Economische spanningen in binnen-
en buitenland vragen maatregelen
TROONREDE 1956
Alleen het traditioneel Oranjezonnetje was
vandaag niet in 's Gravenhage
'n Miljard méér-'n miljard tekort
Ondermijning van vertrouwen
Spanningen bedreigen welvaart
Plannen voor 't komende jaar
Vreedzame invasie verstopte de straten
20 Maanden met aftrek voor
wapendiefstal te Ede
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1956
DE LEIDSF COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
H.M. de Koningin heeft de gewone zitting der Staten-
Generaal geopend met het uitspreken van de vol
gende rede:
LEDEN DER STATEN-GENERAAL,
Ofschoon meer dan drie maanden zijn verlopen sinds
de verkiezingen voor de Tweede Kamer werden ge
houden, is het nog niet mogelijk gebleken te komen
tot de vorming van een nieuw kabinet. Het demis
sionaire kabinet doet op mijn uitnodiging alles wat
het in het belang van het Koninkrijk noodzakelijk acht.
Evenwel kunnen u onder deze omstandigheden geen
plannen betreffende het in de toekomst te voeren be
leid worden voorgelegd.
Niettemin heb ik er bijzondere prijs op gesteld de
eerste gewone zitting der vernieuwde Staten-Generaal
persoonlijk te openen.
Gij zijt hier voor het laatst bijeen in het sinds 1887
geldende aantal. De uitbreiding van het aantal leden,
waartoe bij de jongste wijziging der grondwet is be
sloten, zal spoedig tot stand komen.
Ook in het komende jaar zult gij gesteld worden
voor tal-van vraagstukken, waarop veelal ook de inter
nationale toestand invloed uitoefent. Over het wereld
beeld blijven de schaduwen liggen van belangrijke
internationale problemen, welke nog steeds niet tot
oplossing konden worden gebracht. In de laatste tijd
bestaat bovendien reden tot bezorgdheid over een
ondermijning van het vertrouwen, dat althans in de
vrije wereld de internationale rechtsregels en gebrui
ken worden nageleefd. Herstel van dit vertrouwen
moet van het hoogste belang worden geacht voor het
bereiken van stabiliteit in de internationale betrek
kingen. Alleen indien de overtuiging aanwezig is, dat
de regels van het internationaal verkeer in acht wor
den genomen, zal de mogelijkheid blijven bestaan om
ernstige conflicten te voorkomen door tijdig in vreed
zaam overleg een voor partijen aanvaardbare oplossing
te zoeken.
Verschillende gebeurtenissen in Indonesië in de loop
van dit jaar hebben geleid tot een ontwikkeling in de
verhouding tussen ons land en deze republiek, die wij
betreuren.
De zorg der regering blijft uitgaan naar Nederlan
ders in Indonesië, die aldaar in moeilijkheden verke
ren, en naar hen, die zich vandaar in Nederland
vestigen.
De ontwikkeling van de situatie in het Midden-
Oosten heeft 'de wereld voor nieuwe en gevaarlijke
problemen gesteld.
Het bezoek, dat mijn man en ik het vorige jaar aan
Suriname en de Nederlandse Antillen hebben gebracht,
stemde ons tot grote vreugde. Wij bewaren een dank
bare herinnering aan de talloze blijken van aanhanke
lijkheid, die wij daar ontvingen en die duidelijk de
sterke band met het Koninkrijk aantoonden.
De openlegging van Nederlands Nieuw-Guinea gaat
voort. Daarbij wordt gestreefd naar toenemende in-
schakéling van de autochtone bevolking bij de ontwik
keling van eigen land. Een werkcommissie is ingesteld,
die tot taak heeft een algehele herziening van de
bewindsregeling in Nieuw-Guinea voor te bereiden.
De luchtvaartonderhandelingen met de Verenigde
Staten hebben hier te lande tot nu toe teleurstelling
gewekt. Ik spreek de hoop uit, dat bij de.voortzetting
daarvan meer dan tot dusver met redelijke aanspra
ken van de Nederlandse luchtvaart rekening zal wor
den gehouden.
