S)e CddóeSoii/fccmt
Heeft de „SPOETNIK"
een foto-installatie?
Spoetnik-foto's
Wat deskundigen allemaal beweren
Hopeloze pogingen om tot
ontwapening te komen
Mondschein-sonate van Ike en Nikita
En dit is dan no.3
Helikopter redt
bergbeklimmer
Atoomreactor
liep gloeiend heet
Dit is nu de Spoeknik
De internationale
politiemacht
Koudere nacht
r
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J ROOZEN.
ZATERDAG 12 OCTOBER 1957
49ste JAARGANG No. 14232
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN i
BUREAUX: PAPENGRACBT 32
Telefoon: Directie, Abonn., Drukkerij 20935; Redactie 25594 en 20015; Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs ƒ0.59 p.w., ƒ2.55 ponnd., ƒ7.50 p.kwart. Franco p.p. ƒ8.Advertenties: 17 ct. p. m.m. Telefoontjes ƒ1.50
NEDERLAND EN
CURAQAO
Er heeft in de Tweede Kamer en
kele dagen geleden een merk
waardige zaak plaats gehad.
Op de agenda stond een wetsont
werp, dat de garantie van een lening
tot een bedrag van 38 millioen in
hield voor de Antillen ten behoeve
van allerlei opbouwprojecten op de
eilanden aldaar. Zoals men weet,
zijn die eilanden volkomen afhan
kelijk van de olieraffinaderijen en
regeren is vooruitzien men wil
toch ook wel bronnen van inkomsten
hebben buiten de olie. Vandaar die
lening voor nieuwe objecten.
De Antillen zijn in een groot Rijks
verband met Nederland verbonden,
dus is het begrijpelijk, dat men bij
Nederland heeft aangeklopt om een
lening. Het resultaat is geweest de
garantie voor een lening, zodat de
regering van de Antillen in het bui
tenland een lening zou kunnen aan
gaan ten behoeve van de opbouw
programma's der verschillende eilan
den van dat gebied.
Deze garantie door de Nederlandse
regering was voorbereid door be
sprekingen met èen delegatie uit de
Antillen, waarin leden van de
Eilandsraad van Curagao en van
Aruba zitting hadden, die ook die
leden hadden aangewezen. De dele
gatie, die hier de besprekingen
voerde stond onder leiding van de
minister van financiën, Irausquin,
omdat de lening tenslotte door de
Antilliaanse regering zou moeten
worden gesloten.
Alles was in kannen en kruiken
en het daartoe strekkende wetsont
werp behoefde alleen maar door de
Kamers te worden aangenomen, wat
ongetwijfeld zou geschieden.
En juist op de morgen, van de dag
dat dit zou geschieden, kwam als een
kunstmaan aan de heldere hemel het
bericht, dat de Eilandsraad van Cura
gao besloten had van die garantie af
te zien. Zogenaamd, omdat Nederland
zelf in financiële moeilijkheden zat
en men dan toch moeilijk een be
roep op de financiën van Nederland
kon doen.
Nu kan Nederland ten eerste zelf
het beste uitmaken wat zij op finan
cieel gebied wel en niet kan doen,
daar behoeft Curagao zich geen zor
gen over te maken, maar bedenkelij
ker is het, dat de Eilandsraad, die
dus alleen voor Curagao zelf beslist,
eerst mensen in een delegatie afvaar
digt naar Nederland om deze zaak
te bespreken en daarna op de val
reep deze mensen desavoureert met
de telegrafische mededeling, dat zij
deze garantie niet verlangt. De heer
Everts, lid van de Eilandsraad, heeft
dan ook de enig mogelijke conse
quentie getrokken en hèeft om
dat hij deel uitmaakte van deze dele
gatie zijn lidmaatschap neerge
legd
ll/ïen heeft zich na deze wat on ver -
1** kwikkelijke geschiedenis natuur
lijk onmiddellijk afgevraagd wat hier
van de achtergrond is. En de tweede
vraag was dan wat hiervan de conse
quenties zijn.
