Prof. Romme: Onbehaaglijke
situatie in nood-kabinet
PARTIJRAADSVERGADERING K.V.P. TE UTRECHT
Gouden huwelijksfeest van een
bekend Leids echtpaar
Uittreden van K.V.P. verdient
„ernstige overweging"
Prof. Romme over verhouding
van parlement en regering
0 557 beëindigt seizoen B.B.
ZATERDAG 11 MEI 1957
DF T.Fm^F fOTTOANT
PAGINA 16
„De Katholieke Volkspartij gaat haar eigen koers. Zij past er voor zonder
dringende redenen ons land in een crisis te storten, maar zij past er even
zeer voor zich om het moeilijke van een politiek alternatief voor het
zwakke kabinet, dat de regeringsteugels slapjes in de hand houdt te laten
dringen in politieke compromissen, die zo ver van een gezonde synthese af
liggen, dat zij als politiek gescharrel gekwalificeerd zouden kunnen wor
den". Aldus de voorzitter van de Katholieke Volkspartij, mr H. W. van
Doorn in de rede, waarmee hij vanochtend de vergadering van de partijraad
van de K.V.P. in Utrecht heeft geopend.
Prof. Romme zeide, dat het ernstige overweging verdient, beëindiging van
de medewerking der K.V.P. aan het huidige kabinet, wanneer dit „in zijn
intern beraad niet tijdig tot oplossingen zal weten te komen, zodat het bij
de normale duur van de lopende parlementaire periode toch niets wordt",
aanbeveling bóven een „ongewijzigd voortglijden naar 1960". De voorzitter
van de fractie in de Tweede Kamer merkte als een van de voornaamste
kwesties van intern beraad de kwestie van de bezitsvorming, die naar zijn
gevoel een onbehaaglijke situatie heeft geschapen, doordat het kabinet er nog
niet in is geslaagd een praktische oplossing hiervoor te vinden.
Het lid van de Tweede Kamer, de heer C. F. Kleisterlee, heeft vandaag
het rapport van de gezinsraad over de huisvesting van jonge gezinnen be
sproken. Hij ging daarbij nader in op een aantal conclusies uit dit rapport,
waaronder soepeler toepassing van de plaatselijke bouwvoorschriften bij
woningspliting en scherpere toepassing van de vorderingsbevoegdheid van
de gemeenten.
Mr Blaisse verklaarde in een rede over de Euromarkt dat het verdrag tot
oprichting van de Europese economische gemeenschap moet worden gezien
als een aanloop tot integratie en als zodanig onze steun verdient.
Suurhoff zou menen, dat hij ons
overtuigd heeft met zijn berekening
voor de grote gezinnen, een bereke
ning die zich baseert op een budget
onderzoek van 1951, dan hoop ik toch,
dat de katholieke Tweede-Kamerfrac
tie spoedig een gelegenheid zal weten
te vinden en, als het moet, zal we
ten te maken, om de minister van so
ciale zaken deze illusies te ontne
men", aldus de voorzitter van de
K.V.P.
Niet „tot elke prijs"
in kabinet
VAN DOORN:
Eigen weg K.V.P.
„Er is gezegd en geschreven", al
dus mr. Van Doorn, „dat het huidi
ge kabinet sterk staat vanwege het
ontbreken van een duidelijk alterna
tief. Wie zich nog iets herinnert van
het verloop van het debat over de be
stedingsbeperking en de maatrege
len voor de landbouw, zal moeilijk
kunnen volhouden, dat daar toen iets
van gebleken is. pe WD wil naar
een regering, die steunt op de KVP
en de AR, tenminste zolang dat mag
van de WD. De AR zou het zittende
kabinet liever gisteren hebben zien
heengaan dan het pas morgen naar
huis sturen en wil een kabinet forme
ren, dat zou moeten steunen op KVP,
AR en WD, waarbij zo wordt ge
redeneerd de OH's wel zo onder
ling verdeeld zullen zijn, dat een deel
de nieuwe regering niet in de steek
zou laten. De CiH deed de afgelopen
maanden vergeefse moeite haar ne
gatieve en onzekere houding binnen
en buiten het parlement te verkopen
als de houding van een politieke
groep die zou weten wat zij wil. De
P. v. d. A. is minder geïnteresseerd
in het verloop van zaken in het par
lement dan in het resultaat van de
schermutselingen binnen het kabinet.