Het Nederlandse volk heeft zich de laatste jaren
mogen verheugen in een over het algemeen genomen
gunstige economische ontwikkeling. Ook thans blijft
de toestand gekenmerkt door een hoge graad van be
drijvigheid. Intussen treden, zowel in ons land als
daarbuiten, geleidelijk meer spanningen op. Maat
regelen tot het tegengaan daarvan vragen in toene
mende mate de aandacht, in het bijzonder met het oog
op de ongunstiger ontwikkeling van de betalingsbalans
in de verstreken maanden van dit jaar.
De op zichzelf verheugend hoge stand van de werk
gelegenheid in onderscheidene bedrijfstakken komt tot
uiting in een toenemende vraag naar arbeidskrachten,
waaraan, ondanks alle inspanningen, niet kan worden
voldaan.
Dit is ook van invloed op het tempo, waarin kan
worden ingelopen op het woningtekort, dat de zwaarste
nood is, waaronder ons volk lijdt. Alle mogelijkheden
om in die nood met groter spoed te voorzien dienen
te worden aangegrepen. Aan de woningbouw wordt
de grootst mogelijke prioriteit gegeven.
Ook bij de verschillende takken van het onderwijs
noopt het tekort aan personeel en gebouwen tot ingrij
pende maatregelen.
De gezondheidstoestand der bevolking blijft zich
gunstig ontwikkelen.
Hoewel nog niet te voorzien is welke wetsvoorstellen
u in de naaste toekomst zullen bereiken en in hoeverre
reeds ingediende voorstellen zullen worden gehand
haafd, staat het vast, dat in het komende zittingsjaar
weer veel van uw werkkracht zal worden gevraagd.
Naast de begrotingen zullen reeds dadelijk de ont
werpen betreffende pensioenregelingen en inzake de
ziekenfondsverzekering voor bejaarden in aanmerking
komen voor behandeling. Tijdige afdoening daarvan is
van overwegende betekenis in verband met de wet
op de algemene ouderdomsverzekering.
Het beroep, dat op velen van u wordt gedaan voor
de vertegenwoordiging in internationale en supra
nationale parlementaire instellingen, zal een nieuwe
uitbreiding ondergaan. Binnenkort zal de raadgevende
interparlementaire Beneluxraad voor het eerst bijeeh-
komen. Ik vertrouw, dat hij een nieuwe impuls zal
geven aan de samenwerking van de Beneluxlanden,
die een bijzondere betekenis heeft in het geheel van
de vormen van samenwerking tussen de vrije volke
ren, waaraan Nederland deelneemt.
Het overleg tussen de zes landen, die deel uitmaken
van de kolen- en staalgemeenschap, inzake de totstand
koming van een verdrag over de gemeenschappelijke
markt en over de kernenergie zal bij welslagen aan
dit geheel een nieuw en belangrijk element toevoegen.
Moge God u wijsheid en kracht schenken voor de
vervulling van uw veelzijdige en verantwoordelijke
taak.
Hiermede verklaar ik de zitting der Staten-Generaal
voor geopend.
Zelfs de minst politiek-geïnteres-
seerde Hagenaar begon zich een
maandje geleden ongerust te maken,
toen het Kabinet maar niet gefor
meerd kon worden en een Haags jon
getje gaf wellicht uiting aan aller
gevoelens, toen hij een briefje aan een
minister schreef, waarin hij vroeg
toch een beetje met de formatie op
te schieten, omdat er anders geen
Prinsjesdag zou zijn.
En hoe kleurloos zou het leven
voor Den Haag zijn, wanneer de derde
dinsdag van september als een ge
wone dinsdag voorbij zou gaan.
