Een wasdag met moeilijkheden in Woerden In Oost-Flevoland leggen machines de basis voor 'n grootse toekomst Haarlem herdacht Linnaeus in een historische omgeving Productschap vroeg advies aan de ven „De Hyacint" Nieuwe wet op de uitverkopen Het groent reeds op het nieuwe land VRIJDAG 24 MEI 1957 DE LEIDSE COURANT PAGINA 12 [koffie hoort LllLE koffieklaar Extra voordelig Verkrijgbaar bij de melkhandel Advertentie Water alleen met mondjesmaat Het badhuis is algesloten en het zwembad bevat geen druppel water meer. Via de plaatselijke pers is de burgerij er van op de hoogte gebracht, dat zij zeer zuinig met water moet zijn en dat de toestand in de watervoorziening hoogst kritiek is. De oorzaak van deze gierighed met het beschikbare water moet men zoeken in het „afzakken" van enige bronnen. De watersnool kwam niet helemaal onverwachts. De directeur van de waterleiding, ir. P. A. Arnold Bik, had al zien aan komen, dat het moeilijk zou worden met de watervoorziening. Het ge meentebestuur besloot dan ook drie maanden geleden al tot het ganbo- Opleiding van amateur regisseurs Het hoofdbestuur van de Nederl. Amateur Toneel Unie zal de komende vergadering van 29 mei te Haarlem een plan voorleggen waarmee men de opleiding van amateurregisseurs krachtig ter hand wil nemen. Het ligt in de bedoeling te komen tot een algemeen landelijke basisopleiding van drie jaar. In iedere provincie hoopt men een cursus te organiseren, waarvoor alle geïnteresseerde leden zich kunnen melden. Het eerste jaar omvat het plan voor deze cursus twaalf lessen, ge wijd aan de dramaturgie en twaalf gewijd aan de elementaire spel- en regievorming en de mise en scène. Het jaar daarop volgen twee reeksen van elk twaalf lessen, die betrek king hebben op stijl en bewegings- leér, als onderdeel van de cultuur geschiedenis, benevens taalritmiek en melodie. Het derde cursusjaar is afgestemd Op de praktische toepas sing, waarbij een bepaald toneelstuk geheel wordt doorgenomen. Het hoofdbestuur van de N.A.T.U. oordeelt het nodig, dat op meer uit gebreide schaal de opleiding van amateurregissurs ter hand wordt ge nomen, niet in het minst, omdat daarvoor, naast veel behoefte, ook grofebelangstelling bestaat. Op de landdag van 30 mei zullen na een rede van de voorzitter, mr. P, Cleveringa, en een voordracht van de televisieregisseur Willy van He- mert, over de verhouding toneel en televisie, leerlingen van de eind examenklas der Amsterdamse toneel school o.l.v. regisseur Van Hemert 'n demonstratie geven van televisie regie. Des middags zal Godfried Bo- mans zijn visie geven op het amateur toneel. Des avonds volgt in de Stads schouwburg te Haarlem een opvoe ring van Tartuffe door leden van bij de afdeling Haarlem der Natu aan gesloten verenigingen. De regie heeft Henk van Ulsen. De vertaling is van Bertus Aafjes. De opvoering geschiedt met de toestemming van de Neder landse Comedie. ren van een nieuwe bron. Het werk, dat 17.000,— moest kosten was al aanbesteed. Andere bronnen zouden volgens dit raadsbesluit hersteld moe ten worden. Hiervoor was een be drag van 16.000,beschikbaar ge steld. Niemand had er echter op ge rekend, dat in nauwelijks twee maanden tijd, de bestaande bron nen zoveel van hun bestaande capa citeit zouden verliezen. De voorraad, die men tot heden heeft kunnen hand haven, bedraagt niet meer dan 300 m3. Dit betekent, dat als elke huis vrouw even de aardappels onder de kraan houdt voor het dagelijks menu de voorraad aan water al is uitgeput. Vooral op maandag wasdag bestaat er groot gevaar, dat het wa terleidingbedrijf het waterverbruik niet kan bijbenen. De directeur van hel waterleidingsbedrijf heeft dan ook het voornemen gemaakt om met geluideswagens er bij de huismoeders op aan te dringen om tot spreiding van de wasdag te komen. Voorts heeft het waterleidingbe drijf