„Door samenwerking bereid in de
wereld van morgen te stappen"
Fa. L. H. B RIJN EN
Welvaart moet komen van
fabrikanten, boeren en kooplieden
ffiekaiae de muziek h alle& aan pCaótic
Brand in de Boshuizermolen te Leiden
DONDERDAG H NOVEMBER 1957
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
A. VAN DIJK (KVP) IN DE LEIDSE RAAD:
Géén uitbreiding raadscommissies
De fractie-voorzitter van de Katholieke Volkspartij de heer A. van Dijk,
stelde in zijn algemene beschouwing over de begroting 1958 van de ge
meente Leiden vast, dat we leven in een bij uitstek dynamische tijd. De
internationale spanningen veroorzaakt door het geweldadig optreden van
Rusland in Hongarije, de strijd om het behoud van de vrije doorvaart door
het Suezkanaal, zijn al weer wat geluwd.
De val en ontluistering van Stalin kan ons ook al niet meer boeien, ook
al vanwege het feit dat nadien zo vele satellieten van Stalin van het toneel
verdwenen zijn. Wij zijn intussen al overgeschakeld van Spoetnik I naar
Spoetnik II.
onmogelijkheid verkeerde om zeer
actueel probleem op de juiste wijze
toe te lichten.
Het politieke tintje
Spr. heeft zich echter als levensre
gel voorgehouden, zich van de alar
merende headlines van de wereldpers
los te maken. Hij bepaalde zich ver
volgens in een zakelijk betoog tot de
memorie van antwoord op de vra
gen van de raadsleden.
Na nog even uit het spoor geraakt
te zijn door de woorden van lof over
het bezoek van de raad aan de ten
toonstelling „Het Atoom", van welke
tentoonstelling hij niet zo enthousiast
vandaan is gekomen, trad hij met de
volgens punten uit de „memorie"
weer in het goede spoor van de be-
groting en de politeke beschouwin
gen.
Met het antwoord van het college
gegeven op vraag 7 kan hij zich vol
komen verenigen, ook hij zag voor
de vorming van een commissie uit
sluitend belast met de problemen
van de reinigingsdienst geen argu
menten.
In de memorie van antwoord wordt
ook gevraagd of het niet goed is de
commisise voor Openbare Werken
uit te breiden. Het college acht geen
termijn aanwezig het systeem van
vier leden per commissie te wijzigen.
Systemen echter kunnen in de grote
politiek gewijzigd worden mèt of
zonder motivering. Daarom is het
goed dieper op de zaak in te gaan.
Belangrijk achtte spr. de motievert
van de raadsleden (de P. v. d. A.-
fractie) die de vraag gesteld heb
ben.
Het is duidelijk, dat de heer Mees
ter al zijn fractieleden in een com
missie wil onderbrengen. „Wij trap
pen daar niet in", aldus de heer Van
Dijk.
Men kan nu wel aanvoeren, dat een
commissie van bijstand geen politieke
instelling is, door het plaatsen van
twee leden in één commissie kan de
betreffende commissie wel degelijk
een fel politiek tintje krijgen. Spr.
denkt hierbij bijv. aan de commissie
van onderwijs. Men zou een commis
sie kunnen krijgen met twee P. v. d.
A.-leden onder voorzitterschap van
een P. v. d. A.-wethouder.
Geheim.
In het vervolg van zijn beschou
wing i'ei de heer Van Dijk dat on
danks bepaalde meningsverschillen
ten aanzien van de te behandelen
agendapunten van de raadsagenda,
er in de raad een goede sfeer heerst.
Om deze sfeer zoveel mogelijk te
kunnen behouden is nodig dat de on
derwerpen zo concreet mogelijk ge
steld worden, zodat over de beteke
nis geen misverstand kan ontstaan.
Een zelfde gedragslijn dient zeker
Hij bleef het betreuren, dat de
meerderheid van de reed geen gevolg
aan zijn verzoek om uitstel van het
voorstel „afbraak van de panden Wa-
tersteeg no. 1 en 3 en Hogewoerd 24
26" heeft willen geven.
Over zijn beroep op de kroon ten
aanzien van dit voorstel kon hij nog
géén nadere mededelingen verstrek
ken.
Preadvies.
Hij bracht ook ter sprake de ge
woonte van het college om bepaalde
voorstellen van de leden van de
daad in preadvies te nemen.
Sommige raadsleden voelen zich
al zeer verheugd als hun voorstel het
zover heeft gebracht. Naar zijn ge
voel is het ook wel eens een vrien
delijke geste om uit de moeilijkheden
te komen.