De Hagenaars hebben echter zon
der reden gevreesd, want hoewel het
Kabinet nog steeds een mooie illusie
is voor Nederland, is dezer dagen de
gouden koets van stal gehaald en op
gepoetst, zijn de tribunes weer in de
Haagse straten gekomen en heeft Den
Haag zijn feestpak aangetrokken om
de erfenis van vroeger jaren, toen het
365 dagen van 't jaar Residentie was,
met gepaste vreugde te genieten.
NIET „ECHT".
Het Oranjezonnetje had kennelijk
geen rekening gehouden met het
doorgaan van Prinsjesdag, want het
verbrak de traditie en was niet aan
wezig. Soms kwam een tamelijk bleek
zonnetje herinneringen aan vroegere,
gelukkiger jaren wakker roepen,
maar het echte Oranjezonnetje, dat
de gouden koets tot een echt sprookje
maakt en de Hagenaars de wachttijd
op de tribunes tot een genoegen
maakt, was niet aanwezig.
Dat was echter de enige afwezige
in Den Haag, want niet alleen waren
alle Hagenaars te hoop gelopen langs
de straten waar de koninklijke stoet
zou passeren, maar het aantal
„vreemdelingen" leek weer gestegen
en in de vroege morgenuren voerden
treinen en bussen vele tienduizenden
Nederlanders uit alle streken van ons
land naar Den Haag om daar het
jaarlijks feest mee te vieren.
Om één uur klonk het eerste der
minuutschoten en dit was voor
wachtenden het teken, dat aan de
Lange Voorhout de grote stoet zien
in beweging had gezet.
DE STOET.
Een rijknecht-majoor en twee rij
knechten te paard openden de stoet,
gevolgd door onderdelen van ma
rechaussee en grenadiers, en de -Ko
ninklijke militaire kapel.
De rijtuigen, die aan beide zijden
werden geëscorteerd door één lakei,
waarmede de kamerheren zich naar de
Ridderzaal begaven, werden gevolgd
do^r de koetsen, die aan beide zijden
geëscorteerd werden door twee la
keien en waarin zich grootofficieren,
de grootmeesteres, douairière A. A.
baronesse ■■"an Heeckeren van 'vloie-
caten, en grootmeester baron Van
I-Iardenbroet bevonden.
Onmiddellijk voorafgaande aan de
gouden ko^is. waarin Koningin Ju
liana, Prins Bernhard en Kroonprin
ses Beatrix gazelen waren, reed rijks
politie te paard
De staatsiekoets was bespannen
met acht paarden en naast iodcr
paard liep een koetsier.
Naast de vier lakeien, die aan ?lke
zijde van do koets liepen, reden aan
de rechter kant luitenant-kolonei-
vlieger mr. R. J. E. M. van Z inn icq
Bergman en aan de linker zijde iui-
tenant-kolonel C. C. Geertsema te
paf.rd.
Twee adjudanten reden achter de
gouden koets en een commando
rijkspolitie te paard sloot de stoet.
IN DE RIDDERZAAL.
Luide toegejuicht door de dui sen
der langs ie weg, trok de stoet van
't Lange Voorhout over het Schelp
pad, de Knuute-dijk, de Lange Yij-
\crberg en de Korte Vijverberg naai
de Ridderzaal op het Biir.ioihof,
waar a.m plaatsen gereserveerd wa
ren vcor dragers van de Militaire
Willemsorde, voor burgemeesters en
voor de prijswinnaars van de inter
nationale school-opstellenwedstriji.
In de Ridderzaal was een fraaie
versiering met bloemen en planten
aangebracht. Velen hadden zich hier
reeds vroegtijdig verzameld met de
leden der Staten-Generaal. Men zag
er het goud en zilver van ambtsge
waden naast het stemmige zwart der
herenkleding, fleurige toiletten der
dames naast professorale toga's en
uniformen.
