SCHIPBREUKELINGEN OP DE WERELDZEE
VONDEN IN NEDERLAND EEN VEILIGE HAVEN
ik
Helpt de
de zieken genezen!
BLOEMETJES
ZATERDAG 19 JANUARI 1957
DE LEIDSE COURANT
PAGINA
fZ)e kindeieti zyti ai itadedige ACedeviandettjeó
Nu de eerste spontane reactie in Nederland, die een gevolg was van
het onmenselijke Russische optreden in Hongarije, weggeëbt is en de
nuchtere Nederlander de gevolgen overziet, kan men hier en daar be
zorgde geluiden bespeuren. Men herinnert zich de moeilijkheden met
de Ambonnezen, men praat over de rechtzaken, die in de na-oorlogse
jaren door buitenlanders in ons land veroorzaakt zijn, en als klap op
de vuurpijl komen enkele berichten over moeilijkheden in de opvang
centra, waar de 3.000 vluchtelingen een tijdelijk onderdak gevonden
hebben.
Deze week hebben wij een bezoek gebracht aan drie Hongaarse ge-
zinnen, die reeds een jaar in Nederland vertoeven, die hier aan het
werk zijn gegaan en zich een eigen leven geschapen hebben. Na af
loop hadden wij de zekerheid, dat voor overdreven bezorgdheid in
Nederland absoluut geen plaats is. Natuurlijk kost iedere emigratie
een zekere aanpassing, vooral de emigratie van mensen, die totaal
verpauperd over de grens van nun vaderland gevlucht zijn en zich
geheel met behulp van anderen een nieuw bestaan moeten scheppen.
Dit vinden de Hongaren, die wij spraken, nog het meest onplezierige;
ze moesten doorlopend geholpen worden; ze voelden zich zo echt de
ontvangers van goede gaven, al deed iedereen nog zo zijn best dit
gevoel bij hen weg te nemen. Nu, na een jaar beginnen zij zich op
hun gemak te gevoelen, omdat zij geleidelijk aan in staat zijn om het
roer van hun levensbootje zelf in handen te houden.
De eerste moeilijkheden werden door de
burgerzin van buurtbewoners bestreden
Een bezwaar heeft mevr. Ilajas en
dat is de Hollandse keuken. De Hon
gaarse gerechten hebben haar hart
gestolen, maar in Nederland zijn die
veel te duur. Daarom studeert zij ijve
rig in een Nederlands kookboek en
zegt 's middags aan tafel, dat deze ge
rechten ook heel lekker zijn. Maar
's zondags eten ze nog onvervalst
Hongaars en liefst zou ze dit iedere
dag willen klaarmaken.
Het eerste Hongaarse echtpaar, dat we
spraken en waarvan we de naam niet
kunnen noemen, omdat dit gevolgen
zou kunnen hebben voor achterge
bleven familieleden, had een zeer
moeilijke start gehad.
In Hongarije was de man jurist
geweest en dit beroep kan hij na
tuurlijk moeilijk ergens anders dan
in Hongarije zelf uitoefenen. Maar
zeven jaar in een vluchtelingen
kamp, waar de toestanden naar Hol
landse maatstaf gemeten zeer depri
merend zijn, hadden hem koortsach
tig naar een beroep doen uitzien,
dat meer „internationaal" is en een
kans om opgeleid te worden tot
schilder greep hij enkele jaren ge
leden met beide handen aan.
Twee jaren bleef hij nog in Oos
tenrijk; zijn toestand werd iets beter,
omdat hij nu een inkomen had, maar
het „Lager" met zijn een-kamer-wo-
ning bleef voor hem, zijn vrouw en
zjjn twee kinderen de plaats, waar zij
hun leven moesten leiden. Toen dan
ook twee jaren geleden de Neder
landse commissie in de Oostenrijkse
kampen naar bouwvakarbeiders uit
zag, was hij de eerste, die zich meld
de en 14 maanden geleden kwam hij
in Nederland. In Utrecht volgde hij
een cursus aan de Rijks werkplaats en
een klein jaartje geleden vestigde het
gezin zich te Leiden.
MOEILIJK BEGIN.
De eerste maanden waren erg moei
lijk, want de buurt, waar dit gezin
kwam te wonen, was praktisch nog in
de steigers. De verdiensten waren, in
verhouding tot de grote uitgaven,
waarvoor men kwam te staan, ge
ring, en de ambtelijke wereld, die
ondersteuning had kunnen bieden,
werkte nogal traag. Toen de buurt
echter meer bewoond werd, kwam
het Nederlandse burger-initiatief in
actie en zowel de man als de vrouw
hebben daar slechts woorden van
grote dankbaarheid voor. Van alle
zijden werden zij geholpen en spoe
dig was de ergste nood gelenigd.
