ONBEVESTIGDE GERUCHTEN OVER TROEPEN
BEWEGINGEN IN POLEN
Hongarije gaat zelfde
weg op als Polen
KROESTJEF KONDIGT
Als Rusland
democratisch
wordt
Onzekerheid over 't lot van maarschalk Rokossowski
de democratisering aan
KATHOLIEK DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
BUREAUX: PAPENGRACHT 32
DINSDAG 23 OKTOBKR 1956
48ste JAARGANG
Directeur: C. M. v. HAMERS VELD.
Hoofdredacteur: L. C. J. ROOZEN
Telefoon: Directie, Abonnementen, Drukkerij 20935, Redactie 20015, Advertenties 20826. Giro 103003. Abonnementsprijs f 0.55 p. w, 12.35 p. mnd„ tl.— p. kwart. Franco p. p. f 7.40 Advertenties: 17 ct. p. man. Telefoontjes i1.50
Poolse volk schaart zich achter Gomoelka
Zowel te Warschau als te Poznan hebben maandag vele onbevestigde be
richten de ronde gedaan over troepenbewegingen. Volgens één ervan zou
zaterdag een groot aantal voertuigen van het Sowjet-leger uit Oost-Duits-
land in de richting van Warschau zijn gereden.
Een correspondent van het Britse persbureau Reuter, die maandag van
Warschau naar Poznan is gereden, meldde in een dorp tussen beide steden
vrachtauto's van het Sowjet-leger te hebben gezien. In enkele van de wa
gens zaten gewapende soldaten. Het merendeel van deze auto's reed in de
richting van Lodz.
Het Westberlijnse blad BZ meldde maandag, dat vijf Sowjet-divisies in
allerijl van Oost-Duitsland naar Polen waren gezonden. Twee divisies zou
den uit het gebied van Zossen zijn gekomen, één uit het gebied van Maag
denburg. Over de andere twee divisies wordt niets meegedeeld. Volgens BZ
hebben de Oo§tduitse spoorwegen in de afgelopen dagen 4.000 goederen
wagons ter beschikking van het Sowjet-leger moeten stellen. In Oost- en
Westberlijnse kringen kon geen bevestiging van deze berichten worden ge
kregen. De strijdgroep tegen onmenselijkheid, een anti-communistische or
ganisatie te West-Berlijn, sprak maandagavond het bericht van BZ tegen.
Een woordvoerder van de organisatie zei, dat overbrenging van één divisie,
laat staan vijf, zeker dadelijk bij de strijdgroep, die goede contacten in Oost-
Duitsland heeft, bekend zou zijn. Er is echter niets vernomen van bewegin
gen van Sowjet-troepen van enige omvang, aldus de woordvoerder.
MANOEUVRES?
De „New York Times" meldde van
daag in een telegram uit Warschau,
dat de Sowjetrussische strijdkrachten
in Polen maandag met „manoeuvres"
zijn begonnen.
Twee Russische kruisers, die zich,
voor een verblijf van drie dagen, in
de baai van Danzig bevonden, heb
ben volgens dit bericht maandagoch
tend vergunning gevraagd de haven
van Danzig te mogen binnenvaren,
hetgeen hun door de Poolse autoritei
ten zou zijn geweigerd.
De „oefeningen" houdende Russi
sche troepen in Polen staan volgens
het Amerikaanse blad onder bevel
van maarschalk Ivan Konjef, die. te
vens hoofd is van het verenigde mi
litaire opperbevel, dat de Oost-Euro-
pese communistische staten en de
Sowjet-Unie hebben ingesteld.
De Poolse strijdkrachten^ de politie
en de binnenlandse veiligheidsdienst
hebben zich maandagavond achter
Gomoelka geschaard en hem steun
toegezegd.
Goedgevulde
Regeringsverklaring
denmiddag in de Tweede Ka
mer is afgelegd, is een in lijnen en
kleuren uitgewerkt schilderij van de
tijdens de kabinetsvorming in elkaar
gepeuterde schets. In zoverre bevat
zij dus geen nieuws.