Aan de ingang van de Ridderzaal
werden de Koningin, de Prins en de
Kroonprinses ontvangen door prof.
mr. Beaufort O.F.M., die kort daar
voor tot voorzitter van de commissie
van in- en uitgeleide was benoemd,
en door de parlementsleden Tilanus
mevr. Verwey-Jonkers, Van Sleen,
Korthals, dr. Bruins Slot, prof. mr.
Rip, Van der Zande, ir. Van Meel en
mej. mr. Zeelenberg, die tot leden van
bovengenoemde commissie waren be
noemd.
Toen de koninklijke stoet in aan
tocht was, verhieven alle aanwezigen
in de Ridderzaal zich van htm plaat
sen en nadat de koningin op haar
troon plaatsgenomen had, sprak zij
de Troonrede uit, die door de aan
wezigen beantwoord werd met een
„Leve de Koningin!"
De commissie van ontvangst leidde
vervolgens de Koningin, Prins en
Kroonprinses naar de ontvangkamer,
vanwaar men de stoet voor de terug
tocht naar het Paleis Lange Voorhout
formeerde.
Een jaar en acht maanden gevan
genisstraf met aftrek legde de Haagse
rechtbank op aan de 24-jarige student
N.J.M.V. uit Leiden en aan diens 21-
jarige broer, de boekdrukker W. J.
M. V. uit Den Haag.
Zij hadden zich schuldig gemaakt
f* 1
pEZIEN DE KABINETSCRISIS en
het ontbreken van een regerings
programma voor het komende par
lementaire jaar, is de minister van
financiën zonder meer uitgegaan van
een voortzetting van het tot heden
gevoerde beleid. Hiei£>ij komt hij tot
de slotsom dat de begroting in het
komende jaar een tekort zal verto
nen van 786 miljoen. Houden wij re
kening met de voorziene stijging
der defensie uitgaven van 100 mil
joen en de reeds ingecalculeerde
schatting der loonsverhogingen per
1 januari a.s., dan lijkt dit niet on
gunstig.
Bij nadere beschouwing komt men
tot een veel meer verontrustend
beeld: Nederland gaat bij een gun
stige conjunctuur een periode tege
moet van gestegen lasten, waaraan
wij slechts met nieuwe ingrijpende
overheidsmaatregelen het hoofd kun
nen bieden. Hoe die nieuwe maatre
gelen er uit zullen zien, is een zaak
van het nieuwe ministerie en daar
over moet men op korte termijn in
het duister blijven tasten.
UET STREKT de regering tot eer,
dat zij met kracht blijft streven
naar vermindering van de staats
schuld. Ruim anderhalf miljard werd
er in het afgelopen jaar ingelopen,
zodat Nederland op 30 juni 1956 nog
ruim 19 miljard schuld te vereffenen
had. Wanneer wij ons daarbij even
herinneren dat wij op 31 december
1947 nog ruim 28 miljard als een blok
aan ons nationale been hadden han
gen, dan is deze gang van zaken alles
zins bevredigend. In nog geen 10 jaar
tijds is de totale schuld met een
kwart verminderd.
Ook de ontwikkeling van de schuld
aan het buitenland vertoont een gun
stig beeld. Van 1950 tot 1956 losten
we daarvan anderhalf miljard af, zo
dat we in hetzelfde tempo voortgaan
de over tien jaar vrij van buiten
landse schulden kunnen zijn, want de
vreemde schuldeisers moeten nu nog
1973 miljoen van ons hebben. In het
afgelopen jaar kregen de laatsten 77
miljoen terug. Gaarne zouden wij
zien dat het accent van de aflossing
nog meer naar de buitenlandse
schuld werd verplaatst, maar een
maal aangegane verplichtingen en de
devisiepositie leggen ons hier beper
kingen op.
Een tekort van 786 miljoen op de
begroting is niet verontrustend in.de
pressiejaren. Bij gunstige conjunc
tuur zou de stijging van uitgaven
zonder meer moeten kunnen gedekt
uit de gestegen belastingopbrengst.