Toen ging de man naar mogelijkheden
uitzien en momenteel heeft hij bijna
een schriftelijke cursus „bouwkundig
tekenaar" beëindigd. Deze vrij dure
cursus is door een Hongaar, die hier
al langer in Nederland woont, be
taald en hierdoor ziet de toekomst
De twee zoontjes van de heer Hajas in I
't Oostenrijkse vluchtelingenkamp
er zonniger uit, dan het verleden is
geweest.
„Als u naar Amerika zou kunnen
emigreren, zoudt u dit dan doen?",
vroegen we.
„Geen sprake van!", antwoordde
de man; „wij raken hier nu aardig in
geburgerd; we krijgen een leuke ken
nissenkring; onze kinderen gaan hier
naar school en spreiken naast Hon
gaars en Duits nu ook al perfekt Ne
derlands. Als we nog eens gaan ver
huizen, dan gaat dat maar een rich
ting uit: Naar Hongarije, wanneer dit
bevrijd zal zijn.
TAAL-PROBLEMEN?
De heer Lajos Ilajas, Dr. Lelylaan
25, had in Hongarije een timmerv/in-
kel, waar hij ook meubels vervaar
digde. De communisten hebben zijn
zaak vernield en ook hij is veertien
maanden geleden uit Oostenrijk in
Nederland aangekomen. Om de Hol
landse bouwmethoden te leren, heeft
hij drie maanden een cursus gevolgd
te Eindhoven en thans staat hij op de
steigers van Leidse bouwprojekten.
De heer Hajas is vo-1 lof over Neder
land en de mensen, die hij heeft le
ren kennen.
Op het werk is iedereen hem zo
veel mogelijk ter wille en alleen zijn
er taai-moeilijkheden. De heer Hajas
spreekt vrij goed Duits, maar onder
de bouwers, waarmede hij op de
steigers staat, zijn er maar weinigen,
die zich in deze taal verstaanbaar
kunnen maken: „Nog een jaartje", zo
zegt hij, „dan ken iik voldoende Ne
derlands, en tot zover maak iik me
wel verstaanbaar met armen en be
nen".
Het is de familie Hajas aan te zien,
dat zij zich in Leiden thuis voelt.
Hoewel zowel de man als de vrouw
veel familie in Amerika heeft wo
nen vluchtelingen kunnen niet
altijd zo manoeuvreren, dat zij in fa
milieverband blijven denkt voor
al de man er niet over naar Amerika
te gaan. Zelfs aarzelt hij of hij te
rug zou gaan naar Hongarije, wan
neer dit bevrijd zou worden: „Ik ben
geen jonge kerel meer", zo zegt de
heer Hajas, „en dank zjj de hulp van
vele goede Hollanders heb ik hier
weer een eigen leven; i'k geloof niet^
dat ik de moed zou hebben om al dit
goede achter te laten en nog eens
helemaal opnieuw te beginnen."
B UREN - HULP.
Als wij vragen over de verschil
lende geaardheid van Hongaren en
Nederlanders, glimlacht hij: „V/ij
Hongaren werken druk, koortsachtig
bijna, maar de Nederlanders werken
meer bedachtzaam en hun tempo
geeft op den duur grotere en betere
resultaten".
Mevrouw Hajas vertelt geestdriftig
over de hulp en hartelijkheid, die .tij
van de buren ondervinden: „Als er
een familiefeestje is, halen ze ons
er bij en als i'k de stad in wil, gaat er
onmiddellijk een buurvrouw mee
Van de week wilde ik schoenen gaan
kopen voor mijn zuster in Hongarije,
die bij de laatste gevechten alles ver
loren is en een van de dames, die dit
hoorde, trok direct haar mantel aan
en heeft een hele middag met mij ge
zocht, tot we de juist schoenen ge
vonden hadden."
Ook in dit gezin leveren de twee
kleine kinderen geen problemen op.
Als ze thuis samen spelen, spreken
ze al Nederlands en hun moeder
moet dan maar raden, wat ze zeg
gen; het kinderuurtje voor de radio,
dat voor mevr. Hajas even duidelijk
is al voor de gemiddelde Neder
lander een Koranlezing, wordt
door hen met spanning gevolgd en
zij voelen zich al volkomen Neder-
landertjes met de Nederlanders.
L
ff t
Lm
i-*
en als „kleine Nederlandertjes"
in de miniatuurstad Madurodam.
VIJFMAAL BETER.