Ze ziet met lede ogen, hoe binnen de
muren van het regeringskasteel de
rode ministers nog al eens het lood
je moeten leggen tegen wat oneerbie
dig mag heten: de rest van Neder
land".
Mr. Van Doorn vervolgde: „En de
KVP zij vaart zoals gezegd haar
eigen koers. Zij acht het verstandig
de voorstellen van de regering, te
genover welke zij zich vrij gevoelt en
vrij opstelt, te toetsen aan het pro
gram der Dartij en aan het belang van
ons volk zoals zij dat verstaat. Zij
voert een realistische politiek, zich
terdege ervan bewust, dat zij als gro
te party, wanneer zij zich verzet te
gen regeringsvoorstellen, ook eerder
en manifester komt te staan voor de
politieke consequenties van haar da
den. Intussen zijn er enkele politieke
ontwikkelingen, die de katholieke
partij met grote zorg en ook met eni
ge ergernis vervullen."
Als zodanig noemde de KVP-voor-
zitter in de eerste plaats de wijze
waarop de regering z.i. in gebreke is
gebleven in de kostbare sector van de
defensie ook maar een schijn van
rechtvaardiging te geven door haar
weigerachtigheid redelijke bezuini
gingen aan te brengen. Er wordt
niet begrepen, aldus mr Van Doorn,
dat het niet mogelijk zou zijn op een
begroting van meer dan 1550 miljoen
een cent te bezuinigen zonder de
weerkracht van het militaire apparaat
te verzwakken. Als tweede ernstige
grief noemde mr Van Doorn de wijze
waarop de regering verschillende van
de sociale verlangens van de KVP,
met name haar besliste verlangen
naar een snelle hulp voor de wedu
wen en wezen er. naar een verhoging
van de kinderbijslag voor de grotere
gezinnen, z.i. ontloopt of tenminste
naast zich neer legt.
„Als minister Suurhoff zou menen,
dat men zich in de KVP verzoend
heeft met het tempo, dat de heer
Suurhoff en zijn departement in feite
betrachten om de nood der weduwen
Kleisterlee over
woningnood
Een zeer belangrijke kwestie
noemde de heer Kleisterlee het
tijdig beschikbaar stellen van bouw
rijpe grond en sprak voorts als zijn
mening uit, dat de overheid zal moe
ten stimuleren, dat zowel in de per
soonlijke als gemeenschappelijke sfeer
offers gebracht worden en dat de
overheid het brengen van deze offers
zo veel mogelijk zal moeten verzach
ten.
Zo zouden de rijkspremies voor
woningspliting, verbetering en be-
woonbaarmaking voor twee of meer
gezinnen moeten worden aangepast
aan het gestegen kostenpeil. Door bij
het onderwijs en ziekehuiswezen
voorlopig meer te volstaan met nood
gebouwen deskundigen op deze
gebieden houden dit voor zeer wel
mogelijk, zo zeide heer Kleisterlee
zou meer bouwcapaciteit voor de wo
ningbouw beschikbaar komen.
In een poging door langere arbeids
tijden de woningnood sneller op te
lossen zag de heer Kleisterlee geen
heil. Hij vreesde, dat daardoor de
animo voor het bouwvak bij de jon
geren nog minder zou worden en
dat verlenging van de werktijd zelfs
repercussies zou heben onder de
oudere arbeiders.
De suggestie van het rapport om
50.000 extra woningen te bouwen
roemde spreker onder de gegeven
omstandigheden niet uitvoerbaar.
Hij meende, dat daarvoor zowel de
nodige arbeidskrachten als finan
ciën zouden ontbreken.
Blaisse over
Euro-markt
industrie en handel zeer zeker niet
slechter dan de kansen voor de ande
re partners.