De achtergrond is klaarblijkelijk
de Curagaose politiek. De Nationale
Volkspartij (Comez) die in de Staten
van de Antillen in de minderheid is,
heeft in de Eilandsraad samen met
twee kleinere partijen de meerder
heid en heeft nu deze gelegenheid
gebruikt om de politiek van de rege
ring te doorkruisen. Dat daarbij Ne
derland een klap in het gezicht werd
gegeven, werd blijkbaar van minder
belang geacht dan het oolitiek ge
win, dat men hieruit hoopte te pu
ren.
De Kamer heeft de enig mogelijke
houding aangenomen en de zaak uit
gesteld, totdat de Staten van de An
tillen zelf zich hebben uitgesproken
over deze garantie. Dat zou dezer
dagen gebeuren en is gebeurd. De
garantie gaat dus door.
Nederland zal ongetwijfeld en wel
zonder discusie deze garantie ver
lenen. Maar wat dan?
Dan zal de regering van de Antil-
Alexander Sjerbin plaatsvervangend directeur van de Oekrainse acade
mie van wetenschappen, die momenteel een bezoek brengt aan Joegoslavië,
heeft meegedeeld dat de Russische kunstmaan een volledige telefoto-uit-
rusting bevat.
Met de telefoto-uitrusting zouden foto's kunnen worden gemaakt voor
transmissie naar Rusland. Sjerbin verklaarde niet te weten of de apparaten
in staat zijn bij de hoge snelheid, die de satelliet heeft, foto's te vervaardi
gen. Sjerbin heeft een persoonlijk aandeel gehad in het lanceren van de
Russische kunstmaan.
De kunstmaan heeft gistermiddag om vier uur Nederlandse tijd voor de
honderdste maal de tocht om de aarde volbracht. Zij had toen 4,4 miljoen
kilometer afgelegd.
Een hond als eerste levende passagier
KUIMTE-VRACHTJE.
De Russische deskundige Poloskof
heeft vrijdag in Kopenhagen waar
hij met twee andere geleerden enige
uren vertoefde op doorreis van New
York naar Moskou verklaard, dat
de Russische geleerden van plan zijn,
een hond met één van de volgende
kunstmanen mee te sturen. Ook als
die satelliet niet naar de aarde zou
terugkeren, zou zijn gedrag toch door
de instrumenten van de kunstmaan
geregistreerd en naar de aarde ge
seind worden, zo zei hij.
Poloskof achtte het voorts helemaal
niet zeker, dat de men ooit met een
raket naar de maan zal reizen. Wel
verwachtte hij, dat binnen enkele
jaren een onbemande raket een reis
om de maan zou maken en naar de
aarde terugkeren met gegevens over
de achterkant van de maan, die op
aarde nooit kan worden waargeno
men.
De enige dochter
van de Sjah
Voor het eerst in de geschiedenis
van Perzië is .een dochter van de
regerende vorst getrouwd met iemand
van buiten de hofkringen.
Het enige kind van de sjah, de
zeventienjarige prinses Sjahnaz, is
gisteren in het huwelijk getreden met
ingenieur Ardesjir Zahedi, zoon van
oud-preimier van Perzië.
Het was een eenvoudige plechtig
heid, die werd gehouden in de spie
gelzaal van het paleis in Teheran.
Voor het diner, dat de sjah na de
huwelijksvoltrekking gaf, waren
„slechts" 150 gasten uitgenodigd.
len een lening aangaan, die door Ne
derland wordt gegarandeerd.
Dan zal die regering tot het be
stuur van het eiland Aruba zeggen:
hier hebt U geld, dat U nodig hebt
voor uw projecten. Maar dat zal zij
niet kunnen zeggen tot het bestuur
van het eiland Curagao, dat die ga
rantie immers heeft geweigerd. Zij
schijnt dat te hebben gedaan in de
veronderstelling, dat het benodigde
geld in Curagao zelf te vinden zou
bijn. Maar dan had men geen dele
gatie naar Nederland moeten afvaar
digen om daar een garantie tè zoeken
voor de benodigde gelden.
