3)e £eidóe(5oiiAC!/nt
Premier Djoeanda is hel Nederlanders mogen Indonesië niet zo-maar verlaten
niet eens met Hatta
II bittere
„Anti-NederUctie verloopt volgens plan"
Het volk zal tijdelijk moeten lijden
GRATIS Koopuur
B. DE KONING
De Indonesische communisten
hebben hun plan klaar
Voor de greep
naar de macht
Malta dreigt Engeland met een breuk
De mannen blijven achter in Indonesië
Men wacht het
einde af
Ook parachutisten moeten soms eens praten
MAANDAG 30 DECEMBER 1957
49ste JAARGANG
No. 14296
jirecteur: C M. v. HAMERSVEIJD.
Hoofdredacteur; L C. J ROOZEN
Er is sells geen fjjgt
op JAVA
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACH1 32
telefoon: Directie Abonn. Drukke rij 20935: Redactie 25594 en 20015; Adver tenties 20826 Giro 103003 Abonnementsprijs 1 0.59 p.w., ƒ2.55 pjnnd., f7.50 p.kwart. Franco p.p. 8.—. Advertenties: 17 et p. mjn. Telefoontjes f 1.50
De Indonesische maatregelen tegen de Nederlanders zijn genomen vol-
tens te voren opgestelde plannen. Dit heeft,, premier Djoeanda van Indone
sië geantwoord op de zaterdag gepubliceerde beschuldiging van de voor
malige vice-president Mohammed Hatta, dat de anti-Nederlandse actie ge
voerd is zonder voorbereiding en overleg, waardoor Indonesië thans bedreigd
wordt door hongersnood en een economische ramp.
Premier Djoeanda erkende wel dat de regering bij de overname van de
Nederlandse bedrijven door de arbeiders „voorbijgestreefd" is, doch volgens
iiem kwam dit omdat de arbeiders op de hoogte waren van de bij de Ned.
ondernemingen bestaande plannen om de Indonesische economie te ont-
•vrichten. De arbeiders hebben de bevelen van de regering daarom niet af
gewacht. Djoeanda meent toch dat het Indonesische standpunt in de „strijd
cm West-Irian" sterker is geworden.
Tegenover United Press heeft pre
sident Soekarno erop gewezen, dat
Indonesië geen enkele aanspraak
heeft op het oostelijk deel van Nieuw
DAT WAS DE BEDOELING
In een verklaring tegenover Indo
nesische journalisten verdedigde
Djoeanda alle regeringsmaatregelen,
waarvan volgens hem het voornaam
ste doel was de voorrechten van de
Nederlanders in Indonesië in te trek'
ken en de bevordering van een
krachtige Indonesische economie.
De Nederlandse ondernemingen zijn
volgens de premier niet genaast, maar
de regering heeft het beheer aan zich
getrokken om er zeker van te zijn,
dat zij blijven werken voor de Indo
nesische economie. De regering is er
zich van bewust dat haar maatrege
len het Indonesische volk tijdelijk
/lullen doen lijden, aldus Djoeanda.
Indonesië wil geen oorlog met Ne
derland, zei de premier, maar onder-
nandelingen. Maar deze onderhande
lingen zullen altijd moeten gaan over
een soevereiniteitsoverdracht van
Nieuw-Guinea.
Niet anti-westers
Om zijn bewering dat Indonesië
niet anti-westers is, te staven, ver
klaarde Djoeanda dat de Indonesische
regering overweegt de concessie aan
de „Stanvac Oil Company" uit te
breiden. Indien tijdens de anti-Neder
landse actie ook andere dan Neder
landse belangen getroffen zijn, zijn
dit volgens Djoeanda „misverstan
den" geweest.
Zaterdag van 2 tot 3 uur
„stempel 6"
Elke dag één uur
GRATIS KOPEN
KOOPT u R IJ K
Leiden Noordwijk
GOEMAA1
Katwijk Rijnsbure
(Advertentie)
Guinea. Volgens de president zullen
aan Nederlanders die voor belang
rijk werk in Indonesië willen blyven,
verblijfsvergunningen niet onthou
den worden.
GEEN BIRMEZEN OP
KPM-SCHEPEN
De premier van Birma heeft de mi
nister van Arbeid van dit land ver
zocht te beletten dat Birmaanse zee
lieden aanmonsteren op Nederlandse
schepen. De premier heeft dit gedaan
nadat hij benaderd was door de In
donesische ambassade in Rangoon.
