Te Utrecht wordt het spoorboekje
van Spoetnik I en II samengesteld
Nieuw gezicht op een oud land
ïopsaarssen te Utrecht
niet omhoog
Dr de Jager heeft op zijn jacht
naar satellieten assistentie nodig
De eerste tulpen nu ook in
Haarlem gearriveerd
DINSDAG 10 DECEMBER 1957
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 6
Dit is de nieuwe televisietoren bij Goes, die vandaag: officieel in gebruik
zal worden gesteld. Wèl een contrast tussen de pittoresque molen en de
zuiver zakelijke televisietoren!
Auto na aanrijding
te water
Twee doden
Tussen Leeuwarden en Dokkum is
gisteravond omstreeks 21.15 uur een
personenauto, na een botsing met een
bus van de N.O.F., in de gracht ge
reden. Twee inzittenden, de heren W.
Boersma en G. Bulthuis uit Ferwer-
deradeel, verdronken. De derde inzit
tende, de heer O. Verbeek uit Blija,
werd licht gewond. De reizigers van
de bus liepen geen letsel op.
Naar verluidt heeft de bestuurder
van de personenauto zijn lichten niet
gedimd en is pardoes op de bus ge^
reden. De bestuurder van de bus
was zoveel mogelijk rechts van de
weg gaan rijden en daardoor in de
berm terecht gekomen. Toch botste
de auto tegen de bus op, met het
noodlottig gevolg.
Met een meerderheid heeft het
college van B. en W. van Utrecht
.besloten, de salarissen van de hogere
ambtenaren niet te verhogen, wan
neer ook niet een verbetering zal in
treden in de inkomens van de lage
re- en middelbare groepen.
Een minderheid achtte verhoging
van de topsalarissen met terugwer
kende kracht tot 1 september niet
altijd billijk maar zij was van mening
dat de voorgestelde verhoging gebo
den was met het oog op de bezetting
van de hoge functies in de gemeen
te.
De commissie van overleg heeft
zich op het standpunt van de meer
derheid gesteld.
Een Rotterdamse handelmaat
schappij heeft een nieuwe persing la
ten maken van een aantal vooroor-
loge opnamen van de evangelist Jo
hannes de Heer. De eerste plaat zal
aan de t hans 91-jarige evangelist
wórden overhandigd op 13 december
in zijn woning te Driebergen.
Toen begin oktober de eerste kunstmaan door de Russen werd gelan
ceerd, heeft dit in de wereld de nodige opschudding veroorzaakt. Het nieuws
prijkte op de voorpagina's van alle dagbladen en het werd door duizenden
verslonden.
Nog groter was de opschudding toen deze eerste Spoetnik gevolgd werd
door een tweede, waarin men tevens een ruimte had aangebracht voor een
hondje, dat met deze kunstmaan zijn banen rond de aarde beschreef
En terwijl men in diplomatieke kringen in spanning de lancering van de
Amerikaanse satelliet tegemoet zag, betichtte men in Moskou Amerika van
het achterhouden van de raket van de eerste kunstmaan, die volgens Rus
sische berekeningen, in Alaska terecht zou zijn gekomen.
Idereen kan
waarnemen
Wie zich over deze politieke ach
tergronden maar weinig druk ma
ken zijn de astronomen, die alleen
maar verheugd zijn over deze nieuwe
fantastische verovering der mens- Een voorbeeld" van deze laatste soort
heid. gebeurtenissen was het opnieuw zicht-
Dr. C. de Jager van de Utrechtse j>aar worden van de raket van de eer-
sterrenwacht, die de laatste weken ste kunstmaan, in de tweede helft
wacht in nauw contact staat.
De amateurwaarnemingen zijn op
elk moment van.groot belang, maar
er zijn momenten dat ze als het ware
goud waard zijn. Dat is b.v. onmiddel
lijk na het lanceren vaa een nieuwe
kunstmaan en o,p het ogenblik dat
een satelliet na geruime tijd niet te
zien te zijn geweest weer opduikt.
belast is met die vervaardiging van de
Nederlandse dienstregeling voor de
kunstmanen en die telkens de tal
rijke meldingen registreert en bestu
deert, spreekt van een grote ontroe
ring die zich van hem meester maakte
toen hij zaterdagmorgen 4 oktober
hoorde, dat d-e eerste kunstmaan reeds
van november, nadat hij op het noor
delijk halfrond bijna vier weken on
zichtbaar was geweest.