het plan gemaakt om de stad in wijken te verdelen, waarvan de be woners ieder een paar uur per dag water zullen kunnen tappen. Er is in enkele jaren veel veran derd in het bollenvak. Niet in het minst wat de organisatie betreft. De P.B.O. drukt ook hier duidelijke stempels. Zo kregen een dezer dagen de hyacintenkwekers van het Pro- duktschap voor Siergewassen de vraag voorgelegd: hoe denken de heren over de aanwending van de nog aanwezige heffingsoverschotten bij het Surplusfonds? Donderdagmiddag kregen de leden van de vereniging „De Hyacint" in „De Nachtegaal" te Lisse gelegen heid om hierover eens van gedachten te wisselen en het is een bijzonder druk bezochte vergadering gewor den. De voorzitter, de heer Jac. de Vroo- men, wees in zijn openingswoord nog even op de noodzaak van selectie: niet alleen zieke planten moeten er uit, de partijen moeten ook groen zijn. Het afgelopen voorjaar is er meer geel geconstateerd dan verleden jaar. Een gevolg van enkelè plekken zwartrand in partijen, die in het jaar daarvoor niet goed nagelopen waren. In hoofdzaak trof men het aan in de variëteiten Bismarck, Anne Marie en Carnegie. Na het jaarveslag van de. waarn. secretaris^ de heer H. J. v. d. Laan, en het financieel rapport besprak men eerst de vraag: kunnen overschotten van minder dan 3%, die ontstaan zijn omdat het definitieve kortingsper centage lager was dan het opgelegde voorlopige, bij de reserve gevoegd worden? Sedert 1955 worden deze verschillen n.l. gevoegd bij de vrije reserves. Het bestuur van „De Hyacint" ad viseerde op deze vraag met „neen" te antwoorden. En wel met de vol gende motievering: de Kon. Alg. Ver. van Bloembollencultuur heeft des tijds in haar algemene ledenverga dering besloten de bedoelde over schotten niet te reserveren, maar aan te wenden voor verlaging van een surpluskorting in het daaraan volgen, de jaar. De vergadering besloot na enige meningen naar voren te heb ben gebracht, het advies van het be stuur te volgen. Op de tweede vraag van het P.V.S.: moeten de thans aanwezige vrije re- resves gebruikt worden om de kor tingspercentages voor oogst 1957 en evt de volgende jaren te verminde ren, gaf heel wat stof tot praten. Aan vrije reserves is tot en met de oogst 1956 aanwezig 310.800. De heer Th. de Vroomen meende, dat dit bedrag als reserve voor slech te jaren natuurlijk een bagatelle is. Hij zou dit bedrag eerst successieve lijk willen opvoeren tot een miljoen gulden voor men ging praten over aanwenden om de kortingspercenta ges met dit geld te verminderen. De heer Overdevest zei, dat de hya cintencultuur ook in de donkerste tij den zonder steun was blijven bestaan. Als men toen geen steun van de re gering kreeg, wat zal er dan voor een catastrofe moeten komen, voor men hier wel voor in aanmerking komt? Het bestuur stelde voor om op de door het P.V.S. gestelde vraag be vestigend te antwoorden, maar ver bond er de volgende conditie aan: de vrije reserves mogen alleen gebruikt worden om de heffingspercentages te verlagen wanneer de kwekerij in een bepaald jaar met meer dan 10% wordt belast om het surplus lever baar, (het abnormaal niet meegere kend!) op te kopen. En ook, wanneer het voorlopige percentage te laag was geschat en dus 't definitieve aan gezuiverd zou moeten worden. Na stemming bleken 319 stemmen voor dit voorstel en 49 stegen. Een voorstel van de heer Th. de Vroomen om het bedrag eerst op te voeren tot een miljoen alvorens er in minder gunstige jaren voordeel van te heb ben, werd met 223 tegen en 142 voor weggestemd. Bij de rondvraag werden enkele min of meer interne en technische za ken behandeld. Oude wet had teveel mazen Op 15 mei 1957 is de „Uitverkopen- wet 1956" in werking getreden. De zomeropruimingen van 1957 zullen dus door deze nieuwe wet beheerst worden. De wet kan worden be schouwd als