De heer Halman, Dr. Lelylaan 39,
had in Hongarije een textielzaak en
een wijngaard. In 1951 vluchtte hjj
naar Oostenrijk en na vier eindeloze
jaren in een kamp, kwam ook hij
veertien maanden geleden n^et het
transport Hongaarse bouwers in Ne
derland aan. Want de jaren in het
kamp had de heer Halman besteed
om timmeren te leren en een korte
omscholing in Nederland bracht hem
op de Leidse bouwwerken. Over het
loon is de heer Halman erg enthou
siast! „In Oostenrijk konden we met
een volledig weekloon amper een
paar schoenen kopen en hier kunnen
we daarmee wel vijf paar kopen, als
we willen."
Ook hier klinkt niets dan lof over
de wijze, waarop de Nederlanders
hen ontvangen en opgenomen hebben;
de taal vormt nog wel een probleem,
maar, zo zegt de heer Halman opti
mistisch, iedere dag leer ik er een
paar woorden Nederlands bij en over
een jaartje moet u nog maar eens te
rugkomen, dan behoeven we geen
Duits meer te spreken. De 18-jarige
zoon van het echtpaar heeft ook een
cursus aan de rij ksftverkplaats ge
volgd en weikt momenteel in Am
sterdam. Hij heeft al een flinke ver
zameling vrienden gevonden en
voelt zich volkomen thuis in Neder
land. Als we dit echter aan de heer
Halman zelf vragen, aarzelt hij even:
„Ziet u, we missen hier een ding en
dat is voor ons erg belangrijk. Prak
tisch nooit schijnt de zon hier in Ne
derland en zon heeft altijd een groot
deel van ons leven gevuld." We ma
ken een machteloos gebaar en ver
tellen hem, hoe graag ook de Neder
landers de zon zouden zien. De ge
moedelijk heer Halman lacht alweer
en het gemis ligt hem niet zeer
zwaar.
GEEN GROTE MOEILIJKHEDEN.
Zo hebben we deze drie gezinnen
gevonden: Vervuld van dankbaar
heid om de nieuwe levenskans, die
zij hier in Nederland gekregen heb
ben. Natuurlijk hebben zij allen hun
kleine problemen, zoals ook iedere
Nederlander die heeft, maar geen van
hen voelde zich in Nederland niet op
zijn gemak.
We hebben aan hen allen gevraagd,
of zij ernstige moeilijkheden voorza
gen voor de '3.000 vluchtelingen, die
I de laatste maanden hier aangekomen
zijn, maar zij waren allen vrij opti
mistisch.
„Och ziet u", zo drukte een hun
ner zich voorzichtig uit, „overal waar
mensen bij elkaar zijn, ontmoet je
een klein percentage, dat niet goed
wil. Het vervelende is, dat juist dit
kleine percentage in de publiciteit
komt en over de honderden anderen,
die geen moeilijkheden hebben, hoort
men nooit iets."
Vooral de jongeren zullen zich moe
ten aanpassen, sprak een ander. „In
Hongarije heersen nu eenmaal andere
gewoonten dan in Nederland. De in
vloed van het communisme, waaron
der zij in hun vormingsjaren geleefd
hebben, heeft hen natuurlijk geen
goed gedaan, maar als zij dezelfde
Nederlanders ontmoeten, die mij ont
vangen hebben, dan zal dat allemaal
erg pijnloos gaan".
Drie gezinnen, die harder door het
leven geslagen zijn, dan de gemid
delde Nederlander, hebben we ge
sproken. Drie gezinnen, die willekeu
rig gekozen waren en dus als een pa
troon kunnen worden beschouwd
van de vele duizenden gezinnen, die
de na-oorlogse jaren naar Nederland
heeft gebracht. Vol bereidwilligheid
zijn deze gezinnen gaan bouwen aan
een nieuwe toekomst en na een jaar
zy'n ze daar al wonderlijk goed in ge
slaagd.
Geen bezorgde bedenkingen past
Nederland, maar diepe dankbaarheid,
dat het in staat is aan deze mensen,
die zo tragisch schipbreuk leden in
de woelingen van de wereldzee, een
veilige haven te geven.
VOOR ONS, DIE IN HET MODER
NE Westen wonen, is het altijd
even vreemd, om je in primitieve toe
standen in te leven, terwijl je van
jongs af aan met moderne begrippen
bent opgegroeid. Het doet tenminste
wel onwenning aan te horen, dat in
tropische gebieden jaarlijks honderd
duizenden sterven, die, als zij in deze
streken geleefd hadden, zonder meer
gered hadden kunnen worden. Behal
ve de z.g. infectieziekten zijn er maar
weinig andere te vinden, waarmee de
medische wetenschap geen raad
weet.
