Driehonderd jaar geleden stierf
een groot Nieuwkoper
Jonker Johan de Bruyn van
Buitenwech „paeps voorvechter
Pjiytwaag.
Met de tem, de taan uit
HOE WASSEN WIJ?
Qaed nieuuia aaai deze week
ZATERDAG 22 JUNI 1957
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 10
In de geschiedenis van Nieuwkoop is Jhr. Johan de Bruyn van Buiten
wech ongetwijfeld een zeer belangrijke persoonlijkheid. A.s. zondag zal het
300 jaar geleden zijn, dat hij het tijdelijke met het eeuwige verwisselde.
Hij stierf n.L 23 juni 1657.
Als een monument te zijner gedachtenis staat in het centrum van het
dorp nog altijd zijn toren, de trots van iedere Nieuwkoper, een beziens
waardigheid voor toeristen, met zijn omgeving zo vaak een bron van inspi
ratie voor menig kunstenaar.
Zijn toren wordt
thans gerestaureerd
JHR JOHAN DE BRUYN VAN BUI-
TBNWECH zal ongeveer 36 jaar
geweest zijn, toen hij in 1627 door
koop in het bezit kwam van de Vrije
en Hoge Heerlijkheid Nieuwkoop,
Noorden en Achttienhoven. Dit bracht
met zich mee, dat hij als baljuw en
schout de bestuurs- en rechtsmacht in
zijn domein zou uitoefenen. Zijn
voorgangers woonden altijd elders en
interesseerden zich blijkbaar het
meest voor de baten, die zij uit hun
Heerlijkheid konden trekken. Aan
vankelijk bleef ook de nieuwe heer
met zijn echtgenote, Maria Cornelia
van Duvelandt van Rhoon, in Den
Haag wonen. Beiden waren zeer ver
mogend en stamden uit voorname fa
milies, die ondanks de grote afval in
die dagen, het katholiek geloof waren
trouw gebleven.
Doch tien jaar later besloot hij zich
in zijn heerlijkheid te gaan vestigen.
De aanleiding daartoe was waar
schijnlijk, dat hij door de Staten van
Holland op de vingers was getikt, als
zou zijn Heerlijkheid een broei-nest
De toren van „Het Hoghe Huys"
naar een oude gravure.
zijn van paeps-gezinden, alsmede van
voor de heersende vervolging ge
vluchte Remonstranten, die hun toe
vlucht hadden gezocht in dit verla
ten gebied. Ofschoon hij zich van deze
reprimande al heel weinig aantrok en
partij koos voor de verdrukten, oor
deelde hij het toch raadzaam, althans
een gedeelte van het jaar te midden
van zijn onderdanen te wonen, ten®
einde naar eigen bevinding te weten,
wat zich daar afspeelde.
De Remonstranten heeft hij nim
mer iets in de weg gelegd en voor
de katolieken dateert uit zijn tijd de
bekende schuilkerk aan het Meye-
pad met een vaste pastoor, ook voor
latere jaren.
IN 1627 liet hij voor zich een heren-
huis bouwen, het Hoge Huis, met
in het midden een statige toren, dicht
bij de kerk op een klein schiereiland,
waar de dijk waaraan het dorp ligt,
zich wat verbreedde. Het was omge
ven door een fraai plantsoen.
In 1628 bouwde hij het Regthuis,
dat later Raadhuis werd, schuin te
genover zijn woning. Het staat er nu
nog, ondersteund door stutten, wach
tend op een grondige restauratie. Het
voormalige rechthuis werd herberg en
bestaat nog heden, als het bekende
café „De Hollandse Leeuw". Dit ge
bouw staat er dus waarschijnlijk on
geveer 400 jaar.
Het Hoge Huis is wegens bouwval
ligheid tegen het einde der 18e eeuw
gedeeltelijk gesloopt. De rest bleef
bewoond tot 1855, toen ook dit ge
deelte werd afgebroken. De toren
bleef eenzaam over en zal eerlang
na de nog aan de gang zijnde restau
ratie, in zijn voramlige glorie prijken.
In 1644 werd Johan de Bruyn nog
Hoogheemraad van Rijnland, welke
aanzienlijke post hij tot zijn dood in
1657 heeft bekleed.
Hij werd begraven met zijn echtge
note, die in hetzelfde jaar stierf ir
het koor van de kerk onder een gro
te zerk. Toen de kerk werd afge
broken in 1821 en er een nieuwe klei
ne Hervormde kerk werd gebouwd,
kwam het koor met diverse andere
zerken er buiten te liggen en ze lig
gen er nu nog. Daar is nu de alge
mene begraafplaats.