En als het niet lukt de benodigde
gelden op Curagao te vinden? Dan
zal de eilandsraad het nu genomen
besluit moeten inslikken en op han
gende pootjes bij de regering moeten
aankloppen. Of zij zal dat niet doen
en er zal een politiek geharrewar
ontstaan, waaruit de Nationale Volks
partij munt zal trachten te slaan.
Maar dan zal zij wel dienen te be
denken, dat zij de belangen van het
eiland opoffert aan eigen partijpoli
tiek voordeeL
Volgens een artikel van de Rus
sische natuurkundige Lebedew in de
Izwestia is bewezen, dat het binnen
kort mogelijk is lading naar de in
terplanetaire ruimte over te bren
gen. De hoeveelheid kan in de ton
nen lopen.
Lebedew baseert deze stelling op
het feit, dat delen van de raket, waar
mee de kunstmaan naar de ruimte is
gezonden, te zamen met de aardsatel-
liet in de ruimte blijven, hoewel zij
veel zwaarder zijn dan de kunst
maan.
Dr Willy Ley, een in Duitsland ge
boren raketdeskundige, heeft in Chi
cago gezegd van mening te zijn, dat
de Ver. Staten binnen zès jaar een
bemande satelliet kunnen lanceren.
PANIEK IN DE SPEELGOED
BRANCHE.
Warenhuizen en speelgoedwinkels
in Amerika, die al tot de nok toe vol
zitten met goederen voor Kerstmis,
zijn door de Russische kunstmaan
verrast en ijlings proberen de direc
ties hun speelgoedafdelingen aan te
passen bij de recente ontwikkeling
van de techniek.
Het warenhuis Macy in New York
richtte in allerijl een ruimtevaartaf
deling in, waar aardsatellieten, geo
fysische rekenmachines en satelliet-
gevechtsposten te koop zijn.
Een ander warenhuis adverteert
met veldkijkers, waarmee men de
Spoetnik kan zien, als hij New York
„passeert"' en de boekwinkels etale
ren allerlei boeken over ruimtevaart.
Zelfs de kerstman heeft zijn plan-
ren gewijzigd. Een warenhuis in
Pennsylvanië heeft aangekondigd,
dat het dit jaar bezocht zal worden
door de kerstman, die wordt afge
schoten in een kunstmaan.
Resolutie van
21 landen
In weerwil van de volkomen nega
tieve houding van de Sovjetunie, die
donderdag weer eens bleek uit de re
de van de Russische minister van bui
tenlandse zaken Gromyko, hebben 21
landen waaronder Nederland
gisteren het veelbesproken westelij
ke ontwapeningsvoorstel ingediend:
Dit geschiedde tijdens de tweede dag
van het debat ober de ontwapening
in de politieke commissie der Ver
enigde Naties.
In het voorstel van het Westen wor
den achtereenvolgens alle punten op
gesomd, die ook reeds tijdens de be
faamde mislukte conferentie in Lon
den aan de orde zijr geweest. Bijzon
dere nadruk valt echter thans op de
noodzaak van intern-tionaal toezicht
op alle projectielen welke in de ruim
te worden gelanceerd. Dit onder de
indruk van het lanceren van de eer
ste Russische kunstmaan.
