Jonge kunstenaars exposeren in de Lakenhal
Aan de zijde van de burgemeester
Na officiële plichten treft men mevr.
Van Wijnbergen aan de schildersezel
Strijd-tegen de prijstijgingen en de
winst margevergroting voortgezet
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1056
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 4
Sloniificate haagtnib aaa% Matigaatöc atucMetitigen
GENERAAL GRUENTHER
GROOTKRUIS ORANJE NASSAU.
H. M. de Koningin heeft gistermid
dag tijdens een ontvangst in het pa
leis Soestdijk de versierselen van
het Grootkruis in de Orde van Oranje
Nassau aan generaal A. M. Gruenther
overhandigd.
Na-uitkering
Rijksambtenaren
Tegen het advies van de centrales
van overheidspersoneel heeft de re
gering enkele maanden geleden be
sloten de 6 loonsverhoging voor
rijkspersoneel te doen ingaan op 1
september l.p.v. 1 juli*
Mede omdat de meeste gemeente-
besturen de verhoging wel per 1 juli
i hebben doen ingaan, dringt de Twee
de Kamer er bij de regering op aan
het rijkspersoneel een na-uitkering te
verstrekken van 2 maanden.
Gladiolenprijzen
gingen omhoog
j De internationale toestand is een
klein beetje ontspannen en daarmede
I is ook de gladiolenhandel weer opge-
1 leeft. Deden de exporteurs vorige
Generaal Gruenther op Soestdijk ontvangen
Een groep Hongaarse vluchtelingen ontvangt de communie tijdens de pontificale Hoogmis, die vrijdagmorgen
n de tot kapel
werd gelezen.
door de aartsbisschop van Utrecht, mgr. Alfrink, in de tot kapel ingerichte congreszaal van de Jaarbeurshallen Lissese veilingen weer belangstelling
en kooplust en zo veel te meer de
toestand zich ontspande, zo veel te
Generaal Alfred M. Gruenther, opperbevelhebber van de NAVO-strijdkrach-
ten in Europa, die binnenkort zijn hoge post zal verlaten, heeft vrijdag
een afscheidsbezoek gebracht aan H.M. Koningin Juliana en Z.K.H. Prins
Bernhard, die hun gast in het paleis Soestdijk ontvingen. Bij deze gelegen-
heid heeft H.M. de Koningin aan de generaal de versierselen uitgereikt,
week net alsof ze het woord gla- behorende bij zijn onderscheiding tot Grootkruis in de Orde van Oranje
diool van het horen-zeggen kenden, Nassau. Op de foto tijdens het bezoekvan links naar rechts: generaal Groen
en kocht men vrywel niets, dat niet ther, die zijn onderscheiding hier reeds draagt, Koningin Juliana en Prins
onmiddellijk nodig was, de afgelo- Bernhard, in levendig gesprek.
pen week bezag men de zaken weer I
wat optimistischer. Er was op de
Ged. Staten Z.-Holland
gaan beter voorlichten
Krediet van f 10.000 gevraagd
De Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland stellen de Provinciale Staten
voor een krediet van 10.000 voor
1957 te verlenen om de voorlichting
over het werk van het provinciaal
bestuur te verbeteren.
In hun voorstel aan Provinciale
Staten delen Gedeputeerde Staten
o.a. mede, dat de bevolking niet meer
voldoende heeft aan de openbaarheid
woordigende lichamen en hetgeen
daarover in de pers wordt gepubli
ceerd. Herhaaldelijk moet worden
vastgesteld, aldus Gedeputeerde Sta
ten, dat velen geen of een onjuist be
grip hebben van de plaats en de taak
van de provincie in ons staatsbestel.
De afstand tussen het provinciaal
bestuur en de bevolking van het ge
west dreigt inplaats van kleiner
waarop het streven dient te worden
gericht steeds groter te worden.
Voor de ontwikkeling van de pu-
bliciteits-activiteit willen Gedepu
teerde Staten zich de bijstand verze
keren van een geschoolde kracht of,
van de vergaderingen der vertegen- een ter zake kundig bureau.
ARRESTANT ONTVLUCHT EN
GEGREPEN.