Minder prettig en veel minder za
kelijk wordt het echter, wanneer een
voorstel in de kluis wordt opgebor
gen, en met andere woorden het pre
advies ten enenmale uitblijft.
Het is nu 3 jaar geleden, dat door
de heer De Bree en hem een voorstel
tot herziening van de verordening re
gelende de huurbijslag voor grots ge
zinnen aan de raad werd gedaan en
door het college in preadvies werd
genomen. Wanneer kunnen wij nu dit
preadvies verwachten?, aldus de heer
Van Dijk.
Financiën.
De toestand van de gemeentefinan-
ciën noemde hij niet gunstig: een te
kort van ƒ22.300.000,is zo maar
niet weggewerkt.
Bovendien is het nog lang niet ze
ker dat het hiertoe beperkt blijft; zo
staat b.v. in het geheel njet vast of
de gemeente het bedrag van 225.000,
terzake ontvangsten van de duinwa
terleiding zal ontvangen.
Het vorig jaar al heeft spr. be
toogd dat het volgens zijn fractie
nog niet noodzakelijk was de vlag
van de bezuiniging aan de hoogste
mast te laten wapperen.
„Wij behoeven het ook nu niet te
doen; de regering heeft het al voor
ons gedaan in de vorm van de beste
dingsbeperking, een beperking die
ongetwijfeld het verzorgingspeil voor
velen zal aantasten."
Aan de hand van enige citaten uit
beschouwingen in de raadszitting van
voorgaande jaren toonde de heer Van
Dijk aan, dat de houding ten aan
zien van de gemeentelijke financiën
snel kunnen wisselen. Het is met
het geld net als met mensen die ziek
zijn: de koorts is niet altijd even hoog
en wellicht keert spoedig het getij
ten gunste.
„De bereidheid tot zoveel mogelijk
samenwerken straks ook in Euro
pees verband moet ons het ver
trouwen geven met optimisme te stap
pen in de wereld van morgen.
De houding der communisten.
In het verloop van zijn rede zei
de heer Van Dijk, dat ook hij be
nieuwd is naar het antwoord van
de C.P.N.-fractie over de kwestie
Hongarije een vraag, die de heer Van
Weizen sinds een belofte van het vo
rig jaar nog niet beantwoord heeft.
Goede Muziek
kan Uw leven mooier en rijker maken, speciaal in deze
zo zenuwslopende tyd. In onze reeds oude muziekzaak
leerden velen luisteren, hetzij naar pianospel of naar de
mogelijkheden van een modern radiotoestel of een wer
kelijk goede grammofoon. Ook U kunt in onze rustige
omgeving een prachtige collectie toestellen beluisteren
en daarna Uw keus maken. Zelfs de prijs van iets goeds
zal U meevallen. Maak er een St. Nicolaas-cadeau van
voor Uw gezin of voor Uzelf.
i\a
TURFMARKT 7
Schrale huid
kloven, gesprongen handen,
wintervoeten: Klooster balsem
maakt uw huid weer gaaf.
Kloosterbalsem
ontsmet en geneest J
Advertentie
Dokter Kortmann:
Leiden moet bedrijfs
leven activeren
Mr. C. J. Woudstra, woordvoerder
van de protestants-christelijke frac
tie zei, dat de gemeenten de laatste
tijd meer in de publieke belangstel
ling hebben gestaan dan in lange tijd
het geval is geweest. En dat op een
pikante manier, t.w. als grand seig
neurs, die maar raak hadden geleefd,
daar die ondertussen duizelingwèk-
kende kasgeldschudden hadden.
Spr. meent, dat een onjuiste voor
stelling van zaken moet worden
weersproken. De critici vergeten dan
dat de gemeenten met hun financiële
politiek afhankelijk zijn van hun
voogden en toeziende voogden in
Den Haag. Als er van schuld sprake
is, dan ligt die daar. De centrale
overheid draagt de verantwoorde
lijkheid voor 's lands financiën, de
gemeentefinanciën daaronder begre
pen.
Te weinig
Tegenover de bewering, dat de ge
meenten te veel hebben besteed,
kan met evenveel recht worden ge-
t steld, dat de gemeenten te weinig
te worden gevolgd indien bepaalde *Jebb?n geïnvesteerd Met name Lei-
besluiten moeten worden genomen
op grond van mededelingen, welke
door het college in een geheime
raad zijn gedaan. i
Deze geheimhouding moet zeker
niet langer duren dan strikt nood
zakelijk is.