IJET huwelijk van Johan de Bruyn
**was kinderloos gebleven.
Na zijn dood bleek hij „zeer vele
en considerabele goederen" bestemd
te hebben voor liefdadige doeleinden.
Er moest een hofje van gesticht wor
den. Er werd 3 jaar aan gebouwd en
kostte de voor die tijd enorme som
van meer den 100.000 gulden. Het is
het bekende „Hofje van Nieuwkoop"
aan de destijds zeer voorname Prin
sengracht in Den Haag.
De naam van Jhr. Johan de Bruyn
van Buitenwech leeft in zijn bouw-
tigste eeuw nog voort in zijn bouw
werken: Nieuwkoops toren en oude
raadhuis en het fraaie Hofje in Den
Haag, en gezien onze huidige piëteit
en zorg voor historische monumen
ten, wellicht nog eeuwen hierna.
Voor ons katholieken heeft hij nog
een bijzondere betekenis. Dat het ka
tholicisme zich in Nieuwkoop en in
Noorden heeft kunnen handhaven,
alsmede in de Meye, vanwaar men
hier ter kerke kon komen, is voor
een niet gering deel mede te danken
aan het veertigjarige bestuur van
deze heer, in een beslissende periode,
toen er van hoger hand alles op werd
gezet om onze godsdienst met wor
tel en tak uit te roeien.
Moge de herdenking van zijn 300ste
sterfdag aanleiding zijn een verzuim
te herstellen. Geen enkele straat'in
dit vooruitstrevende dorp is nog naar
hem genoemd. Een suggestie: de toe
komstige doorbraak-weg naar het
nieuwe dorp in de polder heeft nog
geen naam. Aan de roemvolle nage
dachtenis van Johan de Bruyn van
Buitenwech heeft Nieuwkoop zeer ze
ker verplichtingen.
De schuilkerk, opge
richt door Jonker de
Bruyn van Buyten-
wech.
Het is te warm, de laatste dagen,
om ver te lopen.
Wat moet het daarom een weelde
zijn, om zomaar langs de weg in
de schaduw te gaan zitten van de
bomen, die voor een gezellig wo
ninkje staan. Hoe heerlijk zal het
er zijn om een pijpje te roken,
als de avond valt. De omgeving
van de Sleutelstad telt vele van
dergelijke intieme plekjes. Kunt u
ons zeggen, waar we dit huisje
vonden?
De vorige week
Aan de Uitweg te Noorden, iets
voorbij „het Kruis" vonden we het
huisje, dat we de vorige week in
dit rubriekje afbeeldden. Er schij
nen niet veel mensen behalve
dan die uit het dorp zélf die
weg uit te gaan, want de oplos
singen kwamen bijna allemaal uit
Noorden zelf en het behoeft geen
verwondering, dat ook de prijs van
vijf gulden daar terecht kwam. Het
was J. de Rijk, S.v.C. 99, aldaar,
die de waardebon van vijf gulden
won. HU krUgt de prijs thuisge-
zonden.
Wat U moet doen
Schrijft O gewoon op een kaart,
brief of briefje aan de puzzlere-
dactle van onze courant, welk
plekje U in deze foto meent te
herkennen. Envergeet D vooral
niet Uw brief in te sturen onder
het motto: „Met de lens de laan uit".
Het spaart de redactie moeilijkhe
den en U behoedt U zelf voor de
teleurstelling dat uw inzending niet
meeloot. De inzendingen moeten
vóór donderdag as. in bezit van de
redactie zijn.
m rvE NEDERLANDSE INDUSTRIE
z§f levert ons vele goede weef-
seis, of dit nu wollen, katoenen,
spun-rayon, enkalon, terlenka of
|H mengweefsels zijn; het zijn weef-
seis waarvan de klant steeds meer
|lg verlangt. Zij moeten kreukherstei-
lend en gemakkelijk was- en strijk-
baar zijn. De weefsels, die een be-
g paalde eindbehandeling, in vakter-
men: een bepaalde finish, hebben
|H gekregen waardoor deze eigen-
schappen aanwezig zyn, moeten
echter ook op de juiste wijze wor-
den gewassen en gestreken. Hoe
langer hoe meer fabrikanten gaan
er dan ook toe over om wasvoor
st schriften by te leveren en de klan-
ten, speciaal de vrouwen, zouden
wij op het hart willen drukken,
naar deze wasvoorschriften te vra-
=i gen en ookte handelen. Dan
pas hebben wij een maximum pro-
Si fyt van ons stofje en kunnen er
geen klachten voorkomen.
