OOST FLEVOLAND IS
ROND
Koningin Juliana zette de
pompen direct in werking
Draglinies wroeten 120 h.a. cultuurgrond uit
de wildernis van 't Langeveld te Noordw.hout
Sirenes loeiden:
Over acht maanden ligt
het land droog
Het zand gaat naar Leiden voor
het bouwrijp maken van gronden
VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1956
DE LEIDSE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA 1
Juliana en een groot gezelschap van
waterstaatkundigen, waterbouwkun
digen, waterloopkundigen en dijkbou-
wers in het reusachtige gemaal
Wortman, het grootste van Europa,
in Lelystad. In deze grote hal waren
vele honderden bijeen om de plech
tige inwerkingstelling der pompen
door koningin Juliana bij te wonen.
Minister Algera zeide het van gro
'te waarde voor ons land te achten,
dat deze werken op tyd tot stand zijn
gekomen. „Ik stel het op hoge prijs
aan allen, die bij deze ontwikkeling
betrokken zijn geweest, mijn grote
waardering kenbaar te maken", aldus
mr. Algera.
f 14.000 per ha.
In grote lijnen schetste vervolgens
ir. J. F. R. van de Wall, hoofdinge
nieur-directeur der Zuiderzeewerken,
Glijdend over de vette baggerkluiten stapten twee voormannen van het
grote dijkwerk in Oostelijk Flevoland op elkaar toe. Zojuist had de kraan-
voerder Jan Schoffelmeer uit Schiedam zijn laatste baggerkluiten naar
beneden laten vallen. De dijk was dicht. De sirenes loeiden en de stoom
fluiten lieten een oorverdovend lawaai horen. Op het uiterste puntje van
de Jan van Hasselt stond de koningin vergezeld van de minister-president
en minister Algera en vele andere autoriteiten. Zij was onder de indruk
van dat moment.
„Wat enig, wie zijn die mannen die daar op elkaar toelopen", vroeg zij.
Ingewijden wisten haar te vertellen, dat het Piet Dekker en Jan Hushart
zijn, de bazen van de beide dijken, die onafgebroken met een snelheid
van zes a twaalf meter per uur naar elkaar elkaar toegewerkt hebben.
Geen wonder, dat zij juist zijn uitgekozen om als eersten over de vaste
grond te gaan.
Al gauw omringen de polderjon
gens, veel Sliedrechtenaren, het twee
tal, en met ware volksleut maken zij
er een klein „gebbetje" van. Zij ma
ken een stijf dansje op hun bagger
laarzen en riepen elkaar dwaasheden
Rommelige vloot.
Om het onaanzienlijk brokje aarde,
dat het centrum van de feestvreugde
is, ligt in een wijde en onordelijke
kring een enorme vloot. Schepen uit
alle hoeken van het IJsselmeer zijn
naar dit punt opgestoomd, zeiljachten
en plezierboten. De schepen hadden
een ligplaats gezocht tussen de ner
veus heen en weer varende sleepbo
ten, de bakken, de zandzuigers en al
het materiaal waarover een dijkleger
moet beschikken.
Midden op zee was koningin Ju
liana overgestapt van de Piet Hein
op de Jan van Hasselt, die er af
geladen met autoriteiten van enige
afstand al precies eender uitzag als
dé salonboten met belangstellende
dagjesmensen.
Dit overstappen geschiedde door
middel van een drijvende aanlegstij-
ger, waaraan beide boten meerden.
Onder een scherm zat een voltallig
harmonieorkest om de verveling
te verdrijven marsen te blazen.
Maar deze goed bedoelde muziek
werd overstemd door gedonder van
de malende bootmotoren en van de
vliegtuigen, waarin de radio-verslag
gevers de autoriteiten op de Jan van
Hasselt op de hoogte hielden.
Stilte.
Op het grote moment was echter
alles zo stil, dat het ratelende geluid
van de kraan van Jan van Schoffel-
meer duidelijk te horen was. Een
voortijdig sireneconcert, dat door eer
directie-vaartuigje nijdig werd weg-
getoeterd ging vooraf aan het plech
tige Wilhelmus, dat allen het hoofd
deed ontbloten. Toen barstte het
lawaai los.
De watermassa, die door de ring
dijk omsloten wordt, moet weggema-
len worden en nog dezelfde middag
stelde in gemaal Wortman koningin
Juliana de acht machtige pompen van
de drie gemalen in werking, die per
etmaal de waterspiegel één centi
meter kunnen doen zakken, zodat de
deskundigen 'hebben uitgerekend, dat
Nederlands derde IJsselmeerpolder
over acht maanden zal droogvallen.