Men vindt er alle „knelpunten"
van de vijf formatie-pogingen in te
rug alsmede de gevonden verzoe
ning in de formulering. Het sterkst
komt dit wel tot uiting in de para
graaf bezitsvorming, welke letterlijk
uit het bereikte accoord is overgeno
men, uit een soort scrupuleuze angst
dat er anders weer moeilijkheden
dreigden!
De moeilijkheid met de bij de P.
v. d. A. zo geliefde huurbelasting is
weggenomen. Er komt geen huurbe
lasting, maar de weldra (met ingang
van het nieuwe jaar?) in te voeren
huurverhoging moet voor de helft
worden gestort op een geblokkeerde
rekening.
Ook de andere struikelblokken bij
de kabinetsformatie liggen thans als
onschuldige paragraafjes in de woor
denstroom van de regeringverkla
ring.
Belangrijk zijn o.m. de aankondi
gingen van een kinderbijslag van het
3e kind af, weduwen- en wezenpen
sioen, en de herziene kostprijsbere
kening voor de landbouw. Deze laat
ste zal prijsverhogend werken. Niet
temin blijft de regering over de ge
hele lijn bedacht op handhaving .van
het prijspeil. Er dreigt bij alle wel
vaart, een overpanning, welke tot in
flatie zou kunnen leiden; daarvan is
het toenemend tekort op de beta
lingsbalans een symptoom. De rege
ring neemt een krachtige houding
aèn tegen alle stromingen, welke
drijven naar de draaikolk van de in
flatie, waarbij zij ook haar eigen in
vesteringen in het gezicht houdt. De
regeringsverklaring bevat, behalve
enkele zeker te realiseren punten,
vele goede voornemens ten aanzien
van het gehele economische, sociale
en politieke leven. Terecht houdt zij
een slag om de arm, of al deze voor
nemens verwezenlijkt kunnen wor
den. Niet voor niets herinnert zij in
de aanhef aan de vorige 4-jarige re
geringsperiode, welke begon met
«werkloosheidsbestrijding en Korea!
Ook de regering is geen profetes. De
toekomst is gesloten. Het zal van de
ontwikkeling van de hoogconjunctuur
volkomen afhankelijk van de inter
nationale toestand, afhangen in hoe
verre de goede voornemens gestalte
krijgen. Het samengevat oordeel over
de regeringsverklaring kan niet an
ders zijn, dan dat voor een „enigs
zins" extra-parlementair kabinet het
programma er goed-gevuld uitziet.
Zie voor regerings verklaring pag. 5.
POZNAN UITGESTELD.
Radio-Warschau heeft maandag
meegedeeld, dat het gerechtshof te
Poznan erin heeft toegestemd, drie
beklaagden, die gearresteerd waren
in verband met de rèlletjes van 28
juni j.l. te Poznan, uit voorarrest te
ontslaan.
Het hof hééft ook het huidige pro
ces tegen een aantal personen, be
schuldigd van deelneming aan deze
relletjes, verdaagd tot 6 november om
alsnog een aantal getuigen te kunnen
horen, aldus radio-Warschau.
WAAR IS MAARSCHALK
ROKOSSOWSKI?
Van gewoonlijk betrouwbare rijde
te Warschau in maandagavond verno
men, dat het politieke bureau van de
communistische partij maandagavond
heeft gesproken over de toekomst van
maarschalk Rokossowski. Volgens on
bevestigde berichten zou de maar
schalk naar Moskou zijn gegaan.
Velen in Warschau zeiden te gelo
ven, dat de maarschalk Rokossowski
nog een tijdlang in functie zal blij
ven. Dit zou een compromis zijn tus
sen de Polen en de eerste secretaris
van de communistische partij van de
Sowjet-Unie, Kroestsjef.
Radio-Warschau heeft maandag ge
meld, dat de Sejm (het parlement)
dinsdag bijeen zal komen voor een zit
ting, die waarschijnlijk een week zal
duren. Er zal onder meer worden ge
sproken over een wetsontwerp tot be
taling van schadeloosstelling aan per
sonen die het slachtoffer vani onjuist
optreden van de staat zijn geweest.
