2>e CaidóeSoii/fca/til
Eerste
draait
Russische kunstmaan
om de aarde
Radio-signalen zijn duidelijk waarneembaar
Diocesanen van het
bisdom Rotterdam
BISSCHOPS-
BOEKJE
goed anderhalf uur voltooit zij haar baan
's-Morgens en 's avonds
In
te zien met verrekijker
Nieuwe onlusten te Warschau uitgebroken
Directeur: C. M. v. HAMERSVE1D.
Hoofdredacteur: L. C. J ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAFENGRACHT 32
ZATERDAG 5 OKTOBER 1957
49ste JAARGANG No. 14226
Wat 'n kunst,
zó'n maantje j
I I
Telefoon: Directie. Abonn., Drukkerij 20935; Redactie 25594 en 20015: Advertenties 20826 Giro 103003. Abonnementsprijs ƒ0.59 p.w., ƒ2.55 p.mnd„ ƒ1.50 p.kwart. Franco p.p. ƒ8.—. Advertenties: 11 et. p. m.m. Telefoontjes ƒ1.50
V Tl/jfen maakt in het openbaar geen
complimentjes aan bisschop
pen. Dat betaamt eigenlijk niet. Daar
om moge de bisschop van Rotterdam
ons vergeven, dat we het tóch doen.
Het denkbeeld „aan al mijn dioce-
sanen", ook aan degenen, die z.g. hun
plichten niet meer waarnemen, een
boekje van de bisschop-zelf thuis te
sturen, is al gelukkig. (Wie het nog
niet ontvangen heeft, krijgt het bin
nenkort).
Maar wat er in het boekje staat,
maakt deze gelukkige ingeving tot
een gebeurtenis van de grootste
apostolische waarde.
En niet alleen wat er staat, maar
hoe het er staat.
Het zal niemand onbekend zijn
want het is in de voorgelezen brief
reeds aangekondigd dat het boek
je van onze bisschop handelt over
de bouw van een klein-seminarie.
„Door dit persoonlijk schrijven
aan u allen hoop ik u nu duidelijk
te mogen maken" aldus de bis
schop „hoe ontzaglijk belangrijk
voor ons nieuwe bisdom een eigen
seminarie is. Ik wil hierover eigen
lijk bij ieder uwer op bezoek ko
men om dit gewichtige punt per
soonlijk met u te bespreken, zoals
men dergelijke zaken met directe
medewerkers bespreekt."
Nu zouden wij zo gaarne zien, dat
iedereen, vooral de priesters en de
ouders en de grote jongelui, dit wel
zeer persoonlijk c-hrijven van de bis
schop beschouwen en lezen, als aan
ieder van hen persoonlijk gericht.
Het gaat namelijk lang niet alleen
over de bouw van een seminarie. Dat
komt aan het slot. Zonder omwegen
en zonder zoals men dat noemt „een
blad voor de mond" te nemen, be
spreekt de bisschop het priesterschap
in de tegenwoordige tijd, de roeping
tot het priesterschap en de roeping
van de christen in het algemeen,
waarna hij besluit dat toe wilding
aan God afzondering van de wereld
vraagt en hij de seminarie-oplei
ding ontvouwt.
Met herhaling van ons excuus
wij vinden dit boekje prachtig,
menselijk van inzicht en trant, krach
tig van toon en leidinggevend voOj
het christelijk leven.
De x.aaste bedoeling van het boek
je wordt gegeven in een citaat va.\
Paus Pius X: „Laat het seminarie de
vreugde van ons ...lier ïart zijn". De
bisschop zegt onomwonden, geld,
veel geld nodig te hebben, maar wat
hij nastreeft is, dat de geestelijke
fundering van dit moderne bouw
werk in het hart van het bisdom
doordringt
Wie het boekje leest, zal in zijn
hart worden geraakt en dus van harte
medewerken met het dubbele doel
ervan.