Aanbevolen wordt dan:
"I Onmiddelijk alle proeven met
kernwapens te staken en een ef
fectief controle-apparaat daarvoor in
te stellen;
O de aanmaak van splijtbaar mate-
riac.1 ten behoeve van oorlogs
doeleinden stop te zetten en dit ver
der onder internationaal toezicht
slechts voor vreedzame doeleinden te
fabriceren;
O de voorraden kernwapens te ver-
minderen en onder internationaal
toezicht wederzijds de voorraden
splijtbaar materiaal te bestemmen
voor vreedzaam gebruik;
A vermindering van de strijdkrach-
en de bewapening;
C inspectie in de lucht en te land
om te waken tegen verrassings
aanvallen;
C het gezamenlijk bestuderen van
een controle-systeem om te ver
zekeren, dat voorwerpen, welke in de
ruimte worden gelanceerd niet -voor
oorlogsdoeleinden worden gebruikt.
Voorts verzoeken de westelijke mo
gendheden de bekende sub-commissie
(waarin zitting hebben Amerika, En
geland, Canada, Frankrijk en Rus
land) op een geschikt tijdstip weer
bijeen te laten komen. Deze commis
sie zou tegen 30 april volgend jaar
rapport van haar werkzaamheden
moeten uitbrengen.
De Franse conservatieve leider en
oud-premier Antoine Pinay zal trach
ten een nieuwe regering te vormen.
Pinay heeft gisteren een opdracht
tot kabinetsformatie van president
Coty aanvaard.
De 58-jarige Pinay is de derde for
mateur in de huidige crisis, die thans
twaalf dagen duurt
Hij heeft na een onderhoud met de
president verklaard alleen een rege
ring te willen vormen als hij kan
rekenen op de steun van een meer
derheid in de Nationale Vergadering.
De kansen van Pinay worden over
het algemeen niet hoog geschat.
In de genationaliseerde gas. en
elektriciteitsbedrijven in Parijs, Lyon,
Le Havre en ander Franse steden
hebben zich vrijdag hier en daar
stakingen ter ondersteuning van
looneisen voorgedaan.
Een Zuidafrikaanse helikopter,
voor het eerst in de lucht, heeft met
een kunnen dienen om een gestrande
alpinist van de Tafelberg naar de be
gane grond te brengen.
De piloot van de helikopter was
juist bezig de eerste proefvlucht met
het toestel te maken, toen hij bij de
voorbereidingen voor de landing,
dicht bij de top van de Tafelberg
een groepje klimmers zag, dat ken
nelijk in moeilijkheden verkeerde.
Prompt maakte hij een landing
boven op de top van de berg. Vijf
minuten later was de helikopter al
op weg naar beneden met aan boord
een gewonde klimmer.
j Een Engelse atoomfabriek in de
I buurt van Calder Hall het Britse
I atoomcentrum is gisteren ont-
j ruimd nadat splijtbaar materiaal in
j een reactor oververhit was geraakt.
De 3000 arbeiders van de fabriek,
waarin plutoniumpatronen worden
j gemaakt voor de ontsteking van A-
en H-bommen, kregen de waarschu
wing speciaal op te passen voor het
gevaar van radio-actieve neerslag.
Brandweerploegen pompten water in
de desbetreffende reactor, waarin de
uraniumpatronen gloeiend waren ge
worden. De arbeiders moesten zich
onderwerpen aan een medische con
trole. Enkelen werden met speciale
vervoermiddelen naar huis gebracht.
Volgens een woordvoerder van het
gezagsorgaan voor de Britse atoom
energie is het niet bewezen, dat het
publiek gevaar loopt. Later is be
kendgemaakt, dat de fabriek, be
halve voor wat de reactors betreft,
weer normaal functioneert. Het na
bijgelegen atoomcentrum Calder Hall
is niet getroffen.
In het Russische blad „Jonge Techniek" is kortgeleden dit diagram afge
drukt van een model van de kunstmaan welke Russische geleerden de
ruimte hebben ingeschoten. De vertalingen van de Russische bijschriften
luiden van boven naar beneden: magnetometer, kwik accumulator, radio
zender, veer om satelliet van raket los te maken, slagpen en neus van
raket. Het kleine diagram links toont de diverse loopbanen van de satelliet,
terwijl de tekening onder op deze foto drie posities van de kunstmaan ten
opzichte van de aarde in beeld brengt: v.l.n.r. des nachts (onzichtbaar),
's avonds en 's morgens (zichtbaar), overdag (onzichtbaar).
