>,De Cronyck van het Licht" brengt 170 dilettanten in beweging „CRONYCK VAN HEI LICHI" In memoriam J. L. van Heteren rechtzaken" Soemerische aanwinst voor Leids museum 30 |aar Mg. Ned. Drogistenbond te Leiden feestelijk herdacht Curtiss-Wright Europa opende nieuwe vestiging te Leiden WOENSDAG 5 FEBRUARI 1958 DE LEIDSE COURANT PAGINA 7 Jubileumspel van de Leidse Lichtfabrieken Speciale muziek Men zal zich herinneren, dat de Personeelsvereniging van de Lichtfa brieken te Leiden ter gelegenheid van „50 jaar elektriciteit" aan de burgemeester een herdenkingsspel heeft overhandigd. Tenminste, de voorzitter heeft de burgemeester be loofd, dat een spel opgevoerd zou worden en het gevolg is, dat het in deze personeelsvereniging nu gonst van activiteit. Koren studeren liede ren in, de Sleutelspelers en andere tonelisten repeteren hun teksten, ge schilderde decors worden aangedra gen, men zaagt, hamert, timmert, kortommen is er helemaal in. 170 Mensen zullen dit stuk op de planken brengen. De personeelsleden van de Lichtfabrieken hebben zelf het geld voor deze opvoering bij el kaar gebracht. Zij hebben allen twee uur van hun salaris afgestaan. Zulk een teamgeest dwingt bewondering af. Het spel dat men zal opvoeren op 11. 12, 13, 14 en 15 februari a.s. in de Stadsschouwburg, is geschreven door David le Feber, een personeels lid, dat zijn sporen als toneelschrij ver heeft verdiend en het heet: „De Cronyck van het Licht". Fris We hebben het spel vluchtig door genomen en het is véél belovend. Natuurlijk kan men niets met zeker heid zeggen vóór de generale achter de rug is, maar toch leest men in het herinneringsspel een originaliteit en een frisheid van ideeën, die veel goeds doen verwachten. Zoals de titel al aangeeft: David le Feber heeft zijn licht in vele eeuwen opgestoken. De sterren zijn symbool van het licht in zijn oer vorm. Hij wandelt door de tijdperken en voert beurtelings de kaars, de toorts, de tuitkan, de olielamp, het gaslicht en tenslotte het elektrisch licht met zich mee. Tenslotte waagt hij zich aan een bespiegeling over de ai oomenergie. Hij vond ongetwijfeld in het schijnsel van dit licht vele ro mantische scènes, die even zoveel aardige illustraties van een tijdperk werden. Le Feber heeft hier een dankbaar onderwerp aangesneden. Bij zijn spel „100 jaar gas", dat met veel succes in 1948 werd opgevoerd, teerde hij op herinneringen. De vijftig jaar elek triciteit zijn echter zijns inziens te eigentijds om er met succes stof voor een spel uit te putten. Natuurlijk heeft hij ook nu gebruik gemaakt van typisch Leidse gebeurtenissen en zo zal bijvoorbeeld het aanleggen van de eerste kabel te Leiden (in de Hoogstraat) in een scène herdacht worden. De schrijver heeft zijn zaken reso luut aangepakt. Dit blijkt uit de rui me bezetting van de cast. Het ge mengd personeelskoor voert onder leiding van Louis van Wijngaarden de liederen uit die speciaal voor deze uitvoering gecomponeerd zijn door Louis van Wijngaarden en John Mostaert. Dit koor wordt versterkt met het dubbelmannenkwartet Inter Nos. een klein koor uit de St. Leonar- dus-parochie en damesleden van „Pro Cantemus". Leerlingen van de balletschool van Corrie de Wekker voeren de dansen uit. Bij dit alles mag men niet vergeten, dat alle me dewerkenden amateurs zijn. Een uit zondering maakte de regisseur slechts voor het orkestje, dat uit beroeps krachten bestaat: mevr. Ligthart, cel lo, John Mostaert, piano, J. P. Hazes, viool en J. F. Dunnée, fluit. Het gehele spel wordt uitgebracht onder auspiciën van de personeelsver eniging. Nog enige namen: Costuums zy'n' van Joop Koevoets, grime en kapwerk van v. d. Pijl, toneelregie A. Crama, zangregie