Op Sumatra noemt men dat „bescherming" Alle Nederlandse bedrijven in Indonesië thans onder „controle" Uitgewezen toch doorwerken Nederl* maatregel inzake Indonesische tegoeden Pastoor A. Hennekens plotseling overleden GRATIS Koopuur B. DE KONING 't Munitie-depot te Bandoeng De KP.M.-vloot ligt stil in de havens Geen kerstboom, toch lichtjes Kerstboodschap van de Paus DINSDAG 10 DECEMBER 1957 49ste JAARGANG No. 14281 „Controle", „bescherming" Directeur: C. M v. HAMERS VELD. Hoofdredacteur: L. C. J ROOZEN KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN BUREAUX: PAPENGRACHT 32 of „overname" I Telefoon: Directie. Aboon. Drukkerij 20935: Redactie 25594 en 20015; Advertenties 20826 Giro 103003 Abonnementsprijs t 0.59 p.w., f 2.55 p.rand.. f4.50 p.kwart Franco p.p f8.Advertenties: 14 et p. m.m. Telefoontjes f 1.50 Garoeda beheert eigendommen van K LM. Alle Nederlandse cultuurondernemingen, bedrijven en fabrieken in Indo nesië zijn onder controle van de Indonesische regering gesteld. Dit geldt ook voor cultuurbedrijven met gemengd Nederlands-Indonesisch kapitaal. Een besluit van deze inhoud is gisteren in Djakarta bekendgemaakt door de minister-president Djoeanda, die tevens minister van Defensie en centraal militair gezaghebber is. Meegedeeld werd dat het beheer over de cultuurbedrijven overgedragen zou worden aan het ministerie van Landbouw. Alle employé's, met inbegrip van de directie, staf cn arbeiders moeten aan de namens de minister van Landbouw verstrekte prders gehoorzamen. Ob structie of handelingen, welke aan deze cultuurbedrijven die in de be kendmaking „vitaal" worden genoemd schade ouden kunnen toebren gen, zijn verboden. Uit de verklaring van Djoeanda blijkt niet of de bedrijven nu „genationa liseerd" zijn, maar de minister van Landbouw, Sarwo, heeft vandaag ver klaard, dat de regeringscontrole nog geen nationalisatie betekent. OM ERGER TE VOORKOMEN. Nederlandse plantagehouders heb ben volgens „Asss. Press" de maatre gel van premier Djoeanda toegejuicht. Volgens hen zal het besluit ernsti ge incidenten voorkomen. Zij vertel den dat in sommige gevallen arbei ders Nederlandse directeuren uren lang hebben opgesloten en hen daar na onder gejoel gedwongen hebben naar huis te lopen, omdat zij hun wa gens moesten achterlaten. Ondanks het regeringsbesluit zijn gisteren toch weer heel wat bedrij ven door het Indonesische personeel „overgenomen". Maandagmiddag gebeurde dit met de industriële handelmaatschappij Gebr. Van Swaay. Op het hoofdkan toor in Djakarta zijn, aldus het ANP, een rode en een roodwitte vlag gehe sen. Ook de fabriek van vleeswaren van de firma Jenne en Co. te Dja karta werd door de arbeiders „bezet". Volgens „Ass. Press" heeft ook het personeel van het reisbureanu, „Ni- tour" het heft in handen genomen. De banken in Djakarta waren maandag gesloten. Ook het bankper soneel heeft opdracht gekregen het werk normaal voort te zetten en de regeringsorders strikt op te volgen. Ujt bij een in Amsterdam geves tigde handelmaatschappij binnenge komen berichten blijkt, dat op de kantoren van de in beslag genomen maatschappijen bijna overal een In donesiër is toegevoegd aan elk bu reau, waaraan een Nederlands perso neelslid werkt. „BITTERE RUST Dl AMERIKAANSE MINISTER van buitenlandse zaken, Foster Dulles, heeft een speciale deskundige naar Djakarta gestuurd om daar eens poolshoogte