MH|
f
isii
Bezitsvorming werkt mede aan
inperking van de staatsmacht
PROF. ROMME OP PARTIJ-CONGRES:
Het gevaar van de centralisatie
Flitsen van het K.V.P.-congres
Onderzoek in bedrijfsleven naar
aanpassing aan de E.E.G.
Reünie St. Bonaventura lyceum
Drie jubilarissen tegelijk
m -
N.V. Vufcanus ont
slaat 64 arbeiders
MAANDAG II NOVEMBER 1957
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 4
Op de zondag gehouden plenaire zitting van het tweedaags congres bij
de Katholieke Volkspartij heeft prof. mr C. P. M. Romme, voorzitter van
de K.V.P.-fractie in de Tweede Kamer een rede uitgesproken.
De heer Romme ving zijn rede aan met een dankbetuiging jegens mr Van
Doorn voor de door hem gegeven inspiratie.
Opmerkend, dat in een der resoluties wordt gesteld, dat de democratie
wordt gekarakteriseerd door spreiding van de publieke verantwoordelijk
heid, betoogde hij, dat ook de welvaart wordt gekarakteriseerd door die
verantwoordelijkheid.
De wereldsituatie beziende betoogde spr., dat wat meer evenwicht en
wat meer zelfstandige Europese macht aan het beeld, ook aan het welvaarts
beeld ten goede zou komen.
om de grootst mogelijke kracht te
kunnen ontwikkelen.
Ook binnen de nationale grenzen
worden de krachten meer gerich: op
spreiding der verantwoordelijkhe
den, op spreiding van bevoegdheden
over tal van gemeenschappen.
In dit verband herinnerde hij aan
zijn betoog op j.l. dinsdag in de
Tweede Kamer bij de behandeling
van de Deltawet, waarbij hij met
enige politieke vrienden wegens
grondwettelijke bezwaren zijn stem
aan die wet meende te moeten ont
houden. Hij vond dit een schaduw
op het grootste concept op het Delta
plan. ZJ. moet aan lagere organen
in het onderhavige geval de Pro
vinciale Stften bepaalde bevoegd
heid worden gelaten; de omstandig
heden dwingen soms tot centralisa
tie, maar men moet zich bewust
zijn, dat men daardoor in het gevaar
komt van in een centralistische sleur
te geraken.
In het socialistisch „wenkend pers
pectief" komt centralisatie voor,
maar men heeft er toch ook smaak
voor decentralisatie.
Spr. merkt op, dat er mensen zijn,
die de zaak van de salariëring der
laagst bezoldigde leden van het over
heidspersoneel in verband brengen
met de beslissing der Kamer over
haar eigen vergoeding, namelijk de
regeling dat bij buitenlands verblijf
Kamerleden een verblijfsvergoeding
van 70,per dag zullen ontvan
gen. Dat lijkt veel, en het is veel:
Maar de enige vraag is of het
meer is dan nodig is. Die vraag be
antwoordde spr. ontkennend. Het
mag niet zo zijn, dat men uit eigen
Vrijere loonvorming
noodzakelijk
Met betrekking tot de onderont
wikkelde gebieden zeide hij, dat wil
de hulp effectief zijn, ze afgestemd
moet zijn op de aanleg van het ont
vangende volk, op de poten cië le
krachten, die in dat volk aanwezig
zijn en de gang van zaken ir. het on
derontwikkelde land in de positie
wordt betrokken. In dit verband
hechtte hij veel waarde aan de be
langrijke Ned er lands-Australische
verklaring inzake Nieuw Guinea
vooral omdat het belang van de be
volking van Nieuw Guinea centraal
is gesteld en gericht is op het recht
van zelfbeschikking.
Ten aanzien van de ratificatie van
de Europese verdragen sprak hij de
hoop uit, dat de Eerste Kamer de
zelfde snelle werkwijze zal toepassen
als de Tweede Kamer heeft gedaan
met betrekking tot de desbetreffende
wetsontwerpen.
Spr. roemde de arbeid van het
Eerste Kamerlid, de heer Sassen, het
Tweede Kamerlid Fens en de minis
ter van Buitenlandse Zaken, de heer
Luns, aan wiens krachtige Europese
gezindheid niet mag worden getwij
feld.
Gevaar van centralisatie.