van A. P. Hasselbach, de cors van G. van Steenwijk; inspeciënt is de heer Hasselbach, requisiteur J. O. v. Gorsel; de verlichting (belang- dijk in dit spel van 't licht): onder leiding van D. B. Derksen, souffleur is P. van Weizen, het schilderwerk van J. J. v. d. Broek. Schrijver van herdenkingsspel De heer David le Febre (55), die het jubileumspel van de Lichtfabrie ken schreef is een vruchtbaar toneel schrijver. Meer dan zestig toneelstuk ken van zijn hand zijn verschenen met meer of minder succes. Er zijn er echter tientallen, die nog steeds gespeeld worden. ,De Duvel" bijv. slaat nog altijd op het repertoire van toneelverenigingen in ons land. Hij schreef „Tol exit" ter gelegenheid van het verdwijnen van de tol bij Warmond, hij was de geestelijke va der van „100 jaar Gas" en hij schreef een spel over St. Jeroen. De heer Le Feber doet dit in zijn vrije tijd; hij is n.l. „overdag" amb tenaar bij de Leidse lichtfabrieken. op 11, 12, 13, 14 en 15 februari a.s., des avonds 8 uur, in de Schouwburg. Prijzen der plaatsen: van ƒ1. tot ƒ3.—. Kaartverkoop: aan de Schouw burg vanaf 10 febr. van 1013 u. (Advertentie). Het bericht van het plotselinge overlijden van de heer J. L. van He- teren heeft bij honderden oud-leer lingen van de katholieke jongens school aan de Haarlemmerstraat weer de herinnering opgeroepen aan een man, die een belangrijk aandeel heeft gehad in hun vorming tot volwassen mens. Een man ook, die een strenge en hoge opvatting had van zijn taak en die met hart en ziel de belangen I van zijn school en zijn leerlingen I behartigde. In „De Leidse Courant" van maan dag j.l. heeft de heer Vreeburg als I collega de figuur van de overledene getekend. Als oud-leerling moge ik I hier de heer Van Heteren herdenken en hem eren als de onderwijzer, aan wie zijn oud-leerlingen bijzonder veel te danken hebben. In onze da gen en ik denk aan de jaren, dat hij, wat ons betreft, een prachtig team vormde met de „juffrouwen" Walenkamp en Raaphorst en de „meesters" Van der Krogt, Jacobs, Overmeer en Meier was hij met recht de hogemeester. Iedereen kon hem uittekenen, zoals hij iedere och tend door de gangen van de school zwierf: pijp in de mond en op zyn hoofd die onafscheidelijke sneehoed; rustig rondkijkend, of er geen onge rechtigheden gebeurden. De grootste belhamel wachtte zich er wel voor onder zijn ogen buiten de goede or de te treden. Van Heteren was bij zijn leerlin gen een man van gezag. Hij was niet populair in die zin, dat hij met ge moedelijke schouderklopjes te werk gmg. Hij had- zelfs harde handen. Maar het was toch tekenend, dat je het fijn vond, wanneer hij een uur tje voor de klasonderwijzer (es) in viel, want hij kon prachtig voorlezen en wist een klas ongemeen te boeien. Zijn school de eerste parochiale in Leiden was er een van het ouderwetse type. Erger nog: het was een verbouwing van' de oude Domini- cuskerk, zodat er een klas was, waar midden in een pilaar stond. Ondanks dat het gebouw met zijn hoge ramen, forse vulkachels en alle mogelijk ander ongerief een schrille tegenstel ling vormde met de moderne scho len van thans, zat er toch sfeer in, die mede bepaald werd door de lei ding van Van Heteren. In latere gesprekken viel er in zijn woorden wel eens een lichte te leurstelling te bespeuren, dat na de samenvoeging der parochies het ka rakter van zijn school, mede door de ontvolking der binnenstad, volkomen veranderde. Maar, zoals geschreven, hij paste zich daarbij aan. overtuigd, dat ook in die omstandigheden zijn taak als „hogemeester" onveranderd was gebleven. In verschillende andere kwaliteiten hebben zijn oud-leerlingen hem ont moet, toen en later. Ik denk