Tot deze conclusie kwam de heer
Blaisse nadat hij de inhoud van het
verdrag uitvoerig had uiteengezet. Hij
schetste de samenstelling en de ta
ken van de gemeenschap en consta
teerde, dat er z.i. duidelijk een ont
wikkeling is van nationaal naar su
pranationaal, ook al blijft er een
sterk nationalistische inslag. Spr.
waarschuwde tegen het creëeren van
vrijhandelszones, zoals er o.a. een
met Engeland tot stand komt. Aan
de totstandkoming van een dergelijke
vrijhandelszone kleven z.i. ingevolge
het scheppen van discriminaties ern
stige bezwaren voor Nederland, veel
ernstiger dan aan de gemeenschappe
lijke markt, zoals die in het verdrag
is voorzien. De Nederlandse onder
handelaars zullen scherp op de Ne
derlandse industriële en agrarische
belangen moeten toezien. Mr Blaisse
stelde, dat alleen op een billijke
grondslag voor alle participanten een
dergelijke Vrijhandelszone kan wor
den verwezenlijkt. Deze behoeft op
zichzelf geen voorwaarde te zijn voor
de Europese economische gemeen
schap, aldus mr Blaisse.
Prof. Romme zeide in zijn rede, te geloven, dat de noodzaak voor de be
stedingsbeperking bij velen nu wel de ogen zal hebben doen opengaan voor
het grote actuele belang van duurzame bezitsvorming onder alle lagen van
de bevolking. Wanneer de kern van de moeilijkheden, van vandaag, zo ging
spreker voort, zit in een te veel aan consumptieve besteding, dan moet men
daaruit de les trekken, dat verschuiving van de inkomens-verhoudingen
ten gunste van de .kleine man" op den duur onhoudbaar is, als die niet ge
paard gaat met de omvorming van een deel van het inkomen tot kapitaal,
tot duurzaam in binnen- of buitenland aan te wenden bezit.
Eerder in zijn rede had prof. Romme stil gestaan bij de opmerkingen, die
de heren Oud, Tilanus en Berghuis over de mogelijkheden van vervanging
van het huidige kabinet hebben gemaakt. De belangrijkste opmerking achtte
prof. Romme die van de heer Tilanus, die op de algemene vergadering van
de Christelijk Histariscihe Unie te kennen had gegeven, zo meende spreker,
dat de tegenwoordige toestand maar móet voortduren tot de stembus op
nieuw heeft gesproken. Prof. Romme vervolgde, dat dr Berghuis op het
anti-revolutionaire partijconvent van eenzelfde mening blijk gaf. Spreker
geloofde, dat dit allemaal nogal realistisch, zij het mischien te donker be
keken is.
niet-socialisten van de mening, dat
alles wat de overheid tot stand brengt
naar de socialisten word toegerekend.
Spreker zeide, dat de socialisten on
getwijfeld invloed hebben, mogelijk
meer invloed dan hun toekomst we
gens het geheel der zetels, die zij be
zetten in het kabinet, maar hij meen
de, dat deze invloed niet overdreven
moet worden voorgesteld. Hij noemde
een aantal voorbeelden van kamer
debatten, waarbij de niet socialisti
sche groeperingen hun mening aan
vaard kregen.
Vrije staatkundige toestand.
Prof. Romme was zijn toespraak be
gonnen met vast te stellen, dat men
in ons land gelukkig kan spreken van
een vrije staatkundige toestand. Maar
om daarover te kunnen blijven spre
ken, zo zeide hij, moet worden ge
zorgd, dat deze toestand van vrijheid
blijft bestaan. In dit verband stipte
hij de militaire en de economische
zorg om de vrijheid aan. Bij de mili
taire zorg, waar het paradoxaal
tegelijkertijd gaat om afdoende bewa
pening en universele ontwapening,
bestaat reden tot ongerustheid. Hij
herinnerde aan de uitspraak van de
heer Fens in de Raad van Europa,
dat onze defensieve kracht is als een
„schild met gaten en een stomp
zwaard." Wat de ontwapening be
treft: daadwerkelijke universele ont
wapening is prin.air een taak van de
groten. Maar, zo vervolgde prof. Rom
me, op het gebied van een van de
noodzakelijkste voorwaarde voor uni
versele ontwapening, het dringen en
drijven erheen door de macht van de
publieke opinie, ligt er voor een land
als Nederland vel een eigen en groot
se taak, zowel nationaal als interna
tionaal. De vil der volkeren naar
universele ontwapening moet worden
gemobiliseerd niet in parate divisies,
maar in een ongedeelde parate een
heid, die haar macht doet gelden tot
het breken van wat in wezen een
mens-onwaardige toestand is.