Begin december liep de „Sabang"
van de KPM in Rangoon binnen. De
Indonesische bemanning van 27 kop
pen vertrok per vliegtuig naar Indo
nesië en de KPM verzocht de bond
van Birmaanse zeelieden om plaats
vervangers. De bond wilde dit ver
zoek inwilligen, doch hierop werd de
Irdonesische ambassade actief. Men
verwacht binnenkort negen Neder
landse schepen in Rangoon.
De Amerikaanse regeringsvoorlich
tingsdienst heeft bekendgemaakt dat
hij bewijzen in handen heeft van een
communistisch plan om de macht in
Indonesië over te nemen. Men is in
het bezit gekomen van een geschrift
van de algemeen secretaris der In
donesische communistische partij, Di-
pa Noesantara Aidit, dat als leidraad
voor de communisten diende. Het
boekje, getiteld: „Een korte geschie
denis van de communistische partij
van Indonesië", is in december 1955
gedrukt en uitsluitend voor commu
nisten bestemd. Dit heeft de voor
lichtingsdienst gisteravond in zijn
radioprogramma De Stem van Ame
rika meegedeeld.
Het overnemen van Nederlandse
ondernemingen door Indonesische
vakverenigingen onder communisti
sche leiding vertoont enige gelijke
nis met de activiteiten die in de
jaren 1946'48 in Oost-Europa wer
den uitgevoerd toen de communisten
de macht overnamen, zegt de voor
lichtingsdienst, de U.S.I.A.
De voorlichtingsdienst heeft aan al
zijn bureaus overal ter wereld een
vergelijkende studie toegezonden van
de ontwikkelingen in landen die door
communisten zijn overgenomen en de
gebeurtenissen die thans in Indone
sië plaatshebben.
Het rapport herinnert eraan, dat
door communisten geleide nationale
comité's en actiecomité's indertijd in
Oost-Europa particuliere onderne
mingen overnamen, terwijl Sow jet
agenten en handlangers hun greep
op de grensstaten consolideerden.
De U.S.I.A. zegt dat de commu
nistische plannen met betrekking tot
Indonesië een politieke coalitie van
een „verenigd front" vereisen, die
de communistische partij van Indo
nesië (P.K.I.) wettigheid moet ver
lenen. De P.K.I. zal daarna de coali
tiepartijen overnemen, de Indonesi
sche industrie beschermen voor bui
tenlandse concurrentie en deze later
in beslag nemen, en de onder com
munistische invloed staande Rus-
sisch-Indonesische en Chinees-Indo
nesische vriendschapsverenigingen
versterken.
SOEKARNO ZIET HET NIET
President Soekarno heeft in een
schiftelijk interview tegenover Un.
Press verklaard, dat het niet ver
standig zou zijn elke afwijking van
westerse gedachten in Azië toe te
schrijven aan communisme of com
munistische invloed.
Gevraagd naar zijn commentaar op
de bewering van de Londense Daily
Telegraph dat „Indonesië regelrecht
toegaat op een volkomen communis
tisch regime, dat afhankelijk is v*n
China en Rusland", antwoordde Soe
karno onder meer: „Ik geef nogal
met tegenzin commentaar op zulk
een bewering. Indonesië is één van
de laatste landen die diplomatieke
betrekkingen met Sowjet-Rusland
hebben gevestigd. Zijn economisch
verkeer met China of de Sowj et-
Unie is klein, vergeleken met de
handel die door vele Westeuropese
landen gedreven wordt. En zelfs ver
geleken met de Aziatische landen,
bevindt Indonesië zich tamelijk laag
op de lijst van handelsbetrekkingen
met Sowjet-Rusland of China".
Uit Djakarta bereikte ons deze opname gemaakt tijdens de inscheping van Nederlandse evacués op de „Captain
Cook"* Indonesische mUitairen controleren de papieren van de reizigers, alvorens zij toestemming tot embar-
katie geven.
Hongersnood op
midden-Ja va
Op Midden-Java heerst 'n hongers
nood, waarvan 83.000 mensen te lij
den hebben, zo heeft de Indonesische)
minister van sociale zaken, Miljadi
Djojomartono, in Djakarta verklaard
na een bezoek aan het regentschap
Purwokerto.