De heer Romme betoogde, dat in
de Verenigde Staten van Europa,
waarnaar wordt gestreefd, niet al
leen het nationaal eigene moet wor
den ontzien, maar dat daarop telkens
weer een appèl moet worden gedaan zak iets bij de onkosten moet wor
den gelegd, omdat daardoor sommige
bekwame vertegenwoordigers niet bij
dit buitenlandse werk betrokken zou
den kunnen worden.
De wijze waarop prof. Oud spreekt
over de staatsmacht veroorzaakt bij
spr. een glimlach, maar ook een
grimlach. De vrijere loonvorming, zo
betoogt prof. Romme o.m. is de enige
v/eg, waarlangs de staatsmacht kan
worden ingedamd en waardoor de
arbeiders kunnen komen tot het me
dedelen in de economische resulta
ten.
Tot het terugdringen van de staats
macht werkt eveneens mede de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie.
Een derde middel tot inperking der
staatsmacht is de zaak der bezitsvor
ming. Een wijd verbreide bezitsvor
ming moet voorkomen een te sterke
materiële pantsering van de staat.
Ze moet voorkomen een machtsop
hoping bij de staat, zodat we zouden
komen te zitten met staten in de
staat.
Evolutie in bezitsvorming.
De geestelijke evolutie in de socia
listische partijen gaat niet in snel
tempo; maar er is toch wel een evo
lutie op het gebied der bezitsvor
ming. Hij herinnerde aan de aanbe
veling van dr Drees van de woning
bouwlening en stelde vast, dat de
kleine man op die 6 lening is in
gegaan.
De ontwikkeling moet worden af
gewacht, maar prof. Romme zeide
te menen de eis te mogen stellen, dat
vóór 1960 de kwestie der bezitsvor
ming haar beslag zal krijgen.
Spr. achtte het verdiend minisfer
Witte eens in het zonnetje te zetten
en hij hoopt, dat diens streven naar
meer dan 80.000 nieuwe woningen
dit jaar zal beloond worden.
Vervolgens ging spr. nog nader in
op fle betekenis van de geestelijke
verheffing van de mens, welke met
name tot uiting komt door het werk
van de enige vrouwelijke minister,
die van Maatschappelijk Werk en dat
van de minister van Onderwijs, Kun-
ten en Wetenschappen.
Na zich gekeerd te hebben tegen
„het verfoeilijke communisme en het
trieste van zijn leiders" zeide prof.
Romme tenslotte, dat welvaart alléén
van wezenlijke betekenis is, wan
neer zij een positieve bijdrage is tot
het eeuwig geluk.
Conclusie van sectievergadering.
De plenaire zitting heeft gister
middag in resoluties vastgelegd,
wat op de eerste congresdag van
de K.V.P. in de sectievergade
ringen besproken is
De resolutie met betrekking tot
een nieuwe welvaart voor Ne
derland kwam aldus te luiden:
1. Ten behoeve van het handha
ven en opvoeren van onze export
is een voortdurende bewaking van
ons kostenpeil noodzakelijk. Boven
dien moeten exportbevorderende
maatregelen genomen.
2. Het is noodzakelijk, dat het be
drijfsleven op korte termijn bedrijfs-
taksgewijze onderzoekt, welke aan
passingen door het tot standkomen
van de Europese Economische Ge
meenschap vereist zullen worden.
3. Opvoering van de produktivi-
teit moet de voortdurende aandacht
De jonge knaapjes" van het „Sint
Bonaventuralyceum" zijn in de loop
der jaren wel „oude knarren" gewor
den, maar ondertussen hebben ze el
kaar niet vergeten: Ze kwamen jaar
lijks één keer bij elkaar. Dat is al vier
en twintig jaar lang zo geweest, en
er was dus dezer dagen alle reden tot
(feest)vreugde, om de vijf en twin
tigste bijeenkomst van „De Reünie"
te vieren. Alsof dit enkele feit al niet
genoeg zou zijn, had men van een en
kelvoudige een drievoudige jubi
leumdag gemaakt door naar gisteren
te verschuiven het 25-jarig jubilé van
de heer L. C. J. Hagemeijer, leraar
Duits, en van mej. A. ter Haar, wel
ke naam in het programma voor nie
mand iets betekend zou hebben, als
er niet „beter bekend als Annie" bij
gestaan had. „Sint Bonaventura" had
dus driemaal feest, waard op het in
tegenstelling met enkele voorgaande
jaren, nu eens twéémaal te vieren,
één keer tijdens een sfeervolle, druk
bezochte soirée op zaterdagavond, en
één keer gisteren de hele dag.