het resultaat van een poging om een meer waterdichte re geling te maken dan de oude wet op het uitverkopen en opruimen. Deze uit het jaar 1935 stammende wet ver toonde enige gaten, tengevolge waar van zij niet meer aan haar doel be antwoordde. Het doel van de wet gever van vroeger en nu is hetzelfde gebleven: namelijk de bestrijding van een vor i van oneerlijke concurren tie, hierin bestaande, dat uitverkopen en opruimingen bij wijze van reclame worden aangekondigd om de omzet te stimuleren, ofschoon er van een werkelijke uitverkoop of opruiming geen sprake is. Ingevolge de oude wet was het ver boden een verkoop aan te kondigen onder de aanduiding „uitverkoop" of „opruiming" zonder vergunning van de Kamer van Koophandel en Fa brieken. Dit verbod was echter niet van toepassing op de aankondiging van verkopen in verband met jaars- of seizoenswisseling. Hierbij mochten slechts de volgende aanduidingen wor den gebruikt: „jaarlijkse opruiming", „halfjaarlijkse opruiming", seizoen opruiming" of „inventaris opruiming". De seizoenverkopen mochten uitslui tend gehouden worden tussen 1 januari en 1 februari en tussen 15 juli en 15 augustus. De oude wet verbood voorts een verkoop op zodanige wijze aan te kondigen, dat daardoor redelijker wijze de indruk werd gewekt van een tijdelijke voordelige aanbieding in verband met bijzondere omstan digheden. Door een arrest van de Hoge Raad bleek evenwel, dat dit verbod weinig waarde had. Het is miet mogelijk hier op de juridische finesses in te gaan. De zaak kwam praktisch daarop neer, dat men vrij was in het aankondigen» van verko pen, mits men maar de woorden „uit verkoop" en „opruiming" vermeed. Dergelijke voordelige aanbiedingen droegen dikwijls het karakter van een verkapte uitverkoop of oprui ming. Het spreekt vanzelf, dat de wet hierdoor zo lek als een mandje was geworden. Ook het toenemend verschijnsel van de aankondiging van zgn. voor- keursdagen heeft tot verdere uithol ling van de wet geleid. Enige dagen vóór de wettelijke seizoenopruiming werd het publiek in de gelegenheid gesteld tegen opruimingsprijzen een keuze te doen uit de goederen, die voor do opruiming waren bestemd. De wet verbood weliswaar het hou den van zulk een opruiming buiten de daarvoor vastgestelde tijdvakken, maar de Hoge Raad besliste, dat niet verboden was de aankondiging van zo'n verkoop, welke in strijd met dat verbod werd gehouden. Het gevolg van deze beslissing is geweest, dat de verkoop op voorkeursdagen een enorme omvang aannam. De toeloop van het publiek op die dagen was soms nog groter dan tijdens de eigen lijke uitverkoop. DE NIEUWE WET Volgens de nieuwe wet is het ver boden zonder vergunning van de Ka mer van Koophandel en Fabrieken een verkoop aan te kondigen met de aanduiding „uitverkoop" of „oprui ming" dan wel onder een andere aan duiding, waardoor redelijkerwijs een zelfde indruk kan worden gewekt. Normale reclame-aanbiedingen wor den evenwel ongemoeid gelaten, om dat zij tot de gewone bedrijfsvoering moeten worden gerekend. De beant woording van de vraag, of een be paalde aanduiding redelijkerwijs de zelfde indruk kan wekken als de woorden „uitverkoop" of „opruiming" is overgelaten aan de rechter. Als voorbeelden van aanduidingen, waar bij eenzelfde indruk wordt gewekt, noemde de Staatssecretaris van Eco nomische Zaken in zijn Memorie van Antwoord: „totale liquidatie", „alles moet weg" en „wij verkopen uit". Als voorbeelden van gewone reclame aanbiedingen noemde hij „coupon- dagen", „vrijdagkoopjes" en „bijzon dere koopjes". Wij vrezen echter, dat het in de praktijk niet altijd even gemakkelijk zal zijn om een scherpe grens te trekken tussen een voorge wende uitverkoop en een normale reclame-aanbieding. Het kenmerk van een uitverkoop is, dat de uitverkoop beperkt is tot een bepaalde hoeveelheid goederen, die