Spr. herinnerde aan de moeilijke
positie waarin hij in een raadsverga
dering verkeerde doordat hy in de
den heeft, ondanks de hoogconjunc
tuur, nog steeds een tekort aan wo
ningen, heeft nog steeds geen grote
maatregelen genomen op verkeers
gebied, mist nog steeds een moderne
veemarkt en een nieuwe zwemin
richting.
Bedrijfsleven
Tariefsverhoging
laatste maatregel
Dokter Kortmann (KVP) stelde
gisteravond in de zitting van de
Leidse Raad vast, dat de geleidebrief
by de begroting in mineur gesteld
is. Na de vette jaren kwamen de ma
gere jaren opzetten. Met cijfers en
procenten gaf hij een beeld van de
overbesteding in Nederland, die tot
bestedingsbeperking moest leiden.
In 1956 kon men reeds een discon
gruentie zien tussen lonen en ar-
beidsproductieviteit, waaruit een
veel te grote invoer resulteerde. 1957
heeft de inktzwarte nota gepresen
teerd. Het vorig jaar heeft spr. al
betoogd dat een goede sociale struc
tuur niet denkbaar is zonder een ge-
zonde economische basis. De verho
ging der uitgaven dient door verho
ging der inkomsten gedekt te wor
den. Hy vraagt welke maatregelen
de gemeente zelf denkt te nemen
ter verdediging van haar autonomie
door een rationele vermindering der
uitgaven zelf tot een bezuiniging te
„Welvaart moet eerst verdiend I komen. Opdat men niet gedwongen
worden. De welvaart moet komen
van de fabrikanten, de boeren en
de kooplieden, kortom van de onder
nemers, van de arbeiders en van het
productie-apparaat dat te hunner
beschikking staat. Leiden zal er in
tussen goed aan doen wanneer zij nu
en in de naaste toekomst deze waar
heid bijzonder in het oog houdt. On
der de vele belangen, welke zij heeft
te behartigen, zullen die? activiteiten,
welke het bedrijfsleven kunnen be
vorderen, speciale aandacht moeten
vragen."
De heer Woudstra waarschuwde
tegen de centralisatie van het Rijk.
Zij spreekt o.m. uit de omstandig
heid, dat het de gemeenten onmoge
lijk is gemaakt zelf geldleningen aan
te gaan; het Rijk doet dit wel voor
hen. Spr. zag voor de gemeenten
kansen in een onafhankelijk .college,
bestaande uit vertegenwoordigers der
gemeente die het beheer van het ge
meentefonds ter hand neemt.
In verband met de overschrijding
der ramingen van de kosten van het
openbaar lager onderwijs over de
vijfjarige periode 19481952 ten be
drage van ruim vier ton, vroeg hy
of de kosten van het openbaar lager
onderwijs niet nauwkeuriger kunnen
worden geraamd.
Zijn fractie is voorts van mening,
dat een Commissie voor de Reini
gingsdienst voorshands geen aanbe
veling verdient. De speciale kennis,
welke voor deze commissie wenselijk
is, is identiek met die welke bij de
leden van de commissie openbare
werken wordt verondersteld.
Ten slotte merkte de heer Woud
stra op, dat vraagstukken betreffen
de het samengaan van A.R., C.H. en
G.G.P. niet in de raad thuishoren.
In Amsterdam is woensdag de „Macro Plastics Beurs geopend. De muziek op deze tentoonstelling waar het
alles plastic is, wat de (plastic) klok slaat, wordt ver zorgd door de pianist P. Botschuiver, die een plastic
vleugel bespeelt. We zien de heer Botschuiver tijdens zijn speL
wordt door de centrale overheid. Een
bekwamen bestuurder moet in moei
lijke jaren de klippen kunnen om
zeilen. De ingeslagen weg tot interne
reorganisatie en verhoogde bedrijfs
efficiency moet met nog meer vaart
gevolgd worden, wil men uit dit slop
geraken.
Spr. meent, dat de gemeenten
ook collectief iets zouden kunnen on
dernemen. Is het niet mogelijk dat
een -orgaan als de Vereniging van
Ned. Gemeenten de regering sug
gesties doet om uit de impasse te
geraken? Men zou er op kunnen
wijzen hoe de arbeidsproductiviteit
gestimuleerd kan worden, kunnen
adviseren tot een degressieve belas-
tingpolitiek, zoals die de laatste ja
ren in Duitsland met stijgend suc
ces beoefend wordt.