Sprekend over de economische zorg
voor het vrije volksbestaan, noemde
prof. Romme een totstandkoming van
Euratom urgent. Het in het begin van
deze week verschenen rapport van de
drie „atoom-wijzen", waarin nog eens
duidelijk wordt aangetoond in welke
mate Europa voor zijn energievoor
ziening op het onstabiele midden
oosten is aangewezen wijst nog eens te
meer op de onontkoombaarheid van
gezamenlijk Europees handelen op
het gebied van de kernenergie-voor
ziening. Prof Romme hoopte, dat met
gezamenlijke krachten van het Ne
derlandse parlement en de regering
tot een snelle ratificatie van het Eu-
ratom-verdrag zal worden overge
gaan, zodat Nederland hier niet bij
andere landen zou achterblijven.
Mr Blaisse noemde de politieke
voordelen van het verdrag voor Ne
derland evident. - conomisch gezien
zijn er voordelen als gevolg van een
grotere specialisatie en een betere ar
beidsverdeling. Dit houdt een kost
prijsverlagende ontwikkeling in, die
op lange termijn van betekenis zal
zijn. Nederland is structureel gezien
gebaat bij een „grote-markt"-politiek
aldus de heer Blaisse en de kansen
wezen te lenigen en als minister van Nederland zijn voor landbouw,
Prof. Romme over
kabinet
Niet tot elke prijs.
Prof. Romme vermocht niet te over
zien of eventueel uittreden van de
KVP-ministers uit het huidige kabi
net zou uitlopen op vervroegde ver
kiezingen dan wel op een ander ka
binet met of zonder KVP. De in zo'n
geval aan te nemen houding van de
KVP leek hem op dit ogenblik vrij
irrelevant.
Als een tweede, maar zuiver theo
retische mogelijkheid om uit de on
behaaglijke situatie met dit „nood-
kabinet" te raken, zag spreker de vor
ming van een meerderheidskabinet;
als derde mogelijkheid zag prof. Rom
me de „kwaal van het nood-kabinet-
Drees te vervangen door een andere
kwaal: „een zaken-kabinet".
Al is er, zo vervolgde hij, vandaag
de dag geen alternatief van een meer
derheids-kabinet voorhanden, dit kan
niet leiden tot het laten voortbestaan
van het huidige kabinet tot elke prijs.
Alleen zal men zich bij elke beslissing
moeten afvragen wat in 's lands be
lang beter is: voortzetting van de hui
dige ongezonde en onbehaaglijke si
tuatie, of vervanging door een situa
tie, waarop in beginsel dezelfde toe
voegingen van toepassing kunnen
zijn. Prof. Romme meende, dat dit af
wegen, telkens wanneer een geval
zich voordoet, zo en niet anders zal
mogen geschieden men mag in wel
ke situatie dan ook de ogen niet slui
ten voor de gevolgen van zijn daden.
Spreker vond dit een zaak van poli
tieke zelfbeheersing, die door 's lands
belang te enenmale wordt gevorderd.
Vervolgens stond de fractieleider
van de KVP stil bij de vraag over de
huidige invloedsn.ogelijkheid van het
parlement op heJ. kabinet en omge
keerd. Hij meende, dat het met de in
vloed van het parlement op het ogen
blik zo is, dat de regering besluit het
parlement te trotseren, waar zij dat
in een gegeven geval noodzakelijk
acht in 's lands belang, maar dat trot
sering van de kamers wordt verme
den als het gaat om zaken, die de re
gering wel wenselijk maar niet nood
zakelijk voorkomen. Wel wordt, zo
meende prof. Romme, op het ogenblik
afbreuk gedaan aan het deel van de
parlementaire taak, dat bestaat in
het meetrekken van de algemene be
leidslijnen.
Prof Romme signaleerde voorts
een groeiende over-neming onder1
Mr Ph. van Campen
Mr. Ph. van Campen, directeur van
de Centrale Boerenleenbank te Eind
hoven, die mr. Teulings zal opvolgen
als lid van de Eerste Kamer der
Staten-GeneraaL
EEN BEKEND LEIDS echtpaar
gaat op 27 mei a.s. zijn 50-jarig
huwelijksfeest vieren.