Voor de niet-wollen stoffen geldt
Hl over het algemeen genomen: was-
sen in een handwarm sop van zeep
of een synthetisch wasmiddel, voor-
al niet wringen, een paar maal goed
Hl naspoelen en nat zoveel moge-
lijk in vorm ophangen. Daar
over het wassen van nylon nogal
Ijl eens verschil van mening bestaat,
willen wij daaraan eens wat extra
aandacht besteden.
lüf Het geregelde wassen van nylon
H|j Nylon moet men niet te vuil dra-
gen en geregeld wassen in een lauw
HH sopje met een wolwasmiddel om
het aanhangende vuil snel en doel-
matig te verwijderen. Wolwasmid-
delen zijn hiervoor by uitstek ge-
lis schikt, omdat zij een optisch wit
bezitten en by lage temperatuur
voldoende waskracht hebben. Bent
U op reis en wilt U overhemd of
ondergoed in een wastafel wassen,
s§ dan bestaat tegen het gebruik van
H! toiletzeep geen enkel bezwaar. Ge-
kleurde nylon en nylon waarop een
speciale finish is aangebracht kun-
nen het; beste in een lauw sop van
een (niet alkalisch) wolwasmiddel
Hf worden gereinigd. Gekleurde nylon
niet samen wassen met bijvoorbeeld
m Uit de keuken geklapt
Ü1 MENU VAN DE WEEK
H OPOEL OM DIE FLES" zullen
we op 26 juni op de melk-
flessen kunnen lezen! Een nuttige,
helaas nodige actie. Waarom blij-
§H ven onze verder toch zo propere
i= Nederlandse huisvrouwen, wat dit
|H betreft, zo in gebreke? En dat,
wanneer men bedenkt hoe weinig
HH moeite het kost om zo'n melk- en
yoghurtfles schoon te maken! Wan-
üs neer men de fles, wanneer hij leeg
H§ is, direct met water wegzet, is uit-
ÜH spoelen met koud water, mits men
maar in horizontale richting schudt,
meestal al voldoende. We bewijzen
hier niet alleen de zuivelindustrie,
maar uiteindelijk ook ons zelf een
Ü|i grote dienst mee, want het is van-
zelfsprekend, dat het grote mate
is riële verlies aan niet meer te rei-
nigen flessen de melkprijs op den
duur wel nadelig moet beïnvloeden.
|H ZONDAG: ananastoast, gebakken
plakken ham, tuinbonen, aard-
appelen, blanc manger,
m MAANDAG: peulen met spek, aard-
appelpuree, rabarber..
Hl DINSDAG: gehakt, spitskool, aard-
m appel-omelette, rödgröd.
IH WOENSDAG: eierragoüt, tomaten-
Hl sla, rijst, havermoutkoekjes.
HH DONDERDAG: bloemkool, gebak-
ken aardappelen met kaas, be
lli schuit met aardbeien,
m VRIJDAG: bloemkoolsoep, gekook-
te schelvis, botersaus, worteltjes,
aardappelen.
1= ZATERDAG: stoofpot aardappelen,
komkommer, kaas, fruit.
Hf Recept: Ananastoast met kaas
m 125 gr. kaas, 75 gr. amandelen
HI 1 schijf ananas, 65 gr. may on-
naise.
M Kaas, amandelen (in wat heet
§=j water broeien, waardoor het schil-
!H letje gemakkelijk loslaat) en ananas
in fijne reepjes snijden en met de
mayonnaise en eventueel nog iets
§H citroensap op smaak afmaken,
m Langwerpige stukjes toast ermee
bedekken en als koud voorgerecht
of by de borrel presenteren.
1i 2 kg. aardappelen, 1 kg.
komkommer, 200 gr. oude kaas,
40 gr. roomboter, zout.
De aardappelen schillen,
in blokjes snijden, opzetten met
weinig water, roomboter en iets
zout. De komkommer schillen, in
blokjes snijden en na 5 minuten
aan de aardappelen toevoegen. Als
het gerecht gaar is (na nog 15
minuten) de saus met iets aard
appelmeel binden, de in blokjes
gesneden kaas toevoegen en de mas
sa voorzichtig omleggen. De kaas
mag wel warm worden, maar niet
uitsmelten.
bonte katoen, gezien de grote aan
trekkingskracht van het nylon
materiaal voor de kleurstoffen die
door het katoenen goed kunnen
worden afgegeven.