Wegens arbeids
geschillen
De premier van Malta, Dom Min-
toff, zal het parlement vandaag ver-
r, r zoeken de betrekkingen met de Brit-
De m.nis.er zei dat verscheidene se rl verbreken totdat het
mensen In het getroffen gebied rat- gesc^, oyer d, tcwcrkstelllng van
ten aten. Er is een miljoen roepias arneiders van de marinewerf is opge-
toegewezen voor aartkoop van rijst jos^
voor het getroffen gebied, zo voegde
hij hieraan toe.
Een gewapende bende heeft in
het regentschap Kuningan op West-
Java de dorpen Tjilimus en Patala
Malta, een eiland in de Middelland
se Zee is een Britse kroonkolonie.
Bij de Britse marinewerf op Malta
werken 7000 man. Wegens een wijzl
overvallen. Zeven dorpsbewoners f he' "j"5* vl?°",lan W<mU
werden gedood, 300 huizen zjjn doorj aantal van htn ontslasen-
In de motie, die Mintoff zal indie-
In het district l\4onandaj3at in de- iaonnn-iow jft
7p]fde nrovincip is het leeer pt innen» wordt gezegd: „Aangezien de
p^laavd neeen leden ^/an een tende Bri,se regering de verplichtingen niet
geslaagd, negen leden van een bende wenst na te komen die zij op zich
Tr ?T/rn'i o t u I nam bÜ baar verklaring van juli 1956
U't Makassar op Ceïebes wordt ge-|ter voorkoming van werkloosheid,
meld, dat de activiteit der bendenverklaren de volksvertegenwoordi-
ïn de laatste dagen toegenomen is. gers, dat zij zich niet langer gebon-
Bij een fel gevecht tussen militairen I den achten aan de verplichtingen te
en een bende in het district Mandaar
in Centraal Celebes zijn acht op
standelingen gesneuveld.
De Nederlandse gemeenschap in
Djakarta en andere steden op Java
begint meer en meer een mannen
gemeenschap te worden. Het besluit
om vrouwen en kinderen te repa
triëren betekent grote financiële of
fers voor vele kleine ondernemingen.
De financiële voorzieningen, die de
Nederlandse regering heeft getrof
fen, dekken de extrakosten niet vol-
ledig, hoewel de getroffen regelin
gen volgens de zegs..eden van de
Kamer van Koophandel in Djakarta
vlotter in de praktijk worden ge
bracht dan zij aanvankelijk hadden
verwacht.
De mannen blijven over het alge
meen voor het ogenblik nog in In
donesië. De status van de onderne
mingen, die onder regeringscontrole
zijn geplaatst, loopt zeer uiteen en
hoewel men in Nederlandse zaken-
kringen eenstemmig van mening is,
dat de economische vooruitzichten
zeer zorgwekkend zijn, verschilt men
van mening over de vraag, of die
vooruitzichten nu geheel en al ver
dwenen zijn.
In de kringen van de Nederlandse
Kamer van Koophandel verklaarde
men, dat bijna alle ondernemingen,
zowel de industriële, als agrarische
en handelsondernemingen en de
banken, op de een of andere manier
onder controle zijn geplaatst. Doch
terwijl er aan de ene kant onder
nemingen zijn, waar de Nederlandse
genover de Britse regering en haar
bondgenoten, zolang Engeland niet
garandeert dat het geen arbeids
krachten op Malta zal ontslaan voor
dat er ander werk voor hen is ge
vonden".
Mintoff, een socialist, is premier
sinds maart 1955.
Malta telt 314.000 inwoners. Het
parlement heeft geen bevoegdheid in
defensiezaken en op het gebied van
de betrekkingen met het buitenland.
In deze aangelegenheid beslist de
gouverneur.
In 1956 besloot het eiland bij een
volksstemming tot deelneming in het
Britse parlement. De bijzonderheden
van dit plan zijn nog niet uitgewerkt.
Dit nummer beitaat uit 10 pagina's
Secretaris-generaal Dag Hammerskjoeld in gesprek met enige officieren van een parachutisten-bataljon uit
India, die in de Zaza-strip gelegerd zijn als leden van de politiemacht der Verenigde Naties.
Soekarno's reis
De Indonesische regering „over
weegt" geen bespreking tussen de
Britse premier Macmillan en presi
dent Soekarno over het geschil tus
sen Indonesië en Nederland, zo heeft
de Indonesische minister van voor
lichting, Sudibjo, verklaard.