Het zijn de heer en mevrouw D.
Haverkorn en C. A. R. Haverkorn
Blomjous, die béiden de leeftijd der
sterken 72 en 74 jaar met ere
bereikt hebben.
De heer Haverkorn heeft een be
langrijke rol gespeeld in het vereni
gingsleven. Zijn belangstelling is zo
uitgebreid, dat hij bestuursfuncties
heeft vervuld in vele organisaties,
die stuk voor stuk een facet van zijn
veelzijdige belangstelling vertegen
woordigen.
De verdienste van mevrouw Ha
verkorn, die in Breda is geboren,
was, dat zij rustig op Brabants ge
zellige wijze haar huishoudentje bleef
bestieren. Maar zij heeft toch een
stralend talent, dat zij nimmer
ook nu nog niet onder de koren
maat heeft gezet haar talent in het
zingen en toneelspelen. Ook nu nog
is zij het, die bij bruiloften en par
tijen steeds moedig het toneel be
klimt en steunend op haar nog
voortreffelijke geheugen lange ge
dichten en liéderen voordraagt.
Het echtpaar heeft met optreden
in „Nut en Vermaak" en „l'Union
fait la Force", zo vernamen wij, wel
tachtig bekroningen verdient.
DE HEER D. HAVERKORN werd
geboren in 1885 te Haarlem. Hij
is één van de oudste machinezetters
van Nederland.. Hij werkte bij het
„Haarlems Dagblad", bij „De Tele
graaf" (de bond van machinezetters
telde in die dagen 14 leden en „De
Telegraaf" had de beschikking over
twee zetmachines, de z.g. slappe
modderrivieren), het „Dagblad van
Noord-Brabant", thans „De Stem" bij
drukkerij Van Nifterik te Leiden,
(waar hij acht delen van de Winkler-
Prins-encyclopedie zette) en sinds
1919 op de machinezetterij van „De
Leidse Courant".
Velen kregen bij hem een oplei
ding tot machinezetter.
Uit de vele functies, in het vereni
gingsleven, die de heer Haverkorn
in de loop van de jaren heeft be
kleed, kunnen wij slechts een greep
doen. Hij was voorzitter van „Lau
rens Koster, de Leidse Typrografen-
bond", bestuurslid van Coöp. „Ons
Doel" tot 1921. 25 Jaar lang bestuurs
lid van de KAB: 12 jaar eerste secre
taris tot 1945, daarna tweede secre
taris en in 1953 werd hij tot voor
zitter benoemd, een functie, die hij
tot zijn afscheid van de KAB be
kleedde Hij was 21 jaar bestuurslid
van de avondtekenschool van de r.k.
Volksbond, 27 jaar bestuurslid van
„Herwonnen Levenskracht", voorzit
ter van Coöp „De Eendracht" en lid
van de adviescommissie van het Ge
westelijk Arbeidsbureau.
De heer Haverkorn, die in zijn jon
ge jaren ook een groot minnaar van
de sport was polstokhoog en
touwtrekken waren zijn sterkste zijde
heeft ook in de organisatie van
het sportleven veel werk verricht.
1I7IJ NOEMEN O.M.: mede-oprich-
ter Dioc. Haarl. voetbalbond afd.
Leiden, scheidsrechter in de D.H.V.B,
en I.V.C.B. en lid van de protest
commissie van de L.V.B.
Hij werd bij het 60-jarig bestaan
van de K.N.V.B. tot lid van verdien
ste benoemd.
Het is een lange opsomming ge
worden, die mevrouw Haverkorn wel
wat in de schaduw stelt. Maar zij
heeft daar vrede mee. Haar verdien
ste is, dat zij haar man steeds heeft
gesteund bij zijn werk. Vier kinderen
vroegen voorts haar aandacht op.
Drie van hen zijn nog in leven en
zij bezitten met elkaar veertien
kleinkinderen.
Op 27 mei zal op een nader aan te
geven tijdstip door het echtpaar aan
het huis Bloemistenlaan 45, een re
ceptie worden gehouden.
DATA RAADSZITTINGEN
TE LEIDEN.