Wij bouwen.
„Nederland leeft wij bouwen".
Met deze woorden besloot de mi
nister van verkeer en waterstaat, mr.
J. Algera, een toespraak tot koningin j
Luchtfoto van de sluiting van het
laatste gat in de Meerdijk die de
nieuwe polder oostelijk Flevoland zal
omsluiten. De dichting van de dijk
geschiedde donderdagmiddag om ruim
acht minuten over een.
Luchtfoto K.L.M.
het tot stand komen van de derde
polder: oostelijke Flevoland. Hij wees
op de wijzigingen, welke in het plan-
Lely, dank zij groeiende hydrografi
sche kennis en mechanische mogelijk
heden» ontstonden.
De nieuwe grond kost, klaar voor
exploitatie en bebouwd straks 14.000
per ha. Naar mijn mening, aldus ir.
van de Wall, is hij niet te duur, ge
zien de publiek-economische waarde.
Wij krijgen brood voor vis en een
land met duizenden welvarende boe
rengezinnen.
Alvorens koningin Juliana de uit
nodiging van minister Algera aan
vaardde om met het overhalen van
een handel het Wortmangemaal en
daarmede ook de „Colijn" en de „Lo-
vink" in werking te stellen, las mi
nister Algera het koninklijk besluit
voor, waarbij aan een aantal mede
werkers aan de Zuiderzeewerken ko
ninklijke onderscheidingen worden
verleend. Nadien decoreerde minister
Algera de betrokenen.
ELBURG BESCHERMT VLAGGEN.
In El-burg zullen nationale vlaggen,
onverschillig van welke natie,
voortaan niet meer worden gebruikt
als reklamemiddel, blikvfangetrs en
dergelijke. Ze mogen in het vervolg
alléén worden uitgestoken op feest
en herdenkingsdag en bij bepaalde
gebeurtenissen die voor vlagvertoon
in aanmerking komen.
In de staatsloterij is een prijs van
25.000 met een premie van 30.000
gevallen op lot no. 20664.
Neem een kijkje in
uw eigen woning...
en wellicht zult u tot de conclusie
komen, dat de bekleding van uw
meubilair slijtplekken vertoont, dat
liet houtwerk hier en daar bescha
digd is. kortom, dat er iets aan
moet worden gedaan.
Wat daar nu aan
te doen?
Het ameublement geheel vernieuwen
is natuurlijk ideaal. Maar als het
frame en binnenwerk van stoelen
en fauteuils nog in goede staat ver
keren. kunt u het oude meubilair
opnieuw laten bekleden en restau
reren. hetgeen aanmerkelijk goed-
koper is dan de aanschaffing van
nieuw meubilair.
Of uw meubelen de kosten van deze
behandeling nog waard zijn?
Hierover geven wij u gaarne een
vrijblijvend en vakkundig advies.
Zonodig komt een van onze techni
sche mensen hiervoor vrijblijvend
bij u aan huis.
In onze afdeling meubeltextiel vindt
u een prachtige collectie van de
meest eenvoudige tot zeer luxueuze
stoffen
HASSEIMAN PANDER
BOTERMARKT2122 BREESTR.146
Een gedeelte van de sloot-in-aanleg.
Elven voorbij de boerderij van de eens
zo bekende „moeder Koomen" klieft
de sloot een kampeerterrein midden
door. Op de plaats van dit kampeer
terrein zullen wellicht over drie jaar
de tulpen al geplant worden.
Lange, rechte sloten gaan het thans
droge Langeveld doorsnijden om het
bollenland te bevloeien. Op de ach
tergrond een dragline die het zand
in de vrachtauto's schept.
In het Noordwijkerhoutse Langeveld een paar honderd hectare rauwe
rimboe grommen de draglinesVan 's morgens tot 's avonds scheppen
de onverzadigbare ijzeren bakken het zand in de vrachtwagens, die dwars
door de woestenij over met ijzeren platen versterkte zandwegen hun zware
vrachten naar de Leidse Trekvaart bij het Lissese station voeren. Daar
liggen de schepen gereed om geladen te worden en als men vol is, tuft
men in de richting Leiden. Want de woningbouw in de polders vraagt,
zand, zand, zand! Het gevleugelde woord wil, dat men aan een volgeladen
boom één of twee pruimpjes nauwelijks zal missen, maar hier in het Lan
geveld behoeft men ook niet op een auto'tje zand meer of minder te kijken.