Die opbrengst stijgt het komende jaar
aanzienlijk, maar men heeft deze no
dig om andere gestegen lasten te dek
ken en dit achten wij funest.
IJOE het begrotingstekort zal moe-
11 ten worden weggewerkt geeft de
miljoenenota nergens aan. Dit kan
slechts op twee wijzen: öf door uit
gifte van schatkistpapier, dus door
inflatoire financiëring, öf door een
belasting verhoging op welk terrein
ook. Het eerste middel doet ons nog
verder in de modder wegzinken, zo
dat slechts het tweede overblijft.
Waar bovendien in het geprojecteer
de begrotingsbeeld wordt gewezen
op de dreigende tekorten op de be
lastingsbalans en de besparingen zul
len moeten toenemen zal het kabinet
met saneringsplannen moeten komen.
Elke uitbreiding van de nationale
welvaart is in de afgelopen jaren ge
zocht in de consumptieve sfeer. Deze
ontwikkeling zal kort en goed moeten
worden gestopt, terwijl men eveneens
een stopmiddel zal moeten produce
ren voor de consumptievergroting,
die uit de definitieve ouderdoms
voorziening voortvloeit.
De eerste tekenen aan de wand der
stijgende fiscale lasten zijn reeds
zichtbaar. Per 1 januari 1957 zal de
omzetbelasting voor suiker en textiel
terugkeren, die men tijdelijk buiten
werking heeft gesteld. Men verwacht
voor het komende begrotingsjaar een
stijging van de omzetbelasting van
275 miljoen.
FR IS niet veel fantasie voor nodig
om te concluderen dat de ge
noemde herinvoering van omzetbe
lasting gepaard aan een huurverho
ging en een daaruit voortvloeiende
loonsverhoging, een prijsstijging zal
veroorzaken, die Nederlands naam
als goedkoopte-eiland voorgoed naar
het rijk der fabelen zal verwijzen.
Aan inkomsten- en loonbelasting
denkt de overheid in het komende
aan een opzienbarende wapendiefstal
in de Prins Mauritskazerne te Ede,
aan een inbraak in het Neurotisch
Hospitaal te Austerlitz en aan een
diefstal in een wijnhandel te Den
Haag.
Een deel van de wapens werd, zo
als men zich herinneren zal, later
teruggevonden op de bodem van de
Haarlemmertrekvaart te Leiden.
De oudste van de twee broers zou
gehandeld hebben uit rancune tegen
over het gezag. De eis was een jaar
en tien maanden gevangenisstraf met
voorwaardelijke ter beschikkingstel
ling aan de regering.
Een ondergeschikte rol had de 24-
jarige student K. A. H. v. U. uit Lei
den gespeeld. Wegens ihet plegen van
diefstal in vereniging krijgt hij 5
maanden gevangenisstraf, waarvan 2
maanden met aftrek en toezicht door
de R. K. Reclassering. Tegen hem
was de eis acht maanden waarvan 3
maanden voorwaardelijk.
INBRAAK IN POSTKANTOOR.
Vannacht om kwart over twaalf
hebben vier personen, die met een
auto waren gekomen, een inbraak
gepleegd in het postkantoor te Twij-
zel (Fr.). Nadat ze door het inslaan
van een ruit het kantoor waren bin
nengedrongen, konden ze met een
kistje verdwijnen. Dit kistje moet
echter alleen waardepapieren hebben
ingehouden, die voor de dieven van
generlei waarde zijn.
Door de opmerkzaamheid van
iemand, die tegenover het postkan
toor woont, werd de politie opmerk
zaam gemaakt op een auto, die zich
op verdachte wijze in Twijzel had
opgehouden. Het nummer was opge
nomen en het raderwerk van de po
litie werd direct in werking gesteld.
Reeds om twee uur vannacht werd de
auto op de Afsluitdijk aangehouden.