In de tropen vallen er jaarlijks onno
dig zeer velen ten offer aan allerlei
vreselijke soorten ziekten, die hier
door een gunstiger klimaat en goede
hygiënische voorzorgsmaatregelen al
lang niet meer voorkomen. Maar de
talloze noodkreten, die telkenjare het
bureau van de MEMISA in Rotter
dam bereiken, bewijzen, dat zelfs de
somberste fantasieën uit missie-alma
nakken, missieblaadjes en andere pu-
blikaties geen fantasieën zijn, maar
berusten op louter waarhèid.
Ze zijn echter onnodig waar, omdat
de hulp die de „zonen en dochters
van Nederland" kunnen verstrekken
alleen maar niet te geven is omdat
j er geen geld is. „Als U eens wist wat
een dikke zorgen het kan meebren
gen voor dokter te moeten spelen, het
niet te zijn en niets te hebben...."
„Onze beste catechist zag ik bin
nen enkele dagen sterven; ik had wel
de juiste diagnose gesteld, maar had
geen medicijnen meer. Anders had ik
hem misschien kunnen redden. Het
is een slag voor onze missie". Dat zijn
enkele willekeurig uitgekozen ver
woordingen van een machteloosheid,
uitingen, die evenzovele beschrijvin
gen zijn van primitieve toestanden,
die haast ongelooflijk schijnen voor
ons, bewoners van het moderne wes
telijke werelddeel met al zijn medi
sche en hygiënische voorzieningen.
Hollandse melkpoeder doodt de tijd
in de Belgische Congo.
VERTROUWEN OPENT
PERSPECTIEVEN.
WERKEN IN DE MISSIE is niet al
leen zieken genezen. Natuur
lijk, het is de naastenliefde beoefe
nen, maar voor de missionaris op.nt
het de mogelijkheid om zijn moeilijke
bekeringsarbeid te beginnen, of op
een succesvolle manier te ondersteu
nen.
Ja, alleen al door het feit, dat hij
dokter is verkondigt hij het Evangelie.
Verjaagt de
missiezorgen
Met uw gift
van morgen
Een geval van huidpest op de vijfde
dag van deze vreselijke ziekte.
De eerste voorwaarde om zijn toe
komstige geloofsgenoten voor Chris
tus te winnen is de schrijnende le
vensomstandigheden draaglijker te
maken. Hij zal dan waardering en
vertrouwen, „goodwill" gewonnen
hebben, die hij, als blanke vreemde
ling, zo hard nodig heeft. En als de
„medicijn-man" of de tovenaar al een
welhaast onbeperkt vertrouwen heeft,
maar desondanks toch geen raad weet
met huidpest, framboesia, lepra,
slaapziekte, malaria, dan laat zich al
licht raden wat voor een ontzaglijke
invloed de missionaris krijgt, als hij
die ziekten of kwalen wèl weet te
verhelpen.
WERK VAN MEMISA.
I"\E MEMISA WEL DE ELLENDE,
U die het leven in het lan van de
zon al zolang met zich meebrengt,
verzachten. Zij geeft aan missionaris
sen medische voorlichting; zij keurt
hen op tropengeschiktheid; zij stuurt
hen instrumenten, geneesmiddelen en
verband; zij verstrekt aan gerepatri
eerde missionarissen medische behan
deling en geeft hun medische litera
tuur; zij bemiddelt bij uitzending van
artsen. En meer.
Maar de MEMISA staat machteloos
als wij hen niet helpen met geld. Wij,
die thuis blijven, moeten de vertrek
kende missionaris iets meegeven,
waar ze gindjs dringend om verlegen
zitten. Vaak doet het lachwekkend
aan, dat zelfs de meest elementaire
dingen al niet aanwezig zijn:
„We hebben totaal geen verband
meer. We verbinden vaak met zilver
papier uit de lege sigarettendoosjes
van de Paters, maar dat is niet ideaal".
„Bij gebrek aan verband heb ik de
wondbehandeling stopgezet".
„Ik heb juist een kies getrokken.
Bij gebrek aan verband deed ik er 'n
propje watten en een stuk krant op".
„Op mijn .laatste tournee had ik al
leen nog wat jodium en om te kun
nen verbinden moest ik een stuk uit
mijn hemd scheuren".
Het medische missiewerk is de ba
sis voor alle missiewerk. Doeltreffen
de medische verzorging is een voor
waarde voor alle missiewerk.
De grote nood van dit ogenblik
dient te verdwijnen. Wat kan de ME
MISA dit jaar doen voor hen, die 't
zoveel minder dan wij hebben ge-
troffen? Het antwoord is aan U!
Het flatgebouw aan de Dr. Lelylaan
werd voor de familie Hajas een vei
lige haven. Na de vlucht uit het va
derland en het kampleven in Oosten
rijk werd Nederland in 1955 hun
tweede en definitieve?
vaderland.
uit onze
taaltuin
'n rattenval
C3
spaa
F?
w~
5®