opgeruimd moeten worden. Bij een reclame-aanbieding daarentegen staat de omvang der te verkopen goederen geenszins van tevoren vast; het is dan juist de bedoeling de om zet zo hoog mogelijk op te voeren. Seizoenopruiming Evenals de oude wet maakt ook de nieuwe wet een uitzondering voor seizoenopruimingen. Gedurende de tijdvakken der seizoenopruimingen zal het verbod dus niet van toepas sing zijn. Deze tijdvakken zjjn ech ter niet in de nieuwe wet genoemd. De wet bevat slechts een opdracht aan de Minister van Economische Zaken om ten hoogste twee zodanige tijdsruimten voor ieder jaar vast te stellen. Die tijdsruimten rpfgen e;k jaar slechts ten hoogste negentien werkdagen bevatten. De Minister is bevoegd voor bepaalde bedrijven een uitzondering te maken, dan wel de tijdsruimten afwijkend te bepalen. Deze regeling opent de mogelijkheid om tegemoet te komer. aan de uit eenlopende wensen, cie bij het be drijfsleven bestaan met betrekking tot de tijdvakken, waarbinnen sei zoenverkopen mogen worden gehou den. Volgens de Memorie van Toelich ting is het grootwinkelbedrijf er in het algemeen voorstander van de seizoenverkopen vroeg te houden. De eigenaren van middenstandszaken zouden er zich evenwel veelal voor uitspreken deze verkopen meer tegen het einde van het seizoen te doen plaats vinden. De opruimingstijdvakken van 19 werkdagen zijn inmiddels door de Staatssecretaris van Economische Za ken vastgesteld. Ingevolge de „Uit- verkopenbeschikking 1957" zullen die tijdvakken aanvangen op 15 januari en op 15 juli. Als 15 januari of 15 juli op een zondag valt, wordt de aanvangsdatum verschoven naar res pectievelijk 14 januari of 14 juli. Voorverkoop van zes dagen De nieuwe wet verbiedt de aankon diging van een verkoop onder een aanduiding, waardoor redelijkerwijs de indruk kan worden gewekt, dat de verkoop vooruit loopt op de vast gestelde seizoenopruiming. Dit ver bod heeft de duidelijke strekking om de verkoop op de zogenaamde voor keursdagen tegen te gaan. Het ver bod geldt echter niet, indien het aan kondigen niet openbaar geschiedt en de verkoop blijkens de aankondiging uitsluitend zal worden gehouden in de zes werkdagen, welke onmiddel lijk vooraf gaan aan de vastgestelde seizoenopruiming. Een niet-openbare aankondiging kan bijv. geschieden in I de vorm van brieven en circulaires, welke bij wijze van service aan een vaste klantenkring worden verzon den. Of in een bepaald geval een aankondiging als openbaar moet wor- worden beschouwd, is weer 'n vraag stuk, dat de rechter zal moeten op lossen. De Staatssecretaris heeft nog als zijn mening te kennen gegeven, dat de aankondiging van een „voor verkoop" door middelvan een huis aan huis bezorgde kennisgeving als een openbare kennisgeving aange merkt moet worden. Mr. C. A. baron Bentinck Grote geleerde nog immer een vraagbaak Op plechtige wijze is gisteren te Haarlem het feit herdacht, dat Caro- lus Linnaeus, de grote botanicus, tweehonderdvijftig jaar geleden in het Zweedse plaatsje Rashult werd geboren. Die herdenking geschiedde tijdens een academische zitting in de historische en met kaarsen verlichte Ridderzaal van het Haarlems stad huis. Zeer vele genodigden waren daar bijeen, onder wie representan ten van de Zweedse gezant bij het Nederlandse hof en van de Commis saris der Koningin in Noord-Hol land, en de burgemeesters van Har derwijk, Bennebroek, Heemstede en Haarlem. Bloemen ontbraken natuurlijk niet op de herdenking en het waren twee bloeiende meisjes van „Haarlems Bloei", die bloemen overhandigden aan de echtgenote van Haarlems bur gemeester en aan de echtgenoten van de professoren Lam en Engel. Namens het voorbereidingscomité ter herdenking van Linnaeus sprak prof. dr. H. J. Lam uit Leiden, die met voldoening vaststelde, dat juist die dag Prins Bernhard een krans zou neerleggen