Drie dagen na het lanceren van de
tweede kunstmaan waren de baan-
elementen reeds berekend en gepu-
bliceerd door het rekencentrum in
I Boston en deze uiterst belangrijke
een etmaal om de aarde re3U!itaten waren gebaseerd op drie
cirkelde. 1
1 optische waarnemingen.
In eens vier. Nauwgezet.
Vijf miljard jaar geleden ontstond Natuurlijk is lang niet alles te ge-
met de zon en de planeten ook de kruiken wat er van amateurwaarné-
aarde en al die tijd heeft ze het met J rners binnenkomt. Van de ruim dui-
één maan moeten stellen. Toen waren - zerl)Cj waarnemingen die de Utrechtse
het er plotseling vier. Naast de oude sterrenwacht bereikten, konden
maan zijn Spoetnik 1 en zijn vuurpijl s2eoh'ts vijf worden doorgezonden
erbij gekomen en later ook Spoet- naar Boston en Moskou, omdat deze
2. inzenders hun waarnemingen met gro-
Veel tijd voor bespiegelingen en Le nauwgezetheid hadden verwerkt.
vreugdekreten hebben de astrono
men evenwel niet. De kunstmanen
blijven uur na uur hun banen om de
aarde beschrijven en aan de astro
nomen en amateurs over de gehele
wereld is een neuwe taak toebedeeld,
waarvoor nieuwe technieken en een
nieuwe vaardigheid nodig zijn. De
banen van de kunstmanen moeten
geregistreerd worden met de grootst
bereikbare nauwgezetheid. Het zijn
deze metingen die het $e astronomen
mogelijk maken de precies© bewegin
gen van de kunstmanen te onderzoe
ken en daaruit hun gevolgtrekkin
gen te maken over de toestand van
de dampkring der aarde. In dit kader
is ook een belangrijke rol aan ama
teurwaarnemers toebedeeld. De ver
eiste nauwkeurigheid is betrekkelijk
groot, maar toch ook zodanig dat een
handige waarnemer die kan berei
ken.
Telefoontjes.
Sinds die vierde oktober heeft de
Utrechtse sterrenwacht ettelijke hon
derden telefoontjes en brieven te
verwerken gekregen. En met grote
nauwgezetheid werd al dit materiaal
in kaart gebracht en verwerkt.
Dr. de Jagier noemt de waarnemin
gen in het land* van zeer grote bete
kenis, omdat tussen deze waarne
mingen gegevens kunnen zitten die
van eminent belang kunnen zijn voor
•het satelliet-rekencentrum in Boston
•het sateliiet-reKencenirum m rjostunwcuuicm m.
CV.S.) waarmee de Utrechtse sterren-1 tijdstip ziet.
Aan de amateurwaarnemers die ge
organiseerd zijn in de werkgroep me
teoren van die Nederlandse vereniging
voor weer- en sterrenkunde is thans
een oproep uitgegaan aan deze waar
nemingen hun medewerking te verle
nen.
Volgens dr. de Jager kost een der
gelijke waarneming weinig tijd. Iede
re dag wordt door de Utrechtse ster
renwacht het moment van zichtbaar
heid dier kunstmanen gepubliceerd,
zodat men zich van tevoren op dat
tijdstip kan voorbereiden. Het is dan
nog slechts een zaak van kijken, me
ten en noteren.
Dr. de Jager berekent iedere dag
de reeds populair geworden Neder
landse dienstregeling voor de kust-
manen.
Op de radio-kamer van het A.N.P.
worden de gegevens over de kunst
manen opgevangen uit Moskou. Deze
gegevens hebben betrekking op de
tijdstippen waarop de kunstmanen
boven bepaalde landen te zien zullen
zijn.
