek te be
noemen volgens de procedure van ar
tikel 39 ev van het Reglement van
Orde, waarvan de leden door de voor
zitter worden aangewezen.
De heer OUD (WD) vraagt het
woord over de orde en zegt er geheel
geen bezwaar tegen te hebben om de
motie-Vermeer op een later tijdstip
te behandelen. Maar het is gewenst
om haar gelijk met de motie-Ritmees
ter te behandelen.
De heer ROMME (KVP) wil zich
aansluiten bij de gedachte van de
heer Oud. Het is juist om beide mo
ties tegelijk op een nader te bepalen
dag te behandelen. Dat zou dan kun
nen bij de behandeling van een nota,
als die nota vlug komt.
De VOORZITTER stelt voor om
beide moties te behandelen op een
nader te bepalen dag en wel zo spoe
dig mogelijk.
De heer CALMEIJER (CHU) zegt
dat er sinds enige tijd een belangrij
ke vooruitgang is bij de DML. Maar
het vertrouwen is nu eenmaal ge
schokt en dat zal hersteld moeten
worden. Hij zegt, geen behoefte te
hebben aan de motie-Ritmeester. De
DML is ëen der grootste bedrijven
van ons land. Er wordt iedere dag
voor een miljoen gulden omgezet.
Eén der oorzaken van de moeilijkhe
den was de veelvuldige wisseling in
de hoogste leiding. Er zijn niet min
der dan vijf directeuren materieel ge
weest. Zij wisselden dus ieder ander
half jaar. Men zal moeten zorgen
voor een capabel directeur, die lan
ger aanblijft. De moeilijkheden zijn
ook een afspiegeling van de perso
neelspolitiek bij de strijdmacht. De
minister dient bijgestaan te worden
door deskundige staatssecretarissen
voor de personele en materiële vraag
stukken.
De heer WTERDA (PvdA) meent
dat de kwaliteit van het materieel bij
de troep over het algemeen zeer be
hoorlijk is. De moeilijkheden zitten in
de aanvoer-„pipe-line" en die begint
bij de DML. Het is een raadsel dat
hier niet een goede helm kan worden
gemaakt, als men gebruik maakt van
de Amerikaanse ervaring.
De heer ZANDT (SGP) zegt dat de
hoogste legerleiding moei zorgen dat
het leger niet in opspraak wordt ge
bracht. De Kamer wordt in het onze
kere gelaten, dat geeft te denken. Hij
LANGERAAR
Op Sint Jorisdag heeft de hopman
van de St. Bavo-groep, de heer Teun
Hoogervorst, zijn bruid mej. Riet
Lelieveld naar het altaar geleid voor
het sluiten van hun huwelijk. Voor
de Langeraarse verkennerij is dit
een reden gewest om eens extra blijk
te geven van waardering voor het
onvermoeid werken van hun hop
man. Een groep verkenners bege
leidden op bromfietsen het bruids
paar op ziin weg naar de kerk. Bij
aankomst op het kerkplein stonden
alle verkenners en voortrekkers en
welpen opgesteld. Met hun stokken
vormden zij een ere-boog, waaronder
het bruidspaar zich ter kerke be
gaf. Het geheel kreeg een nog fees
telijker aanzien door de vlaggenpa-
rade en het hijsen der vlaggen we
gens het feest van de patroon der
verkenners St. Joris.
In de Eerste Kamer is gistermiddag
bij de behandeling van de begroting
voor Volkshuisvesting en Bouwnijver
heid voornamelijk gesproken over de
woningnood in Nederland. De heer
Reyers pleitte voor de particuliere
bouw en vermeerdering van de bouw-
keert het beleid van de DML scherp vrijheid. Hij noemde het een groot
af.
Minister antwoordt.
Minister STAF meent dat er waar
schijnlijk geen moeilijkheden met de
bezwaar dat de staat bij de huidige
stand van zaken financieel voordeel
ondervindt van de stygende harren.
Hij wenste de mogelijkheden voor
het eigen woningbezit uitgebreid te
zien. We komen alleen uit de woning
slaan, is verkeerd. Zij betekent een helmen zouden zijn geweest, als Ame- j nood door een grootscheepse activi-
brevet van onvermogen voor de Ka
mer zelf. De Kamer moet een weg
vinden om beter op de hoogte te ko
men. Dat is mogelijk. Hij gelooft, dat
daarom de volgende motie zin zou
kunnen hebben.
Hij dient een motie in met de strek
king, dat de Kamer in verband met
ook de moeilijkheden met de gasmas-:
kers en de getuigenverklaringen af
gelegd bij het proces van de majoor
K. over de DML, van oordeel dat het
gewenst is dat een commissie uit de
Kamer een onderzoek instelt naar de
taak, organisatie en werkmethode bij
het materieelbeleid ten aanzien van
de strijdkrachten, in het bijzonder
naar het aankoopbeleid, de efficiency
en de verhouding tot de particuliere
industrie bij de directie Materieel
rikaans staal had kunnen worden ge-I teit van het particuliere bedrijfsle-
bruikt. Maar er waren toen geen dol-ven.
lars beschikbaar om dat staal te ko-1 De heer In 't Veld waarschuwde te-
pen. Het particulier adviesbureau zal gen het samenklonteren van gemeen
de organisatie van de DML nagaan, ten tot grote haven- en industriële
Wat betreft de vraag of er geen des- centra. Tydige maatregelen zyn no-
kundige staatssecretaris dient te zijn,
meende de minister, dat er dan beter
een organisatie kan worden opge
bouwd met deskundige staf-ambtena
ren. He zou met kabinetsformaties
moeilijk kunnen worden als de staats
secretarissen ook nog deskundig zou
den moeten zijn op dit terrein! Wat
het komende debat over de DML be
treft acht hij het beter om geen nota
in te dienen maar om te beginnen
met de beschouwingen te doen van
de commissie, die naar het inzicht van
de Kamer kan worden ingesteld.