te nemen, want uit de berichten, welke hij van de Ameri kaanse ambassade te Djakarta krijgt, kan hij niet wijs worden. Wij begrijpen dat volkomen, want de Amerikaanse ambassade kan al leen maar berichten, wat zij waar neemt en te horen krijgt. En dat is zo'n verwarrende chaos van maat regelen en tegenmaatregelen, 0 waaraan niemand zich schijnt te storen, dat men zelfs ii Djakarta er geen wijs uit kan wor den. In grote lijnen schijnt de situatie wel zó te zijn, dat na de onbekookte aankondiging van de uitwijzing der Nederlanders allerlei onverantwoor delijke elementen de bedrijven der Nederlanders zijn gaan „overnemen". Dat dit spaak moest lopen, zag zelfs de regering van Djakarta in en daar om heeft men thans de maatregel uitgevaardigd, dat alle Nederlandse bedrijven onder regeringscontrole zijn gesteld. Of het veel zal helpen is een andere vraag. Op Sumatra en andere buitengewesten hebben de militaire commandanten, die daar de macht in handen hebben, uit voor zorg alle Nederlandse bedrijven on der „militaire bescherming" geplaatst. Of „controle" en „bescherming" op gevat moeten worden als middelen om erger te voorkomen, of als een voorbereidende stap tot de uiteinde lijke confiscatie, zal de toekomst moeten leren. In ieder geval beweren Indonesi sche ministers, dat de regeringscon trole nog geen nationalisatie bete kent. Men wil liefst alles zo door laten gaan als tot nu toe om onher stelbare schade aan de Indonesische economie zoveel mogelijk te voor komen. Op Sumatra zijn volgens berichten vele kantoren niet in bezit, maar „in bescherming" genomen. Deze maatregel zou gericht zijn te gen eventuele acties door de vakbon den. Op het kantoor van de maatschap pij in Medan wordt het Nederlands personeel beschermd door een Indo nesische officier. In Medan is het overigens rustig. Vrouwen en kinderen, die willen ver trekken, krijgen de gelegenheid naar Singapore te reizen Middenstanders uitgewezen. De provinciale immigratiedienst van Noord Sumatra te Medan heeft aan alle Nederlandse middenstan ders in dat gebied, o.a. aan winke liers, eigenaren van fotozaken e.d., opdracht gegeven, Indonesië te verla ten. Dit bevel is eveneens gegeven aan die Nederlanders, wier bestaan in hoofdzaak afhankelijk is van fi nanciële steun van de Nederlandse regering. DE K.LJVf. IN INDONESIë. De KLM-kantoren in Djakarta, Pa- lembang, Bandoeng, Soerabaja en Me dan zijn thans in beheer gegeven aan de Indonesische luchtvaartmaatschap pij Garoeda, die ook de zorg voor de overige KLM-bezittingen in Indonesië op zich heeft genomen, waaronder het hotel „Transaera" in Djakarta en de woonhuizen van het stafpersoneel van de KLM in de vijf genoemde ste den. De hangars van de 'KLM op het vliegveld Kemajoran van Djakarta, waarin reservemotoren zijn opgesla gen, zijn overgenomen door de In donesische luchtmacht. Uit de passage-afdeling van het KLM-gebouw in Djakarta is gisteren de bronzen beeltenis van wijlen ar. Plesman verwijderd. Ook zijn be roemde leuze „Airocean Unites All Peoples", die met gouden letters op de panelen was aangebracht, is weg genomen. „Bijzondere vergunningen Officieel wordt meegedeeld: De Nederlandse regering heeft be sloten in de sector van het financiële verkeer met Indonesië terug te ke ren tot het systeem van de „bijzon dere vergunningen" en het systeem van de algemene vergunningen, tot nu toe