met na me aan 1932, toen de katholieke Ver kennerij in Leiden startte. De eerste verkennerstroep werd onder de schutse van Sint Paul us opgericht in de Mon Père-parochie op initiatief van kapelaan R. M. A. Nieveen van Dijkum, thans deken van Goes. De heer Van Heteren werd bereid "ge vonden aan deze toen moderne vorm van jeugdwerk zijn medewerking te verlenen en hij werd hopman van de Sint Paulustroep, als zodanig de eer ste ook in Leiden. Verschillende jaren hebben ver kenners en welpen van de Sint Pau- lus in zijn (en hun) school hun hor- de- en troeplokaal gehad. Met het plotseling overlijden van Van Heteren wordt nu een stuk schoolgeschiedenis afgesloten, waar aan zeer velen zullen terugdenken als aan de tijd, waarin zij onder zijn oppergezag van het beroemde „aap mies-noot" geleid werden naar de puzzels van de ingeklede vergelij kingen. Die herinnering blijft onver brekelijk voor hen verbonden aan de naam van Van Heteren, wie van harte nu de eeuwige rust worde toe gebeden. WIM HELVERSTEIJN. Haarlem, 4 februari 1958. LEIDSE UNIVERSITEIT Donderdag 6 februari a.s. zal het vijftig jaar geleden zijn dat mr C. W. Vollgraff, geboren te Den Haag en thans wonende te Cleethorpes, Lancashire, England, aan de Leidse Universiteit promoveerde tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. Vrijdag 7 februari a.s. zal het vijf tig jaar geleden zijn dat mr J. J. Boasson, geboren te Middelburg en thans wonende te Den Haag, aan de Leidse Universiteit promoveerde tot doctor in de Rechtsgeleerdheid. Hardrijderij Een chauffeur uit Amsterdam stond terecht omdat hij op 1 oktober met zijn vrachtauto op de Hoge Rijn dijk onder Zoeterwoude bij een glad de weg te hard had gereden Hij had niet tijdig voor een auto, die een stopteken had gekregen, kunnen stoppen. Bij de botsing, die ontstond, was grote schade ontstaan. De officier van justitie eiste 35,boete of 15 dagen. De pl.v. kantonrechter mr Ruijter de Wildt veroordeelde ver dachte tot 35,— boete of 15 dg. Wel mensen, geen stopsein Een fabrieksarbeider uit Leiden kwam voor. omdat hij in de avond van 28 november met zijn bromfiets te Voorhout op de Heemstedeweg, een paar voetgangers, die na een aanrijding de behulpzame hand bo den, had aangereden. Een van de helpers, die nog een stopteken had gegeven, had het zijn bril en panta lon gekost. Hij diende hiervoor een civiele vordering in van 75, Verdachte had wel een groep mensen zien staan, maar het stopteken niet gezien. De officier van justitie eiste 35,boete of 15 dagen. De pl.v. kantonrechter mr de Koning veroor deelde verdachte in verband met de toewijzing der civiele vordering a 75,tot 20, boete of 10 dg. Het linkerportier geopend Een Hagenaar stond voor de rech ter, omdat hij op 26 oktober, zonder op het verkeer te letten bij de Kip- penbrug plotseling het linkerportier van zijn auto geopend had. Hierdoor was een bromfietser die zijn dochtertje op de duo vervoerde getroffen, over de straat geslingerd en gewond. Voor zijn bromfiets, die gedeeltelijk vernield werd, diende het slachtoffer een civiele vordering van 48,in. De officier van justi tie achtte het onvoorzichtig openen van een portier levensgevaarlijk en eiste 75,boete of 30 dagen. De pl.v. kantonrechter, mr de Koning, veroordeelde verdachte overeenkom stig de eis tot 75,boete of 30 dg., met toewijzing der civiele vordering 48,—. Denk om de knipperbollen! Een heer uit Leiden had op 24 ok tober met zijn auto bij de knipper- bollen op de Stationsweg niet ge stopt, toen voetgangers het zebrapad overstaken. Hij was links de knipper- bollen gepasseerd. De officier van justitie wees er op, dat zelfs een wielrijder nog gestopt had. Hij eiste 