Er zaten vier personen uit Amster
dam in. Drie van hen hebben reeds
zware vonnissen achter de rug. Het
zijn de 54-jarige J. F. B., de 30-jarige
G. van den B., de 48-jarige J. M. en
de 22-jarige P. K. De mannen zijn in
de kazerne te Buitenpost ingesloten
en zullen voor de officier van justitie
te Leeuwarden worden geleid.
jaar respectievelijk 350 en 275 mil
joen meer te ontvangen Telt men hier
de verwachte verhoging der omzet
belasting bij en een toegenomen op
brengst van vermogensbelasting a 30
miljoen, dan blijft de gestegen belas
tingopbrengst slechts 80 miljoen be
neden het miljard.
Nergens leest men in de begroting
dat men bij de verwachte loonsver
hoging van zins is de belastingtarie
ven aan te passen. Bij een sterk pro
gressief stelsel als het onze houdt dit
in dat iedereen na 1 januari bij een
loonsverhoging, die onvermijdelijk is,
procentueel meer belasting zal beta
len dan thans. Formeel mogen dan
de tarieven gelijk blijven, materieel
gaat iedere belastingplichtige dan on
der een zwaardere last gebukt. En
desondanks heeft de minister geen
kans gezien een sluitende begroting
op tafel te leggen.
QCHENKEN WE nu onze aandacht
aan de voorziene uitgaven voor
de verschillende departementen.
Voor onderwijs, kunsten en weten
schappen is 110 miljoen meer uitge
trokken. Daarbij is alleen rekening
gehouden met de stijging van sala
rissen voor docenten en een gestegen
bijdrage voor sociaal-pedagogische
inrichtingen in verband met de on
derwijsvernieuwing. Het is wel zeer
sober, wanneer wij denken aan de
van alle kanten komende protesten
tegen het verouderde onderwijs. De
nieuwe regering zal hier iets aan
moeten doen, waarbij direct het be
grotingstekort stijgt.
Wij willen het defensiebeleid niet
verder behandelen dan er alleen op
wijzen, dat de uitgetrokken middelen
hiervoor wel verhoogd kunnen wor
den (wanneer minister Staf zijn zin
krijgt) doch nimmer verlaagd. Ook
dat budget is dus wel aan de lage
kant en zeker niet te ruim genomen.
Over verplichtingen ten opzichte van
Nieuw Guinea willen wij niet eens
spreken. De regering doet dat even
min en voelt blijkens de stukken al
leen nog maar plichten met betrek
king tot Suriname en de Antillen, die
ook al niet met goede gaven worden
overstroomd
Het ministerie van volkshuisves
ting moet onze aannemers 75.000 hui
zen laten produceren. Waren ze er
maar vast.
Verkeer en waterstaat krijgt alleen
die fondsen welke nodig zijn om de
economische structuurverandering bij
te houden. Gezien de gunstige con
junctuur is dit juist. Op het beleid
van wegen- en waterwerken komen
we niet achter en we moeten niet
verder springen dan de lengte van
onze financiële polsstok.
De begroting en de cijfers lijken
niet ongunstig. Zij geven alleen geen
reëel beeld, omdat elke nieuwe rege
ring gedwongen zal zijn deze omver
te werpen. De grote zekerheid die de
begroting verkondigt bestaat alleen
hierin dat de doorsnee-burger in Ne
derland in het komende jaar opnieuw
meer belasting moet betalen, dat hij
rekening moet houden met inkrim
ping van consumptie en dat hij zeker
per 1 januari een loonsverhoging zal
ontvangen van tenminste 10%, want
men heeft er bij het rijk nu al 200
miljoen voor uitgetrokken.
Jammer genoeg staat er niet bij dat
ook middenstanders en industriëlen
hetzelfde percentage toeslag op hun
inkomen mogen verwachten.
De regering twijfelt daar vermoe
delijk aan, want elke middenstander
en industrieel zal met hogere omzet
belasting (suiker en textiel) en met
hogere lonen en huren weldra zien
dat zijn verkoop onder een zware
druk staat.