Want daar is men bezig bijna tweehonderd ha. woestenij te herscheppen
in cultuurgrond (waarvan 120 ha. bollengrond zal worden) en er zijn hier
dan ook afgravingen-op-zéér-grote schaal aan de gang. In totaal zal men
een miljoen kubieke meter moeten afvoeren.
In sprekender cijfers: op iedere grote vrachtauto laadt men pl.m. vijf
kubieke meter. En voor men klaar is men schat over vijf jaar zullen
dus 200.000 vrachtauto's met zand weggereden zijn. Met de meeste hoog
achting aan het adres van de wegenbouwers
Over drie jaar de
eerste tulpen
„Als u wat meer over dit project
wil weten, moet u maar even naar het
Langeveld rijden en vragen naar de
heer Van Vliet; die weet er alles
van". Zo luidde het advies dat we
een dezer dagen kregen. Nu is het
Langeveld wel iets anders dan de
Steenstr. of de Papengracht. Welis
waar behoeft u bij de Ruigenhoek
niet meer te vragen welke (kant u
op moet, want de ene vrachtauto na
de andere komt uit het smalle strook
je duin vandaan over een volkomen
tot puin en poeder gereden weg. Even
voorbij het kampeerterrein, waarop
zelfs nu nog bewoonde zomerhuisjes
staan, treft men naast bergen zand en
wat loodsjes een soort schaftlokaal-
tje, waarin zich enkele heren bevin
den, die u melden, dat de heer Van
Vliet zich vermoedelijk zal bevin
den in de directiekeet der Ned. Hei
demaatschappij, die bij.... Sancta
Maria staat. Precies aan de andere
kant van het Langeveld dus.
Werk in volle gang.
Hier, bij dat kampeerterrein, is het
wehk in volle gang. Er zijn daar al
sloten gegraven met betonnen dam
men, die straks een soort sluis zullen
vormen, er zijn daar lange rechte
wegen-in-aanleg en als ge met een
hoofse minachting voor alle voorra
dige bordjes, die u vertellen dat het
volgens artikel zóveel van het Wet
boek van Strafrecht streng verboden
is dat gebied te betreden, nóg even
verder gaat, dan is men druk bezig
het water uit de sloten omhoog te
pompen in een duinpannetje, dat nu
in een meertje aan het veranderen is.
Het water moet toch per slot van re
kening ergens blijven en het zakt in
dat zand toch zo weer de grond in
Hier zit ge ook de eerste bunders, die
zijn afgegraven, geëgaliseerd en stuif-
vrij gemaakt met stro.
Even voorbij de boerderij van de
eens zo befaamde „moeder Koomen",
is men ook bezig met het graven van
een brede sleuf en als ge daar infor
meert of de heer Van Vliet toevallig
m de buurt is, dan hoort ge dat hij
zo nét naar de dragline vijfhonderd
meter terug is gegaan.
Eindelijk belandt ge dan eindelijk
bij de directiekeet ter hoogte van
Sancta Maria en daar is dan de heer
Van Vliet.
En hoewel die ook niet veel tijd
heeft een zijner chefs staat al met
een zware Buick gereed geeft hij
enkele interessante gegevens aan de
openbaarheid prijs.
Nieuwe cultuurgrond.
Het Langeveld, dat in de mei-da
gen van 1940 nog dienst deed als
noodvliegveld en in 19401945 ook
door de Duitsers als zodanig in re
serve werd gehouden, lag na de oor
log maar te liggen, terwijl de bloem
bollencultuur luidkeels om land
gilde. Om kort te gaan: er werd een
stichting gevormd, die een groot deel
van het Langeveld (dat eigendom
was geweest van Joden, die door de
Duitsers waren vermoord in han
den kreeg en besloot er bollenland
van te maken.
Het terrein, waarover de stichting
de scepter zwaait, is ongeveer 180
hectare groot. Hiervan zullen 120 hec
tare bollenland worden. De boeren
in dit complex zullen eenzelfde op-
pervlakte krijgen als ze nu in ge
bruik hebben, maar een herkaveling
is uiteraard noodzakelijk, terwijl de
boerderijen die middenin het Lange
veld staan afgebroken zullen moeten
worden. Voor de bewoners zal een
verhuizing vermoedelijk allesbehalve
een ramp betekenen, want men woont
daar in een eenzaamheid, die men in
het dicht bevolkte westen van ons
land nog nauwelijk voor mogelijk had
gehouden. En wanneer het daar
's winters eens flink had gesneeuwd,
dan voelde men zich als een pelsjager
op Spitsbergen
Nog omspuiten.