VRIJLATING VAN
MGR. WYSZYNSKI GEëlST.
Op een bijeenkomst in de polytech
nische school van Warschau, waaraan
studenten en arbeiders deelnamen, is
een resolutie aangenomen, waarin
vrijlating wordt geëist van mgr.
Wyszynski, primaat van Polen.
De plaatselijke partij-organisaties
te Szscecin (het vroegere Stettin)
hebben maandag op een gemeen
schappelijke vergadering de repa
triëring van de Poolse burgers geëist,
die zich nog in de Sowjet-Unie be
vinden, voorts het eerherstel van de
generaals Berling en Spychalski en
excuus van de schrijver van het re
cente artikel in de „Prawda", dat be
ledigend is voor de Poolse pers. Aldus
een bericht van radio-Warschau.
Generaal Waclaw Komar
MOSKOU HAD GEEN
COMMENTAAR.
Het Sowjet-persbureau Tass heeft
maandag zonder commentaar de ver
kiezing van Wladyslaw Gomoelka tot
eerste secretaris van de Poolse com
munistische partij gemeld. Het pers
bureau zweeg over het feit, dat de
Sowjet-opperbevelhebber van de
Poolse strijdkrachten, maarschalk
Konstantin Rokossowski, niet werd
herkozen in het politieke bureau van
de partij.
Een woordvoerder van de regering
van de Duitse Bondsrepubliek zei, dat
zijn regering zou afwachten hoe „de
bijna adembenemende loop der ge
beurtenissen" in Polen zich ontwik
kelt alvorens te beslissen of zij al dan
niet betrekkingen met dat land zal
aanknopen.
De persdienst van Adenauers
christen-democratische partij voor
spelde, dat de gebeurtenissen in Polen
zullen leiden tot de val van de leider
van de Oostduitse communistische
partij, Walter Ulbricht.
De verkoop van het enige Oost
duitse blad, dat gedeelten van de toe.
spraak van Gomoelka in het weekend
had gepubliceerd, „BZ am Abend''
is maandagmiddag gestaakt, aldus
heeft het Westduitse persbureau D.
P.A. gemeld. Postbeambten en per
sonen in burger namen in de middag
uren alle nummers van het blad in
de kiosken mee.
Studenten voor Nagy
De Hongaarse en Zuidslavische
communistische partijen heben gister
avond formeel hun samenwerking
hersteld, die bij de uitstoting van Tito
uit de Kominform in 1948 volledig
verbroken werd. Dit was het resul
taat, dat na besprekingen tussen een
Hongaarse delegatie met de Zuidsla
vische leiders in Tito's jachthuis in
Belje aan de Donau bereikt werd.
Terwijl de Hongaren, onder leiding
van partijleider Ernoe Geroe, met de
Zuidslavische dictator het slotcom
muniqué over hun officiële verzoe
ning opstelden, werden in Belgrado
alweer besprekingen geopend tussen
Roemeense en Zuidslavisdhe leiders
over het herstel van de betrekkingen
met Boekarest. De Roemeense dele-
Slechts strijd der
beginselen
De eerste secretaris van de com
munistische partij van de Sowjet-
Unie, Kroestsjef, heeft maandag
avond tot een Italiaanse afvaardiging
gezegd, dat er in de Sowjet-Unie een
nieuwe wet wordt opgesteld tot de
mocratisering en wijziging van de
taken van de Opperste Sowjet, het
parlement van de Sowjet-Unie, al
dus is van Italiaanse zijde in de
hoofdstad van de Sowjet-Unie ver
nomen.
Van Italiaanse zijde werd verno
men, dat Kroestsjef in antwoord op
vragen had gezegd, dat de destalini-
sering in afgelegen delen van de
Sowjet-Unie op enig verzet was ge
stuit, maar niet in de grote steden.