Aan de hand van dit materiaal
stelt dr. de Jager een dienstregeling
samen voor Nederland en België,
waarvan de praktijk heeft uitgewe
zen, dat de tijdstippen- op de minuut
nauwkeurig zijn.
Daarom is het, volgens dr. de Ja
ger, ook zo simpel voor een amateur
waarnemer gegevens te verzamelen,
wanneer hij de kunstmaan op dat
Op het moment, waarop de kunst
maan zichtbaar wordt moet de waar.
nemer een baan van de kunstmaan
tekenen tussen de sterren, waarbij
men een zo hoog mogelijke nauwkeu
righeid dient te bereiken. Door
dwarsstreepjes aan de baan te plaat
sen kan men fle verschillende tijd
stippen aangeven, die op drie secon
den nauwkerig moeten zijn. Het han
digst gaat dit wanneer men zich door
een helper laat assisteren die op een
horloge de tijd afleest in seconden,
minuten en uren. Vóór, en zo snel
mogelijk na de waarneming moet het
horloge worden vergeleken met het
radiotijdsein.
De waarneming moet daarna on
middellijk opgezonden worden naar
de Utrechtse sterrenwacht, waarbij
niiet vergeten mag worden lengte en
breedte van de waarnemingspost op
te geven. De getallen worden bin
nen een uur door de Utrechtse ster
renwacht doorgezonden naar de sa
tellietrekencentra in de Verenigde
Staten en de Sow jet Unie.
Fotograferen.
Het is, volgens dr. de Jager, ook
mogelijk de vuurpijl van de kunst
manen te fotograferen. Vooral wan
neer deze objecten het zenith passe
ren, zijn ze helder genoeg om door
een lichtsterke camera opgenomen
te worden.
Het aantal tot dusverre in Neder
land verzamelde waarnemimgen is
nog niet groot. De vuurpijl van de
eerste kunstmaan is enkele malen ge.
zien, gedurende de eerste twee we
ken na het lanceren. Daarna is hij
in Nederland pas weer gezien tegen
eind november, alhoewel vele hon
derden brieven zijn ontvangen. De
tweede kunstmaan is in Nederland tronomen.
C.P*N. dankt
instructeur at
beginselloos gewroet
De Communistische Partij Neder
land volgt ook haar grote, rode zus
in de wijze, waarop ze haar volge
lingen in een hoek gooit als een ge
bruikt kledingstuk.
Op grond van wat het dagblad „De
Waarheid" verstaat onder „beginsel
loos gewroet en een poging om op
ieugenachtige wijze de autoriteit van
leden van het partijbestuur aan te
tasten" werd dezer dagen de 47-ja
rige bezoldigd instructeur voor het
zuiden van het land, de heer A. Ver-
reijt te Tilburg van zijn functie ont
heven.
Met name zou de heer Verreijt le
den van het Limburgse districtsbe-
stuur tegen de partijleiding hebben
opgezet.
Door ziekte was de heer Verreijt
nog niet in staat om commentaar te
geven op de berichten, die hij zelf
pas maandag in „De Waarheid'' had
_,elezen. Bericht van royement, dat
altijd schriftelijk gegeven moet wor
den, had hij nog niet ontvangen. Wel
had het partijbestuur hem eens mon
deling van zijn grieven op de hogte
gesteld.
De heer Verreijt, vroeger paraplu
maker en daarna werkzaam in een
Tilburgse textielfabriek, was van 5
februari 1948 tot 1 september 1953 in
de Tilburgse gemeenteraad de enige
vertegenwoordiger van de CPN. In
1946, bij de eerste na-oorlogse verkie
zingen voor de Provinciale Staten
kwam de heer Verreijt niet voor -op
cie kandidatenlijst van de CPN in
Noord-Brabant. In 1950 echter als
nummer twee. Hij verwierf toen 45
stemmen. In 1954 stond hij als num
mer één op de CPN-lijst voor de Bra
bantse Staten. Met 647 stemmen werd
hij echter ook toen niet gekozen.
COMMISSIE ONTWIKKELING
NATUURWETENSCHAPPELIJK
ONDERZOEK GEÏNSTALLEERD.
De minister van Onderwijs, Kun
sten en wetenschappen, mr. J. M. L.
