3)e£cicióc&onïcmt
Suez-kwestie a.s. maandag
voor de Veiligheidsraad
De eerste Britse waterstofbom
Bij' 't zilveren priesterfeest
van prof. dr. J. C. Groot
Israëlisch proefschip blijft
nog even thuis
Was dit ook een
Russische onderzeeër
Moh* Hatta achter de
opstandige beweging
VRIJDAG 17 MEI 1957
48ste JAARGANG
No. 14109
Directeur: C. M. v. HAMERSVELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN.
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Suez monument van
westelijke verdeeldheid
BUREAUX: PAPKNGRACH1 32
Telefoon: Directie. Abonnementen, Drukkerij 20935; Redactie 20015; Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs ƒ0.59 p.w„ ƒ2.55 pjnnd., ƒ7.50 p.kwart. Franco p.p. ƒ8.—. Advertenties: 17 ct. p. m.m. Telefoontjes 1.50.
Huurverhoging en
compensatie
L
LJET LIJKT ons niet ondienstig om,
voordat de huurwetten in de
Tweede Kamer in behandeling ko
men, de situatie dienaangaande eens
op de keper te beschouwen.
Over de huurwetten zelf hebben
wij, onmiddellijk nadat zij bij de
Tweede Kamer waren ingediend, op
deze plaats reeds een drietal artike
len gewijd. Daarop behoeven wij dus
niet terug te komen.
Maar wel is er intussen iets anders
gebeurd. Er is, voordat de behande
ling kon geschieden, natuurlijk ge
wacht op de Memorie van Antwoord
van de minister van Volkshuisvesting,
welke volgens de gebruikelijke pro
cedure op het Voorlopig Verslag van
de Tweede Kamei moest volgen.
Deze Memorie van Antwoord ver
scheen nu verleden week, maar daar
in werd met geen woord gerept over
de compensatie van de huurverho
ging, omdat dienaar gaande nog geen
accoord was bereikt. Er was nog over
leg gaande binnen de Stichting van
de Arbeid en minister Witte hoopte
alsnog, dat daar werkgevers en werk
nemers tot overeenstemming zouden
komen omtrent de compensatie wel
ke zou moeten worden gegeven.
Zoals men weet gingen de gedach
ten van de regering uit naar een com
pensatie van niet meer dan 2
Die overeenst» -nming is niet be
reikt in de Stichting van de Arbeid.
Hoe liggen de standpunten?
De drie vakcentrales van werkne
mers hebben hun standpunt aan de
regering bepaald op een loonsverho
ging van 2 aei een minimum van
3.25 en een maximum van 4.50
per week voor de eerste en tweede
gemeenteklasse en een grens van
2.50 en 3.75 voor de drie volgende
gemeenteklassen. Hiervan zouden dan
ongehuwde werknemers, beneden 21
jaar, die bovendien geen kostwinner
zijn, kunnen word er uitgesloten.
Het standpunt der werknemers
hiertegenover is, dat zij óók een com
pensatie accepteren van 9. maar
zonder maximum. Zij zijn voorstan
der van een minimum van 3.
2.60, 2.20, 1.75 en 1.55, gere
kend van de eerste naar de vijfde ge
meenteklasse.
En hierover nu is men het met eens
kunnen worden.
1EN DIENT goed te begrijpen, dat
het hele overleg een compromis
moest zijn, maar dat op dit punt geen
compromis werd bereikt. Er waren
nog andere verschillen, maar daar
heeft men in de Stichting van de Ar
beid de strijdbijl voorlopig dan maar
begraven om de moeilijkheden met
nog groter te maken.
Deze moeilijkheden waren o.a. dat
twee van de vakcentrales, namelijk
K A.B. en C.N.V., hun standpunt
handhaafden, dat een huurverhoging
van 25 hun in deze tijd van prijs-
stabilisatie niet aanbevelenswaardig
leek. Maar daarop komen wij nog wel
terug.
Moeilijker was nu de situatie voor
minister Witte, die eigenlijk op een
overeenstemming in de Stichting van
de Arbeid zat te wachten, om dan via
een aanvullende Memorie van Ant
woord én met een overeenstemming
tussen werkgevers en werknemers,
de zaak in de Kamer te kunnen bren-
gen.
Dat bleek dus niet het geval te zijn
en dus moest ie zaak maandag in de
Ministerraad komen om een beslis
sing te nemen, wilde men met de
schriftelijke voorbereiding van deze
wetsontwerpen zóver zijn, dat deze
de volgende week kunnen worden be
handeld.