Na de pricipiele, stelde spr. nog
enige zakelijke vragen. Hij vindt de
methode om 5-jaarlijkse afrekening
a 400.000 te dekken met geld uit
het nivelleringsfonds der lichtfabrie
ken uiterst bedenkelijk. Hij hoopt,
dat de tariefsverhoging der lichtbe-
drijven een allerlaatste maatregel
zal zijn, Do dienende functie van de
gemeenschap moet prevaleren boven
de steunende functies van de ge
meente.
Een grens aan de
overheidsbemoeiing
De heer J. G. Hagens, fractievoor
zitter van de Volkspartij voor Vrij
heid en Democratie, begon zijn alge
mene beschouwing met een in mineur
gesteld overzicht van de verhouding
Rijk-gemeente. Hij concludeerde, dat
de gemeenten moeten besluiten uit
gaven te doen, terwijl ten aanzien
van de dekkingsmiddelen niets vast
staat. Men moet maar afwachten of
men later in staat is te betalen.
Spr. sluit zich aan by de leden van
de Raad, die in het sectie-verslag hun
bezorgdheid tot uitdrukking brachten
over het grote begrotingstekort 1958
en de stijging van het tekort verge
leken bij dat van 1957 met 25 pro
cent.
Sprekend over de eventuele ver
hoging van de tarieven van gas en
electriciteit geeft spr. uitdrukking
aan zijn vrees dat B. en W. in feite
al overtuigd zijn, dat tariefsverhoging
noodzakelijk is en dat van bezuini
ging in andere sectoren van de ge
meentelijke huishouding wel niet
veel terecht zal komen, terwijl het
toch de bedoeling van de centrale
regering is, dat bezuinigingen zullen
worden doorgevoerd. Hy vroeg zich
af, of de raad zich niet vertrouwd
moet maken met de gedachte, dat er
een grens moet komen aan de veler
lei overiieidsbemoeiïngen.
Natuurlijk zien wij wel in, aldus
de heer Hagens, dat het uitermate
onplezierig is, verworvenheden te
moeten prijsgeven en misschien wel
wat te moeten teruggaan in het
veelgeroemde verzorgingspeil en
even natuurlijk is het, dat wij dit
niet bepleiten met vreugde in het
hart, maar wij herinneren ons toch
de woorden uit de geleidebrieven van
de begroting 1957, dat de verzorgings-
grens daar ligt, waar de financiën
ophouden aanwezig te zijn.
De heer Van Weizen (CPN) sprak
onder meer over de kwestie Honga-
rye. Hij gaf antwoord op de uitnodi
ging van de heer Meester een ver
klaring af te leggen en citeerde het
Leids Universiteitsblad. Een Hon
gaarse student schreef hierin, dat
(Advertentie)
„Dat ding moet toch weg
Kwajongensspel of
vernielzucht?
„Je moet toch wat doen op een
vrije woensdagmiddag", zullen straat
jongens uit Leid en-zuidwest gedacht
hebben, toen ze in de afgelopen
maanden de Boshuizer molen tot hun
speelterrein verklaarden. Het bord
je „Levensgevaarlijk" negerend,
keilden ze stenen door de ruitjes of
klommen ze tot boven in de kap, die
ze langzamerhand sloopten. Ook
vlot je-varen op deuren en schotten,
die tevoren vakkundig werden weg
gebroken, schonk de apachen een
diep genoegen. Het behoeft geen
verwondering, dat de toch reeds
ten dode gedoemde molen er in
korte tijd nogal levensmoe uitzag.
Gistermiddag omstreeks kwart
voor drie vonden jeugdige straatslij
pers, dezelfden van altijd, de tijd
aangebroken om het honderdvijftig
jaar oude bouwwerkje maar eens in
brand te steken.
Met vier „man" zijn de boosdoeners
in de molen geklommen om een
vuurtje aan te steken. Even later za
gen kinderen, die op het sportveld
aan de Montgomerystraat speelden
het joelende gezelschap zich door het
half dichtgetimmerde deurtje wrin
gen om zich in aller ijl uit de voe
ten te maken. Een meisje wist een
van hen te grijpen, maar in het ge
vecht, dat volgde delfde zij het on
derspit. Langzaam kringelde vuil
grijze rook uit de molenkap en even
later braken de vlammen door de
dakbedekking heen. De inderhaast
gewaarschuwde branJweer, liep met
een gehele bluseenheid vast in het
zand van de opgebroken rijweg. Ge
lukkig juist voor de toegang tot het
sportveld, waarover toen toch nog
een slang kon worden uitgerold.