Th. Cals, heeft gistermiddag de com
missie ontwikkeling natuurweten
schappelijk onderzoek geïnstalleerd.
De taak dezer commissie zal zijn, op
korte termijn een onderzoek in te
stellen naar de stand der natuurwe
tenschappen hier te lande en een sa
menhangend geheel van maatregelen
aan te bevelen, welke nodig zullen
zijn om in het bijzonder de universi
teiten in de gelegenhend te stellen te
voldoen aan de eisen, die het natuur
wetenschappelijk onderzoek in de
huidige tijd stelt. Om de instelling
van deze commisit is in oktober j.l.
verzocht door de decanen van de wis-
en natuurkundige faculteiten der
Nederlandse universiteiten; dit ver
zoek werd ondersteund door het be
stuur van de afdeling natuurkunde
der Koninklijke Nederlandse Akade-
mie van Wetenschappen.
DAME AANGEREDEN EN
OVERLEDEN.
Maandagochtend omstreeks zéven
uur is de 70-jarige weduwe de R..
toen zij de St. Lambertusstraat in het
kerkdorp Cromvoirt (gem. Vught)
overstak om naar de kerk te gaan,
aangereden door een haar achterop
komende bromfietser. De vrouw
kwam daarbij zo ongelukkig te val
len dat ze is overleden.
voor het eerst gezien op 6 november
door de Utrechtse sterrenwacht en
daarna door velen in het land op 9
l'O en 11 november. Ondanks talloze,
pertinente beweringen is hij, volgens
dr. De Jager eerder niet gezien.
De laatste tijd zijn nergens in de
wereld waarnemingen 'binnengeko
men over de eerste kunstmaan, al
hoewel deze satelliet nog wel rond
de aarde draait. Het is dus ook niet
meer te voorspellen wanneer deze
kunstmaan weer te zien zal zijn. Het
zoeken van dit kleine lichtpuntje
zal volgens dr. de Jager, een enorm
warwei zijn, maar, zo meent hij, één
goede waarneming is voldoende om
de baan weer voor een paar weken
te kennen.
De wetenschap zal een enorme
dienst worden bewezen wanneer door
een simpele waarneming het verlo
ren schaap weer terug wordt be
zorgd op een rekentafels van de as-
Kasteel Leine was geen laatste rustplaats
I
In verband met het bouwen van een nieuw regeringsgebouw te Hanover
in Duitsland, is de met zink beklede sarcofaag van koning George I van En
geland (16601727) uit de familie-grafkelder in het kasteel Leine te Hano
ver samen met zeven andere lijkkisten overgebracht naar het kasteel Her-
renhausen. Koning George I, bekend als de vorst die geen woord sprak van
de taal van het land, dat hij regeerde, werd in de grafkelder bijgezet in
1727 nadat de koning bij Osnabrück in zijn rijtuig was overleden. Het kas
teel Leine werd in de tweede wereldoorlog door bombardementen vernield,
reden waarom de landsregering van Neder-Saksen besloot op de plaats
ervan een provinciaal parlementsgebouw te doen bouwen. De bovenste foto
toont de sarcofaag in de oude grafkelder; onder: het merkwaardige trans
port op weg.
HAARLEMSE KEURING
Daar stonden ze dan.de eerste
tulpen van het seizoen 19571958. en
cm direct maar met de deur in huis
te vallen: het was goede kwaliteit
ook. De primeur was voor twee fir
ma's: D. Boon Wzn, Bovenkarspel en
Jac. Tol, St. Pancras. Van eerstge
noemde firma zagen we extra beste
Crown Imperial met lange sterke
steel en flinke bloem, héél goede Ma
dame Curie en behoorlijke Prelu
dium. Men had elven opgezet en er
een flinke bos tulpen uit weten te
halen. De bollen waren alleen droog
gekoeld. Jac. Tol toonde de halfdub-
bele Abodement: een levendig ge
kleurde randtulp (lichtrood met geel
randje), waarvoor veel belangstelling
bestond.