Deze ontwerpen voor huurverho
ging moeten de volgende week wor
den behandeld, wil men de opzet
waar maken, dat de huurverhoging
op 1 juli zou moeten ingaan. Zoals de
zaken nu staan is het reeds zeer de
vraag of men die datum wel zal ha
len, want de Eerste Kamer zal zich
zeker niet laten dwingen om haast te
maken.
Dat neemt niet weg, dat nu de be
slissing lag bij de regering.
In de aanvulling op de Memorie
van Antwoord heeft de minister dat
van zich getracht af te schuiven met
de redenering, dat de loonpolitiek in
Nederland niet primair door de rege
ring wordt gevoerd. Hij staat op het
standpunt, dat primair steeds is ge
weest en ook dient te blijven: het
overleg in eigen kring van het be
drijfsleven. Daarom had de regering
zich tot de Stichting van de Arbeid
gewend met het verzoek haar te ad
viseren omtrent de in concreto te ne
men loonmaatregelen.
Eerst daarna zou de regering een
oordeel kunnen uitspreken.
Zij stelt zich op het standpunt, dat
zij de eigen verantwoordelijkheid van
de organisaties der werkgevers en
werknemers zou hebben miskend en
het bereiken van resultaten zou heb
ben bemoeilijkt, indien dc regering
van te voren reeds een mening zou
hebben kenbaar gemaakt omtrent al
le in het Voorlopig Verslag van de
Kamer aangesneden bijzonderheden.
Maar nu is het misgelopen. De re
gering kent nu alleen tweeërlei opvat
ting namelijk die van de werkgevers
en van de werknemer., en zal tóch
zelf moet kiezen. Minister Witte heeft
dat natuurlijk in overleg met het
kabinet gedaan en hij zal nu moe
ten afwachten hoe de Kamer hierop
de volgende week zal reageren.
Londen steunt 't Franse standpunt
De Veiligheidsraad komt op verzoek van Frankrijk maandagavond om
acht uur Nederlandse tijd bijeen. Engeland zal Frankrijk in de Veilig
heidsraad steunen. Dit heeft de Britse minister van Buitenlandse Zaken,
Selwyn Lloyd, gisteren in het Lagerhuis meegedeeld. Amerika doet daar
entegen zeer gereserveerd en geeft te kennen, dat hel standpunt van het
Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken wel eens kon verschil
len van dat van Londen en Parijs. Het is nog niet bekend, wat Engeland
en Frankrijk in de Veiligheidsraad willen bereiken. Het voornaamste,
hiermede verband louden vraagstuk is, hoe voorkomen kan worden dat
een resolutie, welke bedoeld is om verbetering van de Egyptische voor
waarden voor het gebruik van het Suezkanaal te bereiken, door een
Sowjet-Russisch veto wordt getroffen.
Selwyn Lloyd verklaade gisteren in
het Lagerhuis dat er tussen Enge
land en Frankrijk een nauw contact
over deze kwestie bestaat.
Het enige verschil van inzicht tus
sen Engeland en Frankrijk betreft het
gebruik van het Suezkanaal in af
wachting van een uiteindelijke rege
ling, zei de minister toen hij het de
bat over de regeringspolitiek ten aan
zien van de Suezkanaal heropende.
Naar vernomen wordt zou Frank
rijk niet voornemens zijn enige scha
devergoeding van Egypte te eisen,
omdat het zich niet houdt aan de be
ginselen voor de regeling van het
geschil om het Suezkanaal, die in ok
tober j.l. door de Veiligheidsraad
werden aanvaard, doch het wil de
raad verzoeken Egypte uit te nodi
gen met de landen, wier schepen van
het Suezkanaal gebruik maken, te
onderhandelen, om tot een bevredi
gende regeling op basis van deze
punten te komen.
PROEFSCHIP UITGESTELD.
Israël zal het zenden van een proef
schip door het Suezkanaal uitstellen
totdat de Veiligheidsraad het kanaal
probleem heeft behandeld. Dit heeft
een woordvoerder van het Israëlische
ministerie van Buitenlandse Zaken
meegedeeld.
Israël zou tot dit uitstel hebben be
sloten op verzoek van president
Eisenhower van de Ver. Staten.