De Amsterdammer S., die een hem
voorwaardelijk opgelegde gevangenis
straf moet uitzitten, werd gisteren
door een opperwachtmeester van de
rijkspolitie begeleid naar het paleis
van justitie te Leeuwarden. Toen hij
sneller liepen de prijzen op. De kwe
kers die aan het eind van deze week
htm gladiolen hebben laten veilen,
maakten voor de dikke knollen heel
wat meer dan zij die eind vorige
week veilden. De aanvoer was over
het algemeen kleiner dan verleden
week en dat was ook op de veiling
merkte dat het uniform van de in .J>e Noord" te Bovenkarspel het
opperwachtmeester achter een deur geval.
bleef haken, wist hij zich los te ruk- Veertienen van soorten als Acca
ken en rende de straat op. Twee le- Laurentia, Paul Rubens, Mrs. Mark's
den van de parketwacht konden nog I Memory, Jo Wagenaar, Java, Spot-
in de onmiddellijke omgeving van het^ght, Lustige Witwe, Holland's Glo-
gerechtgebouw de ontvluchtte grij-1 rie, Firmament, Ankara, Marshall
pen. De achtervolging trok uiteraard
veel bekijks.
„Oorlo -sverklaring"
van minister Zijlstra
Clp, &ezae& in Wa\&znaa%
In Wassenaar staat een huiseen weten de weg niet om aan een wan-
witte villa, waarlangs in eind ok- i delkaart te komen, die de toegang
tober nog de laatste rozen bloeien,
terwijl de eerste bladeren in de Ko-
njjnenlaan goudgeel van de hoge bo
men afdwarrelen. En in dit 'huis
woont een schilderes, die haar wer
ken signeert met Kessenich, en die
de echtgenote is van dr. S. baron
Van Wijnbergen, de burgemeester
van Wassenaar.
„In de gedachte van veel mensen
Is Wassenaar een echte luxe plaats",
zegt mevrouw Van Wijnbergen, die
ons ontvangt in haar lidhte salon;
„maar behalve de villa's bezit Was
senaar heel wat boerderijen en zijn
middenstand en arbeidersstand is
flink vertegenwoordigd".
De omgeving?? „Ja, die is prach
tig. Eigenlijk moesten veel meer
mensen in de gelegenheid zijn hier
te komen wandelen. Dat gebeurt
wel; er zijn landgoederen openge
steld voor het publiek. Maar velen.
tot deze terreinen verschaft. Jam-
Als burgemeestersvrouw heeft me
vrouw Van Wijnbergen haar of
ficiële plichten, die haar volle be
langstelling hebben. Een kunstenares
daarentegen prefereert juist een on
gebonden leven om zich op de mo
menten waarop zij zich wenst terug
te kunnen tTekken in de stilte die
voor het tot stand komen van haar
werk onontbeerlijk is. Levert dat
geen moeilijkheden op?
„Mijn man beschermt mij gelukkig
als hij ziet dat ik in een periode ben,
waarin ik schilderen moet", vertelt
de burgemeestersvrouw. Zij kan zich
dan wat vaker „opsluiten" om zich
„theoretisch" ongestoord aan de kunst
over te geven.
Montgomery, e.d. ontliepen elkaar
heel weinig in prijs. Deze variëteiten
lagen vrijwel allemaal tussen ƒ6.
en 6.50 per 100. Abu Hassan, de
fraaie blauwe soort, die echter niet
zo bijster gemakkelijk te kweken is
en zeker niet in een zomer als we
nu achter de rug hebben, ging van
de hand voor 13.50 of daaromtrent
per 1O0 stuks, terwijl de twaalven
j van deze soort ook grof boven ƒ0.10
per stuk bleven. Ravel, een andere
blauwe deed 8.voor veertienen
en 4.50 tot 5.voor twaalven. w
Nieuw Europa, de laat bloeiende rode dermeel, farmaceutische artikelen en
ven de linkervleugel van de villa
beslaat, hangt een sfeer typerend
voor een vertrek waarin de fantasie
kan opbloeien en gestalte krijgén.
„Transponeren" noemt mevrouw Van
Wijnbergen haar werkwijze. Tegen
over de meest gangbare opvatting
dat schilderen alleen zou zijn het
weergeven van de visuele werkelijk-
heii en de richting, die het algehele
„abstraheren" van die werkelijkheid
voorstaat, stelt zij haar visie waarbij
zij de natuurvormen niet geheel los
laat: „kijkt u maar, de vormen van
deze uitbottende kastanjeknoppen
zijn te herkennen". Wat „afwijkt"
is o.a. de kleur: blauw inplaats van
groen. .Hetzelfde treffen we toch ook
aan in de muziek, waar de componist
gebruik maakt van een bepaald mo
tief dat hij steeds weer anders laat
optreden, met telkens nieuwe vorm
en kleuraspecten. Na mijn jaren in
Parijs heb ik als het ware een pe
riode afgesloten. Tegenwoordig werk
ik veel vrijer en heel veel zonder
model".