Die hele dag werd om tien uur ge
opend met een plechtige H. Mis, op
gedragen door pater rector dr W.
Geurts o.f.m., voor de zielerust van de
overleden oud-leerlingen. Daarna
was er in de nieuwe cantine een erg
gezellig feestelijk ontbijt, dat aan tal
rijke leraren cn oud-schoolkamera
den de gelegenheid bood, oude ge
schiedenissen weer voor de geest te
halen. De voorzitter van de oud-leer-
ingenvereniging, de heer W. van
Ommen, gaf in zijn openingswoord
een geestig antwoord aan pater
Geurts door te zeggen dat het ontbijt
was aangeboden door „De Reünie",
maar door de school betaald, nadat
pater rector de avond tevoren van
die soirée het omgekeerde had ge
zegd. Ofschoon de sfeer snel het oude
peil bereikt had, werd de huldiging
van mej. Ter Haar verplaatst naar de
rond één uur begonnen „algemene le
denvergadering", toen de heer Van
Ommen „juffrouw Annie" niet alleen
prees om haar schooltechnische kwa
liteiten, maar vooral om haar innige
verbondenheid met het schoolleven.
„Voor de eerste keer zullen we naar
je luisteren" werd er gezegd toen zij
zelf achter de microfoon ging staan
om vooreen-alweer drievoudige-sche-
merlamp te danken.
Volgend jaar pas „jubeljaar"?
Toen de vergadering pas echt be
gonnen was bleek, van welk een
gammele makelij de historische fun
dering van „De Reünie" eigenlijk wel
was. Het geloof van de voorzitter in
de objectiviteit van een geschiedkun
dige bleek ernstig te zijn geschokt.
De reden hiervan was, dat pater
Geurts in de rondgestuurde uitnodi
ging enigszins de mening bleek te de
len van een reünist, dat de vijf en
twintigste reünie pas volgend jaar ge
vierd kan worden.
Minder omslachtig dan vorig
jaar toonde men aan, dat, hoewel
in 1932 de eerste eind-examens
werden afgelegd, eerst in 1933
een oprichtingsvergadering werd
gehouden, die beschouwd zou
kunnen worden als een bespre
king van de vraag, of het de
moeite waard zou zijn, in vol-
Overhandiging van een geschenk aan
de jubilerende leraar „Duits",
de heer L. C. J. Hagemeijer.
gende jaren reünies te gaan or
ganiseren.
Bovendien, als men toch 1933 in
plaats van 1934 het eerste reüniejaar
zou willen noemen, dan was er nóg
het feit, namelijk dat in 1944 in ver
band met de oorlogsomstandigheden
de bijeenkomst niet doorging.
De tweede huldiging.
Hierna had de huldiging plaats van
de heer Hagemeijer, die aanwezigen
vroeger spelenderwijs een taal had
geleerd, aldus de voorzitter, die ze
niet wilden gebruiken toen ze hem
kónden gebruiken, omdat het Duitse
volk toen minder geliefd was. Erken
telijkheid en dankbaarheid had hij
ervoor, dat de altijd in sigarenrook
gehulde jubilaris steeds als gast op
de reünie was verschenen. Deze kreeg
een toepasselijk geschenk aangebo
den.
Na het afdoen van een aantal zake
lijke meedelingen stelde men nog
maals de uitermate inspirerende ju
bileumkwestie aan de orde, waarna
velen zich tegen half vijf naar „Het
Gulden Vlies" aan de Breestraat be
gaven. Tijdens het borreluur gaf de
heer W. Nolens een zeer geestige per
siflage van een toespraak, die gehou
den zou kunnen zijn over de „Moe
derliefde", waarna de aanwezigen
zich eendrachtig naar boven begaven
ter bijwoning van het groot lustrum
diner. In aanwezigheid van de oud-
directeur van de school die toen nog
h.b.s. was, pater B. de Goede o.f.m.,
bracht men herhaalde malen een
dronk uit ten teken, dat een luister
rijk lustrum van „De Reünie" was
geëindigd.
hebben zowel in de bedrijven als bij
de overheid en de organisaties van
het bedrijfsleven.
4. De in de afgelopen jaren ge
volgde industrialisatiepolitiek dient
op ongeveer dezelfde wijze te wor
den voortgezet.