geldend, te verlaten. De consequentie van bovengenoem de maatregel is, dat voor beschikking over tegoeden hier te lande voor on derdanen van Indonesië steeds een aparte vergunning nodig is. Het doel van deze maatregel is snel te kunnen ingrijpen indien de ontwikkeling van de verhouding tussen Nederland en Indonesië dit noodzakelijk maakt. Het ligt voorshands in het voornemen nor male transacties te doen doorgaan. Door deze Nederlandse maatregel wordt thans toezicht ingesteld op In donesische rekeningen bij Nederland se banken. Al degenen, met inbegrip van de rechtspersonen, die onderwor pen zijn aan de Indonesische devie- HAZERSW0UDE (Gr.) Gisteravond, vóór de aanvang van de Avondmis, is plotseling overleden de zeereerw. pater Avertanus Henne- Dq Indonesische minister van land- kens O.C.D., pastoor van de Carme- bouw, Sadjarwo, heeft vandaag voor speld, dat er in de komende maan den een productievermindering zal plaats hebben. Hoe weet die minis ter dat zo precies; wat een knappe kop! Iedereen had hem dat van te voren kunnen vertellen. Het zal „bit tere rijst" worden voor de Indonesiër. lietenkerk te Hazerswoude-Groenen- dijk. Voor omstandigheden van dit ver scheiden en de levensloop van de zo plotseling ontslapen herder van de Groenendijk, verwijzen wij naar een beschouwing, elders in dit blad. Rustig. In Djakarta was het ook maandag rustig. Er werden geen incidenten tussen Nederlanders en Indonesiërs gemeld. Voor de kantoren van de diploma tie missie in Djakarta stonden maan dag honderden Nederlanders in de rij om de papieren voor hun vertrek uit Indonesië in orde te maken. De Indonesische communistische partij gaf maandag een verklaring uit, waarin opgeroepen werd tot voortzetting van de actie om de bron nen van het Nederlandse economische potentieel te verlammen en er een bron van kracht voor de Indonesi sche economie van te maken. MAANDAG: voor Katwijk en Noordwijk: van 11 tot 11.30 uur „stempel 5"; en van 3.30 tot 4 uur „stempel F"; voor Leiden en Rijnsburg: van 3.30 tot 4 u. „stem pel F". Elke dag één uur GRATIS KOPEN KOOPT U RIJK Leiden Noordwijk GOEMAAT Katwijk Rijnsbure zenwetgeving, zullen zich thans moe ten wenden tot de Nederlandse Bank voor een vergunning om te beschik ken over rekeningen in Nederland. Hieronder vallen Indonesische ingeze tenen, Indonesische ondernemingen en ook de Indonesische regering. Naar de correspondent te Bandoeng via de PJ.A. meldt, zijn er bij de hevige ontploffingen in de munitie bergplaats van het leger op Bodjong Koneng te Bandoeng, geen slachtof fers te betreuren. Majoor Nawawie Alief, woordvoer; der van het militaire commando in West-Java, heeft medegedeeld, dat er tot nu toe geen tekenen zijn diedelsbetrekkingen met Nederland er op wijzen, dat de ontploffingen I verbroken zouden worden. Oost- aan sabotage zou zijn te wijten. Men Duitsland is bereid de Nederlanders wijt de ontploffing aain de hitte van op elk gebied van de invoer te ver- de zonnestraling. J vangen, aldus de persdienst. ZAL DUITSLAND DE HANDEL OVERNEMEN? De tweede voorzitter van de Indo nesische Kamer van Koophandel, de heer Subchan, is naar Europa ver trokken om een regeling te treffen voor het overbrengen van de Indone sische handelsbetrekkingen met Ne derland naar West-Duitsland. De Indonesische nationale persdienst heeft gisteren gemeld, dat Oost- Duitsland bereid is Indonesië te