Nu wéér drie weg
lopers in Den Haag
Het ziet er naar uit, dat de val
van Padang geenszins het einde zal
betekenen van het verzet tegen Dja
karta. Het heeft juist de verbittering
aangewakkerd en een duidelijk
symptoom is te vinden in de mas
sale afval van Indonesische diplo
maten. Niet minder dan tien Indo
nesische diplomaten hebben inmid
dels de zijde van de rebellen geko
zen. De jongste berichten komen uit
Den Haag. Drie diplomaten hebben
daar n.L het voorbeeld gevolgd van
kapitein Joenoes en hun ontslag ge
nomen.
Het zijn de waarnemend zaakge
lastigde van de Indonesische verte
genwoordiging in Den Haag, Abdoel
Loebis, het hoofd van de economi
sche afdeling, Zahar en de perso
neelschef van de vertegenwoordi
ging, Soepit.
Loebis was tevens hoofd van de
politieke afdeling.
Maar ook in andere hoofdsteden
traden Indonesische diplomaten af:
In Rome; (behalve ambassadeur
Mohammed Rasjid) de kanselier
Achamd, eerste secretaris Tjoa Hoek
Soei en persattaché Bachtiar Effendi.
Parijs: Kanselier Hjas Hamzah en
kanselier Agoes Ramadhan.
Brussel: Tweede secretaris Haroe
Nasoetion en Anwar Moein.
Bonn: Hoofd consulaire afdeling
van ambassade A. Latif.
Teheran: de Indonesische gezant
by Iran, Latzea.
Peiping: Militair attaché kolonel
Warouw.
Manilla: Luchtvaartattaché Moe-
harto.
Washington: Militair attaché kolo
nel Alex Kawilarang.
Nog meer?
In kringen der rebellen worden
nog meer afvalligen verwacht. Hun
vertegenwoordiger in Europa Soe-
tan Mohammed Rasjiat, die in Ge-
nève gezeteld is, kreeg van de Zwit
serse regering het verbod diploma
tieke activiteiten te ontwikkelen.
dig in het bijzonder betreffende een
Haagse satellietstad en het vestigen
van stedelingen in nieuwe polders.
DE WONINGWETBOUW.
Het lid van de Tweede Kamer de
heer Andriessen heeft aan de minister
van Volkshuisvesting en Bouwnijver
heid de volgende vragen schriftelijk
gesteld:
1. Wil de minister mededelen, zo
mogelijk gespecificeerd: tot welke re
sultaten voor de woningwetbouw de
z.g. „grote contracten" hebben ge
leid.
2. Indien de resultaten beneden de
verwachting gebleven zijn, wil de
minister dan de oorzaken daarvan
mededelen?
3. Heeft de totstandkoming van
deze grote contracten prijsdalend ge
werkt, en, zo ja, in welke mate?
4. Is het juist, dat tengevolge van
bedoelde contracten de toewijzing van
contingenten woningwetwoningen aan
gemeenten, welke niet bij meerge
noemde contracten betrokken zijn, of
de uitvoering van reeds gereed zijn
de plannen ongunstig is beinvloed?
5. Indien de voorgaande vraag
geheel of ten dele een bevestigende
beantwoording verkrijgt, kan de mi
nister dan mededelen:
a. in welke mate en voor welke
gemeenten dit het geval is; b. of naar
zijn oordeel deze consequentie als re
delijk en verantwoord moet worden
aanvaard?
GEEN BROOD
OP KONINGINNEDAG
Naar aanleiding van de desbetref,
fende bepalingen van de verbindend
verklaarde collectieve arbeids over
eenkomst voor het bakkersbedrijf
vestigt het georganiseerd overleg
van werkgevers- en werknemersor
ganisaties in deze bedrijfstak er de
aandacht van het publiek op dat op
Koninginnedag 30 april a.s. op welke
dag tevens de nationale feestdag
wordt gevierd geen vers brood zal
worden gebakken en bezorgd en dat
ook de bakkerswinkels op- deze dag
gesloten zullen zijn.
Vermoordde jongen
achtjarig meisje
De rijkspolitie te Hoogwoud heeft
een veertienjarige jongen uit Hens-
broek aangehouden, die er van ver
dacht wordt woensdagochtend een
achtjarig meisje uit dit Westfriese
dorp te hebben vermoord.
Het meisje was woensdagochtend
naar school gegaan in Heer-Hugo-
waard. Toen zij des middags niet
thuis kwam werden haar ouders on
gerust en is men naar haar gaan zoe
ken. In een gierput achter een boer
derij in Heer-Hugowaard werd het
lijkje van het kind gevonden. Aan
vankelijk dacht men, dat het meisje
verdronken was, maar de oolitie vond
aanwijzingen, die in de richting van
een misdrijf wezen.
ARBEIDER DOOR DRAAIEND
RAD GEGREPEN
In een fabriek van draineerbuizen,
de firma De Leeuw, te Halsteren, is
gistermorgen een arbeider door een
draaiend rad gegrepen en ernstig
gewond.
De man werd door het wiel rond
geslingerd en de kleren werden hem
van het lijf gerukt. Hij brak een arm
en een dijbeen en kreeg zware in
wendige kneuzingen. De arbeider
werd in zorgwekkende toestand op
genomen in een ziekenhuis te Ber
gen op Zoom.
£ert êeeCd uit de uied&t%ij.d Aiedettand-Cuta^aa
~£SIEi-