bij het beeld van Linnaeus in Zweden. Hij memoreer de de vele herdenkingen, die in de loop der jaren ter ere van de grote plantkundige zijn gehouden, en hij maakte zijn auditorium er op attent, hoe thans ook Amsterdam, Harder wijk en Leiden veel aandacht aan de 250ste geboortedag van Linnaeus schenken. BEDRIJFSINENTING MET salkvaccin. Alle employés in het gehele land van de N.V. Philips te Eindhoven zullen, vooruitlopende op de van rijkswege te voeren poliobestrijding, in de gelegenheid worden gesteld, hun kinderen in de leeftijdsgroepen van 3 maanden tot en met 9 jaar te doen inenten met Salkvaccin. Ver wacht wordt, dat 32.000 kinderen voor inenting, welke op basis van vrijwilligheid geschiedt, zullen wor den aangemeld. De eerste injectie heeft plaats half juni, de tweede half juli en de derde in januari 1958. Hiermee zal een bedrag van 300.000 gulden gemoeid zijn, welk bedrag voor het grootste deel door het be drijf zal worden gefpurneerd. Weer inval bij arts in Rotterdam Gisteren is door de Rotterdamse politie wederom proces-verbaal op gemaakt tegen een arts, die een aan tal patiënten wilde behandelen vol gens de Vacupan-methode. Het is de methode waarbij het mo gelijk is in één dag tijd de patiënten van een nieuw vals gebit te voorzien. Het proces-verba, werd na een inval gemaakt op grond van de wet op de tandheelkundige instituten. De bezoekers van de arts, die nog niet geholpen waren, moesten onver- richterzake vertrekken. Eén van de bezoekers in de wachtkamer kwam juist bij van een narcose. Deze cliënten werden aan de arts gezonden door het instituut „Den- tilia". De politie maakte voorts proces verbaal op tegen een 22-jarige tand- technicus A. T., die in dit instituut de afdrukken maakte van onder- en bovenkaken van patiënten. Dit proces-verbaal was gegrond op de wet betreffende het onbevoegd uitoefenen van de tandheelkunde. Hij wilde daarmede slechts aanto nen, dat de faam van Linnaeus nog steeds niet verbleekt, en ook nooit verbleken zal, omdat hij de eminente geleerde zal blijven, een vraagbaak ook voor iedere botanicus. Studies in, ons land. j Op die faam van Linnaeus als bota nicus ging prof. dr H. Engel uit Am sterdam dieper in. Hij schetste de lief de van de geleerde Zweed voor de planten, zijn studies in Harderwijk, Leiden en Amsterdam en zijn werk op de Hartekamp, gelegen op de gren» van Heemstede en Benne broek. Met scherpe formuleringen beschreef prof. Engel het weten schappelijk werk van Linnaeus, wiens ster steeds hoger ging, doch die zijn kennis steeds herleidde tot God. Hij is niettemin de schepper geworden van de moderne botanie. Ook als medicus heeft Linnaeus zijn sporen verdiend, en op dat as pect van zijn persoonlijkheid wees prof. dr. G. A, Lindeboom, eveneens uit Amsterdam. Zijn leerzaam betoog werd evenals dat van zijn collega met aandacht gevolgd. Wij zullen op de details van beide voordrachten niet al te diep ingaan, temeer daar wij zeer recent uitvoerig de levensgang en het werk van Lin naeus geschetst hebben in onze cou rant. Na afloop van de plechtigheid trok het gezelschap naar de Linnaeushof, waar prof. Lam en Haarlems burge meester een. krans legden bij het borstbeeld van Linnaeus. ZEEPOST. [Australië: via Engeland, (1 juni); Argentinië: s.s. „Argentina" (27 mei); Brazilië: s.s. „Argentina" (27 mei); Cfinada: m.s. „Noordam" (39 mei); Chili: via New York (30 mei); Indo nesië. s.s. „Drente" .(30 mei); Ned. Aptillen: ,m.s. „Jason" (27 mei); Ned. Nw.-Guinea: s.s. „Bengalen" (30 mei); Nieuw Zeeland: via Engeland (1 juni); Suriname: s.s. „Blaafjeld" (27 mei); Unie van Z.