Premier Sabri Assali van Syrië
heeft Israëli gisteren gewaarschuwd,
dat het een oorlog in het Midden-
Oosten zou doen ontbranden, indien
het zou trachten bij wijze van proef
een schip door het Suezkanaal te zen
den.
Dag Hammarskjoeld, de secretaris
generaal van de Ver. Naties, heeft
donderdag op een perconferentie in
New York te kennen gegeven, dat
het internationaal gerechtshof in Den
Haag het aangewezen international
orgaan is om uit te maken, of de con
ventie van Constantinopel Egypte
het recht geeft, de rechten van oor
logvoerende uit te oefenen ten aan
zien van Israëlische schepen in het
Suezkanaal.
Raadselachtige
aanvaring
De Franklin D. Roosevelt, een van
de grootste vliegdekschepen van de
Amerikaanse marine, is met een
zware klap opgevaren tegen een
voorwerp dat zich onder water be
vond.
Er kwam een olievlek op het water
drijven en de eerste conclusie was
dan ook dat het reuzenschip een on
derzeeboot had geramd.
Zelfbestuur voor
de provincies
De voormalige Indonesische vice-
president Mohammed Hatta heeft
zich donderdag volledig en openlijk
achter de opstanden in de buitenge
westen gesteld. Hatta legde zijn ver
klaringen af in een grote redevoering
op een massabijeenkomst in Boelrit-
tinggi, de hoofdplaats in Midden-Su-
matra, van waaruit overste Ahmad
Hoessein de opstandige beweging aan
het rollen bracht. „De geest, waaruit
deze beweging werd geboren, heb
ik van den beginne voorgestaan, om
dat de ontwikkeling van het land
niet uitsluitend kan afhangen van de
centrale regering", zo zei Hatta.
„De jongste ontwikkelingen in de
buitengewesten zijn geen afschei
dingsbewegingen, maar acties die
gericht zijn op de ontwikkeling van
de gehele Indonesische archipel",
verklaarde hij. Hatta wekte de be
volking op tot initiatief en hard wer
ken, wil het land tot bloei komen.
Hij eiste uitdrukkelijk, dat de pro
vincies zelfbestuur in de wijdste zin
moet krijgen, om hen in staat te stel
len hun eigen ontwikkeling en hun
eigen zaken te regelen. „Als alles aan
Djakarta zou worden overgelaten,
kunnen de doelstellingen van de In
donesische onafhankelijkheidsbewe
ging: de schepping van een recht
vaardige en welvarende staat, niet
bereikt worden". De vroegere vice-
president veroordeelde de politieke
strijd in het land: „Wanneer deze op
zijn beloop gelaten wordt, leidt hij
tot anarchie".
Indonesië zal ongetwijfeld het
kapitaal voor de noodzakelijke ont
wikkeling in het buitenland kunnen
vinden, maar op één voorwaarde:
„Het zal niet moeilijk zijn om kapi
taal te krijgen, maar wij moeten te-
veas garanderen, dat dit geleend ka
pitaal wordt terugbetaald"
Hatta stelde voor een „ontwik
kelingsfonds" in de provincie te stich.
ten, waaraan elk gezin per maand
één roepia (33 cent) zou moeten bij
dragen. Zulke fondsen zouden voor
het buitenland een vertrouwenwek
kende indruk maken.
Macmillan kreeg
vertrouwen
De Britse conservatieve regering
heeft gisteravond de socialistische
aanval op haar Suepoütiek overleefd
en in het Lagerhuis 't vertrouwen ge
kregen.
Een motie van de Labourpartij,
waarin de regering berispt werd „we
gens het toebrengen-van schade aan
het Britse prestige en de economische
belangen" werd met 308 tegen 259
stemmen /erworpen.
De meerderheid was dus 49 stem
men. Op papier heeft Macmillan een
meerderheid van 65 stemmen, maar
reeds acht conservatieven hadden
aangekondigd blanco te zullen stem
men.
Er zijn de laatste tyd vele „onbe
kende" onderzeeboten voor de Ame
rikaanse kust waargenomen, dus de
veronderstelling lag voor de hand.
Maar omdat er geen spoor van
wrakstukken boven kwam drijven,
heeft men deze theorie weer over
boord moeten zetten.
De Amerikaanse marine is nu meer
geneigd, te geloven aan een walvis,
die bij de aanvaring enige liters traan
is kwijtgeraakt.
Desnoods zou het ook een onder
water drijvend wrak geweest kun
nen zijn, waaruit door de schok olie
ontsnapte.