5. Bij de woningbouw dienen daar
waar nodig overbodige administratie
ve belemmeringen, zowel bij
centrale overheid als bij de lagere
organen, te worden weggenomen en
terwijl naar een huurpeil moet wor
den gestreefd, dat de financiële
draagkracht der huurders, in het
bijzonder van de minst draagkrach-
tigen, niet te boven gaat. Het de
laatste jaren gevoerde woningbouw
beleid dient binnen het kader van
de financiële mogelijkheden te wor
den voortgezet.
6. Het is van belang, dat de K.V.P.
met het oog op de mogelijkheden
van de sty ging van het nationaal in
komen zich tijdig beraadt over een
rangorde van conkrete sociaal-eko-
nomische maatregelen, welke in het
belang van het Nederlandse volk in
al zijn geledingen genomen moeten
worden. In dit beraad is samenwer
king met de katholieke sociaal-eco
nomische organisaties van grote
waarde.
7. Door bezitsvorming zal de uit
breiding van het produktie-appa-
raat mede de eigendom van alle
groepen van de bevolking kunnen
worden.
8. Evenals van de gemeenschap
volledige werkgelegenheid wordt
gevraagd, zo dient met erkenning
van de daaraan verbonden moeilijk
heden, de gemeenschap in principe
ook voor stabiliteit van de waarde
van het geld te zorgen.
9. Nadat de bestedingen weer bin
nen de grenzen van de beschikbare
middelen zijn gekomen, ligt bij een
redelijk gunstige wereldconjunktuur
een voortdurende expansie van de
Nederlandse economie binnen de
mogelijkheden.
10. Het apparaat van de overheid
en van de maatschappelijke organi
saties, dat gericht is op de emigra
tie, zal zijn activiteit onverminderd
moeten voorzetten, aangezien in de
toekomst een regelmatige emigratie
waarschijnlijk nodig zal zijn.
Geen alternatief van Euromarkt
In de resolutie ten aanzien van
een niéuwe welvaart in Europa werd
o.m. vastgesteld, dat de energie
voorziening, de industriële ontwik
keling en de defensie van een innige
samenwerking der Europese landen
vragen. Euratom en Euromarkt zul
len kunnen leiden tot een verho
ging der Europese welvaart.
Voor Nederland zo wordt o.a.
in deze resolutie gezegd kleven
onmiskenbare bezwaren aan de Euro
markt. Ons prijs- en kostenpeil zal
in gedrang komen. Onze demogra
fische positie brengt haar eigen
moeilijkheden mee. De bevolkings
aanwas maakt een versnelde groei
van de industrie noodzakelijk, toch
zal onze industrie waarschijnlijk te
kampen krijgen met vertragende in-
vloederj, door haar heroriëntering
vooral wat investeringen betreft op
een grotere markt, terwijl de ver
hoging van het prijs- en kostenpeil
onze afzet-positie elders in de wereld
zal bemoeilijken,
Toch dienen wij ons met kracht
te stellen achter de afspraken, die
zijn gericht op samenwerking van
de Europese landen. Want er is geen
alternatief.
Gemeente en provincie
In de resolutie over het gemeen
te- en provincieprogramma wordt
tot uitdrukking gebracht, dat het
programma dient te worden gedra
gen door de partij als geheel. Naast
het algemene gemeenteprogramma
wordt de tot stand koming van plaat
selijke programma's bevorderd.
Het gemeentebestuur bevorderde
een ruimhartige openbare behande
ling van de publieke zaak.
Het gemeentebestuur kan de bur
gers en hun organisaties doen delen
in de publieke verantwoordelijkheid
door op hen een beroep te doen ten
einde hun oordeel in gemeentelijke
Mr C. P. M. Romme (links) en mgr. Kozy Horvath, president van de
„Christian Union of Central Europe", de buitenlandse gast.
Een vertrouwelijk gesprek op dit congres, tussen mr L. G. Kortenhorst,
voorzitter van de Tweede Kamer (links) en minister mr J. M. A. H. Luns.
Buitenlandse gasten
Zaterdagavond trad voor het par
tijcongres van de K.V.P. op het bal
let der Lage Landen. Tussen de eer
ste en tweede scène van „de Noten
kraker" begroette de K.P.V. voorz.
mr W. H. van Doorn pater Stokman,
die voor het eerst niv een vrij lang
durige ziekteperiode weer in het
midden der K.V.P. was, en de bui
tenlandse gasten van de christelijke
democratische partijen in Europa.