Narcissen van hoogstaande kwali
teit waren er weer van Warnaar
Co, Sassenheim. De Sassenheimse
firma toonde nu weer een andere
sortiment. Zo prijkte daar al de ele
gante cyclamineus Peeping Tom in
een conditie, die men in februari
maar nauwelijks zal kunnen verbe
teren en ook de witte trompet Bruns
wick was best. Verder mooie gelijke
en goed op kleur zijnde Mercate en
Staaveren, Aalsmeer, besloot de keu
ring met een drietal vazen fraaie
freesia's: de gele Souvenir, de blau
we Marion en de forse witte Snow
Queen.
De plaat hing in de box van de fa
Gebrs. Preenen uit Hillegom.Dat
v/as maandag in het Krelagehuis en
er heerste daar in die kleine ruimte
Te Aschaffen in Duitsland heeft een nieuwe methode van motorrijles haar intrede gedaan. De instructeur, de
heer Heinz Fierle, geeft zijn instructies via een walkie- talkie. Een ontvanger met een kleine antenne zijn achter
op de motor gemonteerd terwijl de koptelefoons zo zijn geconstrueerd, dat de straatgeluiden even hard klinken
als onder normale omstandigheden. Op de foto ziet men de heer Fierle (in de auto) met twee van zijn „radio
grafische" pupillen.
een drukte en een belangstelling als
of het een pas ontdekte ets van wij
len de heer Rembrandt van Rijn was
en dat had allemaal zijn reden. De
plaat bracht nl. op realistische wijze
in beeld hoe kwaad de bollenkweker
en de exporteur het in deze tweede
helft van de twintigste eeuw wel
hebben. Een groot varken, die de
ribben van narigheid en magerte
haast door het vel staken stelde voor
de kweker-exporteur. De zeug mocht
zich verheugen over een groot aan
tal nakomelingen, die ze moest fou-
rageren uit eigen middelen: het be
drijfschap v. d. bloembollenhandel,
het produktschap voor siergewassen,
het centraal bloembollencomité, de
Kon. Alg. Ver. v. Bloembollencul
tuur, de vakheffing, het laboratorium
voor bloembollenonderzoek waren
druk bezig hun buikjes vol te drin
ken en op een afstand zag men nog
meer liefhebbers-biggetjes aanstor
men: de nieuwe beurs, de extra hef
fing voor reclame en een, die het
opschrift diverse andere belastingen
droeg.
GROTERE VRIJHEID
VOOR BAKSTEENFABRIKANTEN
Minister Witte zal waarschijnlijk
binnenkort besluiten de bestaande
beperkingen op de verwerking van
baksteen in ons land op te heffen.
Bovendien zal hij minister Zijlstra
waarschijnlijk adviseren, uit uitvoer
van melselbakstenen, die thans aan
strenge beperkingen onderhevig is,
vrij te laten.
Dit zal betekenen, dat de baksteen
fabrikanten een veel grotere vrijheid
zullen krijgen.
Deze mededelingen heeft de voor
zitter van de vereniging „De Neder
landse Baksteenindustrie", de heer
O. C. Huisman, vandaag gedaan in de
rede waarmee hij de baksteendag
1957 van het sociaal federatief ver
bond voor de baksteenindustrie, die
in Arnhem wordt gehouden, heeft ge
opend.
De heer Huisman nam aan, dat de
Nederlamdse baksteenindustrie in
staat is, volledig aan de binnenland
se behoefte te voldoen,en bovendien
te exporteren. Door een investering
van ongeveer 50 miljoen gulden
nog afgezien van het herstel van
oorlogsschade hebben de be
staande metselbaksteen fa brieken in
Nederland sinds 1951 de produktie
weten op te voeren met 360 miljoen
stenen per jaar. Zij hebben het to
tale produlctieeijfer van 1 miljard
600 miljoen melselbakstenen per jaar
thans overstreden.
De directie van de Koninklijke
Kamper Emaillefabriek voorheen H.
Berk en Zoon heeft besloten op korte
termijn aan ongeveer 70 personeels
leden ontslag aan te zeggen. Boven
dien bestudeert zij de mogelijkheid
voor een deel van het bedrijf een
verkorte werkweek in te voeren.