60,boete of 20 dagen. De pl.v. kantonrechter mr de Koning veroor deelde verdachte tot 50,boete of 20 dagen. Onvoorzichtig gereden Een koopman uit Nijmegen kwam voor de balie, omdat hij op 27 no- Door aankoop uit de kunsthandel is het Rijksmuseum van Oudheden In het bezit gekomen van een zeer merkwaardig stuk oude sculptuur van bui tengewone waarde en zeer goede kwaliteit, dat bovendien, behoudens ge ringe beschadigingen, goed bewaard is gebleven: een Soemerische diorieten portretkop van Goedea of van zijn zoon Oer-ningirsoe met een tulband om het hoofd, afkomstig uit Tello (Lagasj) en daterend uit ongeveer 2100 vóór Chr. Het is een karakteristiek product van de Soemerische beschaving, die tussen 2500 en 2000 jaar vóór Chr. in Zuid-Mesopotamië (Irak) gebloeid heeft. Voor de nog steeds kleine en bescheiden Vóór-Aziatische afdeling van dit museum is dit een aanwinst van groot belang. Gisteravond is in „Het Gulden Vlies" het dertig-jarig bestaan van de afde ling Leiden en omstreken van de Alg. Ned. Drogistenbond op feestelijke wijze herdacht. Hieraan voorafgaande was dit zesde lustrum reeds herdacht tijdens de onlangs gehouden algeme ne jaarvergadering van de Bond. Tij dens deze bijeenkomst heeft het hoofdbestuur hulde gebracht aan de actieve Leidse afdeling en mocht het bestuur van vele afdelingen geluk wensen in ontvangst nemen. De voorzitter van de jubilerende afdeling, de heer J. van Harteveld, vember met zijn auto, komende uit de Morsstraat, zonder richting aan te geven* de Morsweg was opgereden. Hierdoor had hij een wielrijder aan gereden. Deze was gevallen en aan knie en handen gewond, terwijl van zijn pantalon niet veel was overge bleven. Hiervoor diende hij een ci viele vordering van 50,— in. De officier van justitie eiste 35, boete of 15 dagen. Uitspraak 30, boete of 10 dagen, met toewijzing van de civiele vordering k 50, Burgerlijke Stand Geboren: Jan Johannes zn van P. J Huisman en H. N. Koek; Wilhel mus Antonius zn van J. E. van den Broek en A. Rauhé; Leendert Lam- bertus zn van J. de Vos en G. van Polanen; Hilde Margie dr van A. de Roo en G. A. Drost; Dirk zn van C. van Egmond en E. C. van Starken- burg; Afra Rosalia Adriana dr van T. A. Wijfje en J. W. Klijn. Overleden: J. W. C. A. Daniels 87 jr echtgenote van H. W. J. A. Aver- beck; L. P. van Es 36 jr man; J. M. Vermeij 78 jr echtgenote van H. Muske; H. van den Burg 82 jr we duwe van J. J. Bey; D. van der Elom 73 jr man; P. van Houten 77 jr man; E. Beukers 82 jr weduwe van S. Algera. FILMAVOND VOLA De Vola, de vereniging van oud leerlingen van de Ambachtsschool, welke met rasse schreden de viering van het zesde lustrum (9 mei) na dert, hield gisteren in de koffieka mer van het Antoniusclubthuis een filmavond. Na een inleidend woord van de voorzitter, de heer J. P. Zwa nenburg, hield de heer M. Scheffers van het Verkoopkantoor Nehobo, een causerie over vloersystemen, waarbij hij speciaal aandacht vroeg voor het systeem Nehobo. Bijzonder interessant waren deze avond de films „Van Groninger steen" en „De pannen worden nat", waarbij de mo gelijkheden en variaties van een be paalde steensoort duidelijk aan het licht traden. Industralisatie is méér dan een plaatselijk belang Op 27 september 1957 werd ten behoeve van de CurtissWright Europa n.v. een aanvraag ingediend om in Leiden een tak van haar be drijf te mogen vestigen. Half decem ber van hetzelfde jaar nog, leverde de „Leyden-plant" zijn eerste pro- dukten af. In. een speech bij gelegen heid van de officiële opening van het bedrijf, die gistermiddag aan de Middelste gracht plaatsvond, zeide de heer R. M. Laginestra, general mana ger van CurtissWright Europa n.v., dat weliswaar