hel pen als het de handelsbetrekkingen met Nederland afbreekt. Walter Hochmuth, een Oostduitse handelsvertegenwoordiger in Djakar ta, heeft volgens dit bericht ver klaard, dat Oost-Duitsland bereid is, de Nederlandse vliegers van de Ga- ruda Indonesian Airways te vervan gen, als zij teruggetrokken zouden worden. Voorts wil Oost-Duitsland alle faciliteiten aan Indonesische stu denten verlenen, die de Nederlandse universiteiten verlaten. Hochmuth legde er de nadruk op, dat Indonesië niet behoefde te twij felen aan de gevolgen, als de han- Vele schepen konden uitwijken Zes schepen van de KPM zijn gis teren in Penang (Noord-Malakka) aangekomen. De gezagvoerder deel den mede van de gewone vaarroute te zijn afgeweken in verband met de anti-Nederlandse campagne in Indo nesië. De pasagiers, die geen van al len paspoorten hadden, kregen geen toestemming de schepen te verlaten. De gezagvoerders wachten thans op orders uit Amsterdam. Een van deze schepen was de „Janssens", waarvan de kapitein ver telde, dat hij een van de vijf Indo nesische soldaten zich zich onder de passagiers bevonden, een geladen stengun had afgenomen. De „Kampar" van de Koninklijke Paketva&rt Mij. is maandagavond te Singapore aangekomen met 200 Ne derlandse en Indonesische passa giers. In totaal zijn ongeveer 1.000 In dische passagiers van meer dan 20 Werkloos in de haven. Gisteren lagen er in de haven van Tandjong Priok lö schepen van de KPM werkloos aan de kaden van de KPM, waar anders grote bedrijvig heid heerst. De kaden waren volko men uitgestorven. De 15 schepen wor den bewaakt door Indonesische ha venarbeiders. De Nederlandse officieren van de KPM mogen hun schepen niet verla ten. Bij de buitenlandse schepen wordt normaal gewerkt. JAPANSE SCHEPEN GEVRAAGD. Indonesië heeft nu officieel aan Ja pan om scheepsruimte gevraagd. Dit heeft de Japanse minister van Ver keer in het parlement meegedeeld. De schepen moeten dienen ter ver vulling van de verbindingen, die door Nederlandse schepen in Indonesië werden onderhouden. Een woordvoerder van de Japan se regering heeft medegedeeld, dat Japan in deze aangelegenheid „voor zichtigheid" zal betrachten teneinde de betrekkingen met Nederland niet in gevaar te brengen. Volgens radio-Djakarta heeft de Nu het Kerstfeest weer met rasse schreden nader komt, viert de kerst boom weer hoogtij, zowel in n'atura als op allerlei afbeeldingen. Lang niet overal echter zal men een afbeelding van een kerstboom aantreffen van de gigantische afmetingen als die in Frankfort aan de Main in Duitsland. Hier heeft een grote technische industrie een bepaald aantal vensters van haar administratiegebouw doen verlichten, zodat elke avond tegen de hemel een enorme kerstboom staat afgetekend. Navo heeft er niets mee te maken In een niet-officiële verklaring aan de pers in de V.S. heeft de Indonesi sche ambassade te Washington giste ren medegedeeld, dat de boycot van Nederlandse belangen in Indonesië zal worden uitgevoerd met strikte in achtneming van de mensenrechten. De verklaring bevatte tevens de waarschuwing, „dat enigerlei daad van inmenging door de Navo in het geschil met Nederland zal worden uitgelegd als te zijn gericht tegen de vrijheid van de volken van Azië en Afrika". Tenslotte wordt gezegd, dat het toezicht van de Indonesische rege ring door middel van een admini stratieve controle op de Nederlandse