Pij de bezichtiging van de werken
komen we Einstein tegen, te
midden van de Kosmos, met ogen als
planeten. Een wirwar van geweldige
zuilenrijen, waarboven het oog van
God de mens volgt op zijn weg, stelt
voor wie een verklaring wenst,
aldus mevrouw Van Wijnbergen
„Het Labyrinth des Levens" voor.
Hoe de schilderes staat tegenover
het gebruik van lucifershoutjes en
punaises? „Waarom zou een kunste
naar geen gebruik maken van nieu
we uitdrukkingsmogelijkheden? Niet
de materie bepaalt de waarde van een
kunstwerk, maar de mate van gees
telijke uitdrukking waartoe zij dient'.'
„Een echt kunstenaar zal zich ook
met waardeloos materiaal kunnen
uitdrukken om met een nieuw geluid
gehoord te worden, maar er is ten
slotte wel verschil tussen schreeu
wen, kraaien en zingen als ziels
uiting. Evenals de schreeuw of het
spel gaat ook het waardeloze mate
riaal voorbij zonder het nageslacht
te belasten. Men moet echter de kun
stenaar het recht toekennen nieuwe
uidrukkingsmogelijkheden te gebrui
ken. Die wisselen met de eeuwen.
Neem bijvoorbeeld eens de heden
daagse dichtkunst met zijn klanken
dié vaak geen enkele verstandelijke
inhoud meer hebben: een reactie op
het te ver doorgevoerde rationalis
tische element in de kunst. Niets is
zo irrationeel of bovenrationeel als
de werkelijkheid".
tionalisme rekent mevrouw Van
Wijnbergen de mening dat voor alles
een verklaring mogelijk zou zijn. Er
blijven dingen die men niet met het
verstand kan begrijpen- „In het le
ven hébben we behoefte aan mensen
die een zeker evenwicht hebben be
reikt tussen ge/oei en verstand. Zet
evenwel een kunstenaar tegenover
een louter verstandsmens, en deze
zal superieur zijn schouders ophalen.
Maar de kunstenaar heeft een bij-
In de begroting van economische
zaken, welke thans bij het parle
ment in behandeling is, laat minis
ter Zijlstra een dreigend geluid ho
ren aan het adres van bepaalde be
drijven, die de afgelopen jaren hun
winstmarges hebben vergroot.
De minister maakt het vaste voor
nemen bekend om, evenals enkele
jaren geleden, krachtdadig op te tre
den, wanneer ongemotiveerde prijs
opdrijvingen of winstmarge-ver
grotingen worden geconstateerd.
Een onderzoek wordt momenteel
ingesteld naar de winstmarges in tri
cot en kousen en fototoestellen; met
voldoening constateert de minister,
dat door toedoen van de ziekenfond
sen de zeer ruime winsten in het op
ticien-bedrijf teruggelopen zijn. Kin
gladiool, die ook laat groeit, is dit
seizoen niet uit voorraad leverbaar.
Mooie veertienen brachten dan ook
tussen ƒ7.50 en ƒ8.per 100 op en
twaalven van 6.50 tot 7.
Sneeuwprinses vorige week te
graai en te grabbel gegooid voor
1.10 en 1.20 steeg nu zo waar
in sommige gevallen nog boven 2.
vleeswaren voldoen aan de door de
per 100 uit, terwijl Johann Strauss
ook een flinke sprong in de hoogte
maakte: veertienen tot *4.75 en
twaalven tot ƒ4.15 per 100. Voor de
nieuwe rose Flower Dream werd
resp. 7.40 en 6.75 tot 7.gege
ven.
minister gestelde winst-grenzen.
Alleen als het Nederlandse pu
bliek zich aanwent om het brood en
de melk in de winkel te gaan halen,
bestaat, volgens de minister, kans,
dat deze prijzen verlaagd zullen
worden.
VOORMALIG HOTEL TE HAREN
AFGEBRAND.