Ten slotte verwelkomde mr Van
Doorn met bijzondere nadruk de Bel
gische minister van staat en inter
nationaal voorzitter van de N.E.I., de
heer A. R. de Schrijver, die na de
pauze als spreker optrad.
Eerst voerden achtereenvolgens de
buitenlandse gasten dr Meyers, Jac.
Mallet en mgr Horwath het woord.
Na waarderende woorden aan het
adres van de K.V.P. toonden zij zich
ondanks de moeilijkheden en de
Spoetniks toch optimistisch en zij
getuigden van hun geloof in de gees
telijke wortel van dé christelijke de
mocratie en spraken van de nood
zaak van een nauwe samenwerking
van de christelijke democratische
partijen van Europa.
Minister De Schrijver sprak over
hedendaagse betrekkingen dei-
landen van West-Europa en de on
ontkoombaarheid van de Europese
eenwording.
In zijn sluitingswoord bracht de
K.V.P.-voorzitter dank aan de bui
tenlandse gasten voor hun boodschap
pen aan het congres. De aanwezige
Kamerleden verzocht hy de harde
noodzaak van het samengaan van de
rooms-katholieke politici uit te dra
gen in eigen krin^ en in de partij.
LANDBOUWSCHAP ZAL MET
MINISTER MANSHOLT NIEUWE
MELKPRIJS GARANTIE BEPREKEN
Het landbouwschap zal op dinsdag,
IC december, met minister Mansholt
een bespreking hebben over het vast
stellen van de nieuwe melkprijsga
rantie. Het landbouweconomische in
stituut is op het ogenblik bezig met
de kostprijsberekeningen voor het
nieuwe melkprijsjaar, dat morgen
begint. Het kostprijsrapport zal
waarschijnlijk half november ver
schijnen. Daarna zullen de hoofdaf
deling Veehouderij van het land
bouwschap en daarna het bestuur,
aan de hand van dit rapport het
voorstel voor de nieuwe melkprijs-
garantie opstellen. Daarna volgt de
bespreking met de ministers.
PRINSES MARGRIET BEZOCHT
IJSBALLET.
Prinses Margriet heeft zaterdag
avond te Utrecht, in gezelschap van
een hofdame, het ijsballet van Maxi
en Ernst Baier bezocht. De prinses
woonde de gehele voorstelling van
het ballet, dat in Utrecht zijn wereld-
K.V.P.-voorzitter mr W. H. van
Doorn tijdens de belangrijke rede die
hij heeft gehouden.
zaken te vernemen en zich van hun I première beleeft, bij. Tijdens
medewerking bij de uitvoering van pauze gebruikte zij de thee met Maxi
gemeentelijke taken te verzekeren.1 en Ernst Baier.
Bestedingsbeperking'
Wegens vermindering van werk
zaamheden heeft de directie van de
ijzergieterij N.V. Vulcanus te Vaas-
sen aan 64 arbeiders ontslag aange
zegd. Verscheidene gepensioneerden
die nog in dienst waren, gaan per
1 januari daadwerkelijk met pen
sioen.
De ontslagen zijn gegeven na
voorafgegaan overleg met de vak
bonden, De vermindei'ing van werk
zaamheden vindt zijn oorzaak in de
bestedingsbeperking, die via een
sterke vermindering in opdrachten
(onder andere van de overheid) op
het bedrijf terugslaat. Ook bij an
dere fabrieken en ondernemingen in
Gelderland doen zich dergelijke ver
schijnselen voor. Daar komt bij, dat
het vinden van nieuwe werkgele
genheid in arbeidsgewest Gelderland
thans moeilijker schijnt te zijn dan
in andere provincies.
In de ijzergieterij N.V. Vulcanus
werkten ongeveer 600 personen.
NEDERLANDS SCHIP AAN
DE GROND.
Het Nederlandse motorschip „Bel
la trix" uit Delfzijl, is omstreeks
kwart voor zeven vanmorgen aan de
grond gelopen bij de westkust van
Jutland. De positie van het schip
wordt ernstig geacht.
De kapitein van de „Bellatrix"
heeft vanochtend om onmiddellijke
assistentie verzocht. Het schip heeft
300 ton Engelse steenkool aan boord.
De bemanning loopt geen gevaar.