De destalinisering wordt echter
voortgezet, zo betoogde Kroestsjef
Russen storen B.B.C.
niet meer
Volgens het handboek voor 1957
van de Britse radio-omroep, dat
maandag in Londen is uitgekomen,
blijken de uitzendingen van de B.B.
C. naar de Sowjet-Unie niet meer ge
stoord te worden.
De storingen verminderden na het
bezoek van Boelganin en Kroestsjef
aan Groot-Brittannië, aldus het
handboek.
De buitenlandse uitzendingen van
de B.B.C., die nog steeds worden ge
stoord, zijn in volgorde van he
vigheid de uitzendingen in het
Pools, Tsjechisch, Slowaaks, Hon
gaars, Fins, Bulgaars Roemeens,
Perzisch, Duits, Turks, Hebreeuws
en Albanees. Uit mededelingen van
vluchtelingen en uit andere bronnen
is gebleken, dat er in Polen, Tsjecho-
Slowakije, Hongarije, Roemenië, de
Sowjet-Unie en Oost-Duitsland een
groot aantal mensen zijn, die naar
de buitenlandse uitzendingen van de
B-B.C. luisteren.
en als voorbeeld noemde hij de nieu
we wet op het Sow jet-parlement.
De Moskouse correspondent van
„Unita" meldt, dat Kroestsjef de de
legatie heeft medegedeeld, dat de
Sowjet-Unie bereid is, een interna
tionale overeenkomst, die het nemen
van proeven met kernwapens ver
biedt, te sluiten.
Hij voegde hieraan toe: „De Sow
jet-Unie heeft absoluut niets bij een
oorlog te winnen, doch ook andere
landen kunnen er niet veel beter van
worden.
Mén beschuldigt ons ervan, dat
wij de gehele wereld willen verove
ren. Ik zou geen communist zijn,
wanneer ik niet de wens koesterde,
dat de arbeidende klasse in alle lan
den ter wereld de macht in handen
krijgt.
Doch er mag over één ding geen
misverstand bestaan. Wanneer er
wordt gesproken als over de drie
er inderdaad één krijg, die wij aan
vaarden, namelijk een ideologische
worsteling, de botsing der beginse
len", aldus de eerste secretaris der
Sow jet-Russische communistische
partij.
Poolse communistische kringen
hebben gisteravond meegedeeld, dat
in het Kremlin een nieuw drieman
schap te voorschijn is gekomen, dat
klaarblijkelijk van plan is om
Kroestsjef te ontheffen van de hoog
ste posten in de Russische commu
nistische partij.
Over het nieuwe driemanschap
wordt gespproken als over de drie
M's Molotof, Malenkof en Miko-
yan. Hun oppositie tegen Kroestsjef
zou haar oorsprong vinden in zijn
politiek, maar in hoofdzaak in zijn
persoonlijkheid en de wijze waarop
hij zijn politiek uitvoert.
Het driemanschap zou Kroestsjef
beschouwen als heftig en te loslip
pig. Het vreest klaarblijkelijk, dat
deze eigenschappen hem in een po
sitie zullen brengen, die rampzalig
zou kunnen zijn voor de Sowjet-Unie
en de communistische zaak.
gatie staat onder leiding van de eer
ste partij-secretaris Georgiu-Dej en
premier Stoika.
Terwijl Geroe nog met Tito confe
reerde, werd op een stormachtige
vergadering van studenten van de
universiteit van Boedapest het her
stel van de vroegere partijleider Imre
Nagy in zijn vroegere positie geëist.
Nagy is vroeger premier van zijn
land geweest, maar werd in april '55
afgezet op beschuldiging van rechtse
neigingen. Hij werd in augustus van
dit jaar gerehabiliteerd en in het be
gin van dit jaar weer tot de partij
toegelaten.
De studenten, ettelijke duizenden,
spraken in een motie hun broederlijke
sympathie uit voor hun Poolse kame
raden in hun strijd voor nationale
onhafhankelijkheid en vrijer bestuur.