Gistermorgen is het voormalige
hotel Van der Wo<Uide te Haren, naJbij
Groningen, in korte tijd grotendeels
een prooi der vlamnmen geworden. De
bovenverdieping en de dakverdieping
zijn volkamen vernield. De brand
werd ontdekt door de P.T.T.-ajnbte-
naar G. Scholten, die op weg was
naar zijn werk. Toen de brandweer
van Haren ingreep, brandde het per
ceel reeds a^s een fakkel.
Onverwacht stortte tijdens de blius-
singswerkzaamheid en de boven gevel
in, waardoor twee brandweerlieden
licht gewond raakten. De brandweer
man J. Harkema, die op een ladder
stond, werd door vallend puin ge
raakt; hij liep een gekneusde rechter
schouder en een lichte hersenschud
ding op en werd met 'n politie-auto
naar het Stads- en Academisch zie
kenhuis gebracht. De brandweerman
L. Oosterveld kreeg enkele snij won
den en een lichte shock.
In haar atelier, dat de ruimte bo- dat van God spreekt".
„START 5" start
RAET STEUN van het Ministerie
1** van Onderwijs, Kunsten en We
tenschappen is thans in de Lakenhal
een tentoonstelling ingericht van jon
ge Nederlandse kunstenaars, die prak
tisch allen op min of meer experi
mentele wijze een gestalte pogen te
geven aan het schoonheidsideaal dat
zij nastreven.
Het beoordelen van een dergelijke
tentoonstelling is in deze tijd een
gevaarlijke bezigheid, daar de kunst
bij vele kunstenaars nog niet gerijpt
is en de critiek variërend van die
pe afschuw tot dweperige verheerlij
king waarschijnlijk voorbarig is.
Onder deskundige leiding van de
heer J. L. Mulder is gistermiddag in
zondere gave gekregen; hij kan zich de smaakvol ingerichte zaal van de
door middel van zijn intuïtie bewe- Lakenhal deze tentoonstelling
gen in het grensgebied van het be- I „Start 5" genaamd geopend en de
wuste kennen waar hij het onzicht-1 eerste indruk is een neiging naar
bare en onzegbare tracht te vangen, vlugge schifting, die echter onjuist
I blijkt
PEN EXPRESSIONISTISCHE hoek
met o.m. een treffend Dooi-
gezicht van Hans Engelman vindt
aansluiting bij een verzameling expe
rimentelen, waarbij vele werken van
Simon Erb, een oud-Leidenaar. Deze
laatste fascineert door zijn strakke
balance-werking en door zijn einde
lijk lijnenspel, dat de toeschouwer
dwingt tot aandachtige beschouwing.
„Achterbuurt" van Dick Zwier legt
de nadruk op de kleuren; zijn som
ber grijs en vuil-groen roepen de
sfeer op van een troosteloze verlaten
heid, anders dan het „Dooigezicht",
meer uitzichtloos.
Gerrit Veldhuyzen wekt herinne
ringen aan Middeleeuwse Kunst en
doet dan ook weinig „modern" aan,
hetgeen ook gezegd kan worden van
Marijke Stultiens Thunissen, de kleur
rijke streeksprookjes schilderde.
De surrealist Pierre v. Soest ge
bruikt zijn penseel om een slopende
angst voor al de gevaren van de
wereld af te reageren en zijn werk
is huiveringswekkend, wanneer men
Aart Roos: rustende maaisters...
er de tijd van een nadere beschou
wing aan besteedt. Een zeer typisch
element vormt Nico Molenkamp, die
naast ontroerend mooie tekeningen,
gedrochtige schilderwerken expo
seert, omdat Molenkamp met verf de
lijdende mensheid, die doelloosheid
van menig mensenleven wil uitbeel
den.
Een verstild hoekje van Jan Goe-
ting, waar het uitzond Ti ijk fraaie
stuk van „ziek jongetje" domineert,
sluit deze tentoonstelling.
PEN OVERKOEPELEND oordeel
vellen valt moelijk. Maar al wie
met de ernst van willen begrijpen de
komende weken tot 10 december
een bezoek aan de Lakenhal brengt,
neemt iets mee en zal in ieder geval
begrip krijgen voor de jonge kunste
naars, die meestal nog zoeken.
Maandag 3 december 8 uur 's avonds
zal de heer Mulder de bezoekers
rondleiden.