Witte nylon-artikelen kunnen op
den duur neiging vertonen een
enigszins gele af grauwe tint aan
te nemen. Wanneer het materiaal
na enkele normale behandelingen
zoals bovenomschreven na enige tijd
niet meer helder wit is, kan de
nylon wat steviger worden aange
pakt en een opknapbeurt worden
gegeven. We wassen 15 30 mi
nuten bij een temperatuur van 60
gr., waarbij het materiaal in be
weging wordt gehouden om te voor
komen dat er kreuken in worden
gefixeerd. (Bij gebruik van een
wasmachine is de tijd circa 4 mi
nuten). Vooral niet warm centri
fugeren; na het spoelen met koud
water is centrifugeren geen be
zwaar. Men gebruike een wolwas
middel waarvan de werking even
tueel nog wat kan worden ver
sterkt door toevoeging van soda.
Heeft men verzuimd zo nu en
dan een opknapbeurt te geven en
is een sterke vergrauwing opge
treden, dan moet men drastischer
te werk gaan: inweken en wassen
in een ruim sop bij 60 gr. met
huishoudzeep en een flinke handvol
soda (circa een uur). In hardnek
kige gevallen kan daarna nog een
bleekwater-wolbehandeling worden
gegeven in een emmer lauw water
(40 gr. C.) van ca. 10 liter, waar
aan liter bleekwater wordt toe
gevoegd. Nu wordt net zo lang ge
bleekt tot de vereiste helderheid is
verkregen y«2 uur). Het gebleek
te goed wordt dan flink met water
gespoeld en daarna minstens 15
minuten behandeld in een ruime
hoeveelheid water (dat juist van
de kook is) waaraan 1 eetlepel wol
blank is toegevoegd. Hierna wordt
weer gespoeld en eventuele nage-
wassen met een wolwasmiddel, dat
optisch actief wit bevat (een half
uur bij 60 gr. C.).
U kunt niet
alles weten
Het indringen van motten ver
hindert men, indien men tussen het
goed een bosje steenklaver legt.
Betegelde vloeren worden mooi
schoon indien men in het water een
scheutje zoutzuur doet en de te
gels hiermede opdweilt.
Met een aluminium griffel kan
men op glas schrijven. Het glas
eerst nat maken.
Vochtigheid in kasten verhindert
men door er een neteldoekzakje in
te leggen, gevuld met kamfer.
Het overkoken van aardappelen
kan meu voorkomen, door wat
boter op het water te leggen.
Torren kan men verwijderen met
een mengsel van gelijke delen borax
en suiker.
Het is rabarbertUd; weet u dat
u met rabarber zeer vuile handen
in een ommezien schoon heeft?
Vuile handen door het schoonma
ken van fruit kunt u ook reinigen
met karnemelk.
Muizen hebben een hekel aan fijn
gemaakte oleanderbladeren. Stop
derhalve muizegaten hiermede dicht.
Moet ge acetaatzijde strijken, doe
dit dan met een zeer lauw strijk
ijzer. Acetaatzijde smelt spoedig als
de bout te warm is.
Mica-ruitjes kunnen schoonge
maakt worden met azijn, maar dan
moeten deze ruitjes nog warm zijn,
opdat verdamping der azyn moge
lijk is. Niet nawassen.
(Nadruk verboden).
linnen, geborduurd met lichtblauwe zijde is door Angele Delanche
gebruikt voor dit elegante en verkoeling brengende toilet, dat hier wordt
gedragen door Gilian Molyneux. Op de plaats van de ceintuur wordt
er een blauw organza lint op gedragen. De strooien hoed zorgt voor een
leuke bekroning.
Nieuws (voor)
onder de zon
Voor de vurige bewonderaars van
de tennissport, die een veertien
daags verblijf op het hopelijk
zonnige Wimbledon in het voor
uitzicht hebben, is Diggy Morton,
een van Londens vooraanstaande
mode-magazijnen, met dit nieuwe
type zonneklep op de markt ver
schenen. De klep, welke wat doet
denken aan het vizier van een
ridder-harnas, is blauw en wordt
op zijn plaats gehouden door een
vergulde band over het hoofd. Als
diamanten geslepen kristallen ver
binden de klep met de band en
zorgen voor een fijne afwerking.