Dag Hammarskjoeld, de secretaris
generaal der V.N., heeft in een van
daag gepubliceerd rapport over de
internationale politiemacht verklaard
dat haar bestaan „een der voorwaar
den blijft voor het bewaren van de
rust langs de grenzen tussen Egypte
en Israel".
In het rapport, dat naar verwach
ting begin november door de Alge
mene Vergadering der V.N. zal wor
den behandeld, wordt voorts gezegd,
dat de rust elk ogenblik „abrupt kan
worden verbroken".
Aangaande de financiering van de
politiemacht zegt Hammarskjoeld,
dat tot dusver door de leden der
volkerenorganisatie in zeer beperkte
omvang is gereageerd op het ver
zoek tot vrijwillige bijdragen. Hier
in lag een ernstig gevaar.
De secretaris-generaal vroeg de
Algemene Vergadering om toestem
ming voor het uitgeven van ten min
ste 24 miljoen voor het politieleger
tot het einde van dit jaar.
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's
(Geldig van zaterdagavond tot i
zondagavond. Opgemaakt te
kwart over elf).
j KOUDERE NACHT
Koudere nacht met plaatse-
lijk mist en hier en daar lichte
nachtvorst. Morgen overdag op
t de meeste plaatsen zonnige pe-
rioden en ongeveer dezelfde
temperaturen als vandaag. Aan-
vankelijk weinig wind, later
matige en langs de Waddenkust
krachtige wind tussen zuid en
zuidwest.
De zachte lucht uit Frankrijk, die
gisteren ons land binnenstroomde,
had een onstabiele opbouw, waardoor
er plaatselijk vrij veel regen is ge
vallen. Op het vliegveld Woens-
drecht werd vrijdag overdag 11 mm.
regen afgetapt. Er waren echter ook
stations, waar het de gehele dag vrij
wel droog bleef. Ondanks de bewol
king was de temperatuur op de
meeste plaatsen aanzienlijk boven
normaal. Op het vliegveld Volkel
werd een maximumtemperatuur van
20 graden gemeten. Zondag staat het
weer onder invloed van een nieuw
hogedrukgebied, dat van het zeege
bied ten zuidwesten van Ierland via
Zuid-Engeland naar het vasteland
trekt. Om dit hogedrukgebied
stroomde vanmorgen wat minder
zachte lucht het land binnen. De ko
mende nacht zullen in verband daar
mede de minimumtemperaturen veel
lager zijn dan in de afgelopen dagen.
De sterke afkoeling zal plaatselijk
weer mist doen ontstaan, die waar
schijnlijk overdag overal weer op
trekt of tijdelijk overgaat in laag
hangende bewolking.
Hoogwaterstanden
13 Okt. v.m. 5.40; n.m. 5.55.
14 Okt. v.m. 6.15; n.m. 6.30.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
weer
temp.
STOCKHOLM
nevel
C.
OSLO
onbew.
11
KOPENHAGEN
ha'f bew.
13
ABERDEEN
zwaarbew.
13
LONDEN
nevel
19
AMSTERDAM
regenbui
16
LUXEMBURG
onbevv.
PARUS
mist
22
BORDEAUX
mist
20
NICE
half bew.
22
BERLIJN
mist
15
MüNCHEN
zwaar bew.
17
ZüRICH
mist.
19
GENèVE
mist
18
WENEN
nevel
17
CNNSERUCK
mist
20
ROME
nevel
27
Korreltje
Liefdadigheid is een natuurlijk in
stinct van de menselijke geest: wan
neer A ziet dat B zich in moeilijkhe
den bevindt dringt zijn geweten er
altijd op aan dat hjj Z vraag om hem
te helpen.