-Afrika: m.s. „Stirling Castle" (1 juni); Brits-Oost- Afrika: via Frankrijk (1 juni). verbindingsmiddelen ernstig gehin derd worden. Hier rust een eerste taak voor de sociaal-economische dienst onder leiding van mr. O. S. Ebbens. Deze heeft met de P.T.T. een mobiel systeem van draadloze telefoonverbindingen ontworpen. Het is de mobilofoon voor selektieve om roep, de simofoon, waarbij het on mogelijk is eikaars gesprekken te be luisteren. Ook voor de stroomvoorziening zijn de plannen vrijwel gereed. In prin cipe zal het P.G.E.B. in Arnhem het energiecontrakt krijgen. Alle boerde rijen en woningen krijgen aansluiting. PRAKTISCHE BUNGALOW ALS BOERENWONING En tenslotte staat de heer A. D. van Eek als het ware te trappelen van ongeduld om het tienjarenplan voor de boerderijbouw uit te voeren. Het moet, vanwege arbeidskrachten en financiën, voor de boeren een een voudige montagebouw worden, eerst 300 stuks ten behoeve van het ont ginningswerk. Voor de bouw echter moeten eerst de wegen gereed zijn. De schuren zullen volgens een zo danig systeem worden gebouwd, dat iedere toekomstige pachter, op brand vrije trekker en autobox na, de in richting geheel voor eigen inzicht ter hand zal kunnen nemen. Voor de boerenwoning, eveneens in montage- bouw gedacht, is een praktische bun galow met uitbreidingsmogelijkheden ontworpen. De boerderijen wijken af van het in de N.O.-Folder gebouwde type. Zij hebben meer ruimte voor werktui genberging en aardappelbewaring. Als in 1969 het laatste kavel is uitge geven, zal de polder door pl.m. 50.000 personen bevolkt zijm. Bomen en bloemen rond de ge bouwen, de dorpen en Lelystad zul len dit nieuwe land sieren. Land uit zee, dat herhaald zal worden in de Markerwaard, die in 1969 droog moet vallen. Valsheid in geschrifte gepleegd Verdacht van valsheid in geschrif te heeft de officier van justitie bij de Haarlemse rechtbank gistermiddag tegen de 52-jarige kantoorbediende J. H. M. uit Den Haag een gevange nisstraf van een jaar en zes maanden geëist en tegen diens 34-jarige col lega H. W. J. G. eveneens uit Den Haag, wegens valsheid in geschrifte en heling een gevangenisstraf van tien maanden, waarvan vier voor waardelijk. Beiden waren tot omstreeks eind januari werkzaam bij een bureau voor marktonderzoek en reclame te Haarlem. Dit bureau zorgt voor de verspreiding van folders in ons land en heeft in vele steden agenten, die belast zijn met de verspreiding van het reclame-materiaal in hun om geving. Zij moesten formulieren in vullen over te verwachten inkom sten en te verrichten werkzaamhe- den. L De oudste verdachte was belast met de afwikkeling der zaken van de agenten en met uitbetaling. Blij kens de dagvaarding had hij op de formulieren hogere bedragen geno teerd dan waarop de agenten recht hadden. De rest stopte hij in eigen zak. De jongste verdachte zette on der de kwitanties een valse handte kening en ontving af en toe bedra gen van M. Tijdens het verhoor verklaarde M., dat hij ruim tienduizend gulden op onrechtmatige wijze had ontvangen. De accountant was tot een bedrag van 23.000 gulden gekomen, de di- .recteur van het bureau schatte het bedrag op 40.000 gulden. De verdedigers, mr. J. W. R. San ders en mr. J. Klazinga, pleitte cle mentie. Zij waren van mening, dat er nogv een derde in het spel moet zijn, als het juist is dat de schade zo hoog is. Uitspraak op 6 juni. De Haagse bakkersbedrijven zullen in de periode van 22 juli t.m. 17 augustus geen brood aan huis be zorgen. Dit is besloten om de werknemers in de bakkerijen twee weken aaneen gesloten vakantie te kunnen geven, zoals in de CAO voor het bakkersbe drijf is bepaald. De verkoop van brood zal dan geschieden door middel van vaste verkoopplaatsen (winkels) en door de verkoop op standplaat sen, waarvan er ongeveer 580 in Den Haag en omstreken zijn vastgesteld. De contouren van de toekomst tekenen zich af in de nieuwe polder Oost-Flevoland. Op tal van plaatsen, die reeds droog vielen, is een graan- mengsel gestrooid om verzanden en verstuiven tegen te gaan. Zo ver het oog reikt, is