De Russische onderzeevloot.
Omtrent de omvang van de Rus
sische onderzeevloot kan gemeld
worden, dat elk jaar de Russische
marine wordt uitgebreid met 80 on
derzeeboten. De Sowjet-Unie heeft
op het ogenblik de beschikking over
400 onderzeeërs, dat is vier maal zo
veel als de Verenigde Staten. De
Amerikaanse admiraal Jerauld
Wright, een der marine-commandan
ten van de Navo, deelde dit in De
troit mee.
In bijna elk deel van de Atlantische
Oceaan zijn reeds duikboten waarge
nomen, welke niet van Navo-bases
afkomstig waren. „We hebben een
afdoend plan om deze schepen te be
strijden, eer plan dat bijna onmid
dellijk in werking kan treden", aldus
admiraal Wright.
Tegelijk met twee an
dere hoogleraren van
het Groot-Seminarie te
Warmond, prof. Van der
Gaag en prof. Ruhc,
viert prof. dr. J. C.
Groot op 21 mei a.s. zijn
zilveren priesterfeest.
De korte levensloop
van de drie jubilarissen
is elders in dit blad op
genomen. De reden, dat
prof. Groot „voorrang"
heeft op de beide ande
re jubilerende profes
soren is niet gelegen in
meer of minder waar
dering voor een van
drieën, maar in het feit,
dat prof. Groot aan „De
Leidse Courant" ver
bonden is in een zeer
gewichtige functie. Hij
is namelijk sinds enige
jaren censor van ons
blad, daartoe door de
Bisschop van Haarlem,
mgr. Huibers, aange
steld als opvolger van
pastoor C. C. Standen-
meyer, thans pastoor te
Noordwijkerhout; voor-*
dien was censor pas
toor S. Smitz o.f.m.,
emeritus pastoor van de
Hartebrug.
Bovendien is prof.
Groot moderator van de
Leidse afdeling van de
St. Adelbertvereniging.
In beide functies heb
ben wij hem mogen ontmoeten, en
iedereen die hem kent, zal ons
daarin bijvallen deze ontmoeting in
het leven met een persoonlijkheid als
prof. Groot is een voorrecht.
Het is een voorrecht, niet omdat
prof. Groot zich op een afstand houdt
en moeilijk te benaderen is. Het te
gendeel is het geval! Hij weet zich,
ondanks zijn overdrukke dagtaak,
altijd vrij te maken voor het geven
van adviezen en voor de „St. Adel-
bert"; hij treedt iedereen tegemoet
met een overrompelende eenvoud en
vriendelijkheid. Gewend als „ge
sprekspartner" in oecumenische krin
gen éérst te luisteren „velox ad
audiendum", zoals in het epistel van
a.s. zondag staat Is hij daarna, in
de goede zin des woords, niet „tardus
ad loquendum". Na geluisterd te heb
ben, geeft hij zijn advies, helder en
klaar als de „geboren" docent, maar
ook met veel hartelijkheid en men
selijk inzicht.
Daarom is het een voorrecht, prof.
Groot in het leven te ontmoeten en
van zijn wijze raad te mogen profi
teren.
Daarom is ook „De Leidse Courant"
bij dit jubileum bizonder dankbaar
gestemd.
Het feest wordt op het Philosophi-
cum zondag a.s. binnenshuis gevierd.
Op de eigenlijke dag van het ju
bileum, dinsdag 21 mei, is er op de
gebruikelijke uren in de loop van de
dag gelegenheid prof. Groot met zijn
zilveren priesterfeest geluk te wen
sen.
Voor de martelaren
der partij
In Boedapest zal een monument ter
nagedachtenis „van de communisten
die door contra-revolutionairen ver
moord zijn" worden opgericht, zo
heeft de Hongaarse radio-omroep
vandaag bekend gemaakt.
Het gemeentebestuur van Boeda
pest heeft een wedstrijd voor beeld
houwers georganiseerd, die ontwer
pen voor het monument „dat de nage
dachtenis van de martelaren der par
tij moet vereeuwigen", kunnen indie
nen.
De bisschop van Haarlem zal
dinsdag 21 en woensdag 22 mei geen
audiëntie verlenen.
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
Radio-actieve
neerslag gering
De eerste Britse waterstofbom, die
woensdag bij de Christmaseilanden
in de Stille Oceaan tot ontploffing is
gebracht, zal slechts een vrijwel te
verwaarlozen hoeveelheid radio
actieve neerslag teweegbrengen. Dit
heeft de Britse premier Macmillan
donderdag in het Lagerhuis ver
klaard.