Want als iedere diocesaan over
tuigd is van zijn uitverkiezing als
christen, zal hij met alle kracht en
middelen de uitverkiezing tot het
priesterschap met zijn hartelijke en
daadwerkelijke zorg omgeven.
„Neem en lees!"
DE SOW JET-UNIE HEEFT, NAAR RADIO-MOSKOU VRIJDAGAVOND
MELDDE, DE EERSTE KUNSTMAAN AFGESCHOTEN. HET MAANTJE
DRAAIT THANS OM DE AARDE IN EEN ELIPTISCHE BAAN OP EEN
HOOGTE VAN NAAR SCK fTING HOOGSTENS NEGENHONDERD
KILOMETER.
DE AARDSATELLIET, DIE VAN STAAL GEMAAKT IS, IS BOLVOR
MIG EN HEEFT EEN DOORSNEE VAN 58 CM. EN EEN GEWICHT VAN
83,6 KG. ZIJ IS UITGERUST MET EEN RADIOZENDER, DIE REGELMA
TIG SIGNALEN GEEFT.
HET AFSCHIETEN VAN DE KUNSTMAAN IS EEN ONDERDEEL VAN
HET PROGRAM VAN HET INTERNATIONALE GEOFYSISCHE JAAR.
DE TIJD, DIE DE SATELLIET NODIG HEEFT OM EEN KEER OM DE
AARDE TE DRAAIEN, IS EEN UUR EN 35 MINUTEN. EEN RAKET
HEEFT DE KUNSTMAAN DE VEREISTE SNELHEID (ONGEVEER
ACHTDUIZEND METER PER SECONDE) GEGEVEN. DAARNA WERD
DE KUNSTMAAN VAN DE RAKET WEGGESCHOTEN.
„TASS-' MELDT, DAT DE SOWJET-UNIE VOORNEMENS IS GEDU
RENDE HET GEOFYSISCHE JAAR NOG VERSCHEIDENE ANDERE
KUNSTMANEN TE LANCEREN, DIE GROTER EN ZWAARDER ZULLEN
ZIJN.
Blinde passagier
doodgedrukt
De Duitser Walter Faust, die zicb
als blinde passagier op het Ameri
kaanse schip „Flying Fish" had ver
stopt, werd gisteren dood gevonden
in zijn schuilplaats.
De man, die in Emden aan boord
van het schip was gekomen, moet al
aan het begin van de reis zijn dood
gedrukt door het verschuiven van de
lading.
De kapitein van de Flying Fish, die
op weg is naar Mexico, stelde giste
ren de Duitse politie van het gebeur
de in kennis.
OOK IN ONS LAND GEHOORD.
Verschillende luisterdiensten ir
Europa en Amerika hebben het sig
naal van de satelliet in de nacht van
vrijdag op zaterdag opgenomen. Het
bestaat uit een ononderbroken reeks
puntjes.
Het A.N.P. heeft het signaal even
eens gehoord. Het is hoorbaar om het
anderhalve uur ongeveer, de tijd wel
de aardsatelliet nodig heeft om
rond de aarde te vliegen. Om half vijf
was het sein tamelijk zwak, maar van
6.20 uur tot 6.45 "ur was het zeer
krachtig. Ook om 8 uur was het sig
naal weer duidelijk hoorbaar op de
radio-kamei van het A.N.P.
Boven Pakistan is vrijdagmiddag
een rond voorwerp in de lucht waar
genomen, dat met grote snelheid in
zuidoostelijke richting vloog, een wit
rookspoor achterlatend.
Ook het observatorium van Colum
bus in Ohio (Amerika) heeft de kunst
maan waargenomen.
VOOR VREEDZAME DOELEINDEN.
Premier dr. Drees verklaarde he
denmorgen, toen hij het nieuws hoor
de, dat hij hoopte, dat deze nieuwe
uitvinding voor vreedzame doelen ge
bruikt zal worden en niet voor oor
log.
„Ik kan slechts zeggen, zo voegde
hij hieraan toe, dat dit een nieuwe
overwinning voor de wetenschap en
de techniek is en zeer interessant."