deze polder thans een grote platte pannekoek van 1400 hec tare zacht groen, en voorts grauw slijk en hier en daar een vlak zil veren plaat water onder de lente hemel. Vier en vijftig duizend hec taren rauw land liggen hier klaar voor de inventieve mens. Over twaalf jaar moeten hier 1900 boerderijen, 5000 woningen, 60 scholen, 40 kerken en 200 winkels en bedrijfsgebouwen ver rezen zijn. Dit wordt een werkje, dat bij de huidige waarde van het geld een 400 miljoen gulden zal kosten. MACHINES VERVANGEN DUIZENDEN HANDEN De gehele polder is thans nog grauw en ledig op de kleine hoek van 1400 hectare na, waar machinaal stuif- graan (gerst en haver) is gezaaid. Hier en daar ziet men enig beweeg op de vlakte. Naderbij gekomen blij ken er enorme machines te grommen en te graven. Een nieuwe, reusachtige greppel- ploeg met een gravende schoep voor op trekt twee meter greppel per mi nuut in de verse grond en spreidt het graafsel over het land. Graaf machines jagen hun stalen tanden diep in de bodem en graven ruste loos de bredere tochten; Daar tussen in legt een andere machine met ta melijk grote snelheid drainagébuizen. Door machines en enige tientallen mensen wordt hier dagelijks een werk verricht, waarvoor vroeger honder den, wellicht duizenden paren han den nodig waren om 'hetzelfde resul taat te behalen. RIET LEGT LAND VAST Waar de polder nog niet is inge zaaid met stuifgraan, scheert een kleine Piper-oub rakelings over het grauwe slib. Een klein bruinig wolk je glijdt doorlopend over de staart van dit vliegtuigje. De vliegende équipe, die zich aan de dijk tussen de Roggebotsluis en ElbUrg genes teld heeft, beschikt over een ruim vliegveld. Het vliegtuig zaait riet. De systematische ontginning van de pol der vereist een voorlopige beplan ting, die onkruid verre houdt en de bodem vastlegt. Riet kan meters hoog worden en heeft bovendien de eigen, schap veel water te verdampen; en water moet men kwijt om goed land onder de ploeg te kunnen krijgen. Ir. B. Prummel, die het ontgin ningswerk leidt, heeft zijn plan de campagne tot het eind toe gereed. Hij spreekt over oogsten van koolzaad, wintertarwe, zomergerst en vlas van duizenden hectaren, of ze er reeds zijn; en ook over de 120 grote maai dorsers, die deze oogsten bruikbaar voor transport moeten maken. Wie er een paar vuile en wellicht natte schoenen of laarzen voor over heeft, kan door de bril der deskundigen van de directie Wieringermeer (Noord- oostpolderwerken) het nieuwe land thans reeds in zijn toekomstige ge stalte zien. VRUCHTBAAR LAND Met hetzelfde enthousiasme van ir. Prummel spreekt dr. A. J. Wiggers over bodemkartering als basis van ontginning en verkaveling. Men heeft vastgesteld, dat Oost-Flevoland 27.250 hectare klei, 21.100 hectare zware zavel, 3900 lichte zavel en slechts 1950 hectare zand rijk is. Ir. F. L. van der Bom, hoofd ingenieur-directeur bij de Zuiderzee werken, kan met voldoening terug zien op de 190 miljoen bestede gul dens, waarvoor 90 kilometer dijk met rijweg en toegangswegen, twee grote sluizen bij Harderwijk en Kampen en de 3 gigantische gemalen „Wort- man", „Colijm" en „Lovink" werden gebouwd. Sedert de dijksl uiting in september 1956 werd ruim 1,5 miljard kubieke meter water uitgemalen. Twintigdui zend hectare tot op een diepte van 3 meter, staan thans droog. De laatste loodjes, een kwart miljard kubieke meter, moet nog uitgeslagen worden. Kalm aan, want er is grond genoeg om tp bewerken en te bezaaien. Intussen is ruim 100 km. vaart door Tde polder gebaggerd. Uit de kayelsloten komt nogmaals 8000 ku- bi^lke, .meter grond en aan slik, dat dO0r de waterafvoer in de gegraven glöfiven terecht kwam, zal nog 4,5 miljoen kubieke meter moeten wor den opgebaggerd. De ontginning zou door gebrek aan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1957 | | pagina 14