Behoudens afwijking door onvoor
ziene omstandigheden, zullen gedu
rende het tweede halfjaar 1957 op de
volgende data raadsvergaderingen
worden gehouden: maandag 8 juli;
maandag 29 juli: maandag 26 augus
tus; maandag 23 september; maan
dag 14 oktober; 13 november en vol
gende dagen: behandeling begroting
1958; maandag 2 december; maandag
23 december.
Het cursusseizoen van de A-Kring
Leiden der Bescherming Burgerbe
volking loopt weer ten einde. De ge
houden blokwedstrijden in de ver
schillende wijken waren daarvan het
resultaat, maar het seizoen zal we
derom worden afgesloten met een
grote oefening, genaamd O 557, voor
afgegaan door een inspectie voor de
gehele plaatselijke organisatie, te
houden door het Kringbestuur. Dit
met het doel de noodwachters zelve
en ook de burgerij eens een beeld te
geven van de omvang van het B.B.-
geheel, hetgeen stellig zal bijdragen
tot het versterken van het vertrou
wen in de organisatie. Aan de inspec
tie wordt deelgenomen door de ge
organiseerde zelfbescherming, de
Overheidsdiensten en het Comman
do-apparaat. Sirenegeloei en over
vliegende straaljagers markeren dit
B.B.-evenement.
Aan de aansluitend te houden
oefening zal niet deelgenomen wor
den door de Zelfbescherming en wel
enerzijds orndat in dit seizoen op dit
deel van de organisatie, o a. bij de
gehouden blokploegwedstrijden, reeds
een zo groot beroep is gedaan en
voorts omdat het niet wel mogelijk
is een oefening als de O 557 zodanig
op te zetten, dat er een groot aantal
blokken bij betrokken wordt. Com
pensatie zal in deze gevonden wor
den door in het komende seizoen per
wijk een grote Z.B.-werkelijkheids-
oefening te houden.
O 557 biedt de Overheidsdiensten
de gelegenheid om bij het uitvoeren
van hun taak de puntjes nog eens
op de i te zetten, om die dingen goed
te doen, waarin bij een vorige oefe
ning gefaald is. Hiernaast draagt het
geheel het karakter van een mani
festatie.
De voor de oefening te houden in
spectie vindt plaats op het Schut
tersveld en er wordt aan deelgeno
men door de: Georganiseerde Zelf
bescherming (wijkstaven en blok
ken); Brandweer (versterkt met 2
pelotons uit de Kringen Z.H. 1 en
Z.H. 3); Politie; Opruim- en red
dingsdienst; .Geneeskundige Dienst
(M.G.G.); Dienst Sociale Verzorging
Cantinedienst)Verbindingsdienst
fMob. wagens); Staf.
Alle onderdelen dienen om 15.15
uur gereed te staan voor inspectie.
De inspectieplaats is getooid met de
B.B.-vlag en de vlaggen van Leiden
en Oegstgeest.
Na de inspectie ontvangen de Over
heidsdiensten ondracht tot inzet en
gaan deze op de voor hen aangege
ven plaats hun oefeningsopdracht
uitvoeren.
Bij eerder gehouden oefeningen,
waaraan dan ook door de Zelfbe
scherming deelgenomen werd, be
stond voor de Z.B -noodwachters niet
of slechts gedeeltelijk de mogelijk
heid de verrichtingen van de Over
heidsdiensten gade te slaan. Nu de
Z.B. niet bij de oefening betrokken
is, bestaat hiertoe de volle gelegen
heid en het is de bedoeling, dat de
wijkstaven en de blokploegen een
rondgang maken langs de verschil
lende punten, waar de Overheids
diensten in actie ziin. Zij worden
vergezeld van de B.D.A. van de be
trokken wijk, die. zo nodig, de werk
zaamheden van de Overheidsdien
sten toelicht. De oefenplaatsen ziin
zo gekozen dat een en ander moge
lijk is.
De oefening wordt op een zodanig
tijdstip beëindigd dat alle deelne
mers aan inspectie en oefening om
17.45 uur in de Stadsgehoorzaal aan
wezig kunnen zijn, waar de uitrei
king zal plaats vinden van de priizen,
die bii de wiik- en Krinawedstrijden
door de winnende blokploegen zijn
behaald.