Hij zei dit in commentaar op pers
berichten, volgens welke Soekarno
Macmillan tijdens zijn vakantie in
India zou ontmoeten.
Sudibjo verklaarde voorts, dat de
datum voor het vertrek van Soekar
no en het land, waar hij rust zal ne
men, te zijner tijd zullen worden be
kendgemaakt. Nu kon dat nog niet.
leiding" vrijwel uitgeschakeld is, zijn ^aS 6«fneld, dat de presi-
er ook waar de controle zich beperktj e5* op 5 Janu,arl, .ult Indonesië naar
tot toezicht dat geen nadelige invloed I Z0H, ,Vw Hfn en T
heeft op het normale werk. ^SyP^'. Pakistan, Birma, Japan en
Bijna alle ondernemingen in Ban
tam (West-Java) en een aantal plan
tages op Oost-Ja va zijn verlaten.
Het overmaken van pensioenpre
cies, spaarfondsen, schoolgelden e.d.
naar Nederland is door de Indone
sische regering stopgezet. Een Ne
derlandse zakenman verklaarde, dat
dit op zichzelf reeds het einde be
tekent, omdat geen enkele Neder
lander bereid of in staat is om te
blijven werken zonder financiële
zekerheid.
Premier Djoeanda Kartawidjaja
verklaarde zondagavond nog, dat als
Nederland aan Nederlands-Nieuw-
Guinea vasthoudt, de maatregelen
tegen de Nederlanders voortgezet
zullen worden tot alle Nederlandse
belangen in Indonesië geliquideerd
zyn.
Het Indonesische ministerie van
voorlichting drong er zondagavond
in een bekendmaking via de radio bij
de gehele Indonesische bevolking op
aan, waakzamer te zijn tegen po
gingen van andere partijen om In
donesië over te halen een gematig
der houding ten aanzien van de Ne
derlanders in te nemen.
(geldig van maandagavond tot
dinsdagavond, opgemaakt te
11.15 uur)
WISSELEND BEWOLKT
Wisselend bewolkt met plaatse
lijk enkele buien. Iets kouder.
Aanvankelijk langs de kust nog
krachtige, overigens overwe
gend matige wind tussen west
en noordwest.
31 Dec. zon op 8.50; onder 16.40;
maan op 13.03; ondei 2.58.
Hoogwaterstanden
31 Dec. v.m. 10.35, n.m 11.15.
MINDER ZACHT
Tijdens het weekeinde trok een
actieve depressie van IJsland naar
het Skagerak.
Op het midden van de Noordzee
veroorzaakte deze depressie zware
noordwester storm. Boven Neder
land woei zondag krachtige tot harde
westelijke wind. De depressie ver
oorzaakte geen regen van betekenis.
Achter de storing om stroomt nu
minder zachte lucht van polaire
oorsprong naar ons land. Aangezien
deze lucht boven zee een onstabiele
opbouw heeft, komen er buien tot
ontwikkeling, die een eind het land
binnendrijven.
Het hogedrukgebied op de oceaan
ten noordwesten van de Azoren
neemt nu in betekenis af onder in
vloed van een depressie ten westen
van Newfoundland. Boven de Mid
dellandse Zee is eveneens een de
pressie tot ontwikkeling gekomen,
die in Italië regen veroorzaakte.
Het weer
in Europa
HELSINKI
sneeuw
4C.
STOCKHOLM
licht bew.
2
OSLO
onbew.
- 6
KOPENHAGEN
licht bew.
1
ABERDEEN
onbew.
1
LONDEN
onbew.
3
AMSTERDAM
licht bew.
6
BRUSSEL
zwaar bew.
3
LUXEMBURG
geh. bew.
3
PARUS
motregen
5
BORDEAUX
mist
4 H
GRENOBLE
geh. bew.
2
NICE
onbew.
5
BERLIJN
regen
2
FRANKFORT
geh. bew.
2
MUNCH EN
geh. bew.
2
ZURICH
zwaar bew.
- 4
GENEVE
geh. bew.
1
LOCARNO
onbew.
6
WENEN
zwaar bew.
o
INNSBRUCK
onbew.
- 8
ROME
regen
11
AJACCIO
regen
9
MALLORCA
zwaar bew.
10
Korreltje
Schok het vertrouwen niet.