Dr. Drees twijfelde er niet aan, dat
ook de Amerikanen in staat zullen
zijn een aardsatelliet te lanceren.
Japanse deskundigen verklaren, dat
zij de satelliet niet zullen volgen, om
dat dat werk weinig zin heeft. De
voorzitter van de Japanse kunstmaan-
commissie, Harada, vond het feit zeer
interessant, maar hij meende dat de
bekendmaking meer propaganda- dan
wetenschappelijke waarde had.
Morgen, zondag 6 oktober, is het SEMINARIEZONDAG.
De eerste grote inzet voor de bouw van het nieuwe Klein-Se-
minarie. De Bisschop zelf heeft U de vorige zondag de grote
collecte daarvoor aangekondigd. Deze week zond hij II allen
een persoonlijk woord over priesterroeping en seminarie
opvoeding.
Laat deze collecte Uw klinkend antwoord zijn op zijn oproep.
Het forse begin van het eerste miljoen of
HET EERSTE MILJOEN ZELF???
Wij roepen U allen op tot meer dan grote offervaardigheid.
Het Seminariecomité.
Giro Bisdom Rotterdam
no. 46.43.04
De directeur van het Amerikaanse
Smithsonian Astr fysische Observa
torium, dr. Whipple, verklaarde vrij
dag, dat de kunstmaan als zodanig
wel geen militaire voorsprong voor de
Russen betekent, maar dat zij *nch
wel een aanwijzing is' voor wat 'dé
Russen kunnen op het gebied van
lange-af standspro j ectielen.
De chef van de Amerikaanse mari
ne-operaties, schout-bij-nacht Rawson,
verklaarde echter in een radio-vraag
gesprek dat de Russische kunstmaan
„een brok ijzer is, dat bijna iedereen
de lucht in kan sturen."
Een woordvoerder van het hoofd
kwartier van de NAVO heeft in de
nacht van vrijdag op zaterdag gezegd,
niet te geloven, dat deze Russische
kunstmaan militaire betekenis heeft.
HOE LANG IN DE LUCHT?
De Russen hopen, dat de satelliet
drie maanden lang zal blijven uitzen
den, doch de Russische afgevaardigde
naar de conferentie van het interna
tionale geofysische ja21 dr. Blagon-
rawof heeft vrijdagavond te Washing
ton meegedeeld dat de voorspellin
gen over de werkingsduur van de
kunstmaan slechts op vermoedens be
rusten. Alles hangt af van de lucht
dichtheid op 806 kilometer hoogte. De
kunstmaan kan even goed twee dagen
als een maand lang h ar baan rond
de aarde beschrijven, aldus Blagon-
rawof.
Een Britse afgevaardigde naar de
conferentie voor het internationale stokken achtervolgd.
geofysische jaar te Washington,
Blackband, heeft gezegd, dat radio
amateurs niet vee. moeite zullen heb
ben het signaal van de kunstmaan op
te vangen.
Hij zei van Russisch zijde te heb
ben vernomen, Jat één van de twee
zenders van de kunstmaan niet ge
heel goed werkt. Eén zender zendt
uit op 20 megacycles (golflengte vijf
tien meter) de andere op 40 megacy
cles (golflengte zeven en een halve
meter).
Waarschijnlijk zal mex. met een ge
wone verrekijker d» kunstmaan bij
zonsopgang en zonson ^rgang kunnen
waarnemen als een klein stipje licht,1
dat vrij snel beweegt. Een 12-jarige
padvinder in Charlestown (Virginia)
zou de kunstmaan al gezien hebben.
RADIO-SEINEN IN CODE?