Al deze bijzonderheden werden door
radio Boedapest omgeroepen kort na
dat het rode Hongaarse partij-orgaan
„Szabad Nep" met een opvallend ar
tikel was verschenen, waarin gezegd
werd, dat Hongarijë zijn eigen weg
naar het socialisme (communisme)
moest gaan.
En de katholieke kerk.
De katholieke primaat van Honga
rije, aartsbisschop mgr. Groesz, heeft
bepaald, dat van nu af aan geen
staatsinmenging in kerkelijke confe
renties behoeft te worden geduld. Het
Comité van vredespriesters dat mede
werkt met het rode regiem, schijnt
opgeheven te zijn. Kort geleden liet
de Hongaarse primaat, mgr. Groesz,
de voorzitter van deze groep, mgr.
Beresztoczy, verslag uitbrengen over
het werk van het comité; daarna zette
hij alle priesters, die daarvan gepro
fiteerd hadden, terug en tenslotte be
noemde hij Beresztoczy zelf tot ge
woon pastoor.
Thans is het Duitstalige geïllu
streerde propagandablad dat door
deze priesters werd uitgegeven in
nieuwe vorm en onder andere titel
verschenen. De namen van de pre
laten Beresztoczy en Brezanoczy zijn
verdwenen alsmede de vermelding
van het Priester-Vredescomité.
KANS OP REGEN
De afgelopen 24 uur bleef het weer
in onze streken bepaald door het om
vangrijke hogedrukgebied, waarvan
't centrum vanmorgen met 1032mb
boven Zuid-Duitsland was gelegen.
In het hogedrukgebied ontstaat in de
nacht uitgebreid mist, die overdag
op vele plaatsen oplost, waarna het
weer een zonnig karakter verkrijgt,
maar in enkele gebieden overgaat in
een laaghangend wolkendek, dat de
gehele dag aanwezig blijft.
Intussen is de depressieactiviteit
op de oceaan weer toegenomen. Een
vrij actieve depressie lag vanmorgen
bij IJsland met een randstoring hal
verwege Ierland en New-Found-
land. Onder invloed van de.depres
sieactiviteit verplaatst het hogedruk
gebied zich nu in oostelijke richting,
met het gevolg, dat ons land morgen
geleidelijk binnen de invloedssfeer
van de oceaandepressies gaat komen.
De kans op regen vooral voor het
westen en noorden van het land
neemt daardoor toe.
In het temperatuur verloop komt
nog niet veel verandering
Als commandant van de Poolse veiligheidstroepen wordt genoemd gene
raal Waclaw Komar. Op de foto ziet men de generaal, die een rede houdt
tijdens de 20ste verjaardag van de Poolse brigade die mee streed in de
Spaanse oorlog.
Polens vrijheid
NIKITA KROESTSJEF is een man,
die soms in een verbazend lollige
bui kan verkeren, maar als het hem
niet zint ook ontstellend grof kan uit
vallen Wij weten niet, in welk hu
meur hij op het ogenblik verkeert,
nadat hij bij zijn thuiskomst te Mos
kou het laatste nieuws uit Polen te
horen had gekregen, maar wij kun
nen het wel raden.
Het destalinisatie-proces in Polen is
hem kennelijk uit de hand gelopen.
Met instemming van Moskou is de
ex-verrader en ex-gevangene Go
moelka gerehabiliteerd, maar
0 zijn ster begon zo ontzettend
hard te stijgen aan de Poolse
hemel, dat het Kremlin een verzoek
je naar Warschau babbelde om het
wat piano aan te doen en met de ver
wijdering van de Stalinisten in elk
geval te wachten todat de kwestie
eerst met Moskou was doorgepraat.