Het vuurtje wilde niet erg doorzet
ten. Niettemin deed de felle wind
steeds nieuw vlammetjes uit de oude
balken opschieten, die zich kronke
lend en sissend als een nijdige slang
verzetten tegen de twee onverschil
lige waterschralen, die de brandweer
kwistig gebruikte. Eerst vóór kwart
voor vier had men het vuur geheel
onder de knie. Toen echter moest de
nieuwe kraanwagen de vastgelopen
brandweerauto's uit hun gevangen
schap gaan verlossen. Dat bleek een
peuleschilletje maar al met al had
de pyromanie van een aantal straat
jongens de gemeente Leiden zoveel
last veroorzaakt, dat de politie grote
interesse voor hen toonde. Op aan
wijzing van kinderen uit de buurt
wist men één van de daders een
elfjarige jongen al spoedig te
identificeren. Meneer was voort
vluchtig en kon dus geen visite ma
ken op het bureau.
De molen in de Bos- en Gasthui-
ze'rpolder zou naar alle waarschijn
lijkheid toch worden afgebroken. Hy
was echter nog eigendom van de ge
zamenlijke ingelanden van de pol
der, dat in ampele besprekingen ge
wikkeld was met de gemeente Lei
den. De kwajongens konden nog wel
eens spijt krijgen van hun zucht naar
verstrooiing.
Amerika jarenlang tot het verzet in
Hongarije had opgehitst. „Frankrijk
en Engeland visten in troebel wa
ter; zij vielen Egypte aan. Zijn wij
niet allen de slachtoffers van een
politiek spel met als motto: „Verdeel
en heers?"
Zijn standpunt t.a.v. het optreden
van de Sovjet-Unie is, dat de voor
naamste krachten in Hongarije een
contra-revolutionaire beweging heb
ben gewild. De Sovjet-Unie herzag
hierop zijn besluit de troepen terug
te trekken. Dit he t ons wellicht be
hoed voor het uitbreken van een
oorlog in Europa.
Hij voelt zich verplicht op zijn
beurt aan de heer Meester te vragen
met prof. Tinbergen: „Waar is het
socialisme aangeland? Prof. Banning
heeft gesteld, dat op de duur coëxi
stentie met de communisten niet te
vermijden is.
In het licht van de hedendaagse
ontwikkeling kunt gij samenwerking
met de communisten niet uit de weg
gaan, zo sprak het Leidse raadslid,
anders raakt u ongewild verzeild bij
het kapitalisme.
Bezoekt de Leidse raad!
U krijgt er gratis koffie
De bestedingsbeperking maakt op
de raadsleden zulk een diepe indruk,
dat er alleen nog maar zuinigjes ge-
geglimlacht wordt. Men weet niet
waar de besparingen vandaan moe
ten kometi. Daarom was het zo ver
wonderlijk tegen een uur of negen
gisteravond de bode van het stad
huis met plechtige tred de publieke
tribune te zien beklimmen. Hij droeg
een blad met vijf dampende koppen
koffie voor zich uit.
De verbazing maakte vijf bur
gers van Leiden op de tribune
waaronder de trouwe rechercheur
die er op moet toezien, dat er in
deze volksgalerij geen revolutionaire
plannen worden beraamd nog
stiller dan zij volgens het reglement
van orde al moeten zijn.
Zij aanvaardden het verkwikkende
vocht en namen het daarna zwijgend
tot zich. Maar zo'n gebaar werkt
toch inwendig door.
Met meer belangstelling dan voor
heen hebben zij de debatten gevolgd.
Zij waren in een aangename koffie-
roes, die hen zelfs glimlachend deed
opzien naar de plannen om het gas
en electrisch duurder te maken.
De debatten waren voor hen klare
koffie.
Moge dit de burgerij een opwek
king zijn hedenavond in grote ge
tale de zittingen van de Leidse raad
te bezoeken. Wij zouden zo graag
weer eens de tijd willen beleven,
waarin de voorzitter het tierend volk
op de tribune tot de orde roept. Er
is nog zo weinig passie tn de Neder
landse politiek. Politieke passiemoor
den zijn uit de motie, er wordt he
laas niet meer met inktpotten ge
gooid, maar misschien kunnen kof
fiepotten tot een verandering van de
politieke zeden bijdragen.