"Macmillan betoogde, dat Engeland
na deze geslaagde proefneming in
een betere onderhandelingspositie
verkeert bij de besprekingen in de
sub-commissie van de Ver. Naties in
Met luaninypxa&Ceem in de nagjeliaeteid
Boven op de wasknijpers in een oude tas, opgehangen bij een buitendeur van een huis te Watford in het Engelse
graafschap Hertfordshire, heeft een roodborstjes-paartje een nest gebouwd, waarin op het ogenblik drie altijd-
hongerige jongen luid.-sjilpend de bekjes opensperren (I.) net zolang tot ma of pa roodborst met een hap
voedsel een eind maakt aan het lawaai. Hoewel het nest dicht bij de keuken van het huis „hangt" en er elke
dag vele mensen langs lopen, laten de vogeltjes zich absoluut niet storen.
Londen over de ontwapening en be
perking van de kernproeven.
De radio-actieve neerslag in het
proefgebied zal zo gering zijn, door
dat de ontploffing op grote hoogte
heeft plaatsgevonden. In een oorlog
zou de ontploffing dicht bij de grond
tot stand worden gebracht.
Macmillan maakte niet officieel
bekend, dat er een waterstofbom tot
ontploffing was gebracht. Hij sprak
slechts over een prototype kernbom.
De Britse premier zei, dat hij wel
licht meer bijzonderheden zou be
kendmaken, als voldoende weten
schappelijke gegevens zouden zijn
verzameld.
Op een vraag van een Labour-af-
gevaardigde verklaarde Macmillan,
dat de serie kernproeven niet zal
worden stopgezet na deze eerste goed
geslaagde ontploffing.
Het wordt waarschijnlijk geacht,
dat de' bom, die woensdag tot ont
ploffing werd gebracht nog niet het
eigenlijke wapen was, dat zal worden
vervaardigd als een militair afschrik
wekkend bezit.
Het eigenlijke wapen zal wellicht
pas in de komende weken worden
beproefd.
Wisselvallig weer
Een uitloper van een depressie, die
van Ierland naar de Noordzee trok,
heeft gistermiddag in het binnen
land flinke buien veroorzaakt, waar
bij hagel en onweer voorkwam. In
ons land kwamen gisteravond en
vannacht flinke opklaringen voor.
Over de oceaan koerste een volgen
de depressie naar de omgeving van
Schotland.
Voortgestuwd door een krachtige
westelijke luchtstroming op de At
lantische Oceaan, verplaatste het
frontsysteem van deze depressie-zich
snel naar de Britse eilanden Tegen
de avond zal het ons land berei
ken en plaatselijk enige regen bren
gen. Morgen zullen weer opklarin
gen voorkomen. In de temperaturen
is niet veel verandering te verwach
ten.
HOE
wordt
het
weer?
(Geldig van vrijdagavond tot
zaterdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
ZELFDE TEMPERATUUR.
Vanavond en vannacht veel
bewolking met plaatselijk wat
regen, morgen opklaringen maar
i in de middag ook hier en daar
5 een bui. Matige tot krachtige
zuidwestelijke wind. Weinig
verandering in temperatuur.
18 Mei zon op 4.44; onder 20.33;
maan op onder 8.46.
Hoogwaterstanden
18 Mei v.m. 6.10, n.m. 6.35.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
STOCKHOLM
onbew.
22 C-
OSLO
nevel
16
KOPENHAGEN
zwaar bew.
17
ABERDEEN
regen
14
LONDEN
zwaar bew.
17
AMSTERDAM
mist
16
LUXEMBURG
onbew.
13
PARIJS
licht bew.
17
BORDEAUX
onbew.
16
GRENOBLE
zwaar bew.
16
NICE
zwaar bew.
19
BERLIJN
regen
27
FRANKFORT
onbew.
18
MüNCHEN
regen
20
ZURICH
zwaar bew.
13
GENèVE
licht bew.
14
LOCARNO
geheel bew.
27
WENEN
zwaar bew.
26
INNSBRUCK
regen
26
ROME
nevel
23
AJACCIO
zwaar bew.
20
Korreltje
Een pessimist een man, die zich
alleen maar tevreden voelt wanneer
hij ongelukkig is en zelfs dan heeft
ihij nog een slechte bui.