Dit verzoek werd in de wind gesla
gen, waarop Kroestsjef in hoogst
eigen persoon, vergezeld van Miko-
jan, Molotof en Kaganowitsji, naar
Warschau vloog, om de Polen even op
hun vingers te tikken. Met name
dreigde hij de in Polen gelegerde
rode troepen naar Warschau te laten
opmarcheren, als men de Russische
maarschalk Rokossowsky (minister
van defensie en opperbevelhebber
van het Poolse leger) uit de leiding
zette. Nauwelijks hadden Kroestsjef
en de andere groten hun hielen ge
licht, of het eerste wat het centrale
comité van de Poolse communistische
oartij deed was: Gomoelka tot eerste
secretaris (dus praktisch dictator)
benoemen en Rokossowsky aan de
dijk zetten. Er werd een nieuw pro
gramma aangenomen, dat een geheel
aparte koers, los van Moskou, uit
stippelt. Kortom Warschau zegde de
dienst aan Moskou op en volgt het
voorbeeld van Tito.
Onmiddellijk bleek, hoezeer het
Poolse volk in al z'n geledingen (ook
niet-communistische) zich schaarde
achter de man, die men thans be
schouwen kan als de bevrijder van
Polen. Het afschudden van het Rus
sische juk is van hoog tot laag met
enthousiasme begroet. Overal hoort
men: „Wij zijn de Rubicon overge
trokken, er kome nu wat wil.
Nu moeten wij ons niet vergissen
en menen, dat Polen opeens van ach
ter het IJzeren Gordijn vandaan
stapt, om zich te voegen bij het Wes
terse kamp der vrije landen. Zover
is het nog geenszins. Evenals Tito is
ook Gomoelka door en door commu
nist en wanneer hij voortaan zijn
eigen weg gaat, is het nog maar de
vraag, waarheen die weg zal leiden.
In Tito heeft de Westerse wereld zich
ook vergist; men zal z'n verwachtin
gen ten opzichte van Gomoelka wel
niet zo hoog spannen. Maar men heeft
wel gespannen aandacht voor hetgeen
zich nu in en rond Polen zal gaan
afspelen.
De eerste gedachte was: dat neemt
Moskou niet; vandaar de vele ge
ruchten omtrent troepenbewegingen
van Oost-Duitsland naar Warschau.
Deze geruchten worden evenwel niet
bevestigd.
De tweede gedachte is: als Kroests-
jef onmachtig blijkt om de „afval"
van Polen af te straffen en ongedaan
te maken, betekent dat de val van
Kroestsjef. Misschien, afwachten.
Een derde gedachte is: nu volgt de
rest van de satellietlanden vanzelf en
loopt de hele ontwikkeling in Oost-
Duitsland de Sowjets uit de hand Dit
lijkt wel waarschijnlijk. Een klein
beetje lawine is een onmogelijkheid;
't wordt altijd een grote lawine.
Dit blad bestaat uit 8 pagina's
(Geldig van dinsdagavond tot
woensdagavond. Opgemaakt te
11.15 uur).
OVERWEGEND ZWAAR
BEWOLKT.
Overwegend zwaar bewolkt
met later enige regen en hoofd
zaak in het noorden en westen
van het land. Dezelfde tempe
raturen als vanaaag
24 Okt.: zon op 7.22, onder 17.29;
maan op 21.06, onder 12.31.
Hoogwaterstanden
24 Okt. v.m. 5.55; n.m. 6.15.
Het weer in Europa
De weerrapporten van hedenmor
gen 7 uur luiden:
STOCKHOLM
OSLO
KOPENHAGEN
ABERDEEN
LONDEN
AMSTERDAM
LUXEMBURG
PARIJS
BORDEAUX
GRENOBLE
NICE
BERLIJN
FRANKFORT
MüNCHEN
ZURICH
GENèVE
LOCARNO
WENEN
INNSBRUCK
ROME
AJACCIO
MALLORCA
regen 14 C.
zwaar bew. 16
zwaar bew. 13
mist 14
licht bew. 11
nevel 14
mist 12
mist 16
nevel 21
nevel 20
licht bew. 22
zwaar bew. 15
motregen 10
mist 13
mist 10
mist 16
nevel 19
mist 18
mist 18
nevel 25
onbew. 22
regen 23
Korreltje
Wat een fatsoenlijk mens niet be
hoor te zeggen, behoeft een fatsoen
lijk mens niet beantwoorden.