zijn firma de reputa tie heeft van snel werken maar dit snelle werk was nooit mogelijk ge weest, zonder de hulp van de Ne derlandse overheid. Nadat de heer B. Korpershoek, per soneelschef van de vestigingen te Schiphol en Leiden, de vele geno digden in het cantinelokaal had ver welkomd, sprak de burgemeester van Leiden, jhr. mr. F. H. van Kin schot een openingswoord. Hierin zeide hij, dat de vestiging van een nieuwe industrie voor de stad Lei den van zeer groot belang is. Vooral in de toekomst, de stadsuitbreiding en de voltooiing van de Randstad Holland is Leiden op de industriali satie aangewezen. Hij achtte het daarom een genoegen, het nieuwe bedrijf voor geopend te verklaren, Ir. W. L. van Lakerveld, direkteur generaal voor de industrialisatie bij het ministerie van economische za ken te Den Haag, zag de vestiging van nieuwe industrieën in het grote verband van de internationale sa menwerking, waarbij hij in de be krachtiging van het Benelux-verdrag die dezer dagen gepasseerd is, een voorbeeld zag voor geheel Europa De heer Laginestra gaf vervol gens een overzicht van de geschiede nis van de CurtissWrightfabrieken. Geschiedenis. Toen de gebroeders Wright in 1904 op het punt stonden de eerste vlucht te maken met hun eenvoudig vlieg machientje, bleek dat er geen motor was, die hun toestel in de lucht zou kunnen krijgen. Ze bouwden daar om een eigen motor en van dat ogen blik af heeft de Curtiss Wright Cor poration zich bezig gehouden met het vervaardigen van vliegtuigmotoren. Steeds echter ging het wetenschap pelijk onderzoek aan de produktie vooraf en daarom hebben de moto ren in het gebruik zulk een grote vlucht genomen. Maar niet alleen 't vervaardigen van nieuwe- ook het revideren van de gebruikte motoren en het leveren van onderdelen heeft de corporation aan zich getrokken en als een gevolg daarvan begaf zij zich ook op ander industriëel terrein. Zo vervaardigt Curtiss-Wright mo menteel de meest uiteenlopende pro- dukten, tot textiel, plastic sponzen en haarborstels toe, Curtiss-Wright Europa n.v. is gevestigd te Schiphol. In de fabriek te Leiden, die ge vestigd is in een van de panden van voorheen Tieleman en Dros aan de Middelstegracht worden voorlopig alleen regulateurs gemaakt, de eer ste tijd nog in essemblage. De heer Laginestra eindigde zijn betoog met de wens, dat deze regulateurs in een grote behoefte blijven voorzien. Nauwkeurigheid. Als laatste spreker trad op de heer J. van Essen, directeur van de Leid se vestiging. De keuze van Leiden voor een nieuwe Curtissfabriek is te danken aan de centrale ligging van de stad en de aanwezigheid van een onderkomen, dat met geringe kosten bruikbaar te maken was voor de produktie van de precisieapparaten. Is men in staat, op Schiphol bewer kingen te verrichten met een nauw keurigheid van een-miljoenste inch, in Leiden bereikt men „slechts" een precisie van vier-tienduizendste inch. De afnemers van de hydraulische Curtiss-regulateurs zijn vrijwel alle dieselfabriekanten in Europa. De markt is voor dit produkt zeer gun stig. De apparaten regelen met be wonderenswaardige nauwkeurigheid onafhankelijk van de last het toerental dat de motor maakt. Elk van de regulateurs wordt alvorens de fabriek te verlaten aan een nauwgezet onderzoek onderworpen, waarvoor in een afgescheiden deel van de fabriekshal een Diesselgene- rator staat opgesteld. Tijdens een rondgang door het be drijf, waaraan het doorknippen van een rood-wit-blauw lint door mevr. Laginestra voorafging toonden de genodigden grote belangstelling voor het produktie-proces en onderzoek methode. Na afloop van deze kleine excur sie begaven de genodigden zich naar de cantine, waar