ondernemingen, noch confiscatie, noch nationalisatie betekent. In de verklaring wordt er de na druk op gelegd, dat de veiligheid van leven en eigendom van Nederlandse onderdanen volledig wordt gegaran deerd door de Indonesische regering. Z. H. de Paus zal dit jaar zijn Kerst boodschap tot de gehele wereld op zondag 22 december te elf uur uit spreken. Radio Vaticana zendt de toespraak uit; verschillende radiostations nemen het programma over. Ook de K.R.O. zendt de Pauselijke Boodschap zon dag 22 december uit. Dil nummer bestaat uit 10 pagina's (Geldig van dinsdagavond tot woensdagavond. Opgemaakt te 11.15 uur.) MEER WIND Overwegend zwaar bewolkt met plaatselijk regen of sneeuw. Aanvankelijk lichte vorst tot temperaturen om het vriespunt, later in de zuidwestelijke helft van het land iets zachter. Mati ge tot krachtige wind tussen 1 zuid en oost. KPM-schepen in de haven van Sin- regering van Oost-Duitsland het zen- J den van piloten na-ar Indonesië aan geboden ter vervanging van Ned. per soneel. ZUID-AFRIKAANSE HULP. De minister van binnenlandse za ken van Zuid-Afrika, dr. Eben Don- ges, heeft gisteren bekend gemarkt, dat de regering van Zuid-Afrika heeft besloten, voor 1000 Nederlan ders, die uit Indonesië worden uitge wezen, de mogelijkheid te openen, een bestaan te vinden in Zuid-Afrika. gapore gestrand, en volgens een woordvoerder van de KPM bestaat er geen vooruitzicht, dat zij in de nabije toekomst zullen kunnen ver trekken. Intussen zijn zij „gast" van de maatschappij. Naar verluidt, hebben de Indone sische autoriteiten in Singapore de KPM benaderd over het „vasthou den" van de Indonesiërs in deze ko lonie. De KPM antwoordde, dat nog steeds op instructies uit Amsterdam wondt gewacht Op de grens van vorst en dooi Met noordwestelijke winden is de koude polaire lucht verder Europa binnengedrongen. In Scandinavië vroor het vannacht plaatselijk 15 graden, in Denemarken 9, in Duits land en Engeland 3 tot 8 graden. In ons land veroorzaakte een klei ne storing vannacht nog enkele bui en, waardoor de afkoeling werd ge temperd. Hier en daar kwam de tem peratuur even beneden het vries punt. Een oceaan-depressie, die ten westen van Schotland is gelegen, breidde zich uit in de richting van Ierland en Zuidwest-Engeland. Aan het frontenstelsel van deze depres sie viel vanmorgen in Ierland regen en natte sneeuw. Dit neerslaggebied verplaatst zich langzaam in oostelij ke richting. Het front, dat de koude polaire lucht scheidt van de zachtere oceaanlucht, en het neerslaggebied aan het front zullen waarschijnlijk juist in de omgeving van ons land tot stilstand komen. 11 Dec. zon op 8.40; onder 16.31; maan op 21.45; onder 11.19. Hoogwaterstan den 11 Dec. v.m. 5.50; n.in. 6.10. Het weer in Europa De weerrapporten van hedenmor gen 7 uur luiden: HELSINKI sneeuw —10C. STOCKHOLM zwaar bew. —11 OSLO onbewolkt 9 KOPENHAGEN licht bew. 6 ABERDEEN LONDEN AMSTERDAM BRUSSEL LUXEMBURG PARUS BORDEAUX GRENOBLE NICE BERLIJN FRANKFORT MUNCHEN ZURICH GENEVE LOCARNO WENEN INNSBRUCK ROME AJAOCIO geh. bewolkt 7 geh. bewolkt 2 regenbui 2 onbewolkt 1 zwaar bew. 4 onbewolkt 1 zwaar bew. 1 regen 3 onbewolkt 9 sneeuw 1 zwaar bew. 3 sneeuw 2 regen 3 hagelbui 3 onbewolkt 1 zwaar bew. 1 half bew. 1 regen 13 zwaar bew. 12 Korreltje Houdt op met klagen, help dragen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1957 | | pagina 1