Van de zijde van de sterrewacht te
Leiden deelde men desgevraagd
mede, dat men weliswaar zal trach
ten de kunstmaan zo goed mogelijk te
observeren, maar dat de waarnemin
gen om verscheidene redenen weinig
zin zullen hebben. Ten eerste zijn de
radioseinen, die de kunstmaan uit
zendt, waarschijnlijk in code gesteld,
die slechts door de lussen ontcijferd
kan worden. Uit deze seinen kunnen
vermoedelijk conclusies' getrokken
worden betreffende de temperatuur,
de ionisatie, de dichtheid van de lucht,
de aanwezigheid van stoffen in de
luchtlagen, die de kunstmaan door
kruist en vermoedelijk zullen er nog
vele andere gegevens dit kunnen wor
den afgeleid.
Ook beschikt men in Leiden niet
over geschikte apparatuur om de
kunstmaan in zijn baan te volgen. De
snelheid van de bol is veel te groot
voor onze instrumenten, aldus de heer
Bevolking steunde
de studenten
Duizenden Polen zijn gisteravond
in Warschau naar het hoofdkwartier
van de communistische partij ge
trokken uit protest tegen het hard
handige optreden van de politie tegen
de studenten.
Het kwam tot gevechten, en poli
tiemannen, die stalen helmen droe
gen, grepen met traangas en gummi
knuppels in.
„Arbeidersmilitie" in burger met
rode armbanden rukte ter versterking
aan. Verscheidene mensen kregen sla
gen met gummiknuppels. De demon
stranten ontstaken steeds meer in
woede en begonnen met stenen en
grote keien naar de militie te gooien.
Dit gebeurde nadat studenten ge
demonstreerd hadden voor een vrije
pers en tegen het ruwe ingrijpen
van de politie.
De toestand in Warschau is ge
spannen na de ongeregeldheden van
donderdagavond, waarbij dertig stu
denten verwondingen opliepen.
De aanleiding is, zoals men weet,
het verbod van het studentenblad
„Po Prostu", een symbool van de oe-
perkte vrijheid die de Polen een jaar
geleden hebben weten te bevechten,
toen Gomoelka aan de top van de
communistische partij kwam.
Het was de eerste maal sedert de
reorganisatie van het Poolse regime
vorig jaar dat het publiek in het
openbaar en op grote schaal van on
rust blijk gaf.
Duizenden personen zowel stu
denten als anderen kwamen gister
avond om zes uur de straat op, om te
demonstreren.
Toen zij het gebouw verlieten, wed
den zij door de politie met gummi-
„Weg met Gomoelka".
Men hoorde vaak een leuze schreeu
wen die in Warschau nooit eerder
gehoord was: „Weg met Gomoelka"
Naar schatting duizend man politie
waren in actie en ten slotte werd de
demonstratie uiteengeslagen.
Tweeduizend studenten waren in
de vooravond in de grote zaal van de
polytechnische school bijeengeko
men.
De studenten waren bijeengekomen
ondanks het dreigement dat bij een
demonstratie alle studenten van de
polytechnische hogeschool naar huis
zouden worden gestuurd. Dit dreige
ment had de rector in een communi
qué meegedeeld.
Studenten gaven niet toe.
Later toen duidelijk werd, dat de
studenten toch zouden bijeenkomen,
werd een tweede communiqué uitge
geven. Daarin werd gezegd, dat de af
gevaardigden die donderdag tijdens
een demonstratieve bijeenkomst van
studenten waren gekozen, gisteren
en vandaag een bespreking zouden
hebben met leden van het centrale
comité van de communistische partij.
Volgens deze verklaring waren op
acht na alle studenten, die donder
dag gearresteerd werden, vrijgelaten.
De beschuldigingen tegen de arres
tanten zullen behandeld worden door
een commissie bestaande uit autori
teiten van de universiteit, de minis
ter van hoger onderwijs en twee par
lementsleden prof. Bukowski en de
27 jaar oude Euligiusz Lasota. Laatst
genoemde is plaatsvervangend hoofd
redacteur van het verboden studen
tenblad.
De leiding van de Poolse commu
nistische partij heeft gisteravond in
een verklaring het verbod van het
blad verdedigd en partijsancties" te
gen de redactieleden bevolen.