Of het goed bollenland is, dat men
hier gaat creëren? Ja, zegt de heer v.
Vliet, maar het zand dat met het af
graven boven komt is niet je-van-het.
Men zal na de afzanding dan ook al
les moeten spuiten wil men het voor
de bollen cultuur zo gezochte, grof
korrelige zand naar boven halen.
De stichting is. er niet voor, dat en
kele grote kwekers het land zullen
krijgen. Men wil de middelgrote be
drijven van 4 tot 6 ha een kans ge-
Daar deze 180 hectare veel verschil
in hoogte vertoont, zal het gehele pro
ject in „terrassen" worden gemaakt.
Er komen vier van deze „terrassen"
en als ergens irrigatie noodzakelijk
was, dan is het dus wel hier. Men is
dan ook druk bezig met het graven
van brede, diepe sloten die straks het
water over het gehele Langeveld zul
len brengen. Een gemaal is al ge
bouwd, waarmee men water uit Rijn
lands boezem en in de sloten pompt.
Oppompen van bodemwater ging na
tuurlijk niet, daar dat water een veel
te lage temperatuur heeft.
Betonnen dammen met schuiven
zorgen er voor dat het water uit de
hoger gelegen terrassen niet kan te
ruglopen. Zoals reeds gezegd, zal
men 200.000 vrachtauto's zand moe
ten laten wegrijden, voor men het
overtollige zand kwijt is. Als de
werkzaamheden in hetzelfde tempo
doorgaan, zal men over vier vijf
echter niet duren, voor er land in cul-
jaar klaar zijn. jot zo lang zal het
tuur wordt gebracht.
De eerste bollen In de grond.
Zo gauw de wegen en de sloten
klaar zijn en men kan een gedeelte
geheel afmaken, dan zal dat land in
gebruik worden genomen. Men ver
wacht, dat men reeds over één, hoog
stens twee jaar de eerste bollen in
het Langeveld zal kunnen planten.
Onnodig te zeggen, dat dit complex
nu gelijk ook van goede wegen zal
zijn voorzien.
Of nu een groot stuk recreatieter-
ren verloren gaat? De eerlijkheid ge
biedt te getuigen, dat dit deel niet
druk door vacanliegangers werd be
zocht. En bovendien: er zijn vergevor
derde plannen om aan de oostelijke
rand van het gebied een recreatiege
bied aan te leggen van 60 tot 80 ha.
Maar hierover is nog geen beslissing
gevallen.
PROF. W .G. VEGTING
OVERLEDEN.
Gistermiddag is te Utrecht, waar
hy in de kliniek van prof. dr. J. F.
Nuboer verbleef voor een borstopera-
tie, overleden prof. mr. W. G. Veg-
ting, hoogleraar aan, en secretaris
van de senaat der Gemeente Uni
versiteit van Amsterdam.
Prof. Vegting werd 3 maart 1902 te
Amsterdam geboren. Hij promoveer
de in 1941 tot doctor in ae rechten op
het proefschrift „De gemeentelijke
verordeningsbevoegdheid en het bur
gerlijk recht".
De overledene was van 1917 tot
1*930 in verscheidene rangen werk
zaam ter secretarie van de hoofdstad.
Van 19301945 als secretaris van de
dienst der handelsinrichtingen, in
1045'46 als secr.-wnd directeur voor
de zeelhaven, in 1946 als directeur van
de afdeling onderwijs. In dat zelfde
jaar werd dr. Yegting buitengewoon
en in 1949 gewoon hoogleraar in ad
ministratief recht aan de hoofdste
delijke universiteit. Sinds 1947 was
hij tevens secretaris van de senaat.
PROF. ZERNIKE SCHENKT f 2000
AAN UNIVERSITEITSFONDS.
Van de hem toegekende Nobelprijs
heeft prof. dr. F. Zernike, hoogleraar
te Groningen, 2.000,— geschonken
aan het Groninger Universiteitsfonds,
met de bedoeling dat van dit bedrag
eens in de vijf jaar een prijs zal wor
den toegekend aan een Gronings
student(e) die zich bijzonder heeft
onderscheiden. De reformatorische
studentenvereniging VERA aange
sloten bij SSR heeft een subsidie van
2000,ontvangen voor dc inrich
ting van haar nieuwe sociëteit.