hen een verversing werd aangeboden. Bij de openings plechtigheid waren aanwezig de mi litaire- en handelsattaché's van de Amerikaanse ambassade, de wethou ders Jongeleen en Menken, en depu taties van landmacht, luchtmacht en marine van de Kamer van Koophan del voor Rijnland en van verschil lende industrieën. Tijdens de rondleiding door het nieu we bedrijf bezichtigden de burge meester en de directeur-generaal voor de industrialisatie de testappa ratuur. Het gezelschap voor de die sel-generator. VJ.nj.: ir W. L. van Lakerveld, de heer en mevrouw La ginestra en burgemeester Van Kin schot. die gisteravond tijdens een diner het woord voerde, bracht hulde aan allen, die in de loop der jaren met de lei ding van de afdeling waren belast. Bijzondere waardering had spreker verder voor de grote collegialiteit der leden, waardoor zulk een hecht en gezond afdelingsleven is ontstaan. De heer Van Harteveld richtte zich ook tot de heer M. v. d. Burg te Oegst- geest, die ruim 20 jaar afdelingsvoor zitter is geweest en bovendien nog drie jaar lid van het hoofdbestuur. Uw stimulerende invloed, aldus de voorzitter, is in deze 20 jaar van gro te betekenis voor de afdeling geweest. De heer Van Harteveld deelde hier na mede, dat het afdelingsbestuur be sloten had de heer Van den Burg tot ere-lid van de Leidse afdeling te be noemen. Een mededeling, welke ge paard ging met de aanbieding van een oorkonde en door de aanwezigen met een krachtig applaus werd on derstreept. Wederkerig bracht de vice-voorzit- ter, de heer F. W. Donkers, hulde aan voorzitter Van Harteveld voor het vele werk, dat deze voor de afdeling, verzet. „Mede door uw vele functies in de top der drogistenorganisaties en in uw kwaliteit van penningmeester van de Stichting parfumerie-detailhandel, hebt gij veel weten te bereiken", al dus de heer Donkers. Ook van de zij de der fabrikanten werd deze avond hulde gebracht aan de Leidse drogis ten. Een interessante afwisseling bood deze avond de vertoning van een film, welke het wel en wee van de Leidse afdeling in beeld bracht. Aan het einde van deze geanimeer de avond, welke ook door de leden werd bijgewoond, sprak 'e heer J. Vrijenhoek in zijn kwaliteit van ta felpresident, een kort dankwoord. VERLADERS EN VERVOERDERS BIJEEN De algemene Verladers- en eigen Vervoerders Organisatie, district Z.- Holland, hield gisteren in de grote zaal van „Den Burcht" een druk bezochte voorlichtingsavond. De dis trictssecretaris, de heer J. Ph. Schnei. der, heette de aanwezigen hartelijk welkom en hield daarna een korte in leiding. Hij zette op duidelijke wijze het doel van de organisatie, die o.m. een zo efficiënt mogelijk vervoer van goederen propageert, uiteen. Op deze avond werd in het bijzonder .aandacht besteed aan het kopen van gebruikte automobielen en de mogelijkheden om de daaraan verbonden risico's te beperken. De filmstrip „Uw vervoer eist effi ciency", die na de toespraak van de secretaris vertoond werd. bestaat uit een dertigtal beelden, waarin wordt gewezen op de noodzaak een goede exploitaite-kostenbegroting voor het vervoer te maken en het juiste ver voermiddel te kiezen. Een bijzonder aardige kleurenfilm is die welke de N. S. hebben laten vervaardigen om de gemotoriseerde weggebruikers te wijzen op de gevaren, die aan het on achtzaam passeren van spoorweg overgangen zijn verbonden. Jan Retel heeft dit filmpje geregisseerd, Eliza beth Andersen speelde er in mee. „Tweede-hands kopen is risico lo pen" was de tweede filmstrip, welke op deze voorlichtingsavond werd ver toond. Na de pauze werden nog en kele andere rolprenten gedraaid!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1958 | | pagina 7