Medetimatg-etiem&tig. auta-ang.eCu(ï te Vooufiaut
Hedenmorgen omstreeks kwart over negen reden een bus van de N.Z.H. (HaarlemDen Haag) en een
vrachtauto van de bodedienst Duyndam te Noordwijk in volle vaart tegen elkaar op de Teylingerlaan te
Voorhout ter hoogte van de ruïne. De botsing was zo hevig, dat de vrachtwagen een gehele slag over de
weg maakte en de bus van de weg af geslingerd werd. De chauffeur van de bodedienst werd op slag ge
dood, de chauffeur van de N.Z.H.-bus ernstig gewond. Enige inzittenden van de bus en de bijrijder val
de vrachtauto kregen letsel. (Voor verslag, zie elders in dit blad. Foto: De Leidse Courant).
van Acht van de Leidse Sterrewacht,
die zelf, gewapend net een veldkij
ker, getracht heeft de bol in de vroe
ge schemering te zien. Het is hem niet
gelukt.
In Amerika heeft men speciale kij
kers gebouwd, vertelde hij, die een
eenmaal afgeschoten aardsatelliet
kunnen blijven volgen gedurende de
enkele minuten, die hij vanaf een be
paalde plaats is waar te nemen. Maar
uit het waarnemen met een gewone
veldkijker zijn in het geheel geen
conclusies te trekken.
De Leidse Sterrewacht zal blijven
observeren; het zal echter niet meer
zijn dan gewoon „kijken" uit belang
stelling, ook al omdat men hier door
gaans een bewolkte lucht heeft.
De signalen van
de kunstmaan
Op de radiokamer van het A.N.P.
in de Parkstraat te Den Haag wor-
cien met tussenpozen van gemiddeld
een uur en vijfendertig minuten de
signalen van de Russische kunstmaan
duidelijk gehoord, de ene keer wat
zwakker de andere keer sterker. Een
steeds weerkerend signaaltype in de
uitzending van de kunstmaan vor
men ononderbroken fluittoontjes
(zeer snel piet-piet, enz.) van 33 in
10 seconden. Een ander signaal type
van de kunstmaan wordt gevormd
aoor een kort prrrrt-geluid en daar
achter snel twee fluittoontjes (piet
piet) en zo steeds verder. De chef
van de radiokamer acht de moge
lijkheid niet uitgesloten, dat het
eerstgenoemde signaaltype het con
stante meldingssignaal van de kunst
maan is, om haar tussen de andere
aethergeluiden duidelijk te kunnen
herkennen en dat na dit meldings
signaal door het tweede signaaltype
in code worden weergegeven de
waarnemingen van de maan zoals
het passeren van een magnetisch
veld, kosmische stralingen, tempera
tuur enz. Als de maan geen informa
ties uitzendt, keert het eerste sig
naaltype, het meldingssignaal weer
terug.
fBRÊ E STP f73 - r E L 233371
Dit nummer bestaat dit 12 pagina's
(Geldig van zaterdagavond tot j
zondagavond. Opgemaakt
j 11.16 uur).
ZACHT WEER
Veel bewolking met voorna- j
melijk in het noorden van het
J land enige regen, en in het zui-
den enkele opklaringen.
X Matige, in het noorden aan- i
vankeljjk krachtige westelijke
wind. Zachter, vooral des nachts.
Hoogwaterstanden
6 Okt. v.m. 2.n.m. 2.20
7 Oct. v.m. 2.35; n.m. 2.50.
Het weer in Europa
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
ZURICH
GENEVè
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
half bew.
geh. bew.
geh. bew
regen
licht bew.
geh. bew.
onbewolkt
licht bew.
onbewolkt
geh. bew.
onbewolkt
zwaar bew.
mist
mist
zwaar bew.
geh. bew.
geh. bew.
onbewolkt
licht bew.
geh. bewolkt
onbewolkt
10 gr
11
11
13
14
13
11
15
17
14
21
11
12
14
19
22
22
Korreltje
Op den duur wordt het voor een
christen moeilijker het kwade te doen
dan het goede.